Αυτό το αντικείμενο είναι «κοινοποιημένο», δηλαδή βρίσκεται σε κοινή χρήση, γιατί στο τέλος της πράξης θα είναι γνωστό και στους δύο χρήστες, ενώ στην αρχή ήταν γνωστό στον έναν από τους δύο. Για μας, αντίθετα, δεν υπάρχει η γνώση των αντικειμένων: η γνώση είναι πάντα πρακτική, είναι πάντα know how.
Αρα αυτό που κοινοποιείται δεν είναι ένα αντικείμενο αλλά μια πρακτική∙ είναι πάντα μια πρακτική που μας είναι κοινή και μας κάνει κοινωνούς, καθορίζει ανάμεσά μας μια σχέση κοινότητας.
Ας υποθέσουμε ότι θέλω να σου κοινοποιήσω με ποιο τρόπο μαγειρεύεται ένα πιάτο σπαγέτα.
Θα μπορώ να σου στείλω ηλεκτρονικά με ένα e-mail μια λεπτομερή συνταγή∙ αλλά αν εσύ είσαι τελείως άσχετος επί του προκειμένου και δεν ξέρεις απολύτως τίποτε για τα υλικά και τις δόσεις ή πώς να βάλεις μαζί τους τεχνικούς όρους που χρησιμοποιώ σε συγκεκριμένες πράξεις, το να σου μεταδώσω όλο το αναγκαίο περιεχόμενο δεν θα σου κοινοποιήσει τίποτε, δεν θα σε μετατρέψει σε ένα μέλος της κοινότητας εκείνων που ξέρουν να μαγειρεύουν τα σπαγέτα (με τον συγκεκριμένο τρόπο).
Αντίθετα, θα μπορούσα να σταθώ δίπλα σου και να σου δείξω, βήμα βήμα, τι να κάνεις, και να σε κοιτάξω με προσοχή και υπομονή ενώ προσπαθείς να το κάνεις και να διορθώσω τα λανθασμένα σου βήματα και να σε προσκαλέσω να επαναλάβεις τα σωστά, μέχρι να σου είναι πλέον φυσιολογικά. Αυτή η πράξη δεν έχει έναν ορισμένο όρο, αλλά σε μια κάποια στιγμή, κατά τη διάρκειά της, θα αρχίσουμε πραγματικά να έχουμε κάτι το κοινό μεταξύ μας.
Οι δύο περιπτώσεις που αναφέρονται παραπάνω είναι τα δύο άκρα ενός φάσματος δυνατοτήτων, και, όπως πάντα, τα άκρα είναι σπάνια αλλά επίσης χρήσιμα για να καταλάβουμε αυτό που συμβαίνει στις πιο συχνές ενδιάμεσες περιπτώσεις (και για να καταλάβουμε πώς μπορούν να ερμηνευτούν διαφορετικά αυτές οι περιπτώσεις).
Συνήθως, λοιπόν, αυτό που συμβαίνει είναι μία μέση οδός: εγώ σου δίνω μια συνταγή αλλά εσύ είσαι ήδη «εγγράμματος» στη χρήση ορισμένων όρων και στην πρακτική ορισμένων δράσεων, είσαι ήδη μέρος μιας κοινότητας και ξέρεις να αποκωδικοποιείς χωρίς πολλά προβλήματα το μήνυμα που σου έστειλα.
Για να καταλάβουμε αυτή τη μέση οδό, μπορούμε να την προσημειώσουμε στο ένα ή το άλλο άκρο. Αν την προσημειώνουμε στο πρώτο, σκεφτόμαστε ότι το αποφασιστικό στοιχείο είναι το μήνυμα και ότι όλα τα προηγούμενα βήματα, των οποίων η παρουσία και η επιρροή προέρχονται από μια ικανοποιητική ερμηνεία του μηνύματος, είναι το προϊόν ανάλογων μηνυμάτων.
Αν την προσημειώνουμε στο δεύτερο, όπως κάνουμε εμείς εδώ, πιστεύουμε αντίθετα ότι αποφασιστικής σημασίας είναι η γειτνίαση και η στενή σχέση (ακόμη και συναισθηματική) που αυτή επιτρέπει, και ότι το μήνυμα είναι μια στενογραφική συντομογραφία ειδικών εμπειριών, που γίνονται κατανοητές μόνο από εκείνον που ήδη ανήκει σε μια κοινότητα καθορισμένη από αυτές τις εμπειρίες.
*ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου