therino_sxoleio_plaka_tzoymerka.jpg
Το Θερινό Σχολείο Τζουμέρκων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συγκέντρωσε δεκάδες επιστήμονες από όλη την Ελλάδα μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το περίφημο γεφύρι της Πλάκας
Σάββατο μεσημέρι στην Πλάκα Τζουμέρκων, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το γεφύρι της Πλάκας, το περίφημο πια κι από την ανάγκη να ξανασηκωθεί στα πόδια του.
Το Θερινό Σχολείο Τζουμέρκων και Νοτιοανατολικής Πίνδου, που διοργάνωσε για τέταρτη χρονιά το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς όπως η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων, ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων και ο Σύλλογος Προστασίας Αράχθου στο διάστημα 22 με 27 Αυγούστου και είχε κεντρικό θέμα το νερό, ολοκληρώνεται μέσα σε μια όμορφη ατμόσφαιρα, γεμάτη ένταση επιστημονικής παραγωγής.
Οι ερευνητικές ομάδες παρουσιάζουν κατά σειρά τις εργασίες τους και σε ένα από τα βίντεο που προβάλλεται, συμπυκνώνεται ένα χαρακτηριστικό μέρος της εμπειρίας των ημερών που πέρασαν.
Ο ήχος του ποταμιού, οι διηγήσεις κατοίκων για το ποτάμι και τις γυναίκες που κουβαλούσαν και έπλεναν τα ρούχα του σπιτιού ή τα παιδιά που βουτούσαν στα δικά τους φωτεινά καλοκαίρια, το ημερολόγιο της καταγραφής, τα επιστημονικά θέματα που θέτει η έρευνα.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευάγγελος Αυδίκος
Ο επιστημονικός υπεύθυνος του Θερινού Σχολείου, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ευάγγελος Αυδίκος, με καταγωγή και ο ίδιος από την περιοχή, θέτει κι ένα τελευταίο ερώτημα στους πάνω από 50 επιστήμονες και ερευνητές που συμμετείχαν: Ποιο θα είναι το αποτύπωμα της έρευνας που έγινε στην τοπική κοινωνία, τι θα μπορούσαν να κάνουν οι τοπικές αρχές με τη γνώση που παρήχθη;
Μια μικρή επιστημονική κοινότητα, με ανθρώπους που συναντήθηκαν από όλη την Ελλάδα στις ψηλοκορφές των Τζουμέρκων, εργάστηκε σκληρά πάνω στον ίδιο τον τόπο και τους ανθρώπους του και η δουλειά της αναμένεται να γίνει κι αυτή μέρος του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής. Με το βλέμμα μας στον Αραχθο, συζητάμε με τον Ευάγγελο Αυδίκο για το νερό, που ήταν και ο πρωταγωνιστής της συνάντησης.
«Το νερό, που αποτέλεσε το θέμα της φετινής συνάντησης, ήταν και είναι ένα στοιχείο που δίνει ζωή στην οικονομία και την κοινωνία. Επηρεάζει την οργάνωση των χωριών και των πόλεων, μια και η παρουσία του με τη μορφή λιμνών, ποταμιών, κόλπων ή ανοιχτής θάλασσας συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινωνιών. Είναι το νερό κανάλι επικοινωνίας με πολιτισμούς και νέους τρόπους σκέψης. Είναι ταυτόχρονα πρόκληση για άνοιγμα στο καινούργιο και αναμέτρηση με το άγνωστο και την περιπέτεια.
Πολύτιμο το νερό
Η αφίσα της εκδήλωσης
Το νερό στην εποχή μας, η φύση γενικότερα, γεννά τρόμο στην ιδέα ενός μέλλοντος που μπορεί να προκαλέσει πολέμους, αλλά και ενός κόσμου όπου η ζωή θα είναι αβίωτη. Πλέον, ο άνθρωπος νιώθει φιλοξενούμενος σε κάτι που δεν του ανήκει. Υπέστη αυτό που ονομάστηκε αλλοτρίωση. Εχασε την αθωότητα και το αυτονόητο των εννοιών.
Δεν μπορούσε να επαναλάβει το ερώτημα των ψαριών ‘‘τι είναι νερό;’’ (Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, Αυτό εδώ είναι νερό, εκδόσεις Κριτική). Το μόλυνε.
Χρησιμοποίησε τα ποτάμια, τις λίμνες και τις θάλασσες σαν βόθρους. Είμαι βέβαιος πως αν το γέρικο ψάρι υπέβαλλε την ερώτησή του στα μικρά ψάρια του Πηνειού ή του Αμβρακικού κόλπου, είναι βέβαιο πως αν κατάφερνε να συναντήσει μικρά ψαρόπουλα θα είχαν πολλά να πουν για το νερό που τους δηλητηριάζει. Που τους προκαλεί ασφυξία. Θα απαντούσαν πως είναι ο τόπος μας, αλλά και το μαρτύριό μας», μας λέει και προσθέτει:
«Πέρα απ’ αυτά, η επιλογή του νερού ως κεντρικού θέματος στο 4ο Θερινό Σχολείο συνδέεται και με τα όσα έγιναν ενάμιση χρόνο πριν στην περιοχή των Τζουμέρκων με την κατάρρευση του γεφυριού της Πλάκας που συγκίνησε το πανελλήνιο. Η γέφυρα υποχώρησε στην αδιαφορία των αρμοδίων και την ανεξέλεγκτη κερδοσκοπική αδηφαγία όσων βλέπουν το νερό ως κερδοφόρα επιχείρηση, αδιαφορώντας για όλα τα υπόλοιπα και κυρίως για την αρμονία ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.
Για τον λόγο αυτό η φετινή συνάντηση ήταν αφιερωμένη στο τραυματισμένο γεφύρι αναδεικνύοντας τον σημαντικό του ρόλο στην οργάνωση των Τζουμέρκων, στη μετακίνηση της κτηνοτροφίας και των μαστόρων, στη διαμόρφωση της πολιτισμικής ιδιοτυπίας της περιοχής.
Το ποτάμι και το γεφύρι έγιναν το σύμβολο της νεότερης ιστορίας μας, αλλά και της αστείρευτης επινοητικότητας των λαϊκών τεχνιτών που μπορούν να διδάξουν πολλά στην αλαζονική τεχνολογική μας εποχή».
Για τη σχέση με την τοπική κοινωνία και το τι μπορεί να μείνει στον τόπο από τέτοιους θεσμούς, ο κ. Αυδίκος σημειώνει: «Είναι ξένη προς εμάς η σκέψη να γίνει η ετήσια συνάντησή μας μια αυστηρά επιστημονική συνάντηση, στην οποία η ύπαιθρος και η τοπική κοινωνία χρησιμοποιούνται ως σκηνοθεσία και εξωτικό τοπίο για μια κλειστή ομάδα επιστημόνων.
Επιδιώκουμε να συμμετέχει πολλαπλώς η τοπική κοινωνία τόσο οργανωτικά όσο και στα μαθήματα. Τα Τζουμέρκα είναι πολλαπλώς ωφελημένα.
Πρώτα απ’ όλα έρχονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με αποκορύφωση την εβδομάδα διεξαγωγής των εργασιών, με δημοσιεύσεις στον Τύπο, ηλεκτρονικό και έντυπο. Πενήντα άνθρωποι γίνονται εραστές των Τζουμέρκων και διαφημιστές του.
Ολοι έμειναν ενθουσιασμένοι και επέστρεψαν στους τόπους τους με ιστορίες για τα Τζουμέρκα που θα τις αφηγηθούν σε φίλους και γνωστούς.
Εξάλλου, σταδιακά συγκροτείται ένα αρχείο με φωτογραφίες, συνεντεύξεις, βίντεο που θα βοηθήσει τους μελετητές των Τζουμέρκων.
Ακόμη, στο τέλος οι έξι ερευνητικές ομάδες καταθέτουν έξι κείμενα για τον δικό τους ερευνητικό τομέα που εμπλουτίζουν τη βιβλιογραφία για την περιοχή. Το θερινό σχολείο, λοιπόν, είναι ένα πολυδύναμο εργαλείο που αποτυπώνει την εξωστρεφή διάθεση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου