olymbiakoi_agones.jpg
AP PHOTO/ PAVEL GOLOVKIN
Η βαθιά πολιτική κίνηση του Φεγίσα Λιλέσα, του μαραθωνοδρόμου που σταύρωσε τα χέρια πάνω από το κεφάλι διαμαρτυρόμενος για τις μαζικές δολοφονίες μελών της φυλής Ορόμο από την αιθιοπική κυβέρνηση, μπήκε στο πάνθεον των μεγάλων στιγμών που οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποδείχθηκαν κάτι περισσότερο από ένα αθλητικό γεγονός.
Δίπλα στον θρίαμβο του Τζέσε Οουενς μπροστά στον Χίτλερ. Δίπλα στη διαμαρτυρία του Μοχάμεντ Αλι για την εισβολή στο Βιετνάμ. Δίπλα στον χαιρετισμό της Μαύρης Δύναμης.
Δεν υπάρχει πιο θρυλική αθλητική φωτογραφία από την εικόνα του Τόμι Σμιθ και του Τζον Κάρλος στο βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων της Πόλης του Μεξικού, το 1968, να σηκώνουν τη γροθιά φορώντας μαύρα γάντια.
Ευθεία στήριξη του κινήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μια χρονιά που σημαδεύτηκε από τις τραγικές δολοφονίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Μπόμπι Κένεντι.
Ομως οι δυο τους δεν είναι οι μόνοι ήρωες αυτής της φωτογραφίας. Ο τρίτος άνδρας στο βάθρο των νικητών, ένας λευκός σπρίντερ από την Αυστραλία, μοιάζει παραφωνία στην εικόνα. Σε πολλές αναδημοσιεύσεις της εικόνας, το πρόσωπό του κόβεται εντελώς και όταν αυτό δεν γίνεται, κανείς δεν τον προσέχει.
Το όνομά του ήταν Πίτερ Νόρμαν, ένας άγνωστος στο ευρύ κοινό αθλητής, ο οποίος κατάφερε το αδιανόητο, να μπει σφήνα ανάμεσα στους δύο κορυφαίους εκείνη την περίοδο «διακοσάρηδες» του κόσμου και να κατακτήσει το ασημένιο μετάλλιο. Ο χρόνος του ήταν 20.06 δευτερόλεπτα, ρεκόρ Αυστραλίας στα 200 μέτρα ώς και σήμερα, 48 χρόνια μετά.
Με το τέλος του αγώνα Σμιθ και Κάρλος κοιτάχτηκαν στα μάτια και αποφάσισαν να συνεχίσουν με το σχέδιό τους. Θα έδειχναν στον κόσμο τι σημαίνει η δική τους μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δίπλα τους θα βρισκόταν ο Νόρμαν, ένας λευκός άνδρας από την Αυστραλία, όταν η χώρα είχε ακόμα σκληρό καθεστώς διαχωρισμού, σχεδόν όσο σκληρό το διαβόητο «απαρτχάιντ» στη Νότια Αφρική. Πήγαν και του μίλησαν και τον ενημέρωσαν για τη διαμαρτυρία τους.
«Δεν ήταν δική του μάχη. Επρεπε να του δώσουμε το δικαίωμα να απέχει, να μη στρέψει το βλέμμα προς τη σημαία», αποκάλυψε μετά από χρόνια ο Κάρλος, και συνέχισε: «Μας απάντησε ότι είναι μαζί μας στον αγώνα μας. Περίμενα ότι θα έβλεπα φόβο στα μάτια του. Το μόνο που είδα ήταν αγάπη».
Οι δύο μαύροι αθλητές θέλησαν να φορέσουν μαύρα γάντια, το σύμβολο των Μαύρων Πανθήρων. Αλλά ο Σμιθ είχε μόνο ένα ζευγάρι. Ηταν ιδέα του Νόρμαν να το μοιραστούν οι δύο συναθλητές του.
Το αριστερό στον Τόμι, το δεξί στον Τζον. Συνηθίσαμε να βλέπουμε τα χέρια σε αυτήν τη φωτογραφία, αλλά ας στρέψουμε τα μάτια στα στήθη των τριών αθλητών, εκεί όπου δεσπόζει η κονκάρδα του «Ολυμπιακού Προγράμματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα».
Ο Σμιθ και ο Κάρλος αποβλήθηκαν διά βίου από την Αμερικανική Ολυμπιακή Επιτροπή, αλλά έμειναν στην Ιστορία. Εγιναν ώς και άγαλμα στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ.
Από όπου λείπει ο τρίτος αθλητής. Κι αν αναρωτιέται κανείς για την τύχη του Νόρμαν, στα επόμενα τέσσερα χρόνια έτρεξε σαράντα φορές σε χρόνο καλύτερο από το όριο πρόκρισης στους Αγώνες του Μονάχου, στα 100 και τα 200 μέτρα, αλλά η Αυστραλιανή Ομοσπονδία τον τιμώρησε σιωπηλά και τον απέκλεισε από τους κύκλους της. Επέλεξε να εγκαταλείψει τον αθλητισμό στα 30 του χρόνια.
Η Αυστραλία ουδέποτε ζήτησε συγγνώμη από τον μεγαλύτερο σπρίντερ που έβγαλε. Δεν προσκλήθηκε καν στους Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000. Ετσι, άγνωστος ακόμα και στους συμπατριώτες του, πέθανε από ανακοπή το 2006.
Ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος μετέφεραν το φέρετρό του και από κοινού εκφώνησαν τον επικήδειο, ευγνώμονες για έναν συναγωνιστή, έναν «μοναχικό πολεμιστή που επέλεξε να θυσιάσει την καριέρα του για τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου