Βεμπερισμός: το αποκρουστικό πρόσωπο της Ευρώπης [ Artinews, 09.07.15 ]

Μανφρεντ Βέμπερ. Επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Τον είχα ακουστά, η ομιλία όμως του πρωθυπουργού και η δική του παρέμβαση τον έβαλαν στα σαλόνια μας.

Το επίθετό του, συνηθισμένο στους γερμανόφωνους, μου ήταν οικείο. Αιτία ο Μαξ Βέμπερ, ένας από τους σπουδαιότερους κοινωνιολόγους, που με τις μελέτες του έδωσε νέα διάσταση στην κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων. Όσο κι αν έχουν αναθεωρηθεί οι απόψεις του το έργο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού» μπορεί να προσφέρει αντικλείδια για τη συμπεριφορά πολλών πολιτικών συμπεριφορών. Δεν ξέρω πολλά πράγματα για τον συνεπώνυμό του αρχηγό του ΕΛΚ, όμως οφείλω να πω ότι η αρχική δυσανεξία για την κοινωνική του αναλγησία υποχώρησε σε μια συγκαταβατική κατανόηση της ψυχοσύνθεσής του, της οποίας βασικός άξονας είναι η τιμωρητική διάθεση όσων αμφισβητούν τα ιερά και όσια του κόσμου του. Ο λόγος του πυρακτωνόταν από αγανάκτηση για τον ιερόσυλο πρωθυπουργό, που τόλμησε να αρθρώσει έναν διαφορετικό λόγο, που απαξίωσε την πίστη στους κανόνες του νεοφιλελευθερισμού.

Εκτός από το επίθετο, αυτό που συνδέει τους δύο Βέμπερ είναι ότι ο Μάνφρεντ, ο σύγχρονος Γερμανός πολιτικός, φαίνεται ν’ αποτελεί ενσάρκωση των απόψεων του σπουδαίου κοινωνιολόγου Μαξ Βέμπερ. Μοιάζει να βγαίνει από τις μελέτες του, σύμφωνα με τις οποίες η νεωτερικότητα, ο κόσμος δηλαδή της κυριαρχίας των αγορών σ’ όλα τα πεδία των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, προκαλεί στέγνωμα της καρδιάς και περιθωριοποίηση των ανθρωπιστικών αξιών, με κυρίαρχη την αλληλεγγύη. Ακόμη, επιβάλλεται μια απρόσωπη γραφειοκρατική εξουσία, που μοιάζει με τα σαγόνια του καρχαρία. Οι άνθρωποι που υπηρετούν αυτή τη γραφειοκρατία γίνονται «ηδονοθήρες χωρίς καρδιά», κατά τον Ροζάνη.

‘Έναν κουρδισμένο «ηδονοθήρα χωρίς καρδιά» μού θύμισε ο Μάνφρεντ Βέμπερ. Είναι ο εκπρόσωπος μιας Ευρώπης που προκαλεί ρίγη στη σπονδυλική στήλη των πολιτών. Είναι αυτό το τρέμουλο που αναστατώνει το σώμα, όταν νιώθει τον κίνδυνο.

Να γιατί ό,τι γίνεται αυτόν τον καιρό συνδέεται με πολλά πράγματα. Με την ίδια τη δημοκρατία. Πέρα από τα’ άλλα κρίνεται αν θα ολοκληρωθεί η στροφή από τη δημοκρατία στην τυραννίδα, όπως θα έλεγε ο Μαξ Βέμπερ.