Ευάγγελος Αυδίκος, Καλσονάτοι και Χαστουκάτοι, EFSYN, 3 Οκτωβρίου 2023

 

Με τις παλιές ελληνικές ταινίες δεν ξεμπερδεύεις εύκολα. Κατάφεραν, χωρίς πολλές φιοριτούρες, να δώσουν μορφή σε πολιτισμικές συμπεριφορές. Και σε νοοτροπίες. Πρωταγωνιστές που ενσάρκωσαν λαϊκούς και μη τύπους. Ενίοτε, μερικοί τίτλοι έγιναν παροιμιώδεις φράσεις.

Τρανό παράδειγμα η ταινία «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο». Που ταύτισε το ματσούκι με τον φρονηματισμό στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος, έλεγαν οι παλιότεροι.

Τα μάγουλα των μαθητριών, σ’ αυτή την ταινία, ένωσαν τους καθηγητές σε μια συνομοταξία που θα μπορούσε να ονομαστεί «Οι χαστουκάτοι». Οπλο τους το χαστούκι, με σκοπό να επιβάλουν την εκπαιδευτική τους εξουσία, η οποία είχε αμφισβητηθεί. Ακόμη και ο γυμνασιάρχης ένιωσε ξαλαφρωμένος από την αποτελεσματικότητα της παλάμης.

Το χαστούκι επανήλθε στον δημόσιο λόγο με όσα έγιναν στον Βόλο, μια πόλη που τη θεωρώ μικρή μου πατρίδα και συμπάσχω. Λέγονται διάφορα. Ο καθένας το κοντό και το μακρύ του. Ενα δεν αλλάζει. Εμφανίστηκε η παλάμη του χαστουκίσαντος ως όργανο αποκατάστασης ενός τρωθέντος συστήματος αξιών. Το θύμα, κατά τον δράστη, εξύβρισε τη μητέρα του.

Η προσβολή, συνακόλουθα, εξισορροπείται με αυτοδικία, όποια μορφή κι αν έχει. Πρόκειται για έναν συλλογισμό που διεκδικεί την αποδοχή από το θυμικό του ακροατηρίου. Συγκροτείται από αντιλήψεις του παρελθόντος, που επιβιώνουν, κάποτε σουρεαλιστικά, σε πολλές εκδηλώσεις βίας, ου μην και εγκληματικές.

Η αποδοχή δε προϋποθέτει έναν άλλο πόλο. Εκείνον της μαλθακότητας. Του σύγχρονου τρόπου της ζωής. Χάλασε ο κόσμος. Χάθηκαν τα ανδρώδη πρότυπα. Ψεύτισε ο παλιός κόσμος, που είχε κορόνα στο κεφάλι του την αξιοπρέπεια. Και αποκαθιστούσε την ατομική και οικογενειακή «τιμή» με βία. Ατιμη κοινωνία, που έλεγε και η Μήτση Κωνσταντάρα.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται στο στόχαστρο των Χαστουκάτων είναι οι Καλσονάτοι, ούτως ειπείν. Που έλαβαν το όνομα από το καλσόν, ένα τυπικό υλικό αντικείμενο της γυναικείας αμφίεσης. Γενικότερα, καλσονάτοι είναι οι παρφουμαριζόμενοι και ακκιζόμενοι. Αυτοί που χρησιμοποιούν λόγο ήπιο, συγκαταβατικό. Εκείνοι που προτάσσουν τον διάλογο. Κάποιες φορές, ο όρος μπορεί να εκφράζει διαφοροποιήσεις σε ανδρώδεις επιλογές.

Βεβαίως, στους Χαστουκάτους, πλέον, δεν εγγράφονται μόνο άντρες. Τα τελευταία περιστατικά βίας σε σχολεία ή σε δρόμους, η απόδειξη για την αλλαγή. Κορίτσια εφηβικής ηλικίας δέρνονται με πρωτοφανή βία. Το ίδιο και τα αγόρια που θεωρούν το κλοτσοπατινίδι μια άλλη εκδοχή του χαστουκιού. Κικ μποξ και καράτε διεθνοποιούν τα μέσα άσκησης βίας. Στους Καλσονάτους εντάσσονται όσοι δεν υποτάσσονται στη δική τους βία.

Η ελληνική κοινωνία νοσεί βαθιά. Μοιάζει αμήχανη να κατανοήσει όσα συμβαίνουν. Το δικαίωμα του ατόμου εκφράζεται ως επιθετικότητα. Η χρήση βίας από επώνυμους γίνεται το ιδεώδες πρότυπο για τα παιδιά. Η εποχή του νεοβαρβαρισμού, παρούσα. Με πρόφαση τις αξίες του παρελθόντος.