Ευάγγελος Αυδίκος, Πού πας, Λενάκι μ’, μοναχή; Της «Αγιαλένης» Ψυχογιού, ΕΦΣΥΝ, 17 Μαϊου 2022

 

 

Ο Δημήτρης Ινδαρές είναι πολύπλευρη προσωπικότητα. Παλιότερα, είχε έρθει στην επικαιρότητα για λόγους που δεν είχαν σχέση με το έργο του. Σκηνοθέτης, πρωτίστως, εξέδωσε τον περασμένο χρόνο ένα βιβλίο («Λενάκι», Εστία) που συνιστά προσωπική καταβύθιση -όχι μόνο- στην οικογενειακή ιστορία.

Επώδυνη ενδεχομένως αλλά και λυτρωτική, γιατί εντάσσεται σε μια γενεαλογική διαδοχή. Γίνεται κλωνάρι μιας ιστορικής κληρονομιάς, μια αίσθηση που πλουτίζει τον άνθρωπο, ή και τον αναγκάζει να συμφιλιωθεί με πλευρές που οι πρόγονοι είχαν κλειδαμπαρώσει στη λήθη. Κι αυτή η στάση των γονιών είναι διαχρονικά συνήθης. Σε περιόδους επισφαλείς λογοκρίνεται η οικογενειακή ιστορία, αν αυτό θα διευκόλυνε την ένταξη των νεότερων γενεών στην επιθυμητή από τους πολλούς εικόνα.

Στον τίτλο του άρθρου επιλέγεται ο μισός στίχος του τραγουδιού. Το Λενάκι, όπως απαντά αλλαχού, έχει ήδη πάρει το μονοπάτι για να συναντήσει τον έρωτά της, τον μουσουλμάνο Λιμάζαγα (Ελμάζ ή Λιμάζ), Τουρκαλβανό από το χωριό Μοστενίτσα/Ορεινή της Ηλείας.

Πρόκειται για ένα αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός που τροφοδότησε τη λαϊκή μούσα. Ωστόσο, το δημοτικό τραγούδι δεν πολυενδιαφέρεται να γίνει ιστορική πηγή. Αφορμάται από τα γεγονότα, για να τραγουδήσει τον έρωτα, τον πόνο, τα πάθη, τον αγώνα για υπέρβαση. Στη διαχρονική τους διάσταση. Για τον λόγο αυτό το Λενάκι συναντιέται με όλες τις ανώνυμες και επώνυμες ηρωίδες που αναμετρήθηκαν με το περιβάλλον τους. Ακουσαν τους χτύπους της καρδιάς. Αδιαφορώντας για το κοινωνικά αρμόζον. Και το πλήρωσαν. Συχνά με το αίμα τους ή την αντιμετώπισή τους ως κηλίδας στην Ιστορία, το έθνος, την οικογένεια.

«Αντρα χρώσταγα, άντρα πήρα». Αυτή είναι η απάντηση που έδωσε στο δικαστήριο, στις αρχές του 19ου αιώνα, η μακρινή συγγενής του Ινδαρέ. Ούτως ειπείν, ένας μ’ αναλογούσε, τον επήρα κι αφήστε με ήσυχη.

Την ίδια τόλμη επέδειξε και η Ελένη της μυθολογίας. Μόνο που αυτή έκανε ένα βήμα περισσότερο. Παράτησε και τον Μενέλαο και τα παιδιά της. Για να ζήσει τον έρωτά της με τον μορφονιό, τον Πάρη. Το πλήρωσε τοις μετρητοίς. Με πόνο. Την εκδικήθηκε η Ιστορία. Της φόρτωσαν τον πόλεμο και τις σφαγές. Οι ισχυροί εφευρίσκουν πάντα δικαιολογίες για περιτύλιγμα των προθέσεών τους.

Οι δημιουργοί, με τη σειρά τους, επιχειρούν να πλάσουν τη δική τους Ελένη. Να συνομιλήσουν με την Ιστορία και να της δώσουν το δικό τους σχήμα. Να χωρέσουν τη ρήξη της με τα κρατούντα στη δική τους πρόθεση. Να διατυπώσουν τη δική τους εκδοχή. Για όλες τις Ελένες, που χάνονται στην ομίχλη της Ιστορίας. Ακόμη και για την Αγία Ελένη, τη μάνα του αυτοκράτορα, που απαρνήθηκε την πίστη της για χάρη του γιου και της νέας θρησκείας.