Θα μπορούσε να είναι απόσταγμα ζωής ο τίτλος του: «Τίποτα δεν χαρίζεται». Η συγγραφέας εξάλλου έχει μια κρυστάλλινη εντιμότητα και ως προς τους τίτλους της (Αθώοι και φταίχτες, Αρχαία σκουριά, Τα μαύρα λουστρίνια, Ουράνια μηχανική…)
- 128
 |
Η Μάρω Δούκα έχει μια κρυστάλλινη καθαρότητα σε όλα της. Στους ήρωες και στη γλώσσα, στην άποψη και στην εποχή. Το καινούργιο βιβλίο της μοιάζει να γράφονταν μια ζωή. Είναι η ζωή. Τα δικά της περάσματα μέσα από ομότεχνους και διαβάσματα, η δική της αναγνωστική αλλά και συγγραφική διαδρομή.
«Ακόμη και τότε, πριν από τόσα χρόνια, ακόμη και σήμερα, έπειτα από τόσα χρόνια, για μένα έγραφα, για μένα γράφω. Για να μπορώ να ρίχνω μπρος πίσω τις ματιές μου. Να αυξομειώνω την ένταση. Να συνομιλώ με τα επίμονα, τα αόρατα, τα άπιαστα. Να περιθάλπω τα πεταμένα, τα άχρηστα, τα πονεμένα. Να ανυψώνω τα εφήμερα, τα αδιόρθωτα, τα άρρωστα. Να περιποιούμαι τα αδέσποτα, τα άστεγα, τα αδιάλυτα! Όπως και τότε, πριν από τόσα χρόνια, έτσι και σήμερα, απ’ την ανάγκη μου να σκεφτώ, να αντισταθώ, να υπάρξω, να συνυπάρξω. Εφόσον ναι, κι αν δεν το ήξερα, αργά και με κόπο το έμαθα: Τίποτε δεν χαρίζεται».
Μάρω Δούκα «Τίποτα δεν χαρίζεται», εκδ. Πατάκη, σελ. 336
Η Μάρω Δούκα εξομολογητική, σχεδόν ημερολογιακή. Σε ένα βιβλίο που δικαιώνει τον τίτλο ενός κεφαλαίου «όταν ένα βιβλίο δεν είναι μόνο ένα βιβλίο», αλλά είναι και ο συγγραφέας και οι άλλοι, είναι ζωή κι είναι και η εποχή. «Κείμενα αγάπης» όπως χαρακτηρίζονται κι αποδεικνύονται για τον Μανώλη Αναγνωστάκη, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Αλέξανδρο Κοτζιά, τον Βασίλη Βασιλικό, τον Τάσο Λειβαδίτη αλλά και τον Στρατή Τσίρκα και τον Γεώργιο Μ. Βιζυηνό.
 |
Μικρά αυτοβιογραφικά δοκίμια που κυμαίνονται ανάμεσα σε εξομολόγηση και κατάθεση, χρονογράφημα και μελετήματα αλλά και αυτή καθ’ εαυτή την ουσία της λογοτεχνίας με απαντήσεις ζωής: Γιατί διαβάζουμε εν τέλει λογοτεχνία. Κι ανάμεσα στις σελίδες του, Γιάννης Τσαρούχης, Διονύσιος Σολωμός, Διδώ Σωτηρίου, Αντρέας Φραγκιά, Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Κοντός, Μ. Καραγάτσης, Παύλος Ζάνας και Κώστας Ταχτσής. Όπως έγραψε γι αυτούς και όπως τους γνώρισε, διαβάζοντάς τους ή συναντώντας τους, σε μια σχέση αγαπητική, βιωματική. Κι ανάμεσά τους, ανάμεσα στα κείμενα με απόλυτη χρονολογική τάξη, κι η δική της διαδρομή, η ζωή. Με αποτέλεσμα να διασωθεί απολύτως η χρονική συγκυρία, η Στιγμή.
Όπως επίσης να διασωθεί και όλα όσα έμαθε. Όσα αντιπροσωπεύει η Μάρω Δούκα για τα ελληνικά γράμματα. Με αμεσότητα, σχεδόν πρόσωπο με πρόσωπο, λες και ξαφνικά σε πιάνει με τ’ ακριβό της χέρι και σε οδηγεί:
«Εσύ που έχεις τα προσόντα να γίνεις πεζογράφος, ελάχιστη αυτογνωσία αν διαθέτεις, οφείλεις να καταλάβεις ότι το άθροισμα των χαρισμάτων σου δεν είναι παρά η απόλυτη ένδεια στην περιπέτεια που θα σε δοκιμάσει. Γιατί η πεζογραφία είναι σύνθεση και κίνηση. Πεζογράφος σημαίνει να νοιάζεσαι για όλα γύρω σου και όλα να επιμένεις να τα ξαναδείς. Πεζογράφος θα είσαι όταν θα αναζητάς τα μυστικά της μυθοπλασίας, και όταν πίσω από κάθε φράση σου θα είσαι πάντα εσύ με τις δικές σου έμμονες ιδέες».
Με αποτέλεσμα να αποτελείς και τον μεγάλο τυχερό, εσύ.
Κι εκείνη, η μεγάλη γενναιόδωρη. Που σου επιτρέπει να δεις. Εκείνη κατά συνέπεια και ετούτη εδώ την εποχή. Τη δική της ζωή κατά συνέπεια και τα βιβλία της σε βάθος. Τον τρόπο που διάβασε και ν’ αφουγκραστείς τις σκέψεις της, εκείνους τους οποίους αγάπησε, τα κείμενά της γι’ αυτούς, τα συγγραφικά της αχνάρια που είναι εν τέλει σχολή.
Με εγκιβωτισμένα μικρά και μεγαλύτερα κείμενα από δημοσιεύσεις κι ομιλίες της, με ημερολογιακές σημειώσεις, ανέκδοτα περιστατικά και αληθινά ενσταντανέ ζωής. Βιωμένα με αφοσίωση και μόχθο, με ετοιμότητα κι εντιμότητα, με ειλικρίνεια και, τελικά, ταπεινή αθωότητα, που σου προσφέρονται «έτσι» και «γιατί έτσι», μέσα σε ένα βιβλίο που αποτελεί «κιβωτό μνήμης κι ευθύνης» κι ας είναι τίτλος ενός κεφαλαίου που αφορά την αγάπη ενός άλλου, το αποτέλεσμα δεν αλλάζει, και το βιβλίο παραμένει και «κιβωτός μνήμης» αλλά και ακριβό αντίδωρο ζωής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου