Απόβροχο στα Λουτρά της Πρέβεζας, 31 Μαΐου 2020

Ρίτσαρντ Πάουερς, Οι κορυφές της ζωής, Διαπλαση 2019

Μελοποιημένα Ποιήματα ΚΩΣΤΑΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ. " Παρακαλώ σε Σταυραητέ "

Κρατικό βραβείο δοκιμίου 2019, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου Η κίνηση του εκκρεμούς. Άτομο και κοινωνία στη νεότερη ελληνική πεζογραφία 1974- 2017, Πόλις 2018

συνέντευξη στην Έλενα Χουζούρη

 περιοδικό ο αναγνώστης

Έργο αναφοράς; Εγχειρίδιο προσανατολισμού; Τολμηρό εγχείρημα; Ανοιχτό βιβλίο; Οποιονδήποτε χαρακτηρισμό  κι αν υιοθετήσει κανείς για το πολυσέλιδο βιβλίο του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου Η κίνηση του Εκκρεμούς- Άτομο και κοινωνία στη νεότερη ελληνική πεζογραφία: 1974-2017 δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί από τον μόχθο και την απαρέγκλιτη –ανά τις δεκαετίες- αφοσίωση του συγγραφέα στην ανάγνωση,  κριτική αποτίμηση και καταγραφή του πεζογραφικού πλούτου της ελληνικής λογοτεχνίας,  από την μεταπολίτευση έως πρόσφατα. Απαντώντας ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου σε μια σειρά ερωτήσεων της Έλενας Χουζούρη φωτίζει ακόμα περισσότερο τις διαδρομές που ακολουθεί στο  βιβλίο του.     

Η απόφασή σου να ασχοληθείς με τη λογοτεχνία της Μεταπολίτευσης, και μάλιστα υπό το πρίσμα του δίπολου λογοτεχνία-κοινωνία, μπορούμε να εικάσουμε ότι σχετίζεται και με το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία αυτή η περίοδος έχει αρχίσει να απασχολεί και να εξετάζεται από ιστορικούς και πολιτικούς επιστήμονες;

Η έρευνα του βιβλίου σχετίζεται οπωσδήποτε με την έρευνα των επιστημόνων σε άλλα γνωστικά πεδία της Μεταπολίτευσης και εντάσσεται εκ των πραγμάτων στο σώμα των μελετών που εκπονούνται για την εποχή. Η δική μου παρακίνηση, ωστόσο, για να το γράψω είχε μια πιο προσωπική αφορμή. Όντας τέκνο της Μεταπολίτευσης (ενηλικιώθηκα το 1977), παρακολούθησα από κοντά, επί μια τεσσαρακονταετία σχεδόν, τη λογοτεχνική της δραστηριότητα, γράφοντας πρώτα για τους μεγαλύτερους από εμένα κι ύστερα για τους νεότερους, καθώς και για τους κατά πολύ νεότερους. Όλες αυτές οι γενιές και οι ηλικιακές κατηγορίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο, υποδεικνύοντας εν μέρει και την αυτοβιογραφική του βάση. Γράφω για μια περίοδο που όταν ξεκίνησε ήμουν δεκαοκτώ χρόνων και η οποία φτάνοντας στο τέλος της, με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και την παρατεταμένη συνέχισή της, με βρήκε λίγο πριν από τα εξήντα. Υπό αυτή την έννοια, η κοινωνία που αντικατοπτρίζεται στη μεταπολιτευτική λογοτεχνία είναι η κοινωνία μέσα στην οποία ανδρώθηκα και ωρίμασα, εκπροσωπώντας τις πιο καθοριστικές μου εμπειρίες.

Η οπτική με την οποία αντιμετωπίζεις αυτήν τη μεγάλη λογοτεχνική περίοδο, σε συνάρτηση δηλαδή με τις κοινωνικές της προσλαμβάνουσες, έχει να κάνει και με το ότι ανήκεις σε μια γενιά που γαλουχήθηκε με παρόμοιες αντιλήψεις;  

Οπωσδήποτε. Η αυτοβιογραφική βάση για την οποία μίλησα προηγουμένως, τα λέει, νομίζω, εδώ όλα. Ο τρόπος, πάντως, με τον οποίο προσεγγίζω και εξηγώ την περίοδο έχει και δεν έχει σχέση με τη γενιά μου. Έχει σχέση από την άποψη ότι κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τους χρονικούς του προσδιορισμούς, ανήκοντας, είτε του αρέσει είτε όχι, σε μια γενιά και σε μιαν ορισμένη ιστορική συγκυρία. Δεν έχει σχέση από την άποψη πρώτον, ότι καμιά γενιά δεν διαθέτει ενοποιημένες αντιλήψεις και δεύτερον, ότι στην Κίνηση του εκκρεμούς καταβάλλεται προσπάθεια να ερμηνευτεί η λογοτεχνική συνύπαρξη πολλών και πολύ ανόμοιων μεταξύ τους γενεών οι οποίες, όμως, συναντήθηκαν κατά τη διάρκεια του ίδιου διαστήματος, εκφράζοντας διαφορετικές όψεις του ίδιου συλλογικού βιώματος.

Το χρονικό εύρος αυτής της περιόδου –το οποίο και καταγράφεις/παρουσιάζεις/εξετάζεις- επεκτείνεται από το 1974 έως και το 2017. Ποιες συγκλίσεις και ποιες αποκλίσεις μπορούμε να παρατηρήσουμε κατά τη διάρκεια αυτών των τεσσάρων δεκαετιών στη λογοτεχνία που άπτονται βέβαια και της κοινωνίας;

Όσο κατά τη διάρκεια της μεταπολιτευτικής περιόδου μένουν μέσα στο λογοτεχνικό παιχνίδι οι προδικτατορικές γενιές (οι πρώτοι και οι δεύτεροι μεταπολεμικοί), κι αυτό κρατάει περίπου μέχρι τις αρχές του καινούργιου αιώνα, η σύνδεση με το μεταπολεμικό λογοτεχνικό παρελθόν παραμένει σταθερή – είναι μια συνέχεια που δείχνει μια πολυετή πρόσδεση: την πρόσδεση στην πολιτική και την Ιστορία. Το πρώτο βήμα προς την ασυνέχεια, που είναι η εξατομίκευση του λογοτεχνικού προσανατολισμού, γίνεται με τους συγγραφείς οι οποίοι κάνουν το ντεμπούτο τους τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Πρόκειται για μια τομή που θα φανεί περισσότερο με τις γενιές οι οποίες θα πρωτοεμφανιστούν τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, επιτρέποντας κάποτε την έκπτωση του ατομικού σε ιδιωτικό. Ιδού, λοιπόν, μια τροχιά απόκλισης η οποία πάντως θα συμπορευτεί με τον κύκλο συγκλίσεων που θα ανοίξουν οι συγγραφείς του ιστορικού και του αστυνομικού μυθιστορήματος, προερχόμενοι τώρα από όλες τις λογοτεχνικές γενιές και αποτυπώνοντας μιαν εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία λογοτεχνικών τάσεων. Βέβαια, το συλλογικό τώρα δεν είναι η πολιτική και η Ιστορία, όπως στους πρώτους και τους δεύτερους μεταπολεμικούς, αλλά η κοινωνική καθημερινότητα (για το αστυνομικό μυθιστόρημα) και η απεικόνιση πολιτισμικών ζυμώσεων, με ζητήματα όπως η φυλετική και η εθνική ή η εθνοτική ταυτότητα, η ετερότητα και το φύλο – αυτά για το ιστορικό μυθιστόρημα. Αλλά έτσι είναι οι συγκλίσεις: δεν έχουν ποτέ γεωμετρικό χαρακτήρα. Πάρα πολλοί επίσης συγγραφείς, εκ νέου από όλες τις γενιές και τις τάσεις, θα κινηθούν στο ευρύ φάσμα που καλύπτει η διαδρομή από το συλλογικό προς το ατομικό και τανάπαλιν, με αποτέλεσμα μια σύνθεση αποκλίσεων και συγκλίσεων που παραμένει μέχρι τις ημέρες μας υπό εξέλιξη.

Γιατί θεωρείς, όπως γράφεις και στην εισαγωγή σου, ότι  η πορεία της μεταπολιτευτικής πεζογραφίας θυμίζει την κίνηση του εκκρεμούς – από την κοινωνία προς το άτομο και από το άτομο προς την κοινωνία; Δεν παρατηρείται παρόμοια κίνηση σε προγενέστερες εποχές; Κι αν όχι, γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Για να μη χαθούμε στον χρόνο, θα περιοριστώ στη μεταπολεμική πεζογραφία, της μεταπολιτευτικής συμπεριλαμβανομένης. Μέχρι και τη δικτατορία των συνταγματαρχών, λοιπόν, η πεζογραφική παραγωγή παρουσιάζει πυκνώσεις πολύ υψηλότερες από αυτές που παρατηρούμε στα μεταδικτατορικά χρόνια. Οπωσδήποτε οι λογοτεχνικές ανταλλαγές ανάμεσα σε άτομο και κοινωνία έχουν να κάνουν με κάθε εποχή και κάθε περίοδο, αλλά η ποικιλομορφία της Μεταπολίτευσης δεν μπορεί να συγκριθεί με ό,τι προηγήθηκε. Εξ ου και η έννοια του εκκρεμούς που εμένα τουλάχιστον με βοήθησε να συνειδητοποιήσω τον πλούτο των πηγών της ποικιλότητας και με έκανε να αποφασίσω να τις φωτίσω.

Ανοίγεις αυτήν τη μακρά περίοδο με το μυθιστόρημα του Άρη Αλεξάνδρου Το κιβώτιο και κλείνεις με το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντη Οι τυφλοί. Τι στοιχειοθετεί το ένα και τι το άλλο για την περίοδο που καταγράφεις;

Τα δύο παραδείγματα που πολύ εύστοχα επέλεξες περιγράφουν καλά όλη τη συζήτηση που κάνουμε. Ο Αλεξάνδρου είναι η εμμονή με την πολιτική και την Ιστορία, ο μονόχορδος (δεν εννοώ λογοτεχνικά αλλά θεματικά) άξονας γύρω από τον οποίο κινείται η μεταπολιτευτική λογοτεχνία τη στιγμή της εκκίνησής της: η  σκοτεινή και αδιάγνωστη λογική της εξουσίας, οι διαμελισμοί που απορρέουν από κάθε μορφή πολιτικού δεσποτισμού, αλλά και το απόλυτο κατρακύλισμα της ιδεολογίας – η μεταμόρφωσή της σε άδειο κιβώτιο και η αλληγορία σε μιαν από τις δραματικότερες μορφές της. Ο Μάντης είναι από τη μια πλευρά η συμπύκνωση της ειδολογικής πολυμέρειας και από την άλλη κάτι παραπάνω από πολιτικό μυθιστόρημα μολονότι τον απασχολεί εξίσου το ζήτημα της εξουσίας.  Πολυπρόσωποι, με ποικίλες μυθοπλαστικές εκδοχές που αλληλοϋπονομεύονται και αλληλοαναιρούνται συνεχώς, αλλά και με πλήθος αφανείς διαβάσεις που μεσολαβούν για να συνταιριαστούν οι ήρωες και τα γεγονότα όπως ενώνονται τα κομμάτια ενός μυστηριώδους παζλ, οι Τυφλοί αποτελούν μιαν απέραντη υπαρξιακή χοάνη όπου οι άνθρωποι αναμιγμένοι και ανακατωμένοι με τους πλέον απροσδόκητους τρόπους αναζητούν επί ματαίω τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική τους ταυτότητα. Τάξη, έστω και εκκενωμένη, για τον Αλεξάνδρου, ελεγχόμενη ή συντεταγμένη αταξία για τον Μάντη. Ιδού δύο χαρακτηριστικοί  πόλοι ανάμεσα στους οποίους γίνεται η ταλάντωση του εκκρεμούς.

Είσαι δρων κριτικός ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Πώς κατάφερες να συνδυάσεις –τιθασεύσεις θα έλεγα- την αναπόφευκτη υποκειμενικότητα του κριτικού με την αντικειμενικότητα του γραμματολόγου;

Το αν έχω όντως καταφέρει να τιθασεύσω τα δύο μένει να κριθεί. Το ζητούμενο πάντως αυτό ήταν: να συνομιλήσει η κριτική από την οποία προέρχομαι με τη φιλολογία στην οποία ποτέ δεν θα καταλήξω. Είμαι, ωστόσο, πεπεισμένος εδώ και δεκαετίες πως η κριτική και η φιλολογία δεν ανήκουν σε αντίπαλα αλλά σε συμπληρωματικά στρατόπεδα. Αυτή τη συμπληρωματικότητα ήθελα να δείξω και στην Κίνηση του εκκρεμούς, κρατώντας εκ των πραγμάτων για λογαριασμό μου περισσότερο το μετερίζι της κριτικής.

Υπήρξαν φορές που δυσκολεύτηκες να συνδυάσεις και τις δύο ιδιότητες και πότε ακριβώς;

Υπήρξαν πολλές φορές, δεν ξέρω πόσες ακριβώς, ούτε έχει νόημα να καταγράψω περιπτώσεις, που χρειάστηκε να καταπολεμήσω τη φυσική μου παρόρμηση: να βάλω δηλαδή έναν φραγμό στην ενδιάθετη τάση κάθε κριτικού για αδιάκοπη αξιολόγηση – να παραμερίσω την αισθητική αποτίμηση υπέρ της γραμματολογικής ένταξης των έργων που φιλοξενούνται στις σελίδες του βιβλίου, υπέρ της υπαγωγής τους στις ανάγκες του κεντρικού ερμηνευτικού μου σχήματος, αλλά και της επαρκούς καταγραφής τους.

Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνεται ένας μεγάλος αριθμός συγγραφέων. Κάποιοι κριτικοί το χαρακτήρισαν υπερβολή, περιμένοντας προφανώς μια πιο αυστηρή αξιολόγηση από σένα. Τι απαντάς εδώ;

Μια πιο αυστηρή αξιολόγηση θα σήμαινε, για να το συνδέσω με τα αμέσως προηγούμενα, ότι θα έγερνα περισσότερο απ’ όσο το ήθελα προς τη μεριά της κριτικής. Το «μικρό κοπάδι» για το οποίο έλεγε ο Βολταίρος, και στο οποίο παρέπεμπε ο Κ. Θ. Δημαράς, έχει μεγαλύτερη σημασία από αυτήν που μπορούμε να φανταστούμε – είναι πολύ χρήσιμο για να δούμε αφανείς, ακόμα και ελάσσονες, εκφάνσεις του λογοτεχνικού πεδίου, που παρά τη χαμηλή καλλιτεχνική τους τιμή, μπορεί να μας πουν πολλά, αν όχι για την εσωτερική, τότε σίγουρα για την εξωτερική του άρθρωση. Η λογοτεχνία, άλλωστε, για να επικαλεστώ και πάλι τον Δημαρά, δεν μόνο οι κορυφές, αλλά και οι μέσοι ή και οι λιγότερο απαιτητικοί όροι. Και ως προς το τελευταίο, η Κίνηση του εκκρεμούς επιστρέφει στην αξιολόγηση όποτε πρέπει να εξετάσω, έστω και στο πλαίσιο μίας παραγράφου, συγκεκριμένα έργα.

Μια άλλη κριτική παρατήρηση είναι ότι το βιβλίο δεν κλείνει με κάποιο κεφάλαιο όπου θα συνοψίζονταν τα επιμέρους σχόλια και παρατηρήσεις που στοιχειοθετούν τις θεματικές ενότητες. Ήταν επιλογή σου κι αν ναι, γιατί;

Ήταν από τις θεμελιώδεις επιλογές μου. Υπάρχουν εξαντλητικά συμπεράσματα όχι μόνο ανά κεφάλαιο, αλλά και ανά θεματική ενότητα στο εσωτερικό του κάθε κεφαλαίου. Όσο για τη σύνθεση των συμπερασμάτων, μπορεί να κοιτάξει κανείς την εισαγωγή. Από εκεί και ύστερα, το χρονικό άνυσμα του βιβλίου ξεκινάει, όπως το λέγαμε και στην αρχή, από το 1974 και καταλήγει στο 2017 οπότε και ολοκληρώνεται η εργασία. Το 2017 δεν είναι μια στρογγυλή ημερομηνία, δεν εκπροσωπεί κάποιο ορόσημο. Είναι το σημείο στο οποίο τελειώνει η δική μου έρευνα σε μια ζωντανή και συχνά εν τη γενέσει της παραγωγή. Γιατί να κλείσω αυτό το φύσει και θέσει ανοιχτό υλικό σε ένα οχυρό καταληκτήριων συμπερασμάτων;

Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε το ότι η μη ύπαρξη καταληκτικού συμπερασματικού κεφαλαίου επιτρέπει στο βιβλίο να παραμείνει ανοιχτό και να λειτουργήσει ως πρόκληση για τους νεότερους κριτικούς να πάρουν τη σκυτάλη και να το συνεχίσουν;

Αυτή ακριβώς είναι η έννοια του «ανοιχτού»: ένα πολλαπλά προετοιμασμένο βήμα για τους επόμενους.

Στο βιβλίο δίνεις ιδιαίτερα μεγάλο χώρο στο ιστορικό μυθιστόρημα και στην ανανέωσή του, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι με αυτό εγκαινιάζεται και η στροφή προς μια καινούργια συλλογικότητα η οποία θα μετατραπεί σε «ολική επαναφορά του συλλογικού» με την πεζογραφία της κρίσης. Τι εννοείς με τον χαρακτηρισμό «καινούργια συλλογικότητα»; Πώς αυτή διαφοροποιείται από τη συλλογικότητα των πεζογράφων της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς και ποια είναι τα αιτήματα της επαναφοράς της;

Για το τι σημαίνει «καινούργια συλλογικότητα» σε σχέση με τους προσανατολισμούς των προδικτατορικών γενεών, τα είπαμε νωρίτερα. Να σημειώσω μόνο εδώ ότι η «ολική επαναφορά του συλλογικού» την οποία σηματοδοτεί η πεζογραφία της κρίσης είναι διαφορετική από τη συλλογικότητα στην οποία παραπέμπουν το ιστορικό και το αστυνομικό μυθιστόρημα: σημαίνει περισσότερο μια κατά μέτωπον αντιμετώπιση της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας της κρίσης και αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκην θετικό αφού οι πεζογράφοι της κρίσης ρέπουν επικίνδυνα προς τη φωτογραφική απεικόνιση, την ηθικολογία και την πολιτική καταγγελία.

Είχα την εντύπωση, καθώς διάβαζα το βιβλίο, ότι πίσω από τις σελίδες του μου έρχονταν απόηχοι από τον Αλέξανδρο Αργυρίου και τον Δημήτρη Ραυτόπουλο. Έχεις επηρεαστεί από αυτήν την κριτική μας παράδοση;

Πώς να αρνηθεί ή να αποβάλει κανείς τις πολυετείς αναγνώσεις του; Ο Αργυρίου με επηρέασε σαφώς με τα κριτικά του κείμενα, ανοίγοντάς μου τον δρόμο προς πλήθος κατευθύνσεις. Δεν ξέρω αν μπορώ να πω το ίδιο και για την Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας του. Ο Ραυτόπουλος μου έμαθε από πολύ νωρίς, τόσο με τα παλαιότερα όσο και με τα νεότερα κριτικά του κείμενα, να αντιμετωπίζω την Αριστερά, χωρίς ιδεολογία, μύθους και εξιδανικεύσεις.

Περίγραψέ μας το πώς στήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια οι σκαλωσιές του πολυσέλιδου αυτού βιβλίου. Πώς τοποθετήθηκαν τα υπόλοιπα υλικά; Είχες οργανώσει κάποιο σχέδιο και με βάση αυτό προχωρούσες η ακολουθούσες τα αιτήματα και τα βήματα του τεράστιου υλικού σου;

Οποιοδήποτε υλικό είναι σε θέση να μιλήσει μόνο αν του απευθύνουμε οι ίδιοι ερωτήματα. Και η τελική του διαμόρφωση και προβολή δεν είναι φυσική, υπαγορευμένη από το ίδιο, αλλά κατασκευασμένη – σύμφωνα με τους δικούς μας σκοπούς και τις δικές μας αναλυτικές κατηγορίες. Το σχέδιο για το βιβλίο το έβαλα στα σκαριά περί τα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά άρχισα να το δουλεύω το 2004. Συστηματικά εργάστηκα από το Πάσχα του 2007 μέχρι τον Οκτώβριο του 2017. Εννοείται, βεβαίως, πως το ερευνητικό υλικό παρουσιάζει κάποτε μια ξεροκέφαλη επιμονή και τότε χρειάζεται να ανακρούσει κανείς πρύμναν σε σχέση με το προσχεδιασμένο του πρόγραμμα. Το έκανα όποτε έπεσα πάνω σε μια τέτοια επιμονή.

Το βιβλίο έχει χαρακτηριστεί ως «πρωτότυπο μελέτημα», «τολμηρό επίτευγμα», «πολύτιμο έργο αναφοράς». Τώρα που έχει εκδοθεί και το βλέπεις από την απέναντι πλευρά, του κριτικού και του αναγνώστη. ποιον  από τους τρεις χαρακτηρισμούς θα του έδινες;

Θα προτιμήσω έναν τέταρτο χαρακτηρισμό: εργαλείο πλοήγησης σε ένα corpus πεζογραφικών κειμένων και στην εποχή τους.

 ήρωας του βιβλίου, ένας ταπεινός ταχυδρόμος, αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την ιστορία του, που διαδραματίζεται σε μια ορεινή κοινότητα της μεταπολεμικής Κρήτης. Ευαίσθητος παρατηρητής μιας σκληρής πραγματικότητας, ο ταχυδρόμος άγεται και φέρεται από την κοινωνία, από προξενιά με πλεκτάνες, από ατελέσφορες αγάπες, τέλος από έναν έγγαμο βίο με πολλά μυστικά και ψέματα – ώσπου κάποτε αφυπνίζεται και γίνεται ο ίδιος δράστης οδηγώντας την αφήγηση στην πλήρη ανατροπή της πλοκής και εκτινάσσοντάς την προς τη δραματική κάθαρση. 
Η αγάπη και οι δυνατότητές της, οι αυστηροί περιορισμοί των εθίμων στα υψόμετρα των βουνών, η μνήμη, ο έρωτας και ο θάνατος αναπτύσσονται με μια γλώσσα ποιητική, σπάνιας ωριμότητας στην πεζογραφία μας – μιας γλώσσας που δεν αφήνει περιθώρια στη συγκίνηση να «καταπιεί» την αφήγηση. Η γλώσσα γίνεται και αυτή πρωταγωνίστρια του βιβλίου, επαναφέροντας με ορμή το ερώτημα περί της αυθεντικής λογοτεχνίας.

ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΠΡΕΒΕΖΑΣ "ΟΡΦΕΑΣ" 100 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗ

Επιστολή προς τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Πρέβεζας

Τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της γιορτάζει φέτος τον Ιούνιο η Φιλαρμονική «Ορφέας» Πρέβεζας, το αρχαιότερο εν ενεργεία πολιτιστικό σωματείο στην ιστορία της Πρέβεζας.

Με επιστολή του προς τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Πρέβεζας, Δημήτρη Καραμανίδη, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Πρέβεζα» επανέρχεται με μια πρόταση που είχε κάνει το 2009, στην τότε δημοτική αρχή, την οποία, όπως αναφέρει, «δεν συγκίνησε, όπως και τόσες άλλες προτάσεις μας».

Τότε, το 2009, ο Πολιτιστικός, σε εκδήλωση αναστοχασμού και τιμής που πραγματοποιήθηκε στις 14 Νοεμβρίου στο πνευματικό κέντρο της Ι.Μ.Ν.Π., επανέφερε στην μνήμη των Πρεβεζάνων την ιστορική διαδρομή της Φιλαρμονικής, τους ανιδιοτελείς πρωτεργάτες της ίδρυσής της και τίμησε με επαίνους τους μουσικούς που υπηρέτησαν το για πολλά χρόνια πιο σημαντικό σε προσφορά και εξωστρέφεια σύλλογο της Πρέβεζας .

Σ’ αυτή την εκδήλωση ο Σύλλογός πρότεινε και κοινοποίησε εγγράφως στην τότε Δημοτική Αρχή την πρότασή του, να ονομαστεί η μικρή πλατεία μπροστά από το κτίριο, που παραχωρήθηκε από τον Δήμο και στεγάζεται η Φιλαρμονική, «πλατεία Κωνσταντίνου Καρόμπεη» και να εντοιχιστεί μαρμάρινη πλάκα με το όνομα του ιδρυτή της .

Επίσης σε εμφανές σημείο στη πρόσοψη του κτιρίου, πάλι σε μαρμάρινη πλάκα, να γραφεί το έτος ίδρυσής της και τα ονόματα του πρώτου Ιδρυτικού Συμβουλίου της:  Κωνσταντίνου Καρόμπεη, Χρήστου Καραμουστάκη, Παναγιώτη Λαγίδη, Χαράλαμπου Καστάνη και Ασσέρ Δατίχ.

Την ίδια πρόταση καταθέτει ο Πολιτιστικός και στον κ. Καραμανίδη και όπως αναφέρει «με την πίστη ότι θα την υιοθετήσετε, θα την θέσετε στην διαδικασία της έγκρισης στα αρμόδια όργανα και η σημερινή Δημοτική Αρχή θα την υλοποιήσει σύντομα και επετειακά».

«Τα κτίρια , οι δρόμοι και οι πλατείες υπάρχουν όταν μιλάνε και για την ιστορία της πόλης» τονίζει στην επιστολή του ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Πρέβεζα» και σημειώνει «Για την προαναφερθείσα εκδήλωση ο Σύλλογός μας και με την συνεργασία των Πρεβεζάνων καθηγητριών μουσικής κυριών Βαγγέλη –Σουλιώτη Θάλειας και Φατούρου Κατερίνας  είχε συγκεντρώσει ένα ενδιαφέρων υλικό για την ιστορική διαδρομή της Φιλαρμονικής από την ίδρυσή της μέχρι τα τελευταία χρόνια της ακμής της, που η διάσωση και η αξιοποίησή του (έκδοση σε βιβλίο) θα πρόσθετε άλλη μια ψηφίδα στην ιστορία της πόλης».

Προτείνει επίσης «το Περίπτερο  Μουσικών Εκδηλώσεων της Φιλαρμονικής που ο Σύλλογός μας με την καταλυτική βοήθεια του Λιμενικού Ταμείου, επί προεδρίας του δικηγόρου Τάσση Απόστολου, επανατοποθέτησε στην πλατεία Ανδρούτσου στην 18/07/2007, πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι  ο πυρήνας μιας σειράς μουσικών εκδηλώσεων του μουσικού κόσμου της Πρέβεζας υπό την αιγίδα του Δήμου για τον εορτασμό των 100 χρόνων της Φιλαρμονικής μας».

Και τέλος, όπως καταλήγει ο Πολιτιστικός «καλό θα ήταν το Δημοτικό κτίριο της Φιλαρμονικής να ευπρεπιστεί εξωτερικά και εσωτερικά και ευχόμαστε να αποτελέσει η επέτειος αυτή την αναγέννησή  της και την επαναφορά της στις μέρες εκείνες που οι Πρεβεζάνοι ήταν υπερήφανοι για αυτόν τον πολιτιστικό τους φορέα που τους εκπροσωπούσε επάξια σε όλη την Β.Δ. Ελλάδα»

'

29 Μαϊου 2012 στην Κωνσταντινούπολη

Η Φωνή των Παλαιοχωριτών , το ανοιξιάτικο τεύχοςμ

Να σηκωθεί το γόνατο από το σβέρκο. What is racism, Papa?

307 εκδότες, συγγραφείς και πανεπιστημιακοί υπογράφουν για το βιβλίο

Τριακόσιοι επτά εκδότες, συγγραφείς, πανεπιστημιακοί και δημοσιογράφοι συνυπογράφουν ένα κείμενο της εκδότριας Αθηνάς Σοκόλη, που σκιαγραφεί το εκδοτικό τοπίο σήμερα, και την αγωνία για το μέλλον του βιβλίου.    Το κείμενο έχει ήδη αποσταλεί στον πρωθυπουργό και στα υπουργεία Επικρατείας, Ανάπτυξης, Οικονομικών, Παιδείας, Πολιτισμού και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.   «Από το 2008, παρατηρείται μια διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση στον χώρο του βιβλίου, με αποτέλεσμα το εκδοτικό τοπίο, μέσα σε 11 χρόνια (2009-2020), να έχει αλλάξει τελείως.   Advertisement »Έτσι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είχαμε μείωση του συνολικού εκδοτικού τζίρου κατά 50%, αισθητή μείωση της κυκλοφορίας νέων τίτλων, κλείσιμο μεγάλων βιβλιοπωλείων αλυσίδων-franchise όπως και μικρότερων, και λουκέτο σε παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους. »Η συνεχής επιβολή νέων φόρων στους ελεύθερους επαγγελματίες, κατά το πλείστον μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η ανελαστικότητα στον τραπεζικό δανεισμό, η αδυναμία του κράτους να προχωρήσει σε έγκαιρη αποπληρωμή των οφειλών του προς τις ιδιωτικές εκδοτικές επιχειρήσεις, η απουσία συναφών προγραμμάτων ΕΣΠΑ, δυσχέραναν ακόμη περισσότερο την ήδη δυσχερή κατάσταση. »Έτσι, η αντιμετώπιση του εκδοτικού προβλήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάγκη μιας συνεπούς και συνειδητής στρατηγικής πολιτισμού από πλευράς της Πολιτείας. Αντ' αυτού, χρόνια τώρα, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ανυπαρξία της κρατικής μέριμνας, οδηγούμενοι σε επικίνδυνη συρρίκνωση.   »Ωστόσο, το βιβλίο, και εν γένει ο πολιτισμός, είναι ο μοναδικός χώρος στον οποίον η χώρα παράγει ακατάπαυστα και δημιουργικά, και ο οποίος στεγάζει πολλά επαγγέλματα, συμβάλλοντας καίρια στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας (συγγραφείς, μεταφραστές, ατζέντηδες, επιμελητές, διορθωτές, εικονογράφοι, γραφίστες, χαρτέμποροι, βιβλιοδέτες, τυπογράφοι, πωλητές, διαφημιστές, βιβλιοθηκονόμοι και βιβλιοπώλες).   »Καθημερινά, εκδότες και συγγραφείς, λαμβάνουμε δεκάδες ηλεκτρονικά αιτήματα από σχολικές και δημοτικές βιβλιοθήκες για τη δωρεάν διάθεση τίτλων, γεγονός που προδίδει την ανάγκη τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των παιδιών να έρθουν σε επαφή με το έντυπο βιβλίο και τη λογοτεχνία. Οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε βιβλία, τις οποίες, άλλη μια φορά, καλούμαστε να επιλύσουμε οι εκδότες μέσω της δωρεάν διάθεσης τίτλων. Τόσα χρόνια, εκδότες και συγγραφείς, στηρίζουμε το κράτος και τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων με προσωπικές θυσίες ο καθένας.   »Την ίδια στιγμή, οι άνθρωποι του βιβλίου έχουμε να αντιμετωπίσουμε τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τις ψηφιακές πλατφόρμες που προσφέρουν δωρεάν τίτλους, αλλά και τα ανεξέλεγκτα παζάρια βιβλίων.   »Η λύση θα μπορούσε να επέλθει μέσα από έναν βαθύ και ουσιαστικό διάλογο ανάμεσα σε εκπροσώπους των εκδοτικών σωματείων, εκπροσώπους των συγγραφέων, πανεπιστημιακούς και την κυβέρνηση, προκειμένου για τη χάραξη μιας συνεπούς, δυναμικής και εξωστρεφούς πολιτικής για το βιβλίο.   »Επίσης, σε αυτό το κομβικό σημείο, είναι επιτακτική ανάγκη να επανασυσταθεί ένας φορέας με αποκλειστικό αντικείμενο τη χάραξη και την υλοποίηση μιας εθνικής πολιτικής για το βιβλίο, με τη συμμετοχή ανθρώπων από τον χώρο του (πνευματικοί δημιουργοί, εκδότες, βιβλιοπώλες).   Προτεινόμενες ενέργειες από πλευράς της Πολιτείας: α) Εξοπλισμός και αναβάθμιση των ήδη υπαρχουσών σχολικών και δημοτικών βιβλιοθηκών και δημιουργία νέων. β) Διοργάνωση δράσεων και προγραμμάτων φιλαναγνωσίας στο σχολικό περιβάλλον. γ) Επαναφορά του συντελεστή ΦΠΑ 6% (από 24%) στα διάφορα στάδια παραγωγής του βιβλίου (διόρθωση-επιμέλεια, γραφιστική, χαρτί, εκτύπωση). δ) Εξομοίωση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ 6% και για το έντυπο και για το ηλεκτρονικό βιβλίο. ε) Προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων των βιβλίων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο συχνά το φαινόμενο της λογοκλοπής ολόκληρων βιβλίων που ανεβαίνουν στο Διαδίκτυο από ιδιώτες σε ηλεκτρονικά blogs είτε προσφέρονται από διάφορες σχολές δωρεάν στους σπουδαστές τους. στ) Διασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων. ζ) Αξιοποίηση του ΕΣΠΑ για τη στήριξη προγραμμάτων προώθησης του βιβλίου. η) Παροχή οικονομικών κινήτρων (εκπίπτοντα έξοδα) σε ιδιώτες για την αγορά βιβλίων. θ) Επαναφορά του συστήματος χρηματοδότησης των εκπαιδευτικών για τη δημιουργία της προσωπικής τους βιβλιοθήκης. ι) Εκπομπές βιβλίου στην κρατική τηλεόραση και το ραδιόφωνο με συμμετοχή των φορέων του κλάδου στο περιεχόμενο και στη διαμόρφωσή τους. κ) Ενοποίηση βιβλιογραφικών βάσεων (Εθνική Βιβλιοθήκη, Biblionet, Osdelnet), για την αποφυγή άσκοπης σπατάλης πόρων. λ) Επιχορήγηση μεταφράσεων αντιπροσωπευτικών έργων του ελληνικού πολιτισμού που θα εκδοθούν και θα κυκλοφορήσουν στο εξωτερικό σε ξένη γλώσσα.   »Το βιβλίο δεν είναι ποσοτικό αλλά ποιοτικό αγαθό, δεν είναι μόνο εμπορικό αλλά πρωτίστως πολιτιστικό αγαθό, και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, και με αφορμή τους επικείμενους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, η Πολιτεία οφείλει να σταθεί στο πλευρό των πνευματικών ανθρώπων του τόπου. Αλίμονο στον λαό που θα αποκοπεί από την ιστορία και τη λογοτεχνία».   Το παρόν κείμενο υπογράφουν αλφαβητικά Αγάθος Θανάσης (Επίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Αγγελής Δημήτρης (ποιητής, διευθυντής του περ. «Φρέαρ») Αδαμαντίδου Παπακώστα Άλκηστις (εκδότρια, εκδ. Ηριδανός) Αϊβαλιώτου Ειρήνη (δημοσιογράφος, δημιουργός του διαδ/κού πολιτ. περ. catisart.gr, συγγραφέας) Ακρίβος Κώστας (συγγραφέας) Αλισάνογλου Γιώργος (εκδότης, εκδ. Σαιξπηρικόν) Αμανατίδης Βασίλης (ποιητής, μεταφραστής, περφόρμερ) Ανδριτσάνου Ευαγγελία (συγγραφέας, μεταφράστρια) Ανεμοδουράς Λεωκράτης (εκδότης, εκδ. Μικρός Ήρως) Αντιόχου Γιάννης (ποιητής, μεταφραστής) Αντωνοπούλου Αναστασία (Καθηγήτρια Γερμανικής Λογοτεχνίας, ΕΚΠΑ) Αποστολάκη Αλέξα (εκδότρια, εκδ. Καλειδοσκόπιο) Αποστολή Πέρσα (Πανεπιστημιακός, ΕΑΠ) Αποστολίδου Βενετία (Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης, ΑΠΘ) Αράγης Γιώργος (κριτικός λογοτεχνίας) Αργυροπούλου Πωλίνα (δημοσιογράφος) Αρδαβάνης Αλέξανδρος (γιατρός, συγγραφέας) Αρκουδέας Κώστας (συγγραφέας) Αρκουμανέα Λουίζα (δημοσιογράφος) Αυδίκος Ευάγγελος (Ομότιμος Καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, συγγραφέας) Βαγενάς Νάσος (Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, κριτικός, μεταφραστής) Βαγιόπουλος Πέτρος (συνθέτης) Βαρβαρήγος Δημήτρης (συγγραφέας) Βαρελάς Λάμπρος (Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΑΠΘ). Βασιλάκου Έφη (εκδότρια, εκδ. Αστάρτη) Βασιλείου Αρετή (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικού Θεάτρου, Πανεπιστήμιο Πατρών) Βέης Γιώργος (ποιητής) Βέλτσος Γιώργος (πρώην Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας, ποιητής) Βενιανάκη Έφη (εκδότης, συγγραφέας) Βερέττας Μάριος (συγγραφέας, μεταφραστής) Βιντιάδης Μηνάς (συγγραφέας, δημοσιογράφος) Βιτάλη Λεία (συγγραφέας) Βίτσος Διονύσης (εκδότης, εκδ. Περίπλους, συγγραφέας) Βίττης Νίκος (συνθέτης, σεναριογράφος) Βλαβιανός Χάρης (ποιητής) Βολανάκης Αντώνης (εικαστικός, Διδάσκων στα Πανεπιστήμια Πατρών και Πελοποννήσου) Βρεττός Σπύρος (ποιητής) Γαλαίος Αντώνης (μεταφραστής) Γαλανάκη Ρέα (συγγραφέας) Γαραντούδης Ευριπίδης (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Γέρος Δημήτρης (ζωγράφος) Γεωργουσόπουλος Κώστας (Επίτιμος Διδάκτωρ ΕΚΠΑ, κριτικός) Γιακουμής Χάρης (εκδότης, εκδ. Kallimages) Γιαννάκου Καλλιόπη (συγγραφέας) Γιωσαφάτ Ματθαίος (Αναπληρωματικός Καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Λονδίνου, ψυχίατρος-ψυχαναλυτής) Γκανέλης Γιώργος (ποιητής) Γκάτζιας Πέτρος (δημοσιογράφος, συγγραφέας) Γκολίτσης Πέτρος (ποιητής, δοκιμιογράφος) Γκόνης Θοδωρής (σκηνοθέτης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας) Γκότση Γεωργία (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής & Συγκριτικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών) Γρηγοριάδης Κώστας (γελοιογράφος) Γρηγοριάδου Αναστασία (δημοσιογράφος) Γώτης Γιώργος (ποιητής) Δαββέτας Νίκος (συγγραφέας) Δαμασκηνός Δημήτρης (ιστορικός, συγγραφέας) Δανιήλ Χρήστος (Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, διδάσκων ΕΑΠ και ΑΠΚΥ) Δανόπουλος Κωστής (Πανεπιστημιακός, ΔΠΘ) Δαράκη Ζέφη (ποιήτρια) Δασκαλάκη Ελένη (δημοσιογράφος) Δασκάλου Διονυσία (Διευθύντρια Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης / Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας) Δεληγιώργη Αλεξάνδρα (Ομότιμη Καθηγήτρια ΑΠΘ, συγγραφέας) Δενδρινού Φίλια (συγγραφέας) Δεπάστας Γιώργος (μεταφραστής) De Rosa Maurizio (νεοελληνιστής, μεταφραστής) Δήκας Τάσος (αρχιτέκτονας, Ομ. Μέλος ΤΕΕ) Δημητριάδης Δημήτρης (συγγραφέας) Δημητριάδου Διώνη (ποιήτρια, κριτικός) Δημητρούλια Τιτίκα (Καθηγήτρια Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Συντονίστρια Γαλλοφωνίας, ΑΠΘ) Δήμου Άκης (συγγραφέας) Δουατζής Γιώργος (ποιητής, συγγραφέας) Δουβίτσας Περικλής (εκδότης, εκδ. Νεφέλη) Δούκα Μάρω (συγγραφέας) Εξακουστή Ξύδη (εκδότρια, συγγραφέας) Εξάρχου Καλλιόπη (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Γαλλικής Λογοτεχνίας, ΑΠΘ) Ευαγγελίδου Καλλιόπη (ηθοποιός) Ευσταθιάδης Μίνως (συγγραφέας) Ευτυχιάδου Σοφία (δραματολόγος, κριτικός θεάτρου) Ζαφειρίου Σταύρος (ποιητής) Ζαχαρόπουλος Λουκάς (εκδότης, εκδ. Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος) Ζέρβας Γιάννης (συγγραφέας) Ζήρας Αλέξης (κριτικός, γραμματολόγος) Ζηροπούλου Κωνσταντίνα (Δρ Θεατρολογίας, Διδάσκουσα ΕΑΠ και ΑΠΚΥ) Holton David (Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ) Θεοχάρης Γιώργος (ποιητής, εκδότης) Ιωακειμίδου Λητώ (Επίκουρη Καθηγήτρια Συγκριτικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Ιωαννίδου Καρίνα (θεατρική συγγραφέας) Ιωάννου Θωμάς (ποιητής) Ιωάννου Κυριάκος (Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, Μεταδιδακτορικός ερευνητής, ΑΠΘ) Καβανόζης Κώστας (συγγραφέας) Καδόγλου Τριανταφυλλιά (ΕΔΙΠ, Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ) Κακλαμάνης Στέφανος (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Καλατζόπουλος Γιάννης (ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας) Καλούτσας Τάσος (πεζογράφος) Καλτάκη Ματίνα (κριτικός θεάτρου) Καμακάρης Νικόλας (δημοσιογράφος) Καπελώνης Κωστής (σκηνοθέτης) Καράβολας Διαμαντής (εκδότης, εκδ. Φαρφουλάς) Καραϊτίδη Εύα (εκδότρια, Βιβλιοπωλείον της Εστίας) Καρακώτσογλου Αναστάσιος (εκδότης) Καραμολέγκου Θάλεια (ραδιοφωνική παραγωγός) Καράογλου Τώνια (θεατρολόγος, κριτικός θεάτρου) Καράογλου Χ.Λ. (Ομότιμος Καθηγητής, ΑΠΘ) Καρατζογιάννης Μάνος (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Καργιώτης Δημήτρης (Καθηγητής Συγκριτικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) Κασκάλη Δώρα (πεζογράφος, ποιήτρια) Κατσιγιάννη Άννα (Επίκουρη Καθηγήτρια Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών) Κατσικέας Βασίλης (εκδότης) Κατσικονούρης Βασίλης (συγγραφέας) Κατσούρας Χρήστος (Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) Καψούλη Χρύσα (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Κεσμέτη Νατάσα (πεζογράφος) Κεφάλας Ηλίας (συγγραφέας) Κεχαγιόγλου Γιώργος (Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΑΠΘ) Κιοσσές Σπύρος (φιλόλογος, ΔΠΘ) Κιτσοπούλου Λένα (συγγραφέας) Κλεφτόγιαννη Ιωάννα (δημοσιογράφος) Κονδυλάκη Δήμητρα (Δρ Συγκριτικής Λογοτεχνίας Paris IV, θεατρολόγος, μεταφράστρια) Κονιδάρη Βέρα (εκπαιδευτικός, μεταφράστρια) Κονιδάρης Δημήτρης (συγγραφέας) Κοντογιάννη Αμαλία (Δρ Θεατρολογίας, δραματολόγος) Κοντογιάννη Βασιλική (Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ΔΠΘ) Κορδομενίδης Γιώργος (εκδότης) Κοροβίνης Θωμάς (συγγραφέας, τραγουδοποιός) Κουγιουμτζή Μαρία (συγγραφέας) Κουλεδάκης Θεόδωρος (εκδότης, εκδ. Κάπα Εκδοτική) Κουλούρη Μαρία (ποιήτρια) Κουρμαντζή Ελένη, Δρ (Επισκέπτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο «Αγ. Κύριλλος και Αγ. Μεθόδιος», Βελίκο Τύρνοβο, Βουλγαρία) Κουρμουλής Νίκος (δημοσιογράφος) Κουτριάνου Ελένα (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) Κούφαλης Αντώνης και Κωνσταντίνος (θεατρικοί συγγραφείς) Κρεμμύδας Κώστας (εκδότης, περ./εκδ. Μανδραγόρας, ποιητής) Κρημνιώτη Πόλυ (δημοσιογράφος) Κριτσέλη Γιώτα (εκδότρια, εκδ. Κίχλη) Κυριακός Κωνσταντίνος (Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιστορίας του Θεάτρου και του Ελληνικού Κινηματογράφου, Πανεπιστήμιο Πατρών) Κυριακού Κωνσταντίνος (σκηνοθέτης, ηθοποιός, θεατρικός μεταφραστής) Κωνσταντινίδης Δαμιανός (Καθηγητής Υποκριτικής-Σκηνοθεσίας στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, σκηνοθέτης, μεταφραστής, συγγραφέας) Κωστακιώτη Δανάη (εκδότρια, εκδ. Κουλτούρα) Κωστίου Κατερίνα (Καθηγήτρια Τμήματος Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών) Κωτόπουλος Τριαντάφυλλος (Αναπληρωτής Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ΠΔΜ) Λάζαρης Νίκος (ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας) Λάζος Χρήστος (συγγραφέας) Λαμπαδαρίδου Πόθου Μαρία (συγγραφέας) Λεκκάκου Ιωάννα (Επίκουρη Καθηγήτρια Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Ocean County College, NJ, συγγραφέας) Λέκκας Βασίλης (τραγουδιστής) Λεοντάρη Ζέφη (ποιήτρια) Λεοντάρης Γιάννης (Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) Λεοντζάκος Δημήτρης (ποιητής, μουσικός) Λιαπής Βάιος (Καθηγητής, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Θεατρικές Σπουδές, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου) Λουκόπουλος Χ. Κωνσταντίνος (ποιητής) Λουπάκη Ελπίδα (Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ) Λυμπουρής Κώστας (Φιλόλογος, συγγραφέας, πρώην Μορφωτικός Σύμβουλος στην Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα) Μαγκανάρη Μαρία (ηθοποιός, σκηνοθέτις) Μάγνης Κωνσταντίνος (δημοσιογράφος) Μαζάνης Σπύρος, Δρ (παιδίατρος) Μαθιουδάκης Νίκος (Δρ Γλωσσολογίας ΔΠΘ) Μακροπούλου Πολυτίμη (Επίκουρη καθηγήτρια Γαλλικής λογοτεχνίας, Γαλλικό Τμήμα, ΑΠΘ) Μαλικιώση Άννα (εκδότρια, εκδ. Θεμέλιο) Μαμακούκα Λίζα (Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας Λογοτεχνίας, συγγραφέας) Μανδηλαρά Τίνα (δημοσιογράφος, κριτικός βιβλίου) Μαρίνης Άγις (Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πατρών) Μαρίνος Διονύσης (συγγραφέας, δημοσιογράφος) Μάρκογλου Πρόδρομος Χ. (ποιητής, πεζογράφος) Μαρκόπουλος Γιώργος (ποιητής) Μαρκόπουλος Θανάσης (ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας) Μαστοράκη Τζένη (ποιήτρια, μεταφράστρια) Μαυρέλος Νίκος (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΔΠΘ) Μαυριτσάκης Γιάννης (συγγραφέας) Μαυρομούστακος Πλάτων (θεατρολόγος, Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ) Μερκενίδου Ελένη (φιλόλογος, συγγραφέας) Μήττα Δήμητρα (συγγραφέας) Μικέ Μαίρη (Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΑΠΘ) Μίνογλου Μάγγη (εκδότρια, εκδ. Κριτική) Μπακουνάκης Νίκος (Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, δημοσιογράφος) Μπαμπασάκης Γιώργος-Ίκαρος (συγγραφέας) Μπασδέκη Γλυκερία (συγγραφέας) Μπασκόζος Γιάννης Ν. (συγγραφέας, Διευθυντής του περ. Ο Αναγνώστης) Μπατσιούλας Δημήτριος (συγγραφέας) Μπατσιούλας Στέργιος (εκδότης) Μπουγιούκος Κώστας (Επίκουρος Καθηγητής Βιοπληροφορικής, Université de Paris) Μπράτσος Άγης (ποιητής) Μπρούσκου Άντζελα (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Μυτιληναίος Στέφανος (δημοσιογράφος, συγγραφέας) Νιάρχος Θανάσης (ποιητής, δημοσιογράφος) Νίκας Γιώργος (εκδότης, εκδ. Νίκας) Νικηφόρου Τόλης (ποιητής, πεζογράφος) Νικολαΐδου Σοφία (συγγραφέας) Νικολάκης Χρήστος (εκδότης, εκδ. Εκάτη) Νταρακλίτσα Ελίνα (καθηγήτρια-σύμβουλος ΕΑΠ, Δρ Θεατρολογίας) Ντόκου Χριστίνα, Δρ (Επίκουρος Καθηγήτρια Αμερικανικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού, ΕΚΠΑ) Ντουνιά Χριστίνα (Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Ξενάριος Γιώργος (συγγραφέας) Ξουραφάς Παναγιώτης (Ψυχίατρος Ψ.Ν.Α. / 18 άνω) Οικόπουλος Σπύρος (συντάκτης στο Docville [εφ. Documento] και στο Κουτί της Πανδώρας) Ορφανίδου Ελεωνόρα (δημοσιογράφος, Προϊσταμένη τομέα Πολιτισμού του ΡΣ Αθήνα984fm) Ορφανός Νίκος (ηθοποιός) Παγανός Γ.Δ. (κριτικός, δοκιμιογράφος) Παναγιωτίδης Γιώργος (συγγραφέας, πανεπιστημιακός) Πανσέληνος Αλέξης (συγγραφέας) Παντοπούλου Λένα (εκδότρια, εκδ. Οσελότος) Παπαγεωργίου Θανάσης (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Παπαδανιήλ Αρίσταρχος (συγγραφέας, εικονογράφος, εκδότης) Παπαδόπουλος Αλέκος (πρώην Υπουργός) Παπαδόπουλος Κώστας (Διευθυντής εκδ. Ταξιδευτής) Παπαϊωάννου Ηρακλής (συγγραφέας, επιμελητής MOMus-ΜΦΘ) Παπακωνσταντίνου Μάριος (εκδότης, Arigata Publishing) Παπαλεοντίου Λευτέρης (Επίκουρος καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου) Παπανδρέου Νικηφόρος (Ομότιμος Καθηγητής της Θεατρολογίας, ΑΠΘ) Παπανικολάου Δημήτρης (Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Οξφόρδης) Παπασπυρίδου Ιωάννα (Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Παππάς Φίλιππος (διδάσκων ΕΑΠ και ΕΚΠΑ, ερευνητής ΙΚΥ/Παν/μιο Κρήτης) Παρίδης Χρήστος (δημοσιογράφος) Παυλίδης Βασίλης (ποιητής) Πέγκα Έλενα (συγγραφέας) Περαντωνάκης Γιώργος Ν. (Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου) Πετρίδης Αντώνης (Αναπληρωτής Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, Κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου) Πετσόπουλος Σταύρος (εκδότης, εκδ. Άγρα) Πεφάνης Γιώργος (Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ) Πλαστάρας Γρηγόρης (εκδότης) Πολέντας Μανόλης (συγγραφέας) Ποντίκας Μάριος (συγγραφέας) Πορφύρης Τάσος (ποιητής) Ποταμίτης Γιώργος (εκδότης, ποιητής) Πουλάκος Νέστορας (εκδότης, εκδ. Βακχικόν) Προβατά Δέσποινα (Καθηγήτρια Ιστορίας του Γαλλικού πολιτισμού, ΕΚΠΑ) Πυλαρινός Θεοδόσης (Ομότιμος καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο) Ράπη Νίνα (συγγραφέας) Ραπτόπουλος Βαγγέλης (συγγραφέας) Ράπτου Ελευθερία (θεατρολόγος, κριτικός θεάτρου, μεταφράστρια) Ρεβή Αναστασία (σκηνοθέτης, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Theatre Lab Company) Ρήγου Μυρτώ (Καθηγήτρια Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ) Ρόζενμπεργκ Άννα (πανεπιστημιακός, ΕΑΠ) Ρόζη Λίνα (Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Πατρών) Ροϊλού Γιάννα (Διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Πατρών) Ρούβαλης Βασίλης (συγγραφέας, εκδότης) Ρώτα Μαρία (Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Σαβράμη Κάτια (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Επιστήμη του χορού-Χορολογία, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών) Σαΐνης Αριστοτέλης (βιβλιοπώλης, κριτικός λογοτεχνίας) Σακελλαρίδου Έλση (Ομότιμη Καθηγήτρια Θεατρικών Σπουδών, ΑΠΘ) Σακελλίου Λιάνα (ποιήτρια, πανεπιστημιακός, ΕΚΠΑ) Σαμαρά Κερασία (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Σαμπάνης Σωτήρης (συγγραφέας) Σελαβής Σωτήρης (εκδότης, εκδ. Περισπωμένη) Σιαφάκα Ιφιγένεια (συγγραφέας) Σιδέρης Αντώνης (εκδότης, εκδ. Μ. Σιδέρη) Σιμόπουλος Κώστας (Ομότιμος Καθηγητής ΔΠΘ, τ. Πρύτανης) Σκαρτσή Ξένη (Δρ Φιλολογίας, διδάσκουσα ΕΑΠ) Σολδάτος Γιάννης (εκδότης, εκδ. Αιγόκερως) Σόρογκας Σωτήριος (Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ. Πολυτεχνείου, ζωγράφος) Σούσης Ισαάκ (στιχουργός, ποιητής, αρθρογράφος) Στάικος Ανδρέας (συγγραφέας) Σταμάτης Αλέξης (συγγραφέας) Σταμπόγλης Σταύρος (Αρχιτέκτων DESA, ποιητής, συγγραφέας) Στασινοπούλου Μαρία (συγγραφέας) Σταυρακοπούλου Άννα (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεατρικών Σπουδών, ΑΠΘ) Σταυροπούλου Ερασμία (Ομότιμη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Σταφυλίδης Δημήτρης (εκδότης) Στεργιούλης Μανώλης (εκπαιδευτικός, Δρ Φιλολογίας) Στεφανίδης Μάνος Σ. (Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ) Στεφάνου Κωνσταντίνος (Ομότιμος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου) Συμεωνίδης Θωμάς (συγγραφέας) Συμπάρδης Γιώργος (συγγραφέας) Συφιλτζόγλου Κυριάκος (ποιητής) Σφακιανάκης Άρης (συγγραφέας) Σχιζάκης Kωστής (αρχιτέκτων, συγγραφέας) Σχινά Κατερίνα (κριτικός βιβλίου, μεταφράστρια) Σωτηροπούλου Βίλη (συγγραφέας, ηθοποιός) Σωτηροπούλου Έρση (συγγραφέας) Ταμπάκη Άννα (Ομότιμη Καθηγήτρια Θεατρολογίας, Ιστορίας του Θεάτρου, ΕΚΠΑ) Τατσόπουλος Πέτρος (συγγραφέας) Τζανάτος Τσιμάρας (συγγραφέας, ηθοποιός) Τζώρτζη Ευγενία (δημοσιογράφος) Τζώρτζης Γιάννης (δημοσιογράφος, συγγραφέας) Τομπούλη Άσπα (σκηνοθέτις, μεταφράστρια) Τσακιτζιάν Κρικόρ (δημοσιογράφος, εκδότης, εκδ. Κανέλα) Τσακνιά Εύη (ζωγράφος, εικονογράφος) Τσαλίκη Μηλώνη Τατιάνα (Ομότιμη Καθηγήτρια Γαλλικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Τσαρδάκας Τηλέμαχος (συγγραφέας) Τσατσούλης Δημήτρης (Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών) Tσέα Άννα (μεταφράστρια) Τσεκούρας Δημήτρης (συγγραφέας, μεταφραστής) Τσελεπίδου Βίκυ (συγγραφέας) Τσιλιμένη Τασούλα (Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, συγγραφέας, διευθύντρια ηλεκτρ. περ. Keimena) Τσιμά Μαρία (ηθοποιός, συγγραφέας) Τσίτας Μάκης (συγγραφέας) Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου Εύη (συγγραφέας, εκπαιδευτικός) Τσουκάτος Δημήτρης (εκδότης, εκδ. Λέμβος) Φάις Μισέλ (συγγραφέας) Φίλιας Δημήτρης (Καθηγητής Λογοτεχνικής Μετάφρασης, Ιόνιο Πανεπιστήμιο) Φιλιπίδης Θεόδωρος (γιατρός, λογοτέχνης) Φιλιππίδου Σοφία (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Φιλιππότης Γιώργος (εκδότης, εκδ. Φιλιππότη) Φιλοκύπρου Έλλη (Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Φουντούλης Στράτος (εικαστικός) Φρατζεσκάκης Γιώργος (ηθοποιός, σκηνοθέτης) Χαραλαμπίδης Κυριάκος (ποιητής) Χαρκιολάκης Αλέξανδρος (Μουσικολόγος, Διευθυντής «Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής») Χατζηγεωργίου Ανθούλα (εκδότρια) Χατζηδημητρίου Πηνελόπη (Δρ Θεατρολογίας ΑΠΘ, κριτικός θεάτρου) Χατζηιακώβου Βασίλης (εκδότης) Χατζόπουλος Γιώργος Α. (εκδότης, εκδ. Κάλβος) Χατζόπουλος Νίκος (ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής) Χειμωνάς Θανάσης (συγγραφέας) Χλωπτσιούδης Δήμος (κριτικός ποίησης, MA Δημιουργικής Γραφής) Χουλιάρας Γιώργος (συγγραφέας, Πρόεδρος Εταιρείας Συγγραφέων) Χρονόπουλος Γιάννης (συγγραφέας, εκδότης, εκδ. Historical Quest) Χρυσογέλου-Κατσή Άννα (τ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) Χρυσόπουλος Χρήστος (συγγραφέας) Πηγή: www.lifo.gr

Αντίλαλοι του Συρράκου, το φύλλο της κορονοπεριόδου

Βένα Γεωργακοπούλου, Πρωτότυπες παραστάσεις στο αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, ΕΦΣΥΝ,

Ζωντανά για μόνο 400 500 θεατές, αλλά και σε live streaming στο διαδίκτυο, κορυφαίοι ηθοποιοί, σκηνοθέτες, μουσικοί και χορευτές προσεγγίζουν με ιδιαίτερο τρόπο ή διασκευάζουν κείμενα και έργα που έχουν σχέση με την αρχαία τραγωδία.

Είναι από τα καλά του κορονοϊού. Ενα Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος, ένα θεατρικό camp και με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, που γίνεται εδώ και τέσσερα χρόνια δίπλα στο αρχαίο θέατρο και τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, στο πλαίσιο βέβαια του Φεστιβάλ, αποκτά ξαφνικά μεγάλη σημασία. Το περιμένουν πώς και τι οι θεατρόφιλοι, όχι μόνο της περιοχής, αλλά όλης της Ελλάδας.

Γιατί; Προτείνει μερικά εξωστρεφή, ερεθιστικά και πρωτότυπα θεατρικά γεγονότα από μια ομάδα κορυφαίων ηθοποιών, σκηνοθετών, μουσικών, χορευτών και μεταφραστών. Κι όλα αυτά ένα καλοκαίρι που θα βλέπουμε θέατρο με το κιάλι. Κι αυτά τα γεγονότα, «παραστάσεις εν δυνάμει», θα δοθούν ενώπιον κοινού στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων (400-500 θεατές σε έναν χώρο για 3 χιλιάδες), αλλά, παράλληλα, θα μεταδίδονται (όπως και οι δοκιμές) σε live streaming στο ίντερνετ. Δωρεάν φυσικά και οι δυο εκδοχές, ζωντανή και on line. Γιατί το Εργαστήριο επιχορηγείται από το ΥΠΠΟ. Με 30 χιλιάδες ευρώ. Λίγα, αλλά αρκετά για να πάρει φόρα ο Θοδωρής Γκόνης και να ανταποκριθούν οι καλύτεροι με τα λιγότερα.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Φιλίππων έκανε την πανδημία εφαλτήριο. «Σκέφτηκα ότι η συγκυρία μάς επιβάλλει να κάνουμε φέτος πιο εμφατικά και ουσιαστικά πράγματα. Οφείλουμε σαν επαγγελματίες να αντιδράσουμε. Η δυσκολία είναι απίστευτη θυρίδα. Ετσι και κρατάς στα χέρια σου το pin της δυσκολίας, δεν φοβάσαι τίποτα», μας λέει. Είναι ενθουσιασμένος που τόσο σπουδαίοι καλλιτέχνες μπήκαν στο παιχνίδι. «Αυτό ήταν το πρώτο που τους ζήτησα. Επιθυμία και ενθουσιασμό. Γιατί οι Φίλιπποι δεν είναι Επίδαυρος, που είναι δίπλα. Και η απόσταση με τις συνθήκες ταξιδιού γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Είμαστε όλοι μας άνθρωποι που μας ενώνει μια κοινή πορεία. Γιατί στη διαδρομή της ζωής σου, και όχι στην αρχή της, ανακαλύπτεις τους πραγματικούς συγγενείς σου».

Συζητώντας κατέληξαν σε «κάποια πράγματα, κείμενα, μουσικές και πρόσωπα, που τους κινητοποιούσαν. Δεν ήθελα κάτι προερχόμενο αυστηρά από τον χώρο του αρχαίου δράματος», λέει ο Θοδωρής Γκόνης, «αν και όλα τα πρότζεκτ έχουν από μεγάλη μέχρι λανθάνουσα σχέση με την τραγωδία».

Ετσι, από 1 έως 23 Αυγούστου:

■ Η Λυδία Φωτοπούλου ερμηνεύει τα χορικά της Αντιγόνης του Σοφοκλή ως ένα αυτόνομο λυρικό ποίημα, στη μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου, συνοδευόμενη από τη μουσική της Μόνικα.

■ Η Ολια Λαζαρίδου αφηγείται μια διασκευή του μύθου της Αντιγόνης, όπως την έγραψε η Αγγελίνα Βακάλη, στηριγμένη πάνω στο κείμενο του Σοφοκλή, αλλά και σε βιβλίο της Αλι Σμιθ που απευθύνεται σε παιδιά. Τη συνοδεύει αυτοσχεδιάζοντας με τα πνευστά του ο Νικόλας Σκορδάς.

■ Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και ο μαέστρος Μάρκελλος Χρυσικόπουλος παρουσιάζουν το έργο του Τσέχου συνθέτη Γκέοργκ Αντον Μπέντα «Μήδεια», σε λιμπρέτο του Φρ. Β. Γκότερ και απόδοση στα ελληνικά από τον Γιάννη Καλλιφατίδη. Πρόκειται για ένα μονόπρακτο μελόδραμα, όπου το κείμενο απαγγέλλεται παράλληλα με τη μουσική. Θα παρουσιαστεί η εκδοχή για πιάνο (1778) σε εκτέλεση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, ενώ και τα πέντε πρόσωπα του έργου ερμηνεύονται από την Καραμπέτη (Μήδεια, Ιάσων, δύο παιδιά, Παιδαγωγός).

■ Ο Ακύλλας Καραζήσης στο πιο αινιγματικό πρότζεκτ, με τίτλο «Ιστορίες του Πρόσπερο», συνυπάρχει με δυο κορίτσια, ένα 16χρονο και ένα 9χρονο (Μαίρη και Ζωή Καραζήση), σε μια σκηνική σύνθεση που συνδυάζει την «Τρικυμία» του Σέξπιρ με τις «Δοκιμές» του Σεφέρη, τη ραπ με τον Ντίλαν, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο και τον Καστοριάδη με την «Ερημη Χώρα». Παίζουν όργανα (μπάσο και κιθάρα) επί σκηνής και, φυσικά, στο τέλος φτάνουν στην αρχαία τραγωδία. Συμμετέχει και η Μαριλένα Ρασιδάκη.

■ Ο Θοδωρής Γκόνης διαλέγει τη «Μήδεια», όχι, όμως, το έργο του Ευριπίδη, αλλά την ηρωίδα του, ως φορέα ενός πεπρωμένου. Δεν ενδιαφέρεται για την παραφορά και το πάθος της, αλλά για τη διαύγεια και τη λογική της που τόσο μας σκανδαλίζει. Ερμηνεύει η Εύη Σαουλίδου, συμμετέχει ο χορευτής Δημήτρης Σωτηρίου.

■ Ο Γιάννης Καλαβριανός παρουσιάζει την εργασία του πάνω στα επιγράμματα Παλατινής Ανθολογίας, με τη συμμετοχή των Χριστίνας Μαξούρη, Γιώργου Γλάστρα και του μουσικού Θοδωρή Οικονόμου.

■ Η Ιόλη Ανδρεάδη διαλέγει την «Ελένη» του Ευριπίδη και μαζί με τον Αρη Ασπρούλη τη διασκευάζει, συνδέοντάς την με την ωραία ιστορία του Στησίχορου. Ο βάρδος αυτός, έξι γενιές πριν από τον τραγικό ποιητή, πρώτα κατηγόρησε σε ποίημά του την Ελένη και τυφλώθηκε. Και μετά, μετάνιωσε και ανασκεύασε σε καινούργιο τραγούδι. Χρησιμοποίησε τον μύθο ότι μόνο η σκιά της έφτασε στην Τροία, ενώ η ίδια περίμενε τον Μενέλαο στην Αίγυπτο. Και, φυσικά, ο Στησίχορος βρήκε το φως του. Ερμηνεύει η Βασιλική Τρουφάκου.

■ Η Ρηνιώ Κυριαζή σκηνοθετεί «Βάκχες, το σώμα δίχως σώμα», μια προσέγγιση του μύθου των Βακχών, παίζοντας και η ίδια, μαζί με τις Τζουλιάνα Μπλάντγκουντ και Ειρήνη Κουμπαρούλη, αλλά και τον Ραφάλ Χάμπελ. Μετάφραση Γιώργου Χειμωνά.

■ Η Λουκία Μιχαλοπούλου εξερευνά σε μια performance την Κασσάνδρα, η οποία πέρα από τη φιλολογία αποτελεί κι ένα μεγάλο αίνιγμα για την ηθοποιό που καλείται κάθε φορά να την ερμηνεύσει. Πώς την προσεγγίζεις, πώς αποδίδεις τη μανία της; Δραματουργική επεξεργασία / σκηνοθετική επιμέλεια: Λουκία Μιχαλοπούλου, Χρήστος Τζιούκαλιας.

Οσο για τις εκδηλώσεις στην Καβάλα, φυσικά και θα γίνουν από 17 Ιουλίου έως 27 Αυγούστου. Με μεγάλη οικονομική δυσκολία, αλλά πάντα «με επαγγελματική συνείδηση», γιατί, όπως τονίζει ο Θοδωρής Γκόνης με έμφαση, «μόνο αυτή θεμελιώνει σε σοβαρές βάσεις το θέατρο στην Αγία Επαρχία, όπου κυριαρχούν ο ερασιτεχνισμός και ο λαϊκισμός».

Μη φεύγεις, μείνε λίγο ακόμα

Δημήτρης Κατσορίδας*

• A-
• A+

Ο συνδετικός κρίκος του έρωτα με το εκάστοτε αντικείμενο του πόθου είναι η Αγάπη σε αυτό για το οποίο αφοσιωνόμαστε. Αντίθετα, η έλλειψη του έρωτα και άρα της επιθυμίας, οδηγεί σε δυο αντιδράσεις. Ή στην απόσυρση, στη ρουτίνα, στο βόλεμα και στο βάλτωμα ή στην αναζήτηση πρόσκαιρων συντρόφων και ενασχολήσεων χωρίς κανένα νόημα

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του Αλέξανδρου Σχισμένου, με τίτλο «Μικρή πραγματεία για τον ερωτικό χρόνο» (εκδ. red marks, 2018), διατρέχουμε την έννοια του έρωτα στον δυτικό κόσμο, διαμέσου των αιώνων μέχρι τη σύγχρονη ψυχολογία και τη γυναικεία χειραφέτηση. Μια χειραφέτηση που μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο εντός του ερωτικού ιδιοχρόνου, μεταξύ δυο αυτόνομων ανθρώπων, στην οποία, όπως λέει η Εμμα Γκόλντμαν, «το σύνθημα δεν θα πρέπει να είναι “συγχωρήστε ο ένας τον άλλον”, αλλά “κατανοήστε ο ένας τον άλλον”».

Ερωτικός χρόνος: επικοινωνία, βίωμα και αυτονομία

Ομως, τι είναι ο χρόνος; Καταπώς φαίνεται έχει αρκετές έννοιες και πολλές διαστάσεις. Αφενός είναι ο υποκειμενικός χρόνος, ο οποίος συνδέεται με το βίωμα (χαρά, λύπη, κίνηση, διασκέδαση, εκπαίδευση, προσωπικός χρόνος, κ.λπ.), αφετέρου είναι ο αντικειμενικός, ο οποίος έχει σχέση με το πέρασμα του χρόνου, την αλλοίωση και τη φθορά. Ομως, είναι και ο ιστορικο-κοινωνικός χρόνος, όπως λέει ο Καστοριάδης, ο οποίος ρυθμίζει τη ζωή μας (για παράδειγμα μια κοινωνική συνάντηση ή ο πολιτικός χρόνος ή ο χρόνος εργασίας κ.λπ.) και εκδηλώνεται με την ανθρώπινη δημιουργικότητα. Μέσα σε αυτούς τους χρόνους υπάρχει και ο ερωτικός, που είναι η επικοινωνία δυο ανθρώπων που αποφασίζουν να δημιουργήσουν κάτι καινούργιο, με όλο το προσωπικό και ιστορικό φορτίο που φέρουν (δυο ψυχών, δυο σωμάτων, δυο κόσμων, δυο ιστοριών), ο οποίος διαμεσολαβείται από την κοινωνία.

Και εδώ τίθεται το επόμενο ερώτημα: Τι είναι έρωτας;

Ετυμολογικά, η λέξη «έρωτας» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα Εραμαι/εράω-ερώ, που σημαίνει επιθυμώ έντονα, αγαπώ με πάθος. Και το ρήμα, σε αντίθεση με το ουσιαστικό, δείχνει ενέργεια, αναζήτηση και δημιουργικότητα, επειδή η ερωτική επιθυμία δίνει νόημα στη ζωής μας. Είναι μια φλόγα που μας περιβάλλει. Είναι η ίδια η ζωή. Γι’ αυτό, ο έρωτας και ο θάνατος θέτουν πάντα το ζήτημα του χρόνου, επειδή μέσα από τον έρωτα ψάχνουμε την αθανασία. Είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο δε συνδετικός κρίκος του έρωτα με το εκάστοτε αντικείμενο του πόθου είναι η Αγάπη σε αυτό για το οποίο αφοσιωνόμαστε. Αντίθετα, η έλλειψη του έρωτα και άρα της επιθυμίας, οδηγεί σε δυο αντιδράσεις. Ή στην απόσυρση, στη ρουτίνα, στο βόλεμα και στο βάλτωμα ή στην αναζήτηση πρόσκαιρων συντρόφων και ενασχολήσεων χωρίς κανένα νόημα.

Εχουμε ανάγκη τον έρωτα επειδή αποτελεί κινητήρια δύναμη. Είναι ένα ρίγος που μας διαπερνά, μια έξαρση, το σφίξιμο στο στομάχι, ένα χαμόγελο, ο περιβάλλων χώρος, ο πόθος για το άλλο, η συνεχής σκέψη, η αμηχανία της στιγμής. Είναι τότε που λέμε «την πατήσαμε».

Ταυτόχρονα, όλα αυτά τα στοιχεία είναι που τον διαφοροποιούν από τη φιλία. Διότι, ο έρωτας συνδέεται με την αίσθηση του πόθου της απουσίας του υποκειμένου και άρα με την επιθυμία της παρουσίας του, σε αυτό το «λίγο ακόμη». Αντίθετα, η φιλία συνδέεται με την παρουσία και τη διάρκειά της στον χρόνο. Ετσι, «αν ο χρόνος είναι αρκετός και η ευμένεια ειλικρινής, τότε ο έρωτας θα εκπληρωθεί σε φιλία», όπως λέει ο συγγραφέας. Και γι’ αυτό, ο έρωτας προς ηδονή διαφέρει από τον έρωτα που οδηγεί στη φιλία, επειδή αποβλέπουν σε διαφορετικά πράγματα. Στην πρώτη περίπτωση, της ηδονής, έχει να κάνει με χρησιμοποίηση και ευχαρίστηση (κατώτερη μορφή), ενώ στη δεύτερη είναι αυτοσκοπός και όχι μέσον, πράγμα που προϋποθέτει υπέρβαση της ετερότητας και άρα μια σχέση αναγνώρισης του άλλου ως αυτόνομου, η οποία σκοπεύει, όπως η φιλία, στο καλό του φίλου για χάρη του ίδιου του φίλου (ανώτερη μορφή).

Τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι ήταν το επαναστατικό κίνημα και οι αγώνες των γυναικών για χειραφέτηση που αμφισβήτησαν το πατριαρχικό μοντέλο, ανέδειξαν τα δικαιώματα των γυναικών και αναζωογόνησαν τις σχέσεις, αναδεικνύοντας τον έρωτα ως ελευθερία και αυτονομία. Με βάση αυτή την προοπτική, της συνύφανσης του Ερωτα με την Αυτονομία, κατακτάται η «ερωτική συν-θεση με τον άλλο», καθώς το ατομικό υπερβαίνεται δίχως να καταργείται, και «δημιουργεί έναν ιδιαίτερο ερωτικό χρόνο», ο οποίος «είναι συνάμα κοινός και ιδιαίτερος, μυστικός και μοιρασμένος, προσωπικός και διαπροσωπικός». Ετσι, ο ερωτικός χρόνος της αυτονομίας εμφανίζεται «ως χρόνος συν-δημιουργίας με βάση την αρχή της ελευθερίας» και σηματοδοτεί μια ζωή που αξίζει να ζει κανείς.

Τελικά, τι είναι ο άνθρωπος χωρίς την επιθυμία του έρωτα και την ολοκλήρωση της αγάπης;

* Επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ)