Κασσιανή: Μια σπουδαία γυναίκα

Μεγάλη Τρίτη . Της Κασσιανής, «της εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσης γυνής». Η Κασσιανή, η μοναχή  που έγραψε το τροπάριο έχει παρεξηγηθεί. Οι πιο πολλοί θεωρούν πως υπήρξε κάποια ‘αμαρτωλή’ που βρήκε καταφύγιο σε μοναστήρι προσδοκώντας την άφεση των αμαρτιών της μέσω της πνευματικής ‘συντριβής’. Κάθε χρόνο το Μεγαλοβδόμαδο-πέρα από την πορεία του Χριστού στα πάθη, την Σταύρωση και την Ανάσταση-ο νους μου πηγαίνει σ’ αυτή την σπουδαία γυναικεία μορφή. Που τόλμησε να υπερασπιστεί την αξιοπρέπεια του φύλου της. Που εναντιώθηκε στα στερεότυπα για τη γυναίκα. Που και οι άντρες έμαθαν απ’ αυτήν πως η αξιοπρέπεια και η συνέπεια  ζυγίζουν περισσότερο από οποιαδήποτε αγαθά και κοινωνικούς τίτλους.

       Μαζί με άλλες νέες ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Θεόφιλου, του αυτοκράτορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, που αποφάσισε να παντρευτεί τη νέα, η οποία θα τον εντυπωσίαζε. Συνεχίζοντας την παράδοση των παραμυθιών, στα οποία τα βασιλόπουλα παντρεύονται εκείνη που θα αναδειχθεί νικήτρια στον αγώνα που αυτά προτείνουν για τις υποψήφιες συζύγους τους, είχε προσωπική επικοινωνία με όλες τις νέες. Στην Κασσιανή είπε: «Εκ γυναικός τα φαύλα ερρύη», με άλλα λόγια «από τη γυναίκα προήλθαν όλα τα κακά». Τι θα έκανε μια άλλη νέα στη θέση της; Θα έσκυβε το κεφάλι, ενδεχομένως θα κοκκίνιζε και θα συμφωνούσε ψελλίζοντας ένα ‘ναι’ ή κουνώντας επιδοκιμαστικά το κεφάλι της. Ευτυχισμένη που η ‘μοίρα’ της έδωσε τέτοια ευκαιρία. Υποταγμένη στον αιώνιο ρόλο της αθόρυβης, πειθήνιας και καλόβολης γυναίκας που λειτουργεί ως συμπλήρωμα.

       Η Κασσιανή όμως δεν ήταν μια συνηθισμένη γυναίκα, ένας υποτακτικός άνθρωπος .Και απάντησε. «Και εκ γυναικός τα κρείττα ερρύη».Με άλλα λόγια, «και από την γυναίκα προήλθαν τα καλύτερα». Η άποψη του Θεόφιλου εξέφραζε την παραδοσιακή αντίληψη  που θεωρούσε πως κάθε γυναίκα κουβαλούσε στις πλάτες της την ευθύνη της ‘προγιαγιάς’ της Εύας για την έκπτωση του ανθρώπου από τον παράδεισο. Ταυτίστηκε η γυναίκα με το προπατορικό αμάρτημα.

      Η Κασσιανή είχε το σθένος να μην αποδεχτεί πλήρως αυτή την άποψη. Είπε μια μεγάλη αλήθεια. Στη γυναίκα χρωστάμε τα καλύτερα. Πρωτίστως, στη γυναίκα χρωστάμε τη ζωή. Είναι ο φορέας του καινούργιου.. Όμως, η γυναίκα είναι και ο ισότιμος οδοιπόρος στη ζωή, στην οποία η ανθρωπότητα εξίσου χρωστάει τη δημιουργία στον πολιτισμό, την ισορροπία στην οικογένεια, το διαρκή αγώνα για κοινωνική επιτυχία.

       Όμως, η απάντηση αυτή δεν άρεσε στον Θεόφιλο. Ήθελε μια γυναίκα πειθήνια που να πιστεύει στη δική του αλήθεια. Που να μην έχει τάση για πρωτοβουλίες. Που απλώς να ακολουθεί. Η Κασσιανή ήταν ελεύθερο πνεύμα. Ανυπότακτη. Είχε τόλμη και αδαμάντινη προσωπικότητα. Για το λόγο αυτό δεν έκανε για αυτοκράτειρα. Ο Θεόφιλος διάλεξε την Θεοδώρα για τη θέση αυτή. Η Κασσιανή διάλεξε το μοναστήρι όπου έγραψε τον ύμνο.

       Κάθε χρόνο τέτοια εποχή ο ήχος και οι στίχοι του τροπάριου που έγραψε γεμίζουν τις εκκλησίες, ραδιοφωνικές συχνότητες και την τηλεοπτική εικόνα. Η Κασσιανή είναι μια σπουδαία γυναίκα που διεκδικεί θέση δίπλα σ’ άλλες σημαντικές γυναικείες προσωπικότητες του κόσμου. Υπήρξε μια φεμινίστρια σε καιρούς χαλεπούς.

       Στις μέρες μας που οι γυναίκες βρίσκονται αντιμέτωπες με την ανεργία και την υπονόμευση του κοινωνικού τους ρόλου η Κασσιανή έρχεται να θυμίσει σε όλες –και όλους-  πως το αξιοπρεπές τάνυσμα του κορμιού στους σύγχρονους «Θεόφιλους» που βλέπουν τη γυναίκα μόνο ως σκεύος ηδονής και ως μηχανή βιολογικής αναπαραγωγής είναι ο μόνος δρόμος.

       Η εποχή μας χρειάζεται «Κασσιανές», όσο κι αν μια τέτοια στάση φαίνεται πολύ δύσκολη. Οι γυναίκες είναι τα εύκολα θύματα της κρίσης. Μεγάλη η ανεργία και οι σύγχρονοι «Θεόφιλοι», παραδομένοι στην ψυχεδέλεια του εξουσιαστικού τους παράδεισου απαιτούν-συχνά εκβιάζουν-από τις γυναίκες να γίνουν εταίρες τους.

       Η Κασσιανή   υπήρξε μια ανυπότακτη φωνή, έχουμε ανάγκη το παράδειγμά της. Στις μνημονιακές μέρες η κρυστάλλινη στάση της είναι χρήσιμη για όσους σύγχρονους «Θεόφιλους» των εξουσιαστικών θώκων υποκύπτουν στη λαγνεία της εξουσίας ποδοπατώντας την προτέρα ζωή τους και την προσωπική τους αξιοπρέπεια