Αυδίκος Ε., «Βορείως» των Τζουμέρκων, εφσυν, 5 Απριλίου 2021

 

Περιοδικά επανέρχεται το ζήτημα της σχέσης με το παρελθόν. Και τον τόπο. Ο τουρισμός έθεσε επιτακτικά το ζήτημα. Εμφανίστηκε από μια μερίδα σαν το βασιλόπουλο που έδωσε πνοή στην «Ωραία Κοιμωμένη» της ελληνικής περιφέρειας. Θα μπορούσε να συμφωνήσει κάποιος, μόλο που κάποιες φορές η ανακάλυψη του τόπου έγινε με τρόπο τραυματικό. Χωρίς σεβασμό στην ψυχή του. Ενίοτε η επιστροφή έγινε με όρους επέλασης. Με όρους αντιπαροχής, που θυμίζει το μεγάλο κακό στις πόλεις με την κακομεταχείρισή τους.

Τα Τζουμέρκα ευτυχώς άργησαν να ανακαλυφθούν. Συνέχισαν να πορεύονται μοναχικά στον χρόνο. Με τη γύμνια των βουνών, με τις φωνές του μύθου να παίζουν με την αντανάκλαση των ηλιαχτίδων στις ζόρικες βουνοκορφές. Οι Τζουμερκιώτες μεγάλωσαν με ιστορίες των παλιακών. Οπου ο χρόνος καταργούνταν. Πρωταγωνιστές σ’ αυτές ήταν μορφές που περπάτησαν τον αφτιασίδωτο τόπο. Κάποιες χάνονται στην καταχνιά του μυθικού χρόνου, άλλες ανέλαβαν να διηγηθούν τα έργα εκείνων που παρέμειναν πιστοί στο ήθος του τόπου. Που δεν σήκωναν λεπίδα στον σβέρκο τους. Και που η αποκοτιά τους έγινε στημόνι που έθρεψε τα όνειρά τους.

Μία από αυτές τις μορφές είναι ο Κατσαντώνης. Γεννημένος στο Βασταβέτσι/Πετροβούνι, κατά την τοπική παράδοση. Γαλουχημένος με τον υδάτινο θυμό του Αραχθου ποταμού. Ακούγοντας τις ιστορίες για τους «Αειέλληνες» με τις υπερφυσικές δυνάμεις. Οπως μολογούσαν οι μεγαλύτεροι.

Οι Τζουμερκιώτες/σσες μεγάλωσαν με τις ιστορίες του. Ακουγαν τη φωνή του στις λαγκαδιές. Που σεβάστηκαν τον συντοπίτη τους. Που πήραν τη φωνή του και την έκαναν τραγούδι. Γιατί πορεύτηκε με την αλήθεια του τόπου. Και την κοφτερή λάμα του κοινού στόχου. Πέρα από το πάθος για λοφία.

Ο Κατσαντώνης, λοιπόν, ο ήρωας που δεν πρόλαβε την επανάσταση του 1821. Που αρνήθηκε τα πρωτάτα από τον Καποδίστρια στους κλεφταρματολούς, στη Λευκάδα. Αυτός ο ήρωας που έμεινε στο περιθώριο της πινακοθήκης των 200 ετών κατεβαίνει στην Αθήνα το Σαββατοκύριακο Λαζάρου και Βαΐων. Παρέα του η Πίνδος όλη. Μαζί του και η ομάδα τέχνης «βορείως» του ακάματου Γιάννη Σεντελέ, που συνδυάζει ουσιαστικά τον θώκο της δημαρχίας με την τέχνη του θεάτρου.

Η ομάδα «βορείως» δίνει τη μάχη να κρατήσει όρθιο τον τόπο. Ο Σεντελές κρατάει στο σελάχι του και την πένα αλλά και τον γρόνθο του αυτοδιοικητικού. Ολη η ομάδα είναι εθισμένη στην ανεπιτήδευτη αλήθεια της και στον μοναχικό αγώνα της. Σε καιρούς χαλεπούς.

Ο «κλέφτης» Κατσαντώνης της τζουμερκιώτικης ομάδας «βορείως» ροβολάει στο Γκάζι το Σάββατο (θέατρο «Κιβωτός»). Με τη δική της αλήθεια. Με τη φωνή του συμπατριώτη τους, του Πίνδιου ανυπότακτου. Που δεν συμβιβάστηκε με τα χρυσία και τη δύναμη της εξουσίας. Χρειαζόμαστε τον λόγο. Και το παράδειγμά του.