Αζέλης, Σ. Τρίτη, 10 Νοεμβρίου 2015 Βάγγιω ή το χέρι που δεν κόπηκε

Ενέα είναι η γιαγιά Ντάντω, ψεύδισε η νήπια Μαρία, κοιτάζοντας την ασπρόμαυρη φωτογραφία στην φθαρμένη κορνίζα. Κορνίζα που είχε ταξιδέψει από την Αθήνα του ’40 στο ορεινό χωριό, ενσωματώνοντας παλίμψηστα από χαρακιές και σκόνες, μέχρι να την παρατηρήσει η εγγονή. Η Βάγγιω απεικονίζονταν όντως νέα, στα δεκαεπτά της, σε δρόμο της μετακατοχικής Αθήνας. Γύρω της απαθανατισμένες περαστικές μορφές με ρούχα στρατιωτικά και πολιτικά. Η ίδια κρατούσε το χέρι κρεμασμένο σε επίδεσμο, η παλάμη τυλιγμένη με γάζες. Ήταν η εποχή που ζούσε στο σπίτι μιας θείας της στην οδό Σωκράτους, για να γλιτώσει την πείνα του ορεινού χωριού, ανταποδίδοντας με οικιακές εργασίες. Εργασιομανής από φύση, έξη κι ανάγκη, δέχτηκε να κάνει την πλύστρα σε ένα γειτονικό ιατρείο. Ένα ξυράφι ξεχασμένο στην ποδιά του γιατρού της έκοψε το δάχτυλο. Ματαίως επέμειναν στο νοσοκομείο να της ακρωτηριάσουν την παλάμη, για να αποφύγει τον κίνδυνο της γάγγραινας. Προτιμούσε να πεθάνει αρτιμελής παρά να ζήσει σακάτισα και στα αζήτητα ως γυναίκα. «Είσαι πτωχή τω πνεύματι», σχολίασε ο γιατρός και την άφησε να φύγει. Το τραυματισμένο δάχτυλο περιορίστηκε να χάσει τη μια φάλαγγα, διαψεύδοντας την ιατρική πρόβλεψη. Η Βάγγιω επαναπατρίστηκε μετά το τέλος του εμφυλίου στο χωριό, παντρεύτηκε, έκανε παιδιά, μερικά της έζησαν. Με το λειψό χέρι δούλευε σαν άντρας. Η ακραία οικονομική δυσπραγία σε συνδυασμό με πολιτικής αιτιολογίας διαρκή δίωξη από την τοπική εξουσία, οδήγησε το ζευγάρι να κάνει αίτηση στη γερμανική πρεσβεία για να γίνουν αποδεκτοί ως μετανάστες. Η απούσα φάλαγγα έγινε αιτία να απορριφθεί η υποψηφιότητα της γυναίκας, διότι δεν θα ήταν αρκούντως παραγωγική στο εργοστάσιο. Ο σύζυγός της έσκισε τα έγγραφα της δικής του αποδοχής κι αναζήτησαν την τύχη τους στην Αθήνα. Στο κλωστήριο που εργαζόταν, η Ευαγγελία θεωρείτο η καλύτερη εργάτρια. Το λειψό της χέρι ξενοδούλεψε, φρόντισε νοικοκυριό, χάιδεψε, πάντρεψε, κήδεψε, ανάστησε εγγόνια, κρατά πλέον με δυσκολεμένη αποφασιστικότητα το μπαστούνι στα χρόνια της ύστερης δοκιμασίας. Δεν είναι σίγουρη αν υπήρξε πτωχή τω πνεύματι, όμως αφηγείται με ξαφνική ζωηράδα την ιστορία της στη δική της οικιακή βοηθό, η οποία τη συντροφεύει τις ώρες που η παραγωγική ηλικία της οικογένειας λείπει στη δουλειά.