Ευάγγελος Αυδίκος, Λιντσάρισμα στην Ερμού, ΕΦΣΥΝ, 7 Απριλίου 2020

Κακό γίνε το δικό μου καλό. Η άποψη ανήκει στον Ουίλιαμ Μπλέικ, ποιητή και ζωγράφο, για τη σχέση των δημιουργών με τη δαιμονική όψη του κόσμου και του πολιτισμού.

Δεν γνωρίζω αν ο Αλέξανδρος Σούτσος είχε διαβάσει τις απόψεις του Μπλέικ. Δεν θα μπορούσε να φανταστεί όμως πώς θα γινόταν η πλάτη του πεδίο εφαρμογής αυτής της άποψης από τον φανατισμένο αθηναϊκό όχλο το πρωί της 20ής Σεπτεμβρίου 1844. Κατευθυνόμενος προς την Αιόλου, ένα σμάρι έξαλλων υποστηρικτών τής τότε κυβέρνησης κραδαίνοντας ρόπαλα, εξοπλισμένο με λιθάρια και εκτοξεύοντας ύβρεις, άρχισε να τον καταδιώκει, στην Ερμού, τον τότε αποκαλούμενο μεγάλο δρόμο της μικρής πρωτεύουσας. Ο Σούτσος δοκίμασε στην πλάτη του την ανάσα του τυφλού όχλου, που τον καταδίωκε βγάζοντας κραυγές: Σκοτώστε τον, θάνατος στον άτιμο, λωποδύτη.

Ο Σούτσος είχε διαπράξει το αδίκημα να σατιρίσει την κυβέρνηση, ιδίως τον Ρήγα τον Παλαμήδη, εξέχοντα δημαγωγό της εποχής που είχε ηγηθεί στην προσπάθεια για υπερψήφιση ψηφίσματος περί αυτοχθόνων και ετεροχθόνων τον Ιανουάριο 1844. Λίγοι μόλις μήνες από τον Σεπτέμβριο του 1843, που η χώρα απέκτησε συνταγματικό χάρτη, ιδιοτελείς σκοπιμότητες έπνιξαν την επιχειρούμενη άνοιξη του ελληνικού πολιτεύματος. Συνασπίστηκαν πολλοί και ψήφισαν, ώστε οι ετερόχθονες, όσοι δηλαδή εγκαταστάθηκαν στο νεαρό ελληνικό κράτος μετά τη δημιουργία του, να μην μπορούν να διορίζονται στον κρατικό μηχανισμό.

Το ζήτημα ήταν ο έλεγχος της δημόσιας διοίκησης ως γέρας για τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα. «Πρόκειται να ρίψωμεν βάλσαμον εις τας πληγάς μας και όχι τρεμεντίνα [ρητίνη]», το επιχείρημα όσων υποστήριζαν τον αποκλεισμό των υπόδουλων μετακινηθέντων από τις οθωμανοκρατούμενες περιοχές. Ανάμεσά τους και ο Μακρυγιάννης που ανέκραξε «αν είναι να μείνωμε ημείς νηστικοί, ας πάη στο διάβολο η ελευθερία».

Ο Σούτσος ήταν σφοδρός πολέμιος όλων αυτών που αντιμετώπισαν το νεαρό κράτος ως λάφυρο των επιτηδείων εκ των αγωνιστών. Κι έτσι τον στοχοποίησαν, έκαιγαν κι έσκιζαν τα φυλλάδιά του, στο οποία δημοσίευε τη σάτιρά του εναντίον του αντεθνικού ψηφίσματος, όπως το χαρακτήριζε. Ο Παλαμήδης αξιοποίησε τους ανθρώπους τους, οι οποίοι δημιούργησαν εκρηκτικό κλίμα εναντίον του Σούτσου, με την κατηγορία ότι ο δεύτερος υπονόμευε την κυβέρνηση και συνεπώς ετίθεντο εν αμφιβόλω η συμμετοχή τους στα αγαθά της εξουσίας.

Εχω την αίσθηση ότι με τον αξιότιμο κορονοϊό, το διαδίκτυο και η ενημέρωση έχει γίνει μια σύγχρονη οδός Ερμού. Ολοι στρέφονται κατά πάντων. Ομως, αν ζούσε ο Σούτσος θα έλεγε πως διακυβεύονται δύο πράγματα. Το πρώτο είναι η δημόσια υγεία και σ’ αυτό δεν υπάρχουν εκπτώσεις. Το δεύτερο είναι η δημοκρατία. Το δικαίωμα στη διαφορετική άποψη που συνδράμει το πρώτο. Και τα δύο είναι αδιαπραγμάτευτα.