Στο σχολείο ξεχνώ τη φυλακή , EFSYN

Έχουν γραφτεί πολλά για το θέμα. Ο Ουγκώ το’ πε αποφθεγματικά. «Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή». Συμπύκνωσε την πεποίθηση του Διαφωτισμού πως ο φωτισμός του νου θα μπορούσε να ελέγξει τις προλήψεις και να κατασιγάσει  τα πάθη.

     Μακάρι να ήταν έτσι. Δυο αιώνες μετά, έχουν ανοίξει πολλά σχολεία, οι άνθρωποι έμαθαν γράμματα, καταπολεμήθηκε ο αναλφαβητισμός(;), η εγκληματική δραστηριότητα δεν σταμάτησε. Αλλάζει μορφές κι η διάδοση της τεχνολογίας βοηθάει να κατανοήσουμε πως υπάρχει και μια μορφή εγκληματική δραστηριότητας που , κατά κανόνα, γλιτώνει τη φυλακή. Είναι οι απάτες των οικονομικά ισχυρών, της αριστοκρατίας του χρήματος και της γης που είχε τον τρόπο να μη λογοδοτεί για τις ανομίες της.

     Πιάστηκα , για να ξεκινήσω να γράφω, από τη φράση αυτή που παραθέτει ο Πασχάλης Δήμου, προϊστάμενος στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας στο 33^ο τριθέσιο Δημοτικό Σχολείο Βόλου. Η φράση περιλαμβάνεται στον πρόλογο που προτάσσεται σ’ ένα βιβλίο, που μας δροσίζει στους άνυδρους καιρούς που ζούμε. Τίτλος του βιβλίου «Στο σχολείο ξεχνώ τη φυλακή» κι είναι προϊόν μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Εμψυχωτής του εγχειρήματος ο συνάδελφος, Κώστας Μάγος, ένας πραγματικός μάγος στον τρόπο που αξιοποιεί την αφήγηση σε δύσκολους χώρους.

      Τέτοιος είναι το Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων στον Βόλου. Φυλακές Ανηλίκων, με άλλα λόγια. Ένας ευαίσθητος χώρος που φιλοξενεί νέους με φτερά που τσακίστηκαν στο πρώτο πέταγμά τους. Εμείς οι πολλοί τους κλείνουμε σε ακατάλληλους χώρους, όπου η αίσθηση της κοινωνικής αδικίας φουντώνει. Τους στέλνουμε σε εκτροφεία στελεχών για εγκληματικές οργανώσεις. Τους αφήνουμε στην τύχη τους, στερώντας τους ακόμη και τις εικόνες, την τροφή της φαντασίας που μπορεί να τους βοηθήσει να δραπετεύσουν από τα κάγκελα της απελπισίας. «Όταν βγω από τη φυλακή , το πρώτο πράγμα που θα κάνω είναι να πάω στη θάλασσα. Δεν έχω δει ποτέ τη θάλασσα. Στον τόπο μου έχουμε βουνό και ποτάμια.Όμως η θάλασσα είναι μακριά.Εδώ άκουσα ότι η θάλασσα είναι πολύ κοντά στη φυλακή. Φαίνεται, λένε, από την ταράτσα, εμείς όμως δεν βγαίνουμε στην ταράτσα».

     Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Αντλίμπ, έναν εικοσάχρονο φιλοξενούμενο της φυλακής. Ζει με τις εικόνες. Ζωγραφίζει. Η φυλακή όμως του στερεί την έμπνευσή του. Τον στεγνώνει. Αυτή την ανάγκη ήρθε ο Μάγος με τους δασκάλους του σχολείου(Δήμου, Τσιμπλούλης) να κάνουν πράξη όσα λέγονται στις αίθουσες διδασκαλίας. Σπάνε τους τοίχους και των πανεπιστημιακών και των σχολικών τάξεων αλλά και τους τοίχους του κελιού της φυλακής. Είναι η δύναμη των εμπνευσμένων δασκάλων. Είναι η γοητεία της αφήγησης που σε παίρνει στους ώμους της και σε βοηθάει να σκάψεις βαθιά μέσα σου. Να ανακαλύψεις τον εαυτό σου. Να συνομιλήσεις με τον διπλανό σου. Να νιώσεις τη συντροφικότητα. Να νιώσεις αυτοπεποίθηση και να βάλεις στόχους.

      Το βιβλίο μας ανοίγει τον κόσμο της φυλακής ανηλίκων. Επιβεβαιώνεται, για μια ακόμη φορά, η δύναμη του παραμυθιού. Οι νεαροί φιλοξενούμενοι λύνονται, όταν ο εμψυχωτής συνάδελφος τους ζητάει ν’ αφηγηθούν παραμύθια της πατρίδας τους(Πακιστάν, Αφγανιστάν). Κι αυτοί ανταποκρίνονται. Κάνουν παραμύθι την ίδια της ζωή τους. Κάνουν αφήγηση την περιπέτειά τους. Είναι μια πεζογραφική ελεγεία της ζωής τους. Της φτώχειας. Των εμπόρων των ελπίδων τους, των δυτικών με τα γκρίζα κοστούμια που τους υπόσχονταν να τους βοηθήσουν να ταξιδέψουν στις χώρες της ευτυχίας, τη Δύση. Με το αζημίωτο.

   Μόλο που η άποψη του Ουγκώ περιμένει ακόμη τη δικαίωσή της, ένα σχολείο με εμπνευσμένους δασκάλους μπορεί να γειάνει ψυχές, να συμφιλιώσει τους ανθρώπους με τον εαυτό τους και να απελευθερώσει δημιουργικές δυνάμεις. Αρκεί τα πανεπιστήμια να σπάσουν τα τείχη και να συντρίψουν τη σοβαροφάνεια του καθαρού λόγου. Αρκεί τα υπουργεία να ψάξουν πέρα από τους κύκλους των γνωστών τους. Αρκεί η κοινωνία να θυμηθεί πως όλα αλλάζουν αλλά κάποιες ανάγκες παραμένουν ίδιες. Διαβάζοντας την ιστορία θα καταλάβετε γιατί, γράφει ο εμψυχωτής του προγράμματος.