Μπήκε ξαφνικά στη ζωή μας. Αφορμή στάθηκε
ο σωφρονιστικός έλεγχος της αστυνομίας στον τρόπο που η νεαρή φοιτήτρια φορούσε
το χιτζάμπ, τη μουσουλμανική δηλαδή μαντίλα της. Στην Τεχεράνη, εκεί όπου
παλιότερα άνθησαν η τέχνη και η επιστήμη. Ολα τα αυταρχικά καθεστώτα στοχεύουν
στο σώμα, ιδίως το γυναικείο. Παλιότερα κατηγορούσαν το γυναικείο κορμί ως
κατοικία διαβολικών απόψεων. Και γι’ αυτό το έκαιγαν. Ο Μεσαίωνας επέλεξε
δραστικές λύσεις. Οι γυναίκες ήταν μάγισσες. Κουβαλούσαν ανατρεπτικές ιδέες.
Αργότερα, ο Πάγκαλος μέτραγε το μήκος της
φούστας στους δρόμους της Αθήνας, που έγινε το μέτρο της γυναικείας ηθικής για
τους κρατούντες. Στις μεταπολεμικές δεκαετίες το σώμα της γυναίκας έγινε
εργαστήριο για ρήξη με τις παλιότερες αντιλήψεις, που προόριζαν τη γυναίκα για
συγκεκριμένους ρόλους. Οι πρώτες φεμινίστριες έσχιζαν τα σουτιέν τους.
Θεωρήθηκε μέσο αμφισβήτησης των ισχυόντων στερεοτύπων. Θέλουμε έναν άλλο κόσμο,
έλεγαν με την πράξη τους, στον οποίο το γυναικείο σώμα δεν θα εγκλωβίζεται.
Οπως επιτάσσουν οι παλιοί νόμοι και οι οικονόμοι τους.
Η Νοτιοκορεάτισσα Χαν Γκανγκ, κάτοχος του
Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2024, σκιαγραφεί με εξαιρετικό τρόπο τα ήθη της
κοινωνίας της στο μυθιστόρημά της «Η χορτοφάγος» (Καστανιώτης). Ενα βιβλίο που
αφηγείται τη ρήξη της πρωταγωνίστριας με τον ρόλο που είχαν ράψει για τον εαυτό
της όλοι οι άλλοι. Πρωταγωνιστεί το σώμα στην αντιστασιακή της πράξη. Το
πληρώνει. Γνωρίζει τις συνέπειες. Ομως, αντιστέκεται. Μια μορφή του ξεσηκωμού
της είναι η απόφασή της να μη φοράει σουτιέν. Πώς τόλμησε, όλοι αναρωτιούνται.
Οι θηλές του στήθους προκλητικές κάτω από το ρούχο. Μια άλλη πρόταση για την
ηθική.
Αυτή η εντύπωση έγινε φανερή στην
Τεχεράνη. Η νεαρή αφαιρεί τα ρούχα της και μένει με τα εσώρουχά της. Θυμήθηκα
φευγαλέα το βιβλίο «Το κορίτσι με τα σπίρτα». Μόνο που εκείνο ήταν αδύναμο.
Πάλευε με τη φτώχεια της. Ετούτη στην πανεπιστημιούπολη φαίνεται δυνατή.
Συνειδητοποιημένη. Δίπλα της συμφοιτήτριες αμήχανες, μέσα στο μαύρο χιτζάμπ της
υποκριτικής ηθικής. Ακούγονται οι φωνές άλλων που βιντεοσκοπούν τη σκηνή.
Παρακολουθούν τα δρώμενα από την ασφάλεια του ρόλου που τους έχουν αναθέσει.
Το κορίτσι με τα εσώρουχα. Μια θαρραλέα
γυναίκα. Που προτάσσει το σώμα της στην ισοπεδωτική δύναμη του αυταρχισμού.
Είναι το μόνο όπλο που της απομένει. Την παρακολουθώ να κάθεται και μετά να
σηκώνεται όρθια, με σταυρωμένα χέρια. Να βηματίζει. Γνωρίζει τι την περιμένει.
Αναμένει τη σύλληψή της από εκείνους που φοβούνται τη γυμνή αλήθεια. Είναι
ήρεμη. Θυμάμαι το επεισόδιο στο Πεκίνο. Με τον Κινέζο που πρόταξε το κορμί του.
Διαμαρτυρία για όσα έγιναν στην πλατεία εναντίον των φοιτητών.
Το κορίτσι με τα εσώρουχα. Ξεγύμνωσε την
ηθική της υποκρισίας με την πράξη της.