|
ISSN 1300-7491
|
|
Uluslararasi Hakemli Dergi
Yilda
|
 |
Mardin’de Albastidan
Korunma Bigimleri
Yoksullukla Basa
Cikma Stratejileri, "Kaynaklarin Yoksullugu" ve Kadin Emegi
Yeni Ufuklar
Dergisinde Batilila§ma ve Aydin Tarti§masi
Kina Tiirkiileri
Ozerine
E.J. Ziircher’in
"Milli Miicadele’de ittihatgilik" Kitabi Llzerine Ele^tirel Bir
Qozumleme
Romandan Tiyatroya
A§k-i Memnu
Tarih Ogretiminde
Tarihsel Alginin \Jg
Boyutu ve Dii§iinsel Dayanaklari
Popiiler ΚϋΙίϋΓ ve Sanat
Ya§ar Kemal’in Anlatisinda At imgesi
Kurbaga - Fare Sava §i
INTERNATIONAL
UNIVERSITY
Uluslararasi Kibris IJniversitesi, ug aylik halkbilim · antropoloji ·
arkeoloji · sosyoloji · egitim · tarih »dil· edebiyat dergisi
ULUSLARARASI
HAKEMLI DERGI YILDA DORT SAYI QIKAR A Peer
Reviewed Quarterly International Journal
ISSN 1300-7491 CILT: 16 SAYI: 64 2010/4
INTERNATIONAL
UNIVERSITY
ULUSLARARASI
KIBRIS UNlVERSlTESl Adina Mete Boyaci
Duzelti Dr. Kafiye Yinang
Yonetim Yeri ve
Yazi§ma Adresi
Uluslararasi
Kibris Universitesi Haspolat Kampusu, Lefko§a KKTC Tel: 392. 671 11 11/2601 www.folkloredebiyat.orgfolkloredebiyat@ciu.edu.tr
Abone
kosullan
Yurtigi Yillik
(Postalama ucreti dahil): 100 TL Eski Aboneler ve Ogrencilere Sayisi: 15 TL ·
Yillik (Postalama ucreti dahil) : 60 TL Avrupa igin Sayisi: 15 EURO · Yillik
Abone Bedeli(Postalama ucreti dahil): 60 EURO Amerika igin Sayisi: 20$·
Yillik Abone Bedeli (Postalama ucreti dahil): 80 $
Abone bedelinin
folklor/edebiyat adina Uluslararasi Kibris Universitesi’nin Turkiye i§ Bankasi
Lefko§a $ubesi’ndeki TR71 0006 4000 0016 8000 4939 81 no’lu TL hesabina, TR47
0006 4000 0026 8002 1836 63 no’lu Euro hesabina veya TR48 0006 4000 0026 8001
8819 75 no’lu Dolar hesabina yatinlarak, dekontun adresimize gonderilmesi
gereklidir. (Abonelerimiz yil igindeki fiyat arti§larindan etkilenmezler.)
folklor/edebiyat’ta yayimlanan yazilar MLA Folklore
Bibliyography ve Turkologischer
Anzeiger Viyana tarafindan taranmaktadir.
Hazirlik - Baski: Uluslararasi Egitim Ogretim Ltd.
§ti - Ba§kent Matbaasi, Bayindir Sokak 30/E Kizilay / Ankara
yerel
sureliyayin
ULUSLARARASI KIBRIS tNiVERSITESi ϋς AYLIK KtLTtR DERGISI
YAYIN ILKELERi
Genel Yayin Kurallari:
folklor/edebiyat
halkbilim, antropoloji, egitim, tarih, dil ve edebiyat alanmdaki ozgun ara^tir-
malari yaymlamak ve bu alanlardaki sorunlara bilimsel o^utler i9erisinde
tarti^ma olanagi saglamak amaciyla 9ikmaktadir. folklor/edebiyat halkbilim,
antropoloji, egitim, tarih, dil ve edebiyat alanmdaki ozgun ara^tirma
makalelerini, deneme ve derlemeleri yayimlayan hakemli, akademik bir dergidir.
Yilda dort kez yayimlamr.
folklori/edebiyat’ta
yayimlanan yazilarm, bilim etigi ba§ta olmak uzere, her tUrlu i9eriksel
sorumlulu^gu yazarlarma; telif hakki ise basili ve her tnrlu elektronik ortamda
folklor/edebiyat’ a aittir. folklor/edebiyat’ta yayimlanan bir yazi, ba§ka bir
yerde yayimlanamaz. Daha once ba§ka bir yerde yayimlanmi§ yazilar
folklor/edebiyat’a gonderilemez. Yayimlanan yazilarm sahiplerine ve bu yazilari
degerlendiren hakemlere herhangi bir ucret odenmez.
Hakem Degerlendirmesi:
folklor/edebiyat’a
gonderilen yazilar, once Yayim Kurulunca dergi ilkelerine uygunluk a9ismdan
incelenir. Uygun gomlmeyenler duzeltilmesi i9in yazarma iade
edilir. Yaym i9in teslim edilen makale- lerin degerlendirilmesinde
akademik tarafsizlik ve bilimsel kaliteye dikkat edilir. Degerlendirme i9in uygun
bulunanlar, ilgili alanda iki hakeme gonderilir. Hakemlerin isimleri gizli
tutulur ve raporlar iki yil sureyle saklamr. Hakem raporlarmdan biri olumlu,
digeri olumsuz oldugu takdirde, yazi, h9uncu bir hakeme
gonderilebilir veya Yaym Kurulu, hakem raporlarmi inceleyerek nihai karari
verebilir. Ya- zarlar, hakem ve yayin kurulunun ele^tiri ve onerilerini dikkate
alirlar. Katilmadiklari hususlar varsa, gerek9eleriyle
birlikte itiraz etme hakkma sahiptirler. Yayma kabul
Yazim Dili
folklor/edebiyat
dergisinin yazim dili Turkiye Turk9esidir. Ancak her sayida derginin U9te bir oranim
ge9meyecek
§ekilde ba§ka dillerde yazilmi§ yazilara da yer verilebilir.
Yazim ve Basim Ko;ullari:
Yazilar
windows (Microsoft Word) uyumlu sozcuk i^lemci programiyla yazilmali, e posta
yoluyla gonderilmi§ olsa da A4 boyutnndaki kagida 3 kopya 9iktisi almarak
Word uyumlu CD ile birlikte ya- zi§ma adresine gonderilmelidir.
Yazilarm
uzunlugu konusuda smirlama olmasa da tek bir sayida yayimlanabilmesi goz onune
almarak 20 sayfayi a^mamalidir.
Ilk sayfa yazim sirasi:
1)
Yazar adi (sol ust ko§e, sola dayali)
2)
Makale ba^ligi (sola dayali)
3)
Qeviri makaleler i9in 9evirmen adi
(saga dayali)
4)
Turk9e ozgun makaleler i9in ABSTRACT,
RESUME, ZUSAMMENFASSUNG ba^liklari al- tinda, 100 sozcugh ge9meyen
Ingilizce, Fransizca ya da Almanca ozet. Makale ba^ligimn ozet dilinde 9evirisi ozet
ba^ligmm altmda verilmeli daha sonra ozet metin yer almalidir. Turk9e di^mdaki
makaleler i9in
OZET ba^ligi altmda geni§9e bir Turk9e ozet
verilmeli ve aym kurallara uyulmalidir. Qeviri ve kitap tamtim, degerlendirme
yazilari hari9,
ozet bolumu olmayan yazilar, yayimlanmaz.
5)
Once makale dilinde, ardmdan ozet dilinde
anahtar sozcukler. (3-5 sozcuk)
6)
Yazarla ilgili a9iklama (sayfa
altina) (*) i^areti ile
7)
Varsa, makale ile ilgili a9iklama (sayfa
altma); 9eviri
metinlerde kaynak metin ile ilgili a9ik- lama (**) i^areti ile
8)
Varsa, 9evirmenle
ilgili a9iklama
(sayfa altina) (***) i^areti ile gosterilmelidir.
Dipnotlar ve Kaynak9a
Dipnot
ve kaynaklar APA 5 (American Psychological Association) standartlarma uygun
olarak verilmeli, ikinci kaynaktan yapilan almtilarda, asil kaynak da
belirtilmelidir.
Yayin
Kurulu / Editorial Boards
Prof.Dr. Abdulkadir Gurer (Anadolu
Oniversitesi)
Prof.Dr. Ahmet Gokbel (Cumhuriyet
Oniversitesi)
Prof. Dr. Ahmet Necmi Ya§ar (Qukurova
Oniversitesi)
Prof. Dr. Ahmet Pehlivan (Uluslararasi
Kibris Oniversitesi) Prof. Dr. Akile Gursoy (Yeditepe Uhiversitesi)
Prof. Dr. Ali Osman Ozturk (Qanakkale
Onsekiz Mart Uhiversitesi) Prof. Dr. Asker Kartari (Hacettepe Oniversitesi)
Prof. Dr. Aynur Ko9ak (Kocaeli
Oniversitesi)
Prof. Dr. Bekir Onur (Ankara
Prof. Dr. Bemt Brendemon (Finlandiya)
Prof Dr. Birsen Karaca (Ankara
Prof. Dr. Celil Gariboglu Nagiyev (Baku
Prof. Dr. Edip Gunay (Istanbul
Prof. Dr. Erman Artun (Qukurova
Oniversitesi)
Prof. Dr. Esma §im§ek (Firat
Oniversitesi)
Prof. Dr. Eva Csato Johanson (Isve9)
Prof. Dr. F. Belkis Kumbetoglu (Marmara
Oniversitesi)
Prof. Dr. Firat Kutluk (Dokuz Eylul
Uhiversitesi)
Prof. Dr. Fuat Bozkurt (Akdeniz
Onversitesi)
Prof. Dr. Gulsun Parlar (Gazi
Uhiversitesi)
Prof. Dr. Hande Birkalan (Yeditepe
Uhiversitesi)
Prof. Dr. Hasan Ozdemir (Ankara
Prof. Dr. Ha§im Karpuz (Sel9uk
Oniversitesi)
Prof. Dr. ilhan Ba§goz (ODTO)
Prof. Dr. Ilhan Tomanbay (Hacettepe
Oniversitesi)
Prof. Dr. Isa Habibbeyli (Nahcivan
Devlet Oniversitesi)
Prof. Dr. Ismail Ozturk (Dokuz Eylul
Oniversitesi)
Prof. Dr. Jaklin Komfilt (ABD)
Prof. Dr. Kurtulu§ Kayali (Ankara
Prof. Dr. Maria Ivanics (Macaristan)
Prof.
Dr. Mehmet Olmez (Yildiz Teknik Oniversitesi) Prof.Dr. Metin Karadag
(Uluslararasi Kibris Oniversitesi) Prof.Dr. Muharrem Caferli (Nahcivan Devlet
Oniversitesi)
Prof. Dr. Muhtar Kutlu (Ankara
Prof. Dr. Musa Ya§ar Saglam (Hacettepe
Oniversitesi)
Prof. Dr. Namik A9ikgoz (Mugla
Oniversitesi)
Prof. Dr. Nuran Elmaci (Dicle
Oniversitesi)
Prof. Dr. Nevzat YusufSaragol (Romanya)
Prof. Dr. Oguz Makal (Beykent
Uhiversitesi)
Prof. Dr. Oktay Belli (Istanbul
Prof. Dr. Ozkul Qobanoglu (Hacettepe
Uhiversitesi)
Prof. Dr. Suat Karantay (Bogazi9i Uhiversitesi)
Prf. Dr. Suavi Aydm (Hacettepe
Oniversitesi)
Prof. Dr. Taner Timur (Ankara
Prof. Dr. Tuna Ertem (Ankara
Prof. Dr. Tulay Er (Ba§kent
Oniversitesi)
Prof. Dr. Umay Gunay (YODAK-KKTC)
Prof. Dr. Veysel Sonmez (Hacettepe
Oniversitesi)
Prof. Dr. Yildiray Erdener (ABD)
Prof. Dr. Zafer Onler (Qanakkale
Onsekiz Mart Oniversitesi) Prof.Dr. Zuhal Olmez (Yildiz Teknik Oniversitesi)
D09. Dr. Ahmet
Ta§gm (Ardahan Oniversitesi)
D09. Dr. Akus Boru
(Hacettepe Oniversitesi)
Do9.Dr. Ali Yakici
(Gazi Uhiversitesi)
D09. Dr. Ayten
Kaplan (Hacettepe Uhiversitesi)
Do9.Dr. Ertugrul
Rufai Turan (Ankara
D09. Dr. Dilek
Batislam (Qukurova Oniversitesi)
D09. Dr. Luiba
Qimpoe§ (Moldova
D09. Dr. Medine
Sivri (Osmangazi Uhiversitesi)
D09. Dr. Mustafa
Oral (Akdeniz Oniversitesi)
Do9.Dr. Nilgun
Qiblak (Mersin
D09. Dr. Nur
Gurani Arslan (Bogazi9i Oniversitesi)
D09. Dr. Tulin
Arseven (Akdeniz Oniversitesi)
folklor/edebiyat'tan / Metin Turan................................................................ 5 -6
PopQier
Kultur ve Sanat / Erdal
Cengiz..................................................... 7-14
Mardin'de
Albastidan Korunma Bigimleri /Meryem Bulut ..................... 15-24
Ya§ar Kemal'in Anlatisinda
At imgesi / S. Seza
Yilancioglu (ζβν.: Elif Kayalar) ............................................. 25-32
Yoksullukla
Ba§a Qikma Stratejileri, "Kaynaklarin Yoksullugu"
ve Kadin
Emegi /Fatime Gunef................................................................ 33-66
Yeni Ufuklar Dergisinde Batilila§ma ve Aydin Tarti§masi / Omut AkagQnduz . . . .
65-88 Tarih Ogretiminde Tarihsel Alginin Ος Boyutu ve
DQ§Qnsel Dayanaklari /Huseyin Koksal ................................................. 89-96
Aquvalenz
Bei TQrkischen und Detschen Somatismen Mit "Hand" und
"Auge"
TQrkge ve Almancada "el" ve "goz" ile TQretilen
Deyimlerde Efldegerlik /Recep Ozbay .................................................. 97-120
Romandan Tiyatroya A§k-i Memnu / Seval §ahin................................ 121-130
Beethoven'de Anlatimcilik ve Piyano Teknigi/ Oytun Eren ................ 131-140
Gozle Degil Dil'le Gormek Ozerine /Meltem Qelikta§ Etki................... 141-161
Kina TQrkQleri Ozerine / Halil Altay Gode ......................................... 163-180
13.
YQzyil TQrk Halk fiiirinde Ahlaki Anlayi§ /Mehmet Yardimci-A.Zeki GUven 181-191
TQrkiye'deki Macarlar Arasinda-I / Frency Ispay (ζev.: Edit Tasnadi) 193-200
Kurbaga-Fare Sava§i / Homeros, (£ev.: Ay§en Sina)................................... 201-214
Qagda§
Yunan DQzyazininda Bati Trakya'daki MQslQman Azinlik:
Antropolojik Bir Roman /Tanasis Kungulus ......................................... 215-224
Saglik ve KQltQrQn Bulufltugu Alan: Tibbi Antropoloji/Melike Kaplan 225-235
Koy Enstituleri ve Hasan Ali YQcel'in Yeri / Zeynep Kalyoncuoglu...
237-244
Romanya
SozlQ TQrk Edebiyati OrQnlerinde
Mitolojik Sayilar / Bayram Durbilmez................................................... 245-257
Kayitli,
Basili, Yazili ve SozlQ Gelenek Turleri / Bruno Nettl (Qev.:
Sungu Okan) .259-27 E. J. ZQrcher'in Milli Mucadelede Ittihatgilik Kitabi Ozerine
Ele§tirel Bir QozQmleme... /Mustan §ahin ......................................... 271-284
Yeni bir
yayin yilini sonlandirirken, bafllayacak yeni donemin heyaecanini duymaktayiz.
TQrkiye yani sira, dQnyanin belli bagli Qniversitelerinin de takip etmekte
oldugu dergimiz, gQn gegtikge de sayfalarina yeni imzalarin galiflmalarini
taflimak sevincini duymaktadir.
Daha
onceki sayilarimizda da anmifltim, folklor/edebiyat'in dinamikligi igeriginin
zen- ginligi yaninda, istisnasiz her sayisinda ortalama 7-8 yeni imzanin
QrQnlerini sayfalarina taflimaktan kaynaklaniyor. Alaninda bagarili, Qretken
geng arafltirmacilarin yegledikleri ya- yinlardan biri olmak, bu galiflmalara
kaynaklik etmek; akademik yayincilik agisindan onemlidir. Bir baflka onemli
nokta, popQler yayinlarin erigtigi olgQde olmasa da, belirli ki- tabevlerinde
bulunabilir bir yayin olmasidir. Boylece, okuru ve meraklisi Qniversiteyle
sinirli olmayan, daha genifl bir okur kesimiyle buluflabilme flansina da sahip
olunmaktadir.
Bu
sayimizin ilk yazisi, dergimizde de ilk galiflmasi yer alan felsefe dogenti Erdal Cengiz'e ait. 'KQltQr gostergelerinin
tQketimle birlikte gogaltildigi, kQltQrQn gQndelik yaflamda dolaflimda olan her
fleyin gorQntQsQyle kendini gosterdigi' yirminci yQzyil gergek- ligini, PopQler KQltQr ve Sanat baglikli makalesinde irdeliyor.
Dr. Meryem Bulut, geleneksel kQltQrde lohusalik donemi
'albasti', 'alkarisi' olarak adlandirilan ve anne ve bebegin hayatini tehlikeye
sokacagi varsayilan kotQ ruh ritQelini, arafltirmasinda Mardin'i ornek alan
segerek, irdeliyor. Farkli etnik koken ve inanca sahip insanlarin bir arada
yafliyor olmalariyla ayri bir kQltQrel ozellik tafliyan Mardin'de yapilan bu
galiflmanin, kQltQr bilimciler igin onemli bir kaynak olacagi kanisindayim.
Frankofonist
S. Seza Yilancioglu, bir donemin kQltQrel
siniflandirmasini adlandirmada da belirleyici unsur olan 'at' imgesini, QnlQ
edebiyatgimiz Yaflar Kemal'in anlatilarindan hareketle irdeliyor. Bu makaleyi
Fransizcadan dilimize Elif
Kayalar kazandirdi. Sosyolog Fatime GQneg, yoksullukla bafla gikma
stratejilerini Eskigehir ilini alan segerek 'Kaynaklarin Yoksunlugu ve Kadin
Emegi' baglaminda irdeliyor.
TQrk
kQltQr hayatinda dergilerin onemli ifllevleri vardir. Edebiyat topluluklari ve
akimlarinin ortaya gikmasi ve flekillenmesinde oldugu kadar, dQflQnsel
hareketlerin yayginlaflmasinda da dergiler gok onemli bir yer edinmifltir. Ilk
sayisi 1952 yilinda ve kimi ara vermeler diflinda toplam 275 sayi yayimlanan Yeni Ufuklar, gevresinde toplanan dQflQn ve sanat
insanlariyla birlikte TQrk kQltQr hayatinin en onemli sQreli yayinlarindan
birini oluflturmufltur. Umut
AkagQnduz bu
dergideki batililaflma ve aydin tartiflmalari; Dr. Musafa Koksal ise, tarih ogretiminin niteligini
etkileyen en onemli unsur olan tarihsel bilgi olgusunu, tarih ogretimi
ekseninde irdeliyor.
folklor/edebiyat'ta
sinirli da olsa baflka dilde yazilmifl makalelere de yer vermekteyiz.
Karflilafltirmali dilbilim galiflmalari genellikle, ayni aileden diller Qzerine
yogunlaflmaktadir. Dr. Recep
Ozbay, TQrkge ve Almancada
"El" ve "Goz" ile Oretilen Deyimlerde Efldegerlik"
bafllikli galiflmasinda, Almanca ve TQrkge gibi farkli akrabaliga ait diller
Qzerinde durarak, uzuv ve organlarin temel biyolojik gorevleri diflinda, dilsel
dQnyamizdaki kullanimlarini irdelemektedir.
Kaleme alindigi 1900 yilindan bu yana, hemen her donem gQndemde kalan ve
gerek roman olarak gerekse sahne sanatlari ve sinema/televizyona aktarilmasiyla
da ayri bir popQlerlik kazanan Halid Ziya Uflakligil'in A§k-i Memnu adli yapitini, Dr. Seval §ahin, Tarik GQnersel tarafindan tiyatroya
uyarlanan ornek Qzerinden hareketle ele aliyor.
Bu sayimizda yazi ailemize katilan mQzik eksenli yazisilariyla bundan
sonra da karflilaflacagimiz Dog. Oytun Eren,
Beethoven'in piyanist kimligi ve bu kimligin oluflturdugu mQzikal algiyi
tematik bir yontemle incelemektedir. MQzik konulu bir diger yazi ise, daha once
de metinlerine yer verdigimiz QnlQ etnomQzikolog Bruno Nettl'in, bu
kez Sungu Okan'in dilimize kazandirdigi Kayitli, Basil, Yazili ve SozlQ Gelenek
TOrleri baglikli
makalesidir.
Dog. Dr. Meltem
Qeliktafl Ekti, gorme
engellilerin iletigim dQnyasini temel alarak iletiflim sQrecinde etkin olan
mekanizmanin ne oldugu sorusunu, Gozle Degil Dille Gormek baglikli makalesinde tartigiyor.
Kizin anne evinde gegirdigi son geceyi simgeleyen 'kina gecesi'
gelenegini ve bu gecede soylenen tQrkQleri Dr. Halil Altay Gode;
13. yQzyil orneklerinden hareketle, TQrk halk giirinde ahlak anlayigini ise Dr.
Mehmet Yardimci ve Dr. Ahmet Zeki GQven ele
alip irdeliyorlar.
TQrkler ile Macarlar arasindaki 'akrabalik' iligkilerini temel alan sav
ve galiflmalar oldukga fazladir. Ancak, bunlari TQrkiye cografyasindan
yerleflim yerleri baglaminda ird- eleyen orneklere pek az rastlanir.
ζalι§malarιnι New York'ta sQrdQren Macar akademisyen Dr.Frenc Ispay'in, TQrkiye'deki Macar koyleri
Qzerine, 1980'lerin hemen baflinda Elet es Tudomany
(Hayat ve Bilim) dergisinde yayimlanan yazisini yine QnlQ bir TQrkolog Edit Tasntdi'nin gevirisi ve tarih dogenti Mustafa Oral'in agiklayici notlariyla yayimliyoruz.
Homeros, hig
kuflkusuz sadece Yunan tarihinin degil, bQtQn dQnyanin epik giir geleneginde
akla ilk gelen adlardan biri olmufltur. Onun yaratmifl oldugu bu etki, gorkemli
bir gelenegin de flekillenmesine neden olmufltur. Dog. Dr. Ayflen Sina, anonim olma vur- gusunu da yaparak
Homeros'tan gevirdigi, Kurbaga-Fare Savafl
adli epik destani dilimize kazandirmakla kalmiyor, gelenek ve anonimlik
yaklaflimlarina da ayri bir ufuk kazandiriyor.
Saglik ve kQltQr iliflkisini konu edinen ve gQnQmQzde kendi baflina bir
alt alan olarak nitelenen tibbi antropoloji, saglik ve hastalik ile bunun
kQltQrle olan iliflkisini geflitli yon- leri ile ele almaktadir. Halk hekimligi
genel bagligi altinda degerlendirilen ve yerel tip, halk tababeti olarak da
adlandirilan tibbi antropolji Qzerine Dr. Melike Kaplan ayrintilariyla
durarak, saglik ve kQltQrQn bulufltugu bu alani agimliyor.
Ogretim
elemani, arafltirmaci Tanasis
Kungulus, ayni zamanda bir
halkbilim profesorQ olan Vangelis
Avdikos'un O dikos mu Theos (Benim Tanrim) adli gagdafl Yunan
nesrinde antropolojik ya da etnik romanin oncQsQ olarak da gorQlen yapiti
Qzerinden, Bati Trakya'daki kQltQrel ablukayi ele almakta.
Ortak TQrk kQltQrQnQn yayilma alanlarinin belirlenmesinde mitolojik
unsurlarin ince- lenmesi bafllica galiflma alanlarindan birini oluflturmaktadir.
Dog. Dr. Bayram
Durbilmez, Romanya'da yaflayan
Tatar TQrklerinin sozlQ edebiyat QrQnlerini sayilarin simgesel anlam- larindan
hareketle ele aliyor. Arafltirmaci Zeynep Kalyoncuoglu ise
bir donem TQrk egitim sistemi igerisinde orneklik oluflturmufl Koy EnstitQleri
pratigini, bu projenin mimarlarindan Hasan Ali YQcel ekseninde irdeliyor.
E.J.
Zurcher'in yayimlandigi
tarihten bu yana tartiflmalarin odaginda olan "Milli MQcadele'de
ittihatgilik" adli kitabi Qzerine, kapsamli elefltirel gozQmlemeyi Mustan §ahin yapti. *
Bu
sayimizla birlikte 16 yili da geride birakmifl oluyoruz. On alti yillik
baflarili bir sQre- ci geride birakma cesareti veren tQm yazarlarimiza ve
okurlarimiza teflekkQr ediyor, yeni yayinlarda buluflmak dilegimi yineliyorum.
Sorumlu Yayin Yonetmeni
6
UNIVI1IIT1
nr · T l [2]
,-ir
“£)ati Trakya Musluman azinlik konusu,[3]Yunan nesrinde 50k
geg bir donemde ν^/ζ-^ve bir
dereceye kadar 90k az eserde gorulmektedir. £ok az
olmasinin nedeni, fagda§ Yunan dili ve edebiyati biliminin ara§tirmasi gereken
bir konuyu olu§turmaktadir, ama genel olarak 1922 Turk-Yunan sava§i
dolayisiyla, §iir ve duzyazida Bati Trakya Muslumanlarinin merkez halk oldugunu
du§unmekteyiz.[4] Ozellikle, 1930
ku§aginin, fagda§ Yunan edebiyatindaki etkisi goz
onune alinmalidir.[5] Buna kar§in, 19.
yuzyildan gunumuze degin, Yunan hikaye ve roman yazarlari tarafindan Turk hem§eri
betimi ise suregelmi§tir. ****** Konumuzla ilgili olarak, Yunan edebiyatinda,
Daglik Rodop Pomak - Musluman cemaatlerin sosyal ve kulturel ortamini konu alan
ilk onemli metin, 1990 yilinda basilan, Theodoros Grigoriadis’in Krimmeni
Anthropi (Sakli Insanlar) adlieseridir.*******Konu,birYunanyorumu9er9evesindeelealinmaktadir.********Bueserden,on
yil sonra, 2000 yilinda, Gumulcine’de Hiristiyan universiteli bir kizin
Musluman bir ogretmenle a§kini olduk?a yuzeysel bi?imde ele alan Anantasia
Kalyonci’nin Mi mu les adio(BanaVdaEtme)adliromaniyayinlanir.********Buroman,televizyonadauyarlanir********ve
eserTurk5eye de 9evrilir.********2001
yilinda ise ifigeniaTheodoru’nun Melek thapi angelos (MelekAngelDemek)adliromaniyayinlanir.********Romanda,toplumsalvedinisinirlan
a§an a§k, ba§lica rolu oynamaktaydi, olayin ge9tigi
yerler ise izmir ve Bati Trakya Pomak koyleridir. Ayni yil, Bati Trakya
azinligini edebiyat yoluyla canlandirmaya kalki§an en ilgili Yunan yazari olan
Vangelis Avdikos’un ilk oyku derlemesi yayimlanir. Yazarin, iki oykusunu ve
2004 yilinda yayimladigi ve O dikos mu theos (Benim Tanrim)
adli romanini a§agida kisaca analiz etmeye 9ali§acagiz.
Soz konusu roman, §imdilik, Musluman azinlik konusunda yogunla§an ?agda§ Yunan
nesrinin zayif yanini tamamlamaktadir.
Yunanistan’nin
Teselya ^iversitesi halk bilim dalinda bir profesor olan Vangelis Avdikos,
gecikmeli olarak edebiyat alaninda da gorulmektedir. Ozen dolayisiyla onun bu
degerli gecikmesi, yillardir geli§tirdigi bilimsel alanindaki teorik ile tutku dolu
sozcuklerden olu§an edebiyat arasindaki dengenin, sancili, fakat ayni zamanda
a§iri tahrik edici olmasi §eklinde a9iklanabilir. Ayrica 20.
yuzyildan bu yana bilimin, dil ve ifade olarak edebiyati etkiledigi de
bilinmektedir. Bununla birlikte, ilk nesir denemesine kalki§madan once de
Avdikos’un edebiyatla ?ok yonlu bir ili§kisi vardir. Onu, hikaye denemelerinden
once edebiyat dergilerinin ya da edebi metinlere yer veren dergilerin yazar
kurullarinda da gormek mumkundur, Preveze’de gikan Prevezanika Hronika
(Preveze yilliklan); Dedeagag’taki Eksopolis (Sayfiye)de
oldugu gibi. Ayrica, sayin Avdikos, edebiyat ele§tirileri ve ge^itli makaleler
de yazmi§tir. Her §eyden once, geleneksel ve gagda§ toplumla ili§kili bilimsel
alani, edebi degerlendirmede ba§lica kaynak malzemesini olu§turmaktaydi.
Boylece,
tutarli ve saglam bir §ekilde, 2001 yilinda, To blemma ston tiho
me ti mandandia (Mandandiyali Duvara Bakiq)
ba§likli dokuz oykuden olu§an bir derlemesi
yayimlanir.**"*"*Avdikos,biryazar,ayricaherzamaninsanya§amininduzenlibirgozlemcisi
olarak da gali§tigindan, eserin ba§liginda “baki§” ifadesi, kesinlikle bir
tesaduf degildir. Eylem alani ve mekanin canlandirilmasi agisindan dokuz oyku,
iki gruba ayrilmaktadir: ilk be§ oyku, Epir’de gegmektedir ya da Epir, ozellikle
yazarin dogdugu §ehir olan Preveze anisini igermektedir. Diger dordu, Bati
Trakya’ya, Evros (Merig) bolge sinirlari igine konulmaktadir. Ozellikle son iki
oyku, Trakya’daki azinlik boyutunu ortaya koymaktadir;******** bunlar adeta O
DikosMu Theos (Benim Tanrim) romanina da on hazirlik veya on
gali§ma niteligini ta§imaktadir. Ozellikle, II. Dunya Sava§i’inda Merig’in
Bulgar i§gali sirasinda Bulgar bir kizin bir Yunana a§ik olmasini igeren “O Yiteftis”
(Buyucu)
ve ayni §ekilde bir Yunan universitesinde okuyan, Hiristiyanlarla arkada§lik
eden Gumulcineli Musluman bir Turk kizini igeren “To Hastuki”
(Tokat)
adli oykuleri, etkin bir bigimde, uzerinde durdugumuz romandaki “Oteki”ni
ara§tirmaya ve farkli dinleri ya da irk gizgilerini yikmaya bir ornek olu§turmaktadir.*"""*
Bununla birlikte, bu ilk roman denemesi olan Benim Tanrim
adli eseri, bilimsel verilerin yani sira, Avdikos’un ya§amindan kesitler de
sunmaktadir. Preveze ve Dedeagag’taki Epir halkbilim ara§tirmalarindan
Demokritios ^iversitesi Anaokul Ogretmenligi Egitim Bolumu’ne (1992-2000) ve
Trakya ara§tirmalarina degin. Bu durumda, oykulerinin konularinda ya§anmi§
olaylar da soz konusudur. Ya§anmi§ deneyimler ve edebiyatin bu art arda gelen
sureci uzerinde israrla durmamiz gerekir, gunku romanda onemli etkisi
gorulmektedir.
Trakya’daki
Turk ve Musluman Pomak azinligina yonelik ig ve di§ bogucu baskilar, Hiristiyan
gogunlugun yaptirimlari ve farkli dinlere mensup ba§ kahramanlarin kisir
a§klarinin konu edildigi O dikos mu theos (Benim Tanrim) adli
roman, Taksideftis yayinevi
tarafindan2004yilindabasilmi§tir.********Roman,istanbul’damuhendislikegitimialmi§,Bati
********
V. Avdikos, Tovlemmaston tihometimandania,
Ellinika Grammata, Atina2001.Bkz. bazi kitap ele§tirilerine: V. D.
Anagnostopulos, “Mia evesthisi matia,” Anti
772 (4 Ekim 2002), s. 64; A. Bena- gis, “Apo
tin Preveza os tin Aleksandrupoli,” Kathimerini
gazetesi, 22 Nisan 2003.
********Derlemedebazioykulerininazinlikboyutundayogunla§masi,V.Guroyannis,Pirrosgazetesi10(Ati-
na),
Nisan-Mayis 2002, s.2 (iki ayda bir gikan edebiyat gazetesi).
********
Bati Trakya azinligiyla ilgili derlemenin ikinci oykusu, “Sibel Turkaliga”
ba§ligirn ta§imaktadir.
********V.Avdikos,0difcosmwTheos,roman,Tak:sideftis,Atma2004,209sayfa.2007yilmdayazar,birn>
man olan uguncu eserini de yayimlamiijtir, i kitrini
ombrela (Sari §emsiye), Metehmio, Atina 2007.
Trakyali bir sinif arkada§iyla evli olan daglik
iskeceli Pomak Amet******** ve ingiltere’de yeti§en, orada be§ yillik
akademiden sonra, azinlik konusunda ara§tirma yapmak ve Demokritios
ϋniversitesi’nde ders vermek uzerine gikan bir ilanla vatanina geri donen
Gumulcine kokenli, Meri Karasavidoglu ile ilgilidir. Amet, Meri Karasavidoglu
igin de gazeteci olarak gali§maktadir. Fakat, ku§ku, onyargi, yadsima, fesat,
politik gikarlar, yakininda bulunan yabanciya duyulan korku, ilerici olan ve
ya§ama susami§ Amet kadar, ihtirasli ve son derece iyimser olan Meri’yi de
ezecektir. Sonugta, Trakya’daki tutuculugun birgok kimligi, fakat ortak paydasi
da bulunmaktadir. Amet’in kurguladigi ve “duvarlarimizin
di^inda bulunan o ki§iyi hissetmek igin bir digerinin a^kina, arzusuna
gereksinim var, (s. 225)” dedigi, kendini a§ma istegi hig
bitmeyecekti. Eserde, toplumsal ve ki§isel a§ama iginde duvarlarin yikilmasi,
etkin bigimde, kendilerini ve toplumsal olaylari a§an kahramanlar igin tek
kurtulu§un tumden yok olmanin oldugu antik tragedyayi animsatmaktadir.
Romanin
konusunu daha fazla uzatmayacagiz. Avdikos’un ifade sanatinin geli§imini ve
metnin, goru§umuze gore, gagda§ Yunan edebiyatina getirdigi yeni ko§ullari
kisaca ele almaya gali§acagiz. Yazarin ilk iki oykuyle romani arasindaki en
agik anlatim degi§ikligi. masalsi bigimidir. Tek ve anlik bir hikaye olayindan
gok ki§ili ve macerali bir roman kurgusuna sahiptir. Yukaridaki degi§ikligi
nitelik olarak degerlendirmiyoruz, gunku higbir durumda bir oyku, bir romandan
daha du§uk ya da daha basit bir tur degildir.
Buna kar§in, O dikos mu theos (Benim Tanrimfda canlandirilan karma§ik
ortam, bir roman yapisini gerektirmektedir.
Mekan
konusunda, ilk oyku derlemesinden bilinen Bati Trakya, ozellikle Hiristiyan ve
Musluman §ehir diye iki ayrilmi§ kent dokusuyla iskege ve Gumulcine gevresi
tercih edilmi§tir. Yazar, Trakya’yi yakindan bilmektedir, gunku uzun bir sure
Merig’te kalmi§tir, ayrica bolgeden de etkilendigi agikga gorulmektedir. iki
toplumun birlikteligi Avdikos tarafindan akademik olarak halkbilim niteliginde
ele alindigindan, Bati Trakya azinlik konusunu yakindan bilmek, Hiristiyan ve
Musluman arasindaki ili§kiyi oze ili§kin yanit bulmayi da olanakli kilmaktadir.
Son bir yorum olarak, bunun onemini yani romanda geli§en kulturel alanin
sistematik gali§ilmasini ozellikle vurgulamaktayiz.
Romanin
kurgusunda dikkati geken ozellikler: 1) Okuyucunun ilgisini geken ve anlatim
becerisini gosteren hizli ve heyecan dolu orgusu, 2) Oykule§tirme ve ifade,
yani anlatim ve diyaloglarin dengesi, 3) ϋguncu ki§i olan anlaticinin eserin
kahramanlarindan daha gok §ey bilmesi ve elbette klasik romana ozgu ifade
ongorusu.
Ayrica, romanda
ironik ve dokunakli bir vurguyla kuguk gapta Yunanistan Demokritios
ϋniversitesi ortamindan soz edilmesi, esere, bati tarzi “novel campus” yani
“universite roman” ogelerini katmaktadir:
Rektor, goru^menin oldugu burosunda, yerlerine oturmalari
igin ayakta duranlardan ******** Ahmet
yolu agmalarini rica ediyordu.
Bunu buyuk bir zorlukla baqardi ve bu zorluk, kiyafetinden, ozellikle
digerlerinin otesinde, onunde bulunanlarin yol agtigi sikiqmadan oturu buruquk
olan bayan Karasavidoglu’nun tayyorunden anlaqiliyordu.
Rektor, masasina
vardiginda, kiyafetini ve kravatini duzeltti ve tatmin edici bir gulumsemeyle
karqisindaki kalabaliga bakti: “Degerli arkadaqlar, ” dedi, iki ug kez, farkli
tonlarda, konuqmalarin gerilimi azalincaya kadar. “Sizin burada bulunmaniz,
ozellikle de bolge kokenli degerli bilim adamlariyla bolumlerini kadrolaqtirmak
igin universitemiz makamlarinin politik dogrulugunu gostermektedir. Bu
politikanin [Bati] Trakya’nin ozel sorunlarinin gozumune katki saglayacagina
sarsilmaz inancimiz bulunmaktadir. ”
(s. 56-57)
Sonug olarak,
olasi bir Yunan edebi turunun degerlendirme sinavinda, ornegin, Yorgis
Yatromanolakis’in, Petros Martinidis’in, Eleni Yannakaki’nin, Sofia
Nikolaidu’nun ve Nikos Papandreos’un benzer romanlari uzerine ge^itli
degerlendirmelerin yapildigi Ithaca dergisinin son
sayisindaki gibi,******** Avdikos’un bu ture katkisini da artik dikkate almamiz
gerekmektedir. Olasilikla polisiye olay boyutu da yabanci “campus novel”in
sanat etkisine de borgludur.
Musluman geng
bir erkek olan Amet ile Hiristiyan geng bir kiz olan Meri Karasavidoglu
arasindaki cinsel yakla§im, her ne kadar arka planda yaniltici olarak belirgin
§ekilde ortaya konulsa da, gergek, romanin sonlarina dogru anla§ilir. Bu
noktada, Yunan televizyonuna da ta§inan, Anastasia Kalyonci’nin Mi mu les adio
(Bana Veda Etme) ya da ifigenia Theodoru’nun Melek tha pi
angelos (Melek Angel Demek) gibi, konu bakimindan Trakya Musluman
azinligiyla ilgili olan ve merkezinde yikici bir a§k oykusunun bulundugu benzer
duzyazi eserlerinden onemli bir niyet farkliligi bulunmaktadir. Uyumsuz bir a§k
motifi ve azinlik olma, genel olarak bu ug romanda ortak unsur olmasina kar§in,
Avdikos’un eserindeki a§k, bir bahanedir, oysa, ornegin, Kalyonci’de a§k
macerasi, eserin ana konusunu ve Musluman azinligin anlatimi da bir sahne
duzeyini olu§turmaktadir. O dikos mu theos’da, kulturel
gati§malarin ortadan kalktigi ya da romantik bir oykunun renksiz geri planinda
azaltildigi Romeo ve Juliet’deki gibi etnik bir paralellik kurulmaz. Avdikos’da
a§k bir aragtir, sinirlar igindeki farkliligin ozune inen edebi bir
bulgudur.******** Romandaki ba§lica tema, kulturel anlamda, etkisinin, iki
agidan, insanlarin gundelik ya§aminda ve ki§iliklerinde suregelen sinir oldugu
gorulmektedir:
“[Amet’in] sozleri,
insanda derin bir inanci gizliyordu, farkli birine aqkla ilgili
********
k. Karakotias, “The Greek Campus Novel,” Ithaca
29 (Eylul 2003), s. 11-14.
********1990’liyillardaYunannesrindefarklisinirbifimleriifinbkz.V.Lambropulos,“Methoriakilogo-
tehnia ke kritiki,”, A. Spiropulu - Th. Qimbuki (derl.), Sinhroni
Elliniki Pezografia. Diethnis pro- sanato/ismi ke diastavrosis,
Aleksandria, Atina 2002, s. 57-68. “Sinir edebiyati” ifin daha genel olarak
bkz. onemli bir dergi olan ve 1991 yilindan beri basilan Letterature
di Frontiera-Litteratures Fronta/ieres, Bulzoni yy,
Roma.
cumlesi onu
heyecanlandirmiqti. Kiz, ilk kez bilinen sogukkanliligini kaybetmiqti, ilk kez
onu dinleyince alt ust olmuqtu. Sozcuk, sanki cinsel bir itiraf, sanki erkekge
bir imaydi. Yine de adamin yuzune dikkatlice bakti, higbir degiqiklikyoktu, ne
de bir kasilma, onun igin sozcuk, daha agir bir yuk taqimaktaydi, siniri
gegmek, sevmek ve diger tarafta olanlar tarafindan sevilmek igin bir gereksinimdi.
Amet’le rastlaqmasi
bir kaderdi, kendisini unutmuq oldugu bir duqunce tarzina surukluyordu.
Yakiqikli bir adamdi, lanet olsun, hangi kadin onun okqayiqini hissetmeyi, sert
derisini okqamayi, haz dunyasinda onunla yolculuk etmeyi istemezdi ki? Amet,
aqktaki gozuculugun bir aqma oldugunu soylediginde hakliydi, kendini, ig
dunyani, ertelemeleri aqman igin.
(s. 243-244)”
Dolayisiyla, O
dikos mu theos’un, Julia Kristeva’nin, “biriyle rastla§manin -ki
onu gorme, duyma, koklamayla kavramaya gali§tigimizi, yine de bilingli olarak
“belirleyemedigimiz” §eklindeki edebi anlatim goru§u iginde bulundugunu ve bunu
degi§tirdigini gorebilmekteyiz.******** Bu baki§ agisindan daha gok, bugune dek
Bati Trakya azinlik konusunu ikincil seviyeye yukselten nesre kar§in, Epir
bolgesinde ve Yunan-
AmavutsinirindakiVasilisGuroyannis’inAsimohortoAnthizi(G«mMq£7'gegiAgiyor)********
ya da Sotiris Dimitrios’un N’ akuo kala t’onoma su (Adini lyi Duysam,
Kedros ekd., Atina 1993)******** ile de benze§mektedir.
Tanidik ya da
yabanci, dost ya da du§man, ezen ya da ezilen gibi, oykuyu temel olarak
belirleyen ve a§ama a§ama suregelen bir oyun iginde “gorunmek”le ve “olmak”
arasinda yer degi§tiren farkliligin gerilimi ve geli§kileri, romana
“antropolojik (insancil)” bir igerik vermektedir. Birgok okuyucu, politik
soylemleri ve renk tonlarini, belki de Bati Trakya azinlik konusunda edebiyat
§emsiyesi altindaki bir gozumu bu §ekilde daha kolay kavrayacak
vebenimseyecektir.********Avdikos’unromanindakipolitikuzantilarinvarligiyla
ayni goru§te olmayabiliriz, yine de vurguladigimiz gibi, antropolojik bir baki§
iginde, daha derine indigini ve Trakya’daki Musluman ve Hiristiyanlarin aci
dolu, tarihi bagini aydinlattigini du§unmekteyiz. Demek ki, karakterlerin
butunselligi ve eylemlerinin nedeni ya da gergege benzerligi ona engel te§kil
etmez, hatta kahramanlar, tum ortak merkezli gevreleriyle, Yunanistan’in Trakya
bolgesindeki kulturel yuzle§melerin onayi igin ornek olu§turmaktadir. Ornegin,
dagli bir Pomak olarak Amet, iki §eyle ku§atilmi§
******** j. Kristeva,Ksenimesastoneaftomas(igimizdekiYabancilar),fev. V.Pafoyannis, Scripta,Atina 2004, s. 247.
********V.Guroyannis,ToAsimohortoanthizi,Kastaniotis,Atina1992.Guroyannis’inromaniylailgiliolarak
bkz. G. Katsan, “Necessary Fictions: National Identity and Postmodern Critique
in Gouroyiannis’s To Asimohorto Anthizi,” Journal of
Modern Greek Studies, 20.2 (2002), s. 399-420.
********S.Dimitriu,Arakuokalat’onomasu,Kedros,Atma1993.Dimitriu’nunromamingilizceyefevril-
miijtir: S. Dimitriou , May
your Name be Blessed, fev. L. Marshall, Centre for
Byzantine, Ottoman and Modern Greek Studies- the University of Birmingham
bulunmaktadir, dagli bir Pomak olarak, ilki Turk
kokenli hakim ovalilar tarafindan, digeri de Hiristiyan gogunluk tarafindan
benimsenmesi istenmektedir. Amet, azinlik ki§iler uzerinde uygulanan gok yonlu
kulturel baskinin bir ornegidir:
Profesor
bayanla ayni degildi, ona cinsel bir heyecan hissetmiyordu. Karqisinda
dunyasini saklayan gozleri vardi. Sakin bir deniz izlenimini veren, firtinanin
hig gikmayacagi denli. Sadece sesi ve elleri bu kadinin tutkusunu ele
veriyordu. Iginde bir volkan sakladigina bahse girerdi, hakli mi degil mi diye
emin olmak igin kratere inme arzusuyla yaniyordu.
Anife’ye******** tutkusu
gegmiqte kalmiqti, ondan bir qikayeti yoktu. Ona gok degerli bir iyilik verdi,
ova dunyasina girmesi igin bir pasaport. Herkes igin o bir yabanciydi, bir
Pomak, kaba bir dagli, hdld bile ona kuqkuyla bakmaktaydilar.
Eser,
Anglosakson ele§tirel edebiyatindaki “antropolojik ya da etnografik roman”
(anthropological / ethnographic novel)******** terimiyle de benzer kurgulama
durumlarini igermektedir.******** Arizona
^iversitesi Dogu ve Asya gali§malari profesoru ve bir roman yazari olan Anoop
Chandola,******** “etnografik ya da antropolojik romanlar, yeni bir turn
olu§turmaktadir, henuz yeterince bilinmeyen. Bu turun romanlari, deneyimli bir
yazar tarafindan gozlemlenen, ulusa, kulture ve kulturel gevreye odaklanan bir
insan oykusunu igermektedir,” diye agiklamaktadir.******** Genelde,
antropolojik roman yazarlari, akademik antropologlardir ve edebi eserleri,
toplumsal / kulturel antropolojinin ogretiminde yontem olarak da i§lev
gormektedir.******** Yukaridaki bu tanimlama, halkbilim ve duzyazi ozellikleri
birle§tirildiginde, Yunan nesrinde ozgun ve etkileyici bir yolu agan Vangelis
Avdikos’un O dikos mu theos (Benim Tanrim) adli romanina kesinlikle
uymaktadir. Dahasi, Bati Trakya’da kulturel ku§atilma gibi onemli bir konuyu da
agiga gikarmaktadir. Kati politikalari a§abilen edebiyat, tarti§mak uzere bu
konunun, zorunlu bir olgu ve hassasiyeti oldugunu bir kez daha okurlara
gostermektedir.
********
Hanife
********
Ethografi: ulus, halk bilimi.
********Terim,unluantropolojikromanla,1964yilindanberi,altba§likolarakkar§ilikgelmektedir:E.Smith
Bowen, Return to Laughter: An Anthropological Novel,
Anchor Boks, New York 1964. Elenore Smith
Bowen adi, antropolog Laura Bohannon’un takma adidir.
********
En onemli antropojik romani, Discovering
Brides, Writers Vlub Pres -iUniverse, 2000.
********AnoopChandola’mnAnilAggrawal’sInternetJournalofBookRewiews1,2(Termmuz-Aralik2002)
soyleijisi.
********R.Cramer,“TheAmthropologicalNovelasToolforTeachingCulturalAmthropology,”Societyfor
Anthropology in the Community Colleges Annual Meetings, Santa Fe , New Mexico
Edebiyat
Eserleri
Avdikos,
Vangelis: To vlemma ston tiho me ti mandania,
Ellinika Grammata, Atina 2001.
“ O
dikos mu Theos, Roman, Taksideftis, Atina 2004.
“ 1
kitrini ombrela, Metehmio, Atina 2007.
Chandola,
Anoop: Discovering Brides, Writers Vlub
Pres -iUniverse, 2000.
Dimitriu,
Sotiris: N’akuo
kala t’onoma su, Kedros, Atina 1993.
“ May
your Name be Blessed, gev. L. Marshall, Centre for
Byzantine, Ottoman and Modern Greek Studies- the University of Birmingham
Grigoriadis,
Theodoros: Krimmeni Anthropi,
Nea Sinora -A.A.Livanis, Atina 1990. 2. baskisi:
Patakis, Atina
2002.
Guroyannis,
Vasilis: To Asimohorto anthizi,
Kastaniotis, Atina 1992.
Kalyonci,
Anastasia: Mi mu les adio,
Nea Sinora - Ekdotikos Organismos Livani, Atina
2000;
Bana Veda Etme,
gev. iro Kaplangi, inkilap Kitabevi, istanbul
2004.
Smith Bowen,
Elenore: Return to Laughter: An Anthropological Novel,
Anchor Boks, New York 1964.
Theodoru, ifigenia: Melek
tha pi angelos, Ellinika Grammata, Atina 2001.
Diger Kaynaklar
Anagnostopulos,
Vasilis D.: “Mia evesthisi matia,” Anti 772 (4 Ekim 2002), s. 64.
Beaton,
Roderick: An Introduction to Modern Greek
Literature, Oxford
University Press, Oxford
1999 (2. Baski).
Benagis,
Apostolos: “Apo tin Preveza os tin
Aleksandrupoli,” Kathimerini
gazetesi, 22 Nisan 2003. Cramer, Rebecca: “Fiction in the Anthropology
Classroom: Using the Novel as Ethnographic Source,” Society for
Anthropology in the Community Colleges Annual Conference,
Santa Fe , New Mexico
Divani,
Lena : Ellada
ke Mionotites. To sistima diethnus prostasias tis Kinonias ton Ethnon, Kastaniotis, Atina 1999 (6. baski).
Eideneier, Niki: “1 ikona ton Turkon stin elliniki logotehnia meta
tiMikrasiatiki Katastrofi,”
Asterios
Argiriou
- Konstantinos D. Dimadis - Anastasia Danai Lazaridu, O
ellinikos kosmos anamesa stin Anatoli ke ti Disi 1453-1981,
Cilt I, Praktika A. Evropaiku Sinedriu Neoellinikon Spudon, Berlin 2-4 Ekim
1998, Ellinika Grammata, Atina 1999, s. 175-185.
Guroyannis,
Vasislis “Vangelis Avdikos: O dikos mu
Theos” Pirros
gazetesi 10 (Atina),
Nisan-Mayis
2002, s. 2.
Karakotias,
Kostas: “The Greek Campus Novel,” Ithaca
29 (Eylul 2003), s. 11-14.
Kastrinaki,
Angela: “To 1922 ke i logotehnikes anatheorisis,”
Asterios Argiriou - Konstantinos D. Dimadis - Anastasia Danai Lazaridu, O
ellinikos kosmos anamesa stin Anatoli ke ti Disi 14531981,
Cilt I, Praktika A. Evropaiku Sinedriu Neoellinikon Spudon, Berlin 2-4 Ekim
1998, Ellinika Grammata, Atina 1999, s. 165-174.
Katsan,
Gerasimus: “Necessary Fictions: National Identity and Postmodern Critique in
Gouroyiannis’s To Asimohorto Anthizi,” Journal of
Modern Greek Studies 20.2 (2002), s. 399-420.
Kristeva,
Julia: Kseni mesa ston eafto mas,
gev. V. Pagoyannis, Scripta, Atina 2004.
Ladoyanni, Yeorgia: “Opsis
tu magiku realismu sti sinhroni logotehnia,” K
10 (Mart
2006),
s. 97-115.
Lambropulos, Vasilis: “Methoriaki logotehnia ke kritiki,” Angeliki Spiropulu - Theodora
gimbuki (derl.), Sinhroni
Elliniki Pezografia. Diethnis prosanatolismi ke diastavrosis, Aleksandria, Atina 2002, s. 57-68.
Milas,
Herkul: Ayvalik ve Venezis. Yunan Edebiyatinda Turk Imaji,
ileti^im Yayinlari, istanbul 1998.
Nikoloupoulou, Maria: “Space, memory
and identity: The memory of the Asia Minor
space in Greek Novels of til III II I issue 1/2007, s.1-18, http://www.ceeol.
com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=82e790dd-d694-4898-9c43-71ab698bb2cb&articleId=7f824
474-0bdf-4dbb-a8d1-b15fec40ecec [30.07.2009’da duzenlenmi^tir].
Onsunoglu,
ibram: “Bir roman tanitimi "Benim Tanrim",” Azinlikga
(§ubat 2006), s. 38-39.
Papaleontiu, Lefteris: “ikones Turkokiprion ke Turkon se pezografimata Ellinokiprion”,
Kopilates
3 (Sonbahar 2009), s. 62-76.
Vitti, Mario: l
yenia tu trianda. ideologia ke morfi, Ermis, Atina
1983 (3. baski).
Ozet
Bu
galigmamizda, gagdag Yunan nesrinde Bati Trakya Musluman azinlik konusuna kisa
bir bakig agisi sunulmakta ve edebi metinler iginde bu grupla ilgili oldukga
onemli bir eser olan, bir halkbilim profesoru Vangelis Avdikos’un “O dikos mu
Theos” (Benim Tanrim) adli romani ele alinmaktadir.
incelememizde,
yorumlama agisindan “sinir” ve “farkliligin” anlamlarindan yararlanarak, Bati
Trakya’daki kulturel abluka konusunun uzerinde durmaktayiz. Avdikos’un romani,
bir bati tarzi olan “campus novel” gelenegiyle bagintilidir ve gagdag Yunan
nesrinde “antropolojik ya da etnik romanin oncusu oldugu dugunulmektedir.
Anahtar
kelimeler: Qagdag Yunan edebiyati, Bati Trakya Musluman azinlik, edebiyatta
sinir ve farklilagtirma, campus novel, antropojik ya da etnik roman.
Abstract
The
Muslim Minority of Western Thrace in the
Modern Greek Prose:
An
anthropological novel
In this article
we try to make a short reference in portraying the Muslim minority of Western Thrace in terms of Modern Greek Fiction and we
speak about one of the most important works of this small group of literature
texts, the novel of the professor of Folklore Vaggelis Avdikos Ο δικός μου Θεός (My
own God). In this analysis we focus on the cultural exclusion in Western Thrace , using as interpretative tools the concept
of border and alterity. The literary work is related to the tradition of the
western-like “campus novel” and is considered as a pioneering case of
“anthropological” or “ethnographic novel” in contemporary Greek Fiction.
Key
Words: Modern Greek Fiction, Muslim minority of Western
Thrace , border - alterity in literature, campus novel,
anthropological / ethnographic novel.
[1] Metin ilk olarak, edebiyat ve
sanat elejtiri dergisi olan K’8’de Yunanca olarak yayimlanmijtir,
(Atina, Temmuz 2005), s. 135-141. Metnin Turkfe fevirisi ifin sayin Yrd. D09. Dr. Sema
Sandalci’ya, ayri- ca Turkfe yardimlarindan dolayi bolum ogrencimiz sayin
Fahrettin Cengizalp’e tejekkur ederim.
[2] Ogr. Gov.; Trakya ϋniversitesi,
Edebiyat Fakultesi, Balkan Dilleri Bolumu, Yunanca Anabilim Dali, Edirne
[3] Terim, Bati Trakya azinligi
ifin Yunancada resmi bir tanimlama olarak kullanilmakta ve Turk - Yunan nufus
mubadelesiyle ilgili Lozan Antlajmasi’dan kaynaklanmaktadir (30 Ocak 1923).
Yunan kaynaklarina gore, iskece, Rodop ve Merif (Evros) bolgelerindeki azinlik,
Lozan Antlajmasi imza- lanmadan once (24 Temmuz 1923), % 76 Turkler, % 20
Pomak, % 2 Qingene ve % 2 Qerkez’den olujmaktaydi, bkz. L. Divani, Ellada ke
Mionotites. To sistima diethnus prostasias tis Kinonias ton Ethnon, Kastaniotis,
Atina 1999 (6. baski), s. 170.
[4] Yunan edebiyatinda 1922
meselesi ifin bkz. H. Millas, Ayvalikve Venezis.
YunanEdebiyatindaTurk imaji, iletijim Yayinlari, Istanbul
1998; A. Kastrinaki, “To 1922 ke i logotehnikes anatheorisis,” A. Argiriou - K.
D. Dimadis - A. D. Lazaridu, O ellinikos kosmos anamesa stin
Anatoli ke ti Disi 1453-1981, Cilt I, Praktika A. Evropaiku
Sinedriu Neoellinikon Spudon (I. Avrupa Yeni Yunanca Qah§malari Sempozyum
Bildirileri), Berlin 2-4 Ekim 1998, Ellinika Grammata, Atina 1999, s. 165174;
N. Eideneier, “i ikona ton Turkon stin elliniki logotehnia meta ti Mikrasiatiki
Katastrofi,” a.g.y., s. 175-185; M. Nikoloupoulou, “Space, memory and
identity: The memory of the Asia Minor space in Greek Novels of the 1960s,” CAS Sofia Working
Paper Serries, issue 1/2007, s. 1-18, http://www. ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=82e790dd-d694-4898-9c43-71ab698bb2cb&articleId=7f 824474-0bdf-4dbb-a8d1-b15fec40ecec [30.07.2009’da
duzenlenmi§tir].
[5] Yunan edebiyatinda 1930 ku§agi
ifin bkz. M. Vitti, iyenia tu trianda. ideologia ke morfi, Ermis, Atina
1983 (3. baski). 30’lu ku§agin duzyazimi ifin ozellikle bkz. R. Beaton, An Introduction
to Modern Greek Literature, Oxford University Press, Oxford
*******Th.Gri
goriadis,KrimmeniAnthropi(Sakliinsanlar),NeaSinora-A.A.Lrvanis,Atina1990.gozden
gefirilmi§ ikinci baskisi: Patakis, Atina 2002.
******** γ. Ladoyanni, “Opsis tu magiku
realismu sti sinhroni logotehnia,” K10 (Mart2006), s. 110-112.
******** a. Kalyonci, Mi mu /es adio, Nea Sinora - Ekdotikos
Organismos Livani, Atina 2000. ********2004-2005televizyonyayindoneminde,
ozelkanalANT 1 tarafindangosterime sunulur. Manusos Manusakis’in yonetimindeki
dizinin izleme orani yuksekti.
******** A. Kalyonci, Bana Veda Etme, fev. iro
Kaplangi, inkilap Kitabevi, istanbul
******** i.
Theodoru, Me/ek thapi ange/os, Ellinika Grammata, Atina 2001.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου