Μήνες μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη νέα κυβέρνηση και στο Υπουργείο Πολιτισμού ακόμα περιμένουμε κινήσεις θεσμικής υπεράσπισης του βιβλίου. Αν και είχαμε γράψει παλαιότερα μια σειρά προτάσεων για το βιβλίο, όχι μόνο αυτές δε φάνηκε ποτέ να φτάνουν στα αυτιά του πολιτικού ή υπηρεσιακού μηχανισμού του ΥΠΠΟ, αλλά ούτε και βασικά πράγματα δεν έχουν γίνει. Χαρακτηριστική είναι η αίολη θεσμική κατοχύρωση του ψηφιακού βιβλίου και η θεσμική εγκατάλειψή του.
Σημειώνουμε προκαταβολικά ότι νομικά στο ψηφιακό βιβλίο δεν αναγνωρίζονται πνευματικά δικαιώματα όπως στο έντυπο, δημιουργώντας έναν σαφή διαχωρισμό και οδηγώντας το βιβλίο να κινείται με δύο διαφορετικές ταχύτητες -για το δημιουργό-ένα λαϊκό (ψηφιακό) επίπεδο και ένα πιο "κυριλέ" επίσημο (έντυπο). Μάλιστα, δε θα ήταν καθόλου άσκοπο να μιλήσουμε για σαφή ταξικό διαχωρισμό, ειδικά όταν μόνο οι μεγάλοι εκδότες επενδύουν στην παραγωγή νέων έργων, ενώ οι μικροί και μεσαίοι οίκοι απαιτούν τη -μερική ή συνολικά- οικονομική συμμετοχή του δημιουργού. Και το ψηφιακό βιβλίο αποτελεί πλέον ένα "λαϊκό" μέσο έκδοσης, από τη σκοπιά του δημιουργού.
Το ψηφιακό βιβλίο δεν είναι απλά μία άλλη μορφή του ίδιου βιβλίου, αλλά ένα ανεξάρτητο είδος. Βέβαια, οι μεγάλοι εκδότες που κυριαρχούν στο χώρο εκδίδουν ένα έργο σε έντυπη και ταυτόχρονα ψηφιακή μορφή, αλλά υπάρχουν εκατοντάδες βιβλία αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή. Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι πολλοί λογοτέχνες επιλέγουν το ψηφιακό (αποκλειστικά) είτε για οικονομικούς λόγους είτε για λόγους αρχής. Ωστόσο, μένουν εδώ και χρόνια -θεσμικά- απροστάτευτοι από το αρμόδιο υπουργείο.
Την ίδια στιγμή υπάρχουν ιστοσελίδες, ως μία εξελιγμένη μορφή των περιοδικών λόγου και έκφρασης που γνωρίσαμε προηγούμενες δεκαετίες, που σε βάρος του ελεύθερου χρόνου και της οικονομικής δυνατότητας των συντελεστών τους, παλεύουν σε τόσο δύσκολες συνθήκες με πρωτότυπες λογοτεχνικές δράσεις (tovivlio.net, ideostato.gr, apostaktirio.gr κλπ). Και δίπλα στις ιστοσελίδες (που επίσημα, με επίγνωση του έργου που προσφέρουν και σοβαρότητα, κόντρα στο πνεύμα των καιρών δίνουν βήμα ελεύθερης λογοτεχνικής έκφρασης) υπάρχουν και ηλεκτρονικά περιοδικά (vakxikon.gr, poeticanet.gr και άλλα).
Και οι προσπάθειες αυτές επειδή ακριβώς στηρίζονται σε προσπάθειες ατομικές, καταλήγουν να έχουν ημερομηνίες λήξεως ή να περιορίζουν τη δράση τους -που ούτως ή άλλως δεν είναι επιχειρηματική, αλλά ακτιβιστικής λογικής- προς όφελος των μεγάλων εκδοτών, μαραίνοντας την όποια πρωτοβουλία στήριξης της λογοτεχνίας και του πολιτισμού.
Παράλληλα, η μεγαλύτερη ηλεκτρονική βάση βιβλίων, το biblionet.gr, μαραζώνει, χωρίς προσωπικό, δίχως θεσμική κατοχύρωση (θυμίζουμε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση έκλεισε το ΕΚΕΒΙ ). Ακόμα όμως η νέα ηγεσία του ΥΠΠΟ δεν ενέταξε την σημαντικότατη βάση δεδομένων και το προσωπικό σε κάποια σταθερή δομή του Υπουργείου. Αντίθετα, παραμένει αίολη θεσμικά, χωρίς οικονομική στήριξη με 2 άτομα προσωπικό. Έτσι ούτε τα βιβλία καταχωρούνται με την αναγκαία ταχύτητα, ενώ η κριτικογραφία και η δοκιμιογραφία δεν καταγράφονται καν (ανάλογης συγγραφικής σπουδαιότητας).
Η μη θεσμική κατοχύρωση του biblionet.gr το καθιστά έρμαιο οποιουδήποτε ιδιώτη ή άλλου θεσμού θέλει να του "κλέψει" τη βάση δεδομένων. Άλλωστε, στην Ελλάδα ο δικομματισμός πελατειακά ίδρυε ανεξάρτητους θεσμούς στον πολιτισμό -και συχνά ανταγωνιστικούς μεταξύ τους- χωρίς να εντάσσονται σε έναν ενιαίο φορέα.
Η ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη "κατάστιχα" στοcosmotebooks ή το myebooks.gr
- Είναι αναγκαία η θεσμική κατοχύρωση των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών στο ψηφιακό βιβλίο (όχι σε βάρος των αγοραστών, αλλά σε βάρος των εισαγωγέων υπολογιστικών και άλλων ηλεκτρονικών μέσων, όπως γίνεται με το έντυπο βιβλίο σε εισαγωγείς εκτυπωτικών μέσων και χάρτου), αλλά και η προώθησή του μέσα από δράσεις και βραβεύσεις.
- Προτείνεται η θεσμοθέτηση διακρίσεων/βραβείων για την ψηφιακή λογοτεχνία. Έχει αποδειχθεί ότι η θεσμοθέτηση βραβείων αποτελεί την καλύτερη θεσμική κατοχύρωση και μέσο προώθησης. Και δε μιλάμε για "αγώνες" με υψηλά χρηματικά βραβεία, αλλά για ηθική και περιορισμένη υλική στήριξη (που να καλύπτει τα βασικά έξοδα συντήρησης μιας τέτοιας ιστοσελίδας, άλλωστε, συνήθως αυτές ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα ή πολύ μικρές επιχειρήσεις). Βραβεύσεις (α) για πρωτότυπες λογοτεχνικές δράσεις ιστοσελίδων, (β) για κατηγορίες ψηφιακών -αποκλειστικά- βιβλίων (δοκίμιο, λογοτεχνικό έργο, ποιητική συλλογή, συλλογικό έργο, παιδικό βιβλίο-παραμύθι κλπ) (γ) στήριξη των ηλεκτρονικών περιοδικών και των ηλεκτρονικών λογοτεχνικών λεσχών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου