Χατζηβασιλείου Βαγγέλης,Συμμορίες επί Κολωνώ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 13.8.16

 

Αρχαιοελληνικό δράμα και σύγχρονη μετανάστευση διαπλέκονται στη νουβέλα του Θανάση Σκρουμπέλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  13/08/2016 05:45

Περικυκλωμένοι από τις συμμορίες που λυμαίνονται τον Κολωνό οι τρεις ήρωες στη νουβέλα του Θανάση Σκρουμπέλου

Θανάσης Σκρουμπέλος
Η κόρη του ΟιδίποδαΕκδόσεις Τόπος, 2015,
σελ. 160, τιμή 11 ευρώ

Ο Κολωνός είναι ο τόπος λύτρωσης του Οιδίποδα: εκεί θα εξασφαλίσει την προστασία του Θησέα από όσους θέλουν να τον διώξουν από το ιερό άλσος των Ευμενίδων, εκεί θα δει τις κόρες του να γλιτώνουν από τα νύχια του Κρέοντα, χάρη και πάλι στην επέμβαση του Θησέα, εκεί θα γίνει εν κατακλείδι άφαντος (μέσα σε βροντές και αστραπές) από τον τυραννισμένο βίο του. Υπάρχουν πράγματι κάποιες αναλογίες ανάμεσα στον κόσμο του Σοφοκλή και στο ανθρωπομάνι που κατακλύζει τον σημερινό Κολωνό στη νουβέλα του Θανάση Σκρουμπέλου; Πλανάται όντως η σκιά της αρχαιότητας πάνω από τα κεφάλια των ξένων που καταφτάνουν στη μεγάλη λαϊκή συνοικία της Αθήνας στα μέσα της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα;

Ο Σκρουμπέλος έχει ξαναγράψει (αν δεν κάνω λάθος στο πρώτο του βιβλίο) για τον Κολωνό: για το μπετόν που τον καταπλάκωσε μεταπολεμικά, όταν ο πληθυσμός μαστιζόταν από τη μετανάστευση αλλά κι όταν το πάθος για ζωή ξεχυνόταν από παντού στους δρόμους του. Κι έχει επίσης γράψει για τα δεινά των μαύρων γυναικών που βρέθηκαν στο έλεος των ελλήνων μαστροπών τα τελευταία χρόνια. Μαύροι εξ Αφρικής είναι και η τριάδα που πρωταγωνιστεί στην Κόρη του Οιδίποδα: ένας φύλαρχος που αποκομίζει μεγάλα κέρδη από το εμπόριο διαμαντιών, η παρθένα κόρη του και ο αφοσιωμένος υπασπιστής του. Περικυκλωμένοι από τις συμμορίες που λυμαίνονται τον Κολωνό, οι τρεις ξένοι κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους προκειμένου να επιβιώσουν και να κρατήσουν κάτι από την αξιοπρέπειά τους μολονότι ο φύλαρχος δεν προκύπτει ούτε πιστός σύντροφος ούτε αγαθός πατέρας.

Η πάλη μεταξύ των συμμοριών θα έχει εν τέλει σωτήρια έκβαση. Το πνεύμα του Θησέα θα αποδειχθεί ευεργετικό παρά την παρέλευση των αιώνων, προστατεύοντας την κόρη του φυλάρχου όχι μόνο από την επαπειλούμενη πορνεία αλλά και από τις αιμομικτικές ορέξεις του γονιού της που πηγάζουν από τους αρχετυπικούς κώδικες της πατριάς του. Να λοιπόν που ο συγγραφέας καταφέρνει το πιο δύσκολο: να στήσει μια σύγχρονη ιστορία κοινωνικού αποκλεισμού σε ένα αστικό τοπίο που έχει βγει από την καρδιά της αρχαιοελληνικής τραγωδίας. Ο Σκρουμπέλος όμως καταφέρνει και κάτι άλλο: να αναδείξει χωρίς την παραμικρή σοβαροφάνεια την καθημερινότητα της βίας και της παρανομίας. Τα πρόσωπά του είναι ένας χορός από σχεδόν υπερρεαλιστικά σχεδιασμένες φιγούρες που αφήνουν εσκεμμένα τις σπασμωδικές τους κινήσεις να αιωρούνται μεταξύ κωμωδίας και δράματος.

Μολοντούτο ο Σκρουμπέλος μοιάζει να μη νιώθει ασφαλής με τις ισορροπίες του και σπεύδει να γεμίσει την αφήγηση με πλήθος αρχαίες αναφορές, βάζοντας επιπροσθέτως τους ήρωές του να συμπεριφέρονται σαν χθεσινοί κληρονόμοι του Θησέα: κληρονόμοι που οφείλοντας να κατοχυρώσουν τους δεσμούς τους με τον ευκλεή τους πρόγονο προβαίνουν σε πλήθος θεϊκής αφέλειας δηλώσεις για τη δόξα του τόπου στον οποίο γεννήθηκαν. Και σαν να μην έφταναν αυτά ο συγγραφέας έχει κι ένα άλλο άγχος: να πιστοποιήσει τον ρεαλισμό του με καταλόγους φορτωμένους από λόγια της πιάτσας: ένα λεξικό της λαϊκής αργκό που σπανίως συνδέεται οργανικά με τα διαδραματιζόμενα. Και με αυτές τις αβαρίες πάντως το βιβλίο κατορθώνει να μη χάσει στο τέλος τη ζωηράδα και τον σπιρτόζικο λόγο του.