Ο Έντι
Μέρφι είναι απολαυστικός στην αμερικάνικη κωμωδία «Πολυθρόνα για δύο».
Αποδεικνύει πως η «πολυθρόνα» ως σύμβολο
εξουσίας δημιουργεί ψευδείς εντυπώσεις για την ικανότητα του ανθρώπου που τη
χρησιμοποιεί. Ήταν αρκετή η ανάγκη και
το στοίχημα των δύο εκκεντρικών ιδιοκτητών της εταιρείας για να ελέγξουν αν η
πολυθρόνα της εξουσίας ταυτίζεται με την καταγωγή. Θα προσέθετα, για την
Ελλάδα, αν είναι αρκετή η ιδιότητα του μέλος ενός κόμματος ή αν είναι αρκετό
για κάποιον να αποτελεί μέρος της
χλωρίδας των παρακοιμωμένων στους
εξουσιαστικούς μηχανισμούς.
Η πολυθρόνα, βέβαια, είναι η έκφραση της
κοινωνικής ευπρέπειας. Η καρέκλα είναι η λαϊκή μορφή. Αυτό αποτυπώνεται και
στον τρόπο που οργανώνεται ο χώρος. Κατά κανόνα, οι καρέκλες βρίσκονται στην
κουζίνα-με υποδοχή από φορμάικα ή ψάθινη, ανάλογα με την κοινωνική προέλευση
των νοικοκυραίων. Στο σαλόνι, το επίσημο πρόσωπο της οικογένειας για τους επισκέπτες,
τοποθετούνται οι πολυθρόνες. Αναπαυτικές και ψηλομύτες απολαμβάνουν την
τρυφερότητα των αφεντικών τους. Συχνά, σκεπάζονται με σεντόνια, για να μην
σκονίζονται. Οι καρέκλες της κουζίνας βράζουν από την καθημερινή ταλαιπωρία.
Όσο είναι τα παιδιά μικρά τις κακομεταχειρίζονται και γίνονται αφορμή για να
ανεβεί ο τόνος της φωνής όταν οι από κάτω ή οι διπλανοί κάνουν παράπονα για τα
συρσίματα.
Όμως, δεν έχουν παράπονα, ακόμη κι όταν
χρειαστεί να βάλουν κόλλα. Την ώρα που διαβάζουν τα παιδιά ζαλίζονται κι από
τις πολλές κλωτσιές ξεκολλάνε τα πλαϊνά. Όμως, το προτιμάνε. Νιώθουν σπουδαίες,
στριμωγμένες στους καναπέδες. Χαρά στο πράμα. Μετράει η αγάπη. Συμπονάνε τις
ψηλομύτες πολυθρόνες. Είναι μόνες τους. Καλά τα λέει η Κική Δημουλά, δεν
αντέχεται η μοναξιά. Το νιώθουν όταν μεγαλώνουν τα παιδιά και μένουν άδειες,
γιατί «εκείνος που δεν κάθεται γίνεται κάθε μέρα όλο και πιο
βαρύς»(Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως).
Καρέκλες πολλών ειδών. Απλές που φτιάχνονται
από πλανόδιους. Καρέκλες που είναι ποτισμένες από τον ιδρώτα των δημιουργών τους.
Καρέκλες που στενάζουν από τις ιστορίες μεροκαματιάρηδων. Καρέκλες που στην
αρχή τρόμαζαν από τη δύναμη που χτύπαγαν οι ταβλαδόροι τα πούλια τους. Κάθε
ήχος και διαφορετικός καημός. Καρέκλες στην παραλία που συντροφεύουν τα όνειρα
όσων τις χρησιμοποιούν. Καρέκλες άδειες, μαρτυρίες για την αλλαγή των εποχών. «Πήρε να χειμωνιάζει. Πλήθυναν οι άδειες καρέκλες γύρω μου.
Έχω πιάσει γωνιά και πίνω καφέδες, φουμέρνοντας αντικρύ στο πέλαγος. Θα
μπορούσα να περάσω έτσι μια ζωή ολόκληρη, αν δεν την έχω κιόλας περάσει»(Ελύτης,
Τα δημόσια και Ιδιωτικά).
Η καρέκλα, λοιπόν, είναι η άφωνη ιστορία. Για τα μεγάλα και τα μικρά.
Κάποιες φορές μπορούν να εξιστορήσουν ένα σωρό για την υπεροψία αυτών που τις
χρησιμοποιούν. Για τον μεγαλοναπολεοντισμό τους. Για το λοφίο που φοράνε. Που
φουσκώνουν ως διάνοι. Που νομίζουν πως η καρέκλα τους ανήκει δικαιωματικά. Που
θεωρούν τους εαυτούς τους αναντικατάστατους. Όμως. «Κόλλα έχει ο κ@@ος μερικών, δεν έχουν οι
καρέκλες», δήλωσε γνωστός νουνεχής υπουργός. Όσοι ασκούν αξιώματα είναι
υπηρέτες και η καρέκλα τους είναι μέσο για να κάνουν τη δουλειά τους και να
βοηθήσουν τους πολίτες.
Τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους αρχομανείς; Τι είναι αυτό που
αλλοιώνει τον χαρακτήρα; Μήπως τελικά η «καρέκλα» είναι ο καθρέπτης της προσωπικότητας,
που μπορεί να φοράει στολή παραλλαγής σε καιρούς που δεν δοκιμάζεται ο
χαρακτήρας των ανθρώπων; «Αρχή άνδρα δείκνυσι», έγραφε ο Σοφοκλής-και γυναίκα,
φέρνοντας τη ρήση στο παρόν. Ασφαλώς, η έκθεση στα φώτα το λιγότερο ζαλίζει. Κι
αυτό κάνει τον χρήστη της να τη θεωρεί σχεδόν ιδιοκτησία σου. Να αναλώνεται να
την κρατήσει στην κατοχή του. Συχνά, με ανορθόδοξο τρόπο. Έτσι, η πρόταση του
ηθοποιού Γιώργου Αρμένη πως η καρέκλα της εξουσίας θα ’πρεπε να ’χει καρφιά»
είναι μια πρόταση που μπορεί να βάλει φρένο στους επίδοξους να αναφωνήσουν
«αγαπημένη μου καρέκλα».Ιδίως σήμερα είναι μεγαλύτερη η ανάγκη. Ο Αρμένης έχει
δίκιο. Τα «καρφιά» είναι η ανακλητότητα. Ο έλεγχος. Η αξιοκρατία, αυτή φθαρμένη
αλλά τόσο σημαντική λέξη. Η ανανέωση του προσωπικού. Η διάλυση των αυλών και
των παρακοιμωμένων.
Όνειρα και απλές προσδοκίες; Ποιος ξέρει. Ένα είναι το βέβαιο. Η καρέκλα
είναι εκεί, σε πείσμα του χρόνου. Οι χρήστες έρχονται και παρέρχονται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου