Εννιά χρόνια αργότερα μετά την
ίδρυση του μητροπολιτικού «Λυκείου» των Ελληνίδων Αθηνών ιδρύθηκε το Λύκειο Ελληνίδων Βόλου, το 1920. Τί ακριβώς
προηγήθηκε στις παραμονές της ίδρυσης του Λυκείου στο Βόλο, σχετικά με τη
συστράτευση των πρώτων εκείνων γυναικών για να υπηρετήσουν τους σκοπούς του,
δεν είναι ακριβώς γνωστό. Από τα γεγονότα καταφαίνεται ότι σε όλη αυτή την
προσπάθεια της πρωταγωνίστριας Αικατερίνης Ζίφου και των πρώτων συνοδοιπόρων
της βρισκόταν αλληλέγγυος ο κόσμος της διανόησης της εποχής, ο τοπικός Τύπος και
ο Δήμος Παγασών εκφραζόμενος από τον τότε Δήμαρχο Κωνσταντίνο Γκλαβάνη. Άλλωστε
ο Κ. Γκλαβάνης, όπως νωρίτερα και ο Νικόλαος Γεωργιάδης είχαν σθεναρά υποστηρίξει και την «Ένωση των εν Βόλω Ελληνίδων», που
είχε ιδρυθεί το 1897 και επρόκειτο ουσιαστικά για τον προπομπό του Λυκείου με κοινωνική, κυρίως,
δράση.
Στις 19 Απριλίου του 1920, μια
εικοσάδα περίπου γυναικών από την αφρόκρεμα της τοπικής κοινωνίας εκφράζει
επίσημα τη βούλησή της να ιδρύσει και να εργαστεί υπέρ των
σκοπών του Λυκείου, κατ’
αντιστοιχία με το κεντρικό των Αθηνών. Η πρώτη επίσημη συγκέντρωση έγινε στο
Δημαρχείο του Βόλου (κτίριο Σκενδεράνη τότε), ενώπιον της δημοτικής αρχής και
μερικών ακόμη ανδρών επιφανών, των οποίων η συμβολή σε ο,τιδήποτε νεωτερικό που
προήγαγε την πνευματική και κοινωνική ζωή είναι γνωστή. Βασικός σκοπός της
ίδρυσης του Λυκείου, σύμφωνα με το καταστατικό του, μεταξύ άλλων, είναι «η
επαγγελματική, ηθική και πνευματική μόρφωσις των απόρων γυναικών και κορασίων
της πόλεως Βόλου και η περίθαλψις των πτωχών της πόλεως ταύτης»[1].
Το
Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου γεννήθηκε στην ανατολή της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα, στην πιο
δυναμική εποχή για το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα. Είναι η εποχή κατά την
οποία ο ελληνισμός συγκροτείται σε σύγχρονο έθνος και επιχειρεί με αντίξοες
συνθήκες να ορθοποδήσει και να κατακτήσει τη θέση του στον κόσμο. Την πρώτη
δεκαετία του Μεσοπολέμου, η λαίλαπα της Μικρασιατικής Καταστροφής αναστέλλει
επ’ αόριστον τις αναγκαίες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, επειδή αυτό που προέχει
είναι η αποκατάσταση των προσφύγων και η
αντιμετώπιση των μεγάλων οικονομικών
προβλημάτων της χώρας. Παρόλα αυτά, στην περίοδο αυτή στον χώρο του
πνεύματος και του πολιτισμού σημειώνεται αξιόλογη ανάπτυξη. Και μέσα σε όλα
αυτά έχει ήδη φουντώσει το γυναικείο ζήτημα στο οποίο το Λύκειο των Ελληνίδων
τουλάχιστον στην αρχή φαίνεται να κατέχει
ηγεμονική θέση. Μέσα από τους στόχους του Λυκείου συσπειρώνεται ένας ικανός
αριθμός γυναικών που ζητούν δικαίωση της θέσης τους στην κοινωνία, τολμώντας να
δοκιμάσουν τις αντοχές τους σε δικαιώματα και υποχρεώσεις έξω από την ασφαλή
εστία του σπιτιού τους ως ενεργοί και ισότιμοι πολίτες.
Τα της ίδρυσης του
Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου είναι γνωστά, τουλάχιστον στην τοπική κοινωνία.
Αυτό που δεν έχει μέχρι στιγμής δημοσιοποιηθεί είναι οι επικοινωνιακές
παρεμβάσεις της ίδιας της Παρρέν στην
τοπική κοινωνία του Βόλου, δια μέσου του
Τοπικού Τύπου.
Λόγω
ενδιαφέροντος και επικαιρότητας με την ευκαιρία συμπλήρωσης 95 χρόνων από την
ίδρυση του βολιώτικου Λυκείου, παραθέτω
απόσπασμα εκτεταμένου άρθρου, με τίτλο
«Η Χειραφέτησις της Ελληνίδος, η Καλλιρόη Παρρέν προς την Νέαν Ζωήν» στην
ομώνυμη εφημερίδα του Βόλου «Νέα Ζωή» (φύλλο 25ης Απριλίου 1920): Είχε προηγηθεί επιστολή του βολιώτη εκδότη
της «Νέας Ζωής» Γεωργίου Μαϊμούκα[2] προς
την Παρρέν, η οποία τότε βρισκόταν στο απόγειο της φήμης της σε διεθνές επίπεδο και με την οποία την παρακαλούσε να στείλει λίγες
αράδες και στην εφημερίδα του Βόλου για τον πολύ κρίσιμο αγώνα της υπέρ των
γυναικών. Η δε ίδρυση του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου, η οποία ταυτιζόταν με
τον γυναικείο αγώνα ήταν πολύ νωπή και
βρισκόταν επίσης σε πολύ μεγάλη επικαιρότητα όχι μόνο στο Βόλο αλλά και
πανελληνίως. Η Παρρέν του απαντά πρόθυμα
και με πολύ ευγένεια. Ο Γ. Μαϊμούκας με
υπερηφάνεια φιλοξενεί το κείμενό της, μεταξύ άλλων, επισημαίνοντας:
«Είμεθα ευτυχείς διότι από των στηλών μας
ομιλεί λακωνικώς αληθώς σήμερον, η διακεκριμένη αυτή Ελληνίς, η τόσον δύσκολον
και τραχύν αναλαβούσα αγώνα, και
χαίρομεν διότι και εκτενεστέρας αυτής δηλώσεις θα δημοσιεύσομεν λίαν προσεχώς.
Παρακαλούμεν δε τους αναγνώστας της εφημερίδος μας, να σπεύσουν να μας
αποστείλουν τας απαντήσεις των, ίνα εγκαίρως διαβιβάσωμεν αυτάς εις το κέντρον».
Η
Παρρέν, αφού του παραθέτει λεπτομέρειες
για την έκβαση του 1ου εθνικού συνεδρίου των γυναικών, τη διοργάνωση του οποίου
είχε ξεκινήσει και με τη συμμετοχή του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου, τονίζει τα εξής:
«Aπό της στιγμής λοιπόν αυτής
θα κατορθώσω να εργασθώ τακτικώτερα και γενικότερα και δια το Συνέδριον και την
Έκθεσιν, εις την οποία ελπίζω ότι θα αντιπροσωπευθή και η γυναίκα της Θεσσαλίας
όπως και όσον της αξίζει. Και δια την καλήν αρχήν σας αποστέλλω σήμερον
εσωκλείστως, μιας σειράς ερωτήσεων, τας οποίας θα σας παρακαλέσω θερμώς να
δημοσιεύσητε εις την «Νέαν Ζωήν», της οποίας ο τίτλος τόσας παρέχει υποσχέσεις
και ελπίδας, εις κάθε άνθρωπον της προόδου. Θα θελήσετε λοιπόν να σας
απαντήσουν οι κ.κ. αναγνώσται σας εις
τας ερωτήσεις αυτάς, απαντώντας με ένα ναι ή ένα όχι εις εκάστην και υπογράφοντες το δελτίον.
Δια του τρόπου αυτού γίνεται ένα είδος ανδρικού δημοψηφίσματος, το οποίον θα
βοηθήση ουσιωδώς τας έως εδώ ενεργείας μας».
Και
οι ερωτήσεις είναι οι παρακάτω:
1.
Πιστεύετε ότι η μητέρα σας, η κόρη σας, η γυναίκα σας,
η αδελφή σας είναι κατωτέρα πνευματικώς και ψυχικώς από τον τελευταίον αγροίκον
και αναλφάβητον άνδρα;
2.
Παραδέχεσθε ότι αι συνεταί γυναίκες είναι πολύτιμοι
παράγοντες της οικογενειακής ευτυχίας;
3.
Ομολογείτε ότι η γυναίκα δεν επιδίδει γενικώς ούτε εις
τον αλκοολισμόν, ούτε εις το χαρτοπαίγνιον αλλ’ ότι υποφέρει αυτή και τα παιδιά
της τας συνεπείας των παθών τούτων εις τα οποία περιπίπτουν τόσον συχνά οι
άνδρες;
4.
Αναγνωρίζετε ότι η γυναίκα είτε ως επιστήμων, είτε ως
καλλιτέχνις ευρίσκεται εις το αυτό πνευματικόν και αισθητικόν επίπεδον με τον
συνάδελφόν της εις τας επιστήμας και εις τας τέχνας άνδρα;
5.
Παραδέχεσθε ότι αι γυναίκες ως δημόσιοι υπάλληλοι είναι
εφάμιλλοι των ανδρών;
6.
Παραδέχεσθε ότι η γυναίκα ως έμπορος ευδοκιμεί παντού;
7.
Παραδέχεσθε ότι η γυναίκα εμπνέεται από αισθήματα
αλτρουισμού και αλληλεγγύης και ότι εις την Δημοσίαν Αντίληψιν επιτελεί θαύματα;
8.
Αναγνωρίζετε ότι η γυναίκα σας και η μητέρα σας αγαπούν
τα παιδιά σας όσο εσείς και ότι υπέστησαν και υφίστανται πόνους και αγωνίας και
κόπους περισσοτέρας των ιδικών σας, δια να τα γεννήσουν και να τα μεγαλώσουν;
9.
Παραδέχεσθε ότι
αι γυναίκες κατά το πλείστον διευθύνουν τι σπίτι των οικονομικώτερα από τους
άνδρας; Και ότι εις την διαχείρισιν της περιουσίας τω έδωκαν δείγματα υπέροχα
συνέσεως.
10. Κατόπιν
όλων αυτών είναι δίκαιον να τάσσεται η γυναίκα από τον νόμον μεταξύ των
αναπήρων και των ανικάνων διανοητικώς και να έχη περισσότερα δικαιώματα από
αυτήν ο τελευταίος αμαθής και χυδαίος άνθρωπος του δρόμου;
Δεν γνωρίζω εάν
αυτά τα καίρια ερωτήματα που απευθύνονταν στους άνδρες της βολιώτικης κοινωνίας,
το 1920, απαντήθηκαν ποτέ και με ποιο τρόπο. Θα είχε
εξαιρετικό ενδιαφέρον εάν βρεθεί σε κάποιο αρχείο, φύλλο μεταγενέστερο της 25ης Απριλίου του
ίδιου χρόνου της εφημερίδας «Νέος Αγών», ενός ακόμη βολιώτικου εντύπου, που δεν δίστασε να ταχθεί στον αγώνα της τοπικής
γυναικείας χειραφέτησης και να συστρατευτεί στον αγώνα, που το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου πρώτο
τάχθηκε.
[1] Το καταστατικό που
ψηφίστηκε αποτελούμενο από εννέα άρθρα ορίζει με λεπτομέρεια τους κανόνες της
λειτουργίας του. (Αρχείο Λ.Ε.Β.)
[2] Ο Γ.
Μαϊμούκας διπλωματούχος εμπορικών σπουδών του Παρισιού χρημάτισε εκδότης της
ανεξάρτητης βραχύβιας πολιτικής και εμπορικής εφημερίδας του Βόλου «Νέα Ζωή».
Υπήρξε επίσης εκδότης του μηνιαίου
εντύπου του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Βόλου, «Δελτίον» (1920) και διευθυντής της Εμπορικής Σχολής Βόλου (1917). Τις γνώσεις του
αξιοποίησε άμεσα το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου προσκαλώντας τον να δίνει
ανοικτές διαλέξεις στο κοινό της πόλης στην α΄ περίοδο της λειτουργίας του
(1920-25).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου