Της Εφης Μαρίνου

Ποιος θα σώσει την Αθήνα; Ο νεωτεριστής Ευριπίδης (Φάνης Μουρατίδης) ή ο κλασικός Αισχύλος (Γιάννης Ζουγανέλης); Στο αριστοφανικό δίλημμα των «Βατράχων» αναλαμβάνει να διαιτητεύσει ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος ως Διόνυσος στην παράσταση που παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο απόψε και αύριο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα.

Ο Διόνυσος κατεβαίνει με τον δούλο του στον Αδη για να φέρει στη γη έναν από τους δύο τραγικούς. Μια σφοδρή μάχη ξεκινά ανάμεσά τους για το ποιος θα αναστηθεί… Η τέχνη και τα έργα του καθενός μπαίνουν στη ζυγαριά. Ο Κριτής Διόνυσος μετεωρίζεται συνεχώς ανάμεσα στους δύο.

«Η Αθήνα έχει φτάσει σε πολιτισμικό τέλμα», λέει ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος. «Δεν είναι τυχαίο που ο Αριστοφάνης στους “Βατράχους” στρέφεται στο ένδοξο παρελθόν. Σε άλλα έργα του υπήρχε η ελπίδα. Η ουτοπία, η Νεφελοκοκκυγία, το όνειρο της ειρήνης. Ο Ευριπίδης έχει πεθάνει πριν από ένα χρόνο, δεν υπάρχει πια ποιητής, κανένα μέλλον. Ο Αριστοφάνης εγκαλεί τους Αθηναίους να θυμηθούν ό,τι καλό προηγήθηκε. Η διαπίστωση των αναλογιών εκείνης της παρηκμασμένης Αθήνας με τη σημερινή, είναι θλιβερή».

• Παίξατε τον Ξανθία, τον δούλο του Διόνυσου, στον πρώτο σας Αριστοφάνη, με Διόνυσο τον Χρήστο Στέργιογλου. Τώρα τον συναντάτε απέναντί σας στο πρόσωπο του νεαρού Πάνου Βλάχου.

Μου έρχονται μνήμες εκείνης της παράστασης, ευτυχώς δεν κάθονται στο μυαλό μου… Τότε δεν είχα σε μεγάλη υπόληψη τον Διόνυσο ως ρόλο. Κινούσε τα νήματα –μου άρεσε που ήμουν ένα τέτοιο νήμα- αλλά ήταν λιγότερο αβανταδόρικος. Τώρα ανακαλύπτω τις αρετές του Διόνυσου. Αλλωστε δεν αποφασίζει με καμιά σπουδαία λογική. Τάσσεται υπέρ του Ευριπίδη, μετά κλυδωνίζεται και, τέλος, για δικούς του λόγους, αναδεικνύει νικητή τον Αισχύλο «για το καλό του τόπου». Ισως επειδή είναι χρόνια πεθαμένος και ως λησμονημένος πρέπει να επιστρέψει. Μπορεί να κάνω λάθος και οι ιστορικοί να εκμανούν…. Μήπως στην εποχή μας γνωρίζουμε τον μεγαλύτερο εν ζωή ποιητή; Θα τον μάθουμε μετά από καιρό. Ασε την τάση μας είτε να μικραίνουμε είτε να ωραιοποιούμε τα πράγματα.

• Με τον Γιάννη Κακλέα γίνατε πια ομάδα.

Γνωριστήκαμε το 2001 στο «Μαγειρεύοντας με τον Ελβις». Οταν το 2010 μού πρότεινε να παίξω την Λυσιστράτη, με κούφανε… Βαριόμαστε το ίδιο πράγμα, τέσσερα χρόνια ψάχνουμε και ψαχνόμαστε. Δεν έχουμε συμβόλαιο συνεργασίας, κάνουμε και ξεχωριστά πράγματα.

• Συνάδελφοί σας σκηνοθετούν κιόλας. Το έχετε σκεφτεί;

Είμαι 20 χρόνια στο θέατρο, αλλά εκτός που δεν με τρελαίνει η ιδέα, παρατηρώντας τη δουλειά του Γιάννη Κακλέα, καταλαβαίνω πόσο ξεχωριστό, δύσκολο πράγμα είναι η σκηνοθεσία. Να αποδώσεις το νόημα, να βρεις καινούργιες ιδέες έκφρασής του, αλλά να μην ξεφύγεις και από τη γραμμή. Δεν αρκεί η εμπειρία του ηθοποιού. Απαιτεί κόπο, αγωνία, γνώση. Ο Αριστοφάνης δεν είναι απλός κωμωδιογράφος, αλλά λυρικός ποιητής. Μέσα από τα έργα του θίγει έμμεσα πολύ σοβαρά πράγματα.

• Συνάδελφοί σας λένε ότι είστε γενναιόδωρος στη σκηνή. Πως κάνετε «πίσω», αφήνετε τον παρτενέρ σας να λάμψει.

Τα πρώτα χρόνια ο ηθοποιός λαχταρά να δοκιμαστεί, ν’ αποδείξει πόσο καλός είναι. Κι εγώ θα ήμουν ένας από αυτούς. Είκοσι δύο χρόνων είχα, όμως, την τύχη να δουλέψω στη Μικρή και τη Μεγάλη Πόρτα, όπου είδα τρόπους και συμπεριφορές. Την Ξένια Καλογεροπούλου να σέβεται κείμενα, κοινό, συναδέλφους μικρούς και μεγάλους. Κατάλαβα ότι αυτοί είναι οι ωραίοι κανόνες στο θέατρο. Και να σου πω κάτι; Μου αρέσει πολύ να παίζω με ηθοποιό που πετάει, να δίνεις και παίρνεις ωραίες πάσες. Η χαρά μου, τα όνειρά μου γύρω από το θέατρο πραγματώνονται μέσα από ένα μη μοναχικό όνειρο, ασχέτως αν στο ξεκίνημα, από ανασφάλεια ή ναρκισσισμό, έβλεπες μόνο τον εαυτό σου. Οταν συναντιέσαι με συνοδοιπόρους στην αγάπη για το θέατρο, μοιράζεσαι τη σκηνή, τον διάλογο, την επαφή με το κοινό.

• Είστε καθαρόαιμος κωμικός ηθοποιός;

Υπάρχει ένα κωμικό κομμάτι στο DNA μου. Μου αρέσει να βλέπω τον κόσμο να γελάει, αλλά όχι εύκολα. Δεν πατάω μια μπανανόφλουδα για να ξεκαρδιστεί. Θέλω ο θεατής να διακρίνει το κωμικό μέσα από έναν πιο δύσκολο δρόμο. Οχι μέσω της ατάκας, αλλά μέσω της διαδρομής που έχω χτίσει ως χαρακτήρας. Μου αρέσουν οι προκλήσεις πέρα από την κωμωδία. Δύο χρόνια μετά τους «Βατράχους» έκανα τον Β΄ Αγγελιοφόρο στις «Βάκχες». Ενας 20λεπτος μονόλογος, από τους καλύτερους στο αρχαίο δράμα. Είχα λοιπόν την αγωνία αν θα αρέσω στον κόσμο – στην κωμωδία το καταλαβαίνεις. Ενιωσα την ανάσα του κι ήταν υπέροχο συναίσθημα. Δεν υπάρχει λοιπόν κωμωδία ή δράμα, ποιοτικό ή εμπορικό, αλλά η αλήθεια και ο τρόπος να την εκφράζεις. Είμαι άνθρωπος πολύ χαμηλών τόνων. Ούτε επικίνδυνα σπορ ούτε κυνήγι της αδρεναλίνης. Ο κάθε ρόλος μού δίνει την ευκαιρία να γνωρίζω έναν άνθρωπο που θα μπορούσα να είμαι ή καταστάσεις αλλιώτικες. Κι αυτό είναι βάλσαμο στον ψυχισμό μου, στα ανύπαρκτα νεύρα μου.

• Ανύπαρκτα;

Πρέπει να είμαι ο πιο ήρεμος άνθρωπος του κόσμου. Ο σπάνιος θυμός μου –τρεις φορές στη ζωή μου;- είναι σαν τη μνήμη του χρυσόψαρου. Κι όταν θυμώνω, το «παίζω» για την ισορροπία του πράγματος. Προσπαθώ να είμαι κατευναστικός στις εντάσεις. Δεν αντέχω, δεν λειτουργώ. Δεν είμαι ευαίσθητος του στιλ «μην αγγίζετε», απλώς δεν μπορώ να βλέπω ανθρώπους να υποφέρουν, να στενοχωριούνται. Αυτό ήταν ο πρωταρχικός λόγος που ακολούθησα την κωμωδία, αλλά και της λαχτάρας μου να γίνω ηθοποιός. Ηθελα να κάνω τον κόσμο να γελάει. Στην πορεία βρήκα κάτι ομορφότερο: να τον συγκινώ.

• Τι οφείλετε στην τηλεόραση;

Από μικρός ήθελα να γίνω ηθοποιός, όπως άλλα παιδιά τραγουδιστές ή ποδοσφαιριστές. Ελεγα όμως ότι αν μέχρι τα 30 αδυνατούσα να ζήσω από αυτό το επάγγελμα, όσο κι αν το αγαπώ, θα το εγκαταλείψω, θα κάνω οποιοδήποτε άλλο κι ας μην είμαι ευτυχισμένος. Μετά από δεκάδες άσχετες δουλειές, τα τηλεοπτικά «Εγκλήματα» μου έδωσαν την ώθηση στα 29 μου. Στα 30 νοίκιασα σπίτι – μέχρι τότε δεν είχα σταθερό εισόδημα. Αγωνίστηκα γι’ αυτό που επιθυμούσα. Ηδη έχω ξεπεράσει τα όνειρά μου. Δεν είχα διανοηθεί ότι θα πάρω τόση αγάπη από τον κόσμο, ότι θα συνεργαστώ με κάποιους ανθρώπους, ότι θα παίξω στην Επίδαυρο.

• Και πόσο συνάδει το θέατρο με τη διαφήμιση;

Στο θέατρο δεν πληρώνονται πρόβες, τα ημερομίσθια είναι χαμηλά και αν είσαι ποσοστούχος… βοηθάς δεόντως την Εφορία. Δεν ζω πολυτελώς, μένω σε νοικιασμένο σπίτι και προσπαθώ να δημιουργήσω οικογένεια. Δεν είμαι ο Μπραντ Πιτ – δεν εννοώ σε ομορφιά, αλλά σε εισοδήματα… Για σίριαλ του 2010 πήρα τα τελευταία χρήματα τον Δεκέμβρη του 2013. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Για να έχεις δυνατότητα επιλογής στην τηλεόραση και στο θέατρο, από κάπου πρέπει να τροφοδοτηθείς οικονομικά.

• Ομως, αν θέλουμε να νομιμοποιούμε την επιλογή μας, δεν θα βρίσκουμε πάντα επιχειρήματα;

Ποιος είπε ότι κάνεις τέχνη με τη διαφήμιση; Ομως σ’ αυτό το χώρο, οι άνθρωποι είναι καθαροί, επαγγελματίες. Ακόμα κι εκεί δεν δίνω λιγότερο από όλη μου την ψυχή τη συγκεκριμένη στιγμή. Ομως θέτεις όρια. Εγώ απαιτώ έναν κινηματογραφικό τρόπο αντίληψης. Ξαναλέω: Οι καλλιτέχνες δεν γίνονται πλούσιοι. Ο μισθός του πρωταγωνιστή είναι 1.200 ευρώ καθαρά. Τι να πουν οι νεότεροι… Πληρώνω υποχρεώσεις, αλλά τα χρήματα δεν με απασχόλησαν ποτέ. Θέλω να είμαι ευτυχισμένος εγώ, οι άνθρωποί μου –και δεν εννοώ μόνο την οικογένειά μου-, χωρίς να κάνω κακό στους άλλους. Ούτε στο ελάχιστο. Είναι βάρβαρο να απολαμβάνεις, ενώ οι άλλοι γύρω σου δυστυχούν.

…………………………………………………………………………………………………….

Η μεγέθυνση του ΣΥΡΙΖΑ με κάθε καρυδιάς καρύδι με φοβίζει

• Τα παρελκόμενα της κρίσης δεν έχουν επηρεάσει τη διάθεση του κόσμου;

Μπορεί να ακούγομαι κοινότοπος, αλλά οι νέοι, είτε στον καλλιτεχνικό χώρο είτε αλλού, θέλουν να εκφραστούν και το κάνουν όσο κι αν τους κλοτσάει το κατεστημένο, όσο κι αν δεν υπάρχει χρήμα. Το παλεύουν, κι αυτό κάπου θα βγάλει. Δεν πιστεύω ότι η νεολαία κάθεται στον καναπέ. Θέλω να ελπίζω ότι κάτι βράζει, ότι το γκάζι δεν έχει τελειώσει. Αν μπορούσαμε να ξεφύγουμε από κομματισμούς, λίστες, ψήφους διαμαρτυρίας, αν διεκδικούσαμε καθαρούς κανόνες, αν μπορούσαμε να επιλέγουμε πρόσωπα που έχουμε τσεκάρει στον δημόσιο βίο, σταδιακά κάτι θα άλλαζε. Αν η ματιά μας έπαυε να είναι κοντόθωρη – εμείς φεύγουμε, έρχονται τα παιδιά, τα εγγόνια μας. Κάποιοι λειτουργούν λες και θα μείνουν για πάντα γαντζωμένοι στην καρέκλα της εξουσίας. Παλαιότερα ήμουν αισιόδοξος έως χαζομάρας. Τώρα πια σιχαίνομαι την ιδέα του επαγγελματία πολιτικού.

• Πώς μπορεί η πολιτική να απεκδυθεί την επαγγελματικότητά της;

Ολα είναι γλυκά μπερδεμένα. Σε σημείο που δεν ξέρουμε αν αυτό που μας πλασάρουν ως καλό είναι πράγματι καλό. Από το αποτέλεσμα καταλαβαίνουμε την αλήθεια. Πριν από την κρίση μυριζόμαστε το μεγάλο φαγοπότι. Δεν ξέραμε ποιοι έτρωγαν, πόσα, από πού. Με το σοκ της αποκάλυψης, οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ορισμένα βασικά πράγματα: αν χρειαζόμαστε βοήθεια και από πού, να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τα κόμματα και τις υποσχέσεις τους, να αμφισβητήσουμε την οπαδική συμπεριφορά στα πολιτικά πράγματα, να ξεριζώσουμε την ιδεολογία του ρουσφετιού. Εμείς οι ίδιοι να καταστήσουμε σαφές ότι απαιτούμε καλύτερη ζωή με την πιο ουσιαστική έννοια. Ο αγώνας των καθαριστριών είναι ένα τρανό παράδειγμα έξω από κομματισμούς. Εχουμε υποχρέωση να μάθουμε και να διδάξουμε αξιοπρέπεια και κανόνες, ερήμην της ανύπαρκτης Παιδείας. Ας αναζητήσουμε ικανά πρόσωπα. Αν κάποιος αξίζει και φαίνεται χορτασμένος, γιατί να μην τον αξιοποιήσουμε; Αν μαζέψουμε όλα τα «εντάξει», που δεν απαιτούν και τη συγκατάθεση της Μέρκελ, κάτι θα συνέβαινε.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σας δίνει ελπίδα;

Με φοβίζει για ό,τι μου θυμίζει… Μιλάω καθαρά ως πολίτης, χωρίς καμιά κομματική χροιά. Θυμάμαι τη σαστισμάρα του όταν για πρώτη φορά είδε υψηλά εκλογικά ποσοστά. Εκείνη τη στιγμή άρχισε διά του πατροπαράδοτου τρόπου να φλερτάρει με την εξουσία. Μέχρι σήμερα η συμπεριφορά του μου θυμίζει το πάλαι ποτέ ελπιδοφόρο ΠΑΣΟΚ. Η μεγέθυνση ενός κόμματος με ό,τι «Βυζάντιο» μπορεί να γεννά και να σέρνει στην εξέλιξή του με υποψιάζει, παρά τη συμπάθεια που έχω στον Αλέξη Τσίπρα. Συνήθως γύρω από τον αρχηγό μαζεύεται κάθε καρυδιάς καρύδι. Πώς διαχειρίζεται αυτή την αυλή και πώς προστατεύεται ο πολίτης από τη διολίσθηση σε μία από τα ίδια; Θα παραδεχόμουν έναν αρχηγό ικανό να διατηρεί καθαρό το κόμμα του από τέτοιες πληγές. Ξέρω ότι είναι δύσκολο, γιατί το σύστημα είναι μανούλα στο να μεταλλάσσεται.

• Οι ιδεολογίες έχουν πεθάνει δηλαδή;

Αν και ποτέ δεν ήμουν κομματικοποιημένος, σ’ ένα βαθμό έγερνα ιδεολογικά κάπου. Δεν έχω πολιτικό λόγο ή κάποιο λέγειν περί αυτών. Αλλά μου κάνουν εντύπωση ορισμένα πράγματα. Προ κρίσης, η Αριστερά με το παραμικρό κατέβαινε σε απεργίες, ζητώντας αυξήσεις της τάξεως των 1.000 ευρώ. Τώρα που ισοπεδώθηκε το σύμπαν, απορώ πώς οι αριστεροί βουλευτές δεν έχουν στήσει αντίσκηνο έξω από τη Βουλή, εσαεί διαμαρτυρόμενοι… Τέτοιες σκέψεις με έκαναν να απαξιώσω κάθε ιδεολογία.

• Είστε καχύποπτος από χαρακτήρα;

Καθόλου. Είμαι πολύ ανοιχτός με ανθρώπους που ξέρω χρόνια και με άλλους που γνωρίζω τώρα. Ολα κρίνονται στην πορεία. Πιο νέος, μάλιστα, με ενοχοποιούσα για όλα. Νόμιζα ότι η ευθύνη ήταν αποκλειστικά δική μου. Τώρα πλέον βάζω Χ σε πράγματα που δεν δικαιολογούνται με τίποτα. Ούτε μου αρέσουν οι θεωρίες συνωμοσίας. Ομως κατατρόμαξα συνειδητοποιώντας ότι οι ψήφοι στη Χρυσή Αυγή δεν ήταν διαμαρτυρίας. Σοκαρίστηκα επίσης όταν είδα να ξεφυτρώνουν μαγαζιά σύγχρονων μαυραγοριτών. Μια απωθητική, βίαιη και απειλητική καινούργια τάξη πραγμάτων. Το παρελθόν τελικά δεν διδάσκει τίποτα σε κανέναν μας. Ψάχνουμε ακόμα για σωτήρες.