Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ υπηρέτησε με αφοσίωση το ανθρώπινο σώμα, όσο ευλόγησε, με τα ποιήματά της, τα πάθη των ανθρώπων και μετουσίωσε τη γυναικεία της ταυτότητα σε έμφυλο λόγο.
«Αν ενώσεις το βροχόνερο με το δάκρυ σου», «τον κλειστό ορίζοντα του μέλλοντός μου»· αυτοί είναι ο πρώτος και ο πιο πρόσφατος στίχος που δημοσίευσε η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ (1939). Κι αυτοί, καθόλου τυχαία, είναι τα δύο θεμέλια πάνω στα οποία έχτισε η ποιήτρια το σύνολο του έργου της – της μεγάλης προσφοράς της στα γράμματα, δηλαδή. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ υπηρέτησε με αφοσίωση το ανθρώπινο σώμα, όσο ευλόγησε, με τα ποιήματά της, τα πάθη των ανθρώπων· μετουσίωσε τη γυναικεία της ταυτότητα σε έμφυλο λόγο· απάλλαξε, εκούσα ή άκουσα, τον άνθρωπο από την ενοχή γι’ αυτό που παρουσιάζει στον κόσμο και τον ωθούσε, καθ’ όλη την πορεία της, στο πεδίο της μάχης με οδοδείκτη –και, αργότερα, όπλο– την επιθυμία για ανθρώπινο άγγιγμα και συνύπαρξη.
Βαφτιστήρα του Νίκου Καζαντζάκη, σύζυγος του Ρόντνεϊ Ρουκ, κάτοικος στους πρόποδες του Λυκαβηττού και στην αγαπημένη της Αίγινα, ταξιδιώτισσα στον κόσμο, η ποιήτρια ραντίζει το έργο της με τα δώρα αλλά και τις αδυναμίες που της χάρισε η φύση, η τύχη και η ζωή· τα ποιήματά της είναι η ιστορία των πολλαπλών ενηλικιώσεων του ανθρώπου, των αδιεξόδων του πνεύματος και της σάρκας, του βίαιου τέλους των ψευδαισθήσεων και των ελπίδων, που η ποιήτρια μετέφερε, ωστόσο, ως σωσίβια λέμβο του βίου στα γραπτά της.
Η μοναξιά σώματος και νου σ’ έναν στροβιλιζόμενο κόσμο την απασχόλησε ήδη από πολύ νωρίς· το 1963 είχε γράψει: «Μόνο στα φύλλα ανανεώνεται ακόμα/ ένα διάστημα ανεκπλήρωτο/ οργισμένης μοναξιάς»· ενώ, πρόσφατα, το 2011: «Οι άνθρωποι δεν ήσαν/ το κουραστικό αντίθετο της μοναξιάς», αναζητώντας την τοποθέτηση της σάρκας σε μια ζωή μοιρασμένη ανάμεσα στην επιθυμία και την απώθηση, την κατάφαση και την απόρριψη. Συνήγορος της ιδίας βούλησης, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ υπηρετεί, στην κυριολεξία, τις θετικές και τις αρνητικές συνέπειες των αποφάσεων κάθε ανθρώπου ως απαραίτητη οφειλή απέναντι στα πάθη που οριοθετούνται από το τρίγωνο γέννηση-ζωή-θάνατος.
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, της λεγόμενης δεύτερης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς, με τη γλωσσομάθεια και την ακόρεστη περιέργειά της, «συνομιλεί», όλα αυτά τα χρόνια, με συμπατριώτες της συγγραφείς, όλων των ηλικιών και των «υφών», με τους διεθνείς συναδέλφους της, ενώ καταλήγει, γράφοντας, στο ενιαίο του ανθρώπινου σώματος, στο κοινό των παθών και των αδυναμιών πνεύματος και σάρκας, που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι – την όρεξη της ύπαρξης.
Δεν χαρίζεται, καθ’ όσον γράφει, στον εαυτό της· σαρκαστική ώς το μεδούλι, εξομολογείται συχνά ως ένδειξη συμπόνιας στον πλησίον, μ’ ένα βαρύθυμο αλλά πειστικό «εγώ ξέρω, σε καταλαβαίνω». Κι αν μοιάζει αυτό σαν γενικό συγχωροχάρτι σε επαναλαμβανόμενα «λάθη», τότε είναι το ίδιο της το έργο, ειδικά των τελευταίων ετών, που ρίχνει φως στην τιμωρία – την αδυναμία της επιθυμίας, την άρνηση του κόσμου, το περασμένο ένα κάποιο μεγαλείο. «Δεν υπάρχει καμιά υψηλά ιστάμενη μεταφυσική αλήθεια. Υπάρχει μόνο η προσωπική αλήθεια που καθένας τη βρίσκει στο τέλος μόνος του, δεν μπορεί να του την εμφυσήσει κανείς», έχει πει η ίδια (Lifo).
Το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων 2014 των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας ήρθε απλώς να επιβεβαιώσει τη φωτεινή πορεία της στα γράμματα – και ως ποιήτριας, και ως μεταφράστριας, και ως αναγνώστριας. Η γλώσσα και οι λέξεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ είναι το καταφύγιο από τον βομβαρδισμό των καθημερινών αναγκών και υποχρεώσεων· στα ποιήματά της πάντα βρίσκεται εκείνος ο στίχος που θα σε ανακουφίσει, αφού πρώτα σου δείξει, με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, πως «Ναι, η ζωή έχει από μας/ άπειρα πιο μεγάλη φαντασία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου