Η πολιτική ως επάγγελμα, Εφημερίδα των Συντακτών, 15 Οκτωβρίου 2014

Τα τελευταία χρόνια,  η κρίση ανέδειξε την πολιτική σε πεδίο έντονης αντιπαράθεσης με πρωταγωνιστές τους πολίτες. Συχνά αυτό εκφράστηκε με την απαξίωσή της. Έστω όμως και μ’ αυτόν τον αρνητικό τρόπο, αρκετοί πολίτες ξανάρχισαν να αναζητούν νέες μορφές πολιτικής έκφρασης. Ως αποτέλεσμα αυτού αναδύθηκαν ή συγκροτήθηκαν νέοι πολιτικοί σχηματισμοί. Κάποιες φορές η πολιτική έκφραση των πολιτικών έλαβε τη μορφή επιβράβευσης ακραίων ξενοφοβικών αντιλήψεων, που αντλούσαν την πολιτική τους επιρροή από το θυμό των πολιτών που είδαν τη ζωή τους να γίνεται θρύψαλα, η οποία οδήγησε  στην υιοθέτηση της παροιμιακής έκφρασης «η δικιά μου μάνα πέθανε κανενός να μη μείνει». Ακόμη κι έτσι όμως ακούστηκε ο πολιτικός βρυχηθμός των πολιτών. Ασφαλώς, ο Αριστοτέλης δεν είχε στο μυαλό του αυτή τη διάσταση όταν διατύπωσε τη γνωστή ρήση, ότι δηλαδή «ο άνθρωπος φύσει πολιτικόν ζώον». Ήθελε να στιγματίσει τον ιδιώτη, τον βολεψάκια. Αυτόν που νοιάζεται μόνο για τον εαυτούλη του και τίποτε άλλο. Και αυτή η αντίληψη εμφιλοχώρησε τις τελευταίες δεκαετίες σε κάθε φυλλωσιά του ανθρώπινου νου. Ακόμη κι όταν γινόταν μέλος πολιτικών, συνδικαλιστικών και κοινωνικών φορέων. Στο μυαλό του Αριστοτέλη υπήρχε αποκρυσταλλωμένη η άποψη ότι η ιδιότητα του πολίτη κατακτιέται μέσα από τις διαδικασίες συμμετοχής στα κοινά. Όποιος ιδιωτεύει, ασχολείται δηλαδή με τα ίδια, τον εαυτούλη του και μόνο δηλαδή, δεν δικαιούται τον τίτλο του πολίτη. Είναι ακρωτηριασμένος.

       Το ίδιο ισχύει και για τους πολιτικούς. Τα πρόσωπα που εκπροσωπούν δηλαδή τους πολίτες. Ο Πλάτων είναι σαφής για το ρόλο του πολιτικού. Του  άρχοντα, σύμφωνα με τη δική του διατύπωση.«Ο αληθινός άρχων οὐ πέφυκε το αὑτῷ συμφέρον σκοπείσθαι αλλά το τῷ αρχομένῳ». Με άλλα λόγια, εκ φύσεως ο άρχοντας/πολιτικός δεν έχει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του το ίδιον συμφέρον. Στόχος του είναι να υπηρετήσει τους αρχόμενους. Τους πολίτες.

    Μεγάλα λόγια από σπουδαίους φιλοσόφους. Ενδεχομένως δεν θα ήταν παράδοξη μια τέτοια παρατήρηση από έναν συγκαιρινό πολίτη. Ίσως να καταλογίσει στον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τους άλλους σπουδαίους πνευματικούς ανθρώπους έναν ιδεαλισμό. Ότι δηλαδή φτιάχνουν μια κοινωνία ιδεατή, που όμως δεν υπάρχει πέρα από τα κείμενά τους.

       Με όσα συμβαίνουν σήμερα-και όχι μόνο- είναι δικαιολογημένη η επιφύλαξη των πολιτών για τα γνωμικά και τα αποφθέγματα. Η ζωή τους έχει γίνει συντρίμμια με αποφάσεις βουλευτών και εξωκοινοβουλευτικών που χρησιμοποιούν βαρύγδουπες εκφράσεις για την ψυχική κόπωσή τους από τη συνεχή πίεση να ανταποκριθούν στο ρόλο τους να σώσουν την πατρίδα. Κουβέντες μεγάλες στα στόματα εκείνων των πολιτικών , που αποδεικνύονται κατώτεροι του ρόλου τους. Ενώ με δραματικό τρόπο τονίζουν τη στράτευσή τους στο κοινό συμφέρον, στην εξυπηρέτηση των «αρχομένων», ένα μέρος των πολιτικών, άμεσα ή έμμεσα, νοιάζεται μόνο για την επανεκλογή του. Θα χάσω τη δουλειά μου, είπε κάποιος βουλευτής. Δεν έχει σημασία η ακρίβεια της φράσης. Το ανησυχητικό είναι ότι η συγκεκριμένη φάση εκπέμπει μια κυνικότητα για το ρόλο του πολιτικού στο κοινοβουλευτικό σύστημα. Και το πιο ανησυχητικό είναι ότι η αντίληψη αυτή διαχέεται σε πολλούς. Ίσως ο Βολταίρος να μη διατύπωνε την άποψή του ότι «η πολιτική είναι η πρώτη των τεχνών και η τελευταία των επαγγελμάτων» αν ζούσε σήμερα.

       Ο Βολταίρος σήμερα θα θρηνούσε για την αστοχία της δήλωσής του αν παρακολουθούσε ελληνική τηλεόραση. Θα περιέπιπτε ίσως σε κατάθλιψη όταν διαπίστωνε ότι η πολιτική ως υψίστη τέχνη στην υπηρεσία των πολιτών έχει μετασχηματιστεί σε επάγγελμα , όχι αναγκαστικά μέσω παράνομου προσπορισμού χρημάτων, αλλά με τη σίτιση αρκετών πολιτικών από τη βουλευτική αποζημίωση και άλλες παροχές. Θα διαπίστωνε ότι «στην πολιτική  ηθική δεν υπάρχει, υπάρχει μόνο σκοπιμότητα». Το είπε ο Λένιν κι έχει δίκιο. Και ηθική, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν είναι η ηθικολογία αλλά η συνέπεια στην εξυπηρέτηση των αναγκών των ‘αρχομένων’ και όχι η πολιτική περιδίνηση στη λήψη αποφάσεων με αποκλειστικό γνώμονα την επανεκλογή και μόνο. Πολιτική ηθική είναι να μη σκέφτεσαι μόνο την «εδρούλα» σου αλλά και τους πενόμενους και δυστυχούντες.  Γιατί αρκετοί πολιτικοί παραβλέπουν τον παιδευτικό ρόλο των αρχόντων.  «Το της πόλεως όλης ήθος ομοιούται τοις άρχουσιν»(Ισοκράτης)