Τον θυμάμαι κάθε χρόνο. Κάθε φορά που αρχίζει το μέτρημα των θυμάτων και η απόδοση των ευθυνών. Τον θυμάμαι τις ημέρες του Σεπτέμβρη. Στις 14 του Τρυγητή αποχώρησαν οι Γερμανοί. Σχεδόν αμέσως αποβιβάστηκαν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΝ. Εγκαταστάθηκαν σε κάστρα και στο Γυμνάσιο της πόλης. Οι άνδρες του ναυτικού επέλεξαν την Εθνική Τράπεζα, ένα επιβλητικό κτίριο στην παραλία της Πρέβεζας. Λίγο μετά ήρθαν στην πόλη οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ που επέλεξαν το κάστρο του Παντοκράτορα, στο φρύδι του Ιονίου.
Ο Γυμνασιάρχης Κοντός, εμβληματική προσωπικότητα, βενιζελογενής, έγινε αποδεκτός κι από τα δύο πολιτικά και στρατιωτικά στρατόπεδα. Ορίστηκε πρόεδρος της μικτής επιτροπής για την προετοιμασία της απελευθέρωσης και της μετάβασης της πόλης στη μετακατοχική περίοδο.
Η ευφορία κράτησε λίγο. Διακυβεύονταν πολλά για τον κόσμο που μόλις ξημέρωνε – και όχι μόνο στην Ελλάδα. Η Πρέβεζα έγινε το θέατρο προεμφυλιακών συγκρούσεων. Το μίσος και η εκδίκηση για όσα φώλιαζαν τόσον καιρό βρήκαν διέξοδο. Ο Κοντός βρήκε τραγικό θάνατο και άλλοι 48 πολίτες αλλά και τα μέλη της Υποδειγματικής ΕΠΟΝ εκτελέστηκαν στην Παργινόσκαλα, έξω από την πόλη.
Προηγήθηκαν μάχες μες στην πόλη. Ανάμεσά τους η μάχη της Εθνικής Τράπεζας. Σ’ αυτούς που πολέμησαν εκεί ήταν και ο Αβραάμ Λεσπέρογλου – ο εγγονός του απασχόλησε αργότερα την επικαιρότητα, για άλλους λόγους. Ο εγγονός ενός συναγωνιστή του, του Καταραχιά που υπήρξε εμβληματική προσωπικότητα της πόλης, αναλαμβάνει να δώσει πνοή σε όσα συνέβησαν την εποχή εκείνη. Το βλέμμα του είναι καρφωμένο στο μέλλον και στην ανάγκη να πραγματευθεί ζέοντα ζητήματα της νεοελληνικής ιστορίας. Πρόκειται για το μυθιστόρημα του γιατρού Σπύρου Μπρίκου, «Το κύκνειο άσμα του Αβραάμ Λεσπέρ» (Μανδραγόρας 2020). Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του συγγραφέα προκάλεσε το ενδιαφέρον για το μπόλιασμα της αφηγηματικής του γλώσσας με την ιατρική ορολογία.
Το πιο ενδιαφέρον είναι πως αυτοί οι άνθρωποι, που ουδέποτε εντάχθηκαν στην τοπική μνήμη –ακόμη και σήμερα είναι σχεδόν μισοσβησμένες οι σελίδες αυτής της περιόδου– επανέρχονται μέσα από την πένα ενός νεαρού συγγραφέα. Αποτελούν την ιστορική του βάση για να τιμήσει τη μνήμη τους αλλά πρωτίστως να συνομιλήσει μαζί τους. Για τον κόσμο που ζούμε. Για τις απογοητεύσεις.
Εκεί που η Ιστορία αναζητεί τα ντοκουμέντα η λογοτεχνία αξιοποιεί τη φαντασία που γίνεται όχημα επιστροφής ενός παρελθόντος που βρίσκεται καταχωνιασμένο στον ταραγμένο βυθό του Αμβρακικού. Εκεί που ο συγγραφέας συναντά τα ιστορικά πρόσωπά του, τα οποία αποκτούν μυθολογικές διαστάσεις.
Και πάλι Σεπτέμβρης. Και πάλι επανέρχεται το δίλημμα από πολλούς. Μνήμη ή λήθη; Ο Μπρίκος –και σωστά πράττει– δεν εγκλωβίζεται σε διλήμματα. Ετσι κι αλλιώς, η Ιστορία επανέρχεται. Αν αδιαφορήσουμε γι’ αυτήν, βρικολακιάζει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου