Συνέντευξη στην Χαριτίνη Μαλισσόβα, εφ.ΘΕΣΣΑΛΙΑ, 30 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2017

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΟΥ

ΕΜΒΟΛΙΜΟΝ, ΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΖΕΙ

Προφορική ιστορία και λαϊκές μυθολογίες, εκδόσεις Ταξιδευτής, Αθήνα 2017, σελ. 364

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

        

          Α. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Περιήγηση στην προφορική ιστορία και τις λαϊκές μυθολογίες

             1. Η προφορική ιστορία

             2.Οι λαϊκές μυθολογίες

             2.1. Ο μύθος και η  Νεοελληνική Μυθολογία του Πολίτη

             2.2. Από τη Νεοελληνική Μυθολογία στις Παραδόσεις

             2.3. Η επιστροφή στη μυθολογία

             3. Η προφορική ιστορία και οι λαϊκές μυθολογίες

          Β.ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Εμφύλιος και μνήμη

             1. Μνήμη και προφορική ιστορία στη Λευκίμη Έβρου. Η διαχείριση της Αντίστασης και  του Εμφυλίου.

             2.Από την πολιτισμική στην πολιτική σύγκρουση: το παράδειγμα της «Ρωμαϊκής Λεγεώνας» στο Σέσκλο Μαγνησίας

            Γ.ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

            1. Λαογραφία και προφορική ιστορία

            2. Μετατρέποντας κρυμμένους  κόσμους  σε αφηγήσεις : ο συνεντευξιαστής μεταξύ της σιωπής και της αφήγησης στα Ελληνο – Βουλγαρικά σύνορα.

         Δ.ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

Οι Πόντιοι της Διασποράς

           1.Ο ρόλος των θρησκευτικών πρακτικών και η αίσθηση της καταγωγής στη διαμόρφωση ταυτότητας.Το παράδειγμα της ελληνικής μειονότητας(Ρωμαίοι)  στις Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής ΄Ένωσης.

           2. «Ρωμαίοι' και 'Ρωσοπόντιοι». Το μακρύ ταξίδι του μετασχηματισμού από τις Δημοκρατίες της πρώην ΕΕΣΔ στην Ελλάδα.

             Ε. ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ

 Ιστορίες για την οργάνωση του χώρου

        1.Οι Αγριοκουρνάτοι και η υπαλληλία των χώρων στη Σαμοθράκη

        2. Λαϊκή  μυθολογία , καταγωγή και οργάνωση του χώρου στη Λευκίμη Έβρου

        3. Η συμβολική συγκρότηση του Σέσκλου: λαϊκή μυθολογία και ιστορία

        4. Η Κάρπαθος ως λαογραφικό και ανθρωπολογικό παράδειγμα

           ΣΤ. ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ

Η ποιητικότητα του Λαϊκού Λόγου

1.       Η γυναικεία ομορφιά στις Κρητικές μαντινάδες

2.      Μοιρολογώντας και δοξολογώντας τους υπέρ πατρίδος πεσόντες στους Βαλκανικούς πολέμους(1912-1913)

3.      Εθνοτικές και πολιτισμικές συνάφειες και αντιθέσεις στα δημοτικά τραγούδια της Θράκης: το παράδειγμα της ερωτικής ανομίας

4.      Αινιγματο-ανέκδοτα:Μορφολογικά και Λειτουργικά γνωρίσματα μιας νέας, ελάσσονος μορφής

     

          Ζ. ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ

Μύθοι και εκπαιδευτικοί διαδικασία

            1. Ερμής ο Λόγιος’ και παιδί : μύθοι, ιδεολογίες και πολιτισμικές ταυτότητες

2.Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Λαϊκός Πολιτισμός

Η. ΜΕΡΟΣ ΟΓΔΟΟ

                1.Βιβλιογραφία

τελευταίες πεντάρες, φωτογραφίες από την παρουσίαση στον Βόλο, την Τετάρτη, 26 Απριλίου

Με τα μέλη του ΣΙΜΕΑ μετά την εκδήλωση έγινε μια χαλαρή συζήτηση. Είναι μια πολύ σοβαρή προσπάθεια από ανθρώπους με ειδικό βάρος

Οι "τελευταίες πεντάρες" στην Αθήνα για τρίτη φορά, Πανηπειρωτική, Πέμπτη, 27 Απριλίου 2027, Κλεισθένους 15, 7ος όρος, ώρα 7μμ

SCH: Competition for AY2018-2019 Fulbright Student Fellowships in Bulgaria Now Open!

Competition for AY2018-2019 Fulbright Student Fellowships in Bulgaria Now Open!
Bulgaria Fulbright Study/Research Award
Fulbright Bulgaria offers fellowships for U.S. students, MA/PhD candidates, young professionals and artists to conduct research, study or exercise their talents for one academic year. We are looking for motivated candidates who are interested in conducting research projects with an academic, artistic or non-governmental Bulgarian institution, independent library or field research, special projects in the social or life sciences, or a combination of such activities.
Fulbright Study/Research Grant in Archaeology/History
For this new award, offered for the first time in AY2018-19, the Bulgarian-American Fulbright Commission is partnering with the Balkan Heritage Foundation (BHF), an NGO whose mission is to support the study, preservation, management and promotion of cultural and historical (both tangible and intangible) heritage of South-eastern Europe as necessary preconditions for sustainable development of the region.

Fulbright Bulgaria also offers joint grants with neighboring countries:

Bulgaria-Greece Fulbright Joint Research Award

Bulgaria-Romania Fulbright Study/Research Award
Our joint grants give researchers the opportunity to work on a cross-country project, spending one semester in Bulgaria and one in Greece or Romania. These grants are especially suitable for candidates interested in archeology, history and art history, Balkan studies, trans-border/emigration studies, economics, tourism, preservation of cultural heritage, political science, social sciences, classical studies, and the arts. Well-qualified candidates will be considered at all degree levels and in all fields.
For U.S. students without a precise research focus who would like to experience Bulgaria, Fulbright Bulgaria also offers 30 English Teaching Assistantships in Bulgarian high schools.
The 2018-2019 Fulbright U.S. Student competition is now open. Competition Deadline is October 6, 2017, 5:00 p.m. Eastern Time. To apply, visit www.us.fulbrightonline.org. More information about the Bulgarian Fulbright program is available at www.fulbright.bg

Ευάγγελος Αυδίκος *,Του Σαράτση και του Δελμούζου,EFSYN, 25.4.17

5o dim sxoleio_volou.jpg

25.04.2017, 06:25 | Ετικέτες:  Γαλλία, σχολεία, εκπαίδευση, πρόσφυγες, αλληλεγγύη

Οι γαλλικές εκλογές αφήνουν μια γεύση πικρή, έτσι κι αλλιώς. Οι Γάλλοι αποφάσισαν να διαλέξουν ανάμεσα σε μια ακροδεξιά, ρατσιστική πρόταση (Λεπέν) και τον εκπρόσωπο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου (Μακρόν). Δικαίωμά τους.

Ομως, το μέλλον που έρχεται μας ανησυχεί. Ενα μέλλον-προίκα στον νεοφιλελευθερισμό. Στην αγοραία αντίληψη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στους πολιτικούς-μπάμπουσκες που είναι δημιουργήματα των αφανών χρηματοπιστωτικών μηχανισμών.

Σ’ αυτή την ομιχλώδη κατάσταση οι ειδήσεις από όσους δεν συμβιβάζονται μαλακώνουν την πίκρα. Μια τέτοια είδηση είναι η αλληλεγγύη στην υπόθεση της υποδοχής των προσφυγόπουλων στις σχολικές μονάδες.

Στην επικαιρότητα προβλήθηκαν οι ακραίες αντιδράσεις «ανησυχούντων» και ανενημέρωτων πολιτών, αλλά και ο «ακτιβισμός» ακροδεξιών κύκλων που πρόβαλαν την εθνική και πολιτισμική καθαρότητα ως ασπίδα για να αποκρούσουν τους «μιαρούς» ξένους.

Ομως, η ελπίδα είναι αυτοί που έδρασαν ανοίγοντας την αγκαλιά τους. Οι εκπαιδευτικοί έχουν γίνει, κατά καιρούς, στόχος απαξιωτικών σχολίων και στερεοτυπικών ταξινομήσεων. Αδικη και ισοπεδωτική η γενίκευση. Είναι οι εκπαιδευτικοί, ωστόσο, αυτοί που έδωσαν νόημα στην αλληλεγγύη. Στον ανθρωπισμό.

Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι οι εκπαιδευτικοί του 5ου Δημοτικού σχολείου Βόλου. Εδωσαν τη μάχη με όλες τις εκπαιδευτικές δομές της περιοχής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης), διανοούμενους και εκπροσώπους της Μητρόπολης, ώστε να ανταποκριθούν στο βασικό τους έργο. Να είναι δάσκαλοι για όσους το ζητήσουν. Αυτός είναι ο ρόλος τους.

Η πόλη του Βόλου είχε ανάγκη από μια προωθητική δύναμη. Για να απαλλαγεί από τις πολιτικές ρυτίδες που απέκτησε τα τελευταία χρόνια. Για να ξανασυναντηθεί με το παρελθόν της. Να μπει στα όνειρα του Σαράτση και του Δελμούζου, που εναντιώθηκαν στους ανέμους του καιρού τους.

Οι εκπαιδευτικοί του 5ου Δημοτικού σχολείου απέδειξαν πως τρέφονται από την εκπαιδευτική τους κληρονομιά. Ανοιξαν την εκπαιδευτική τους αγκαλιά συντονίζοντας τις καρδιές τους με τις αγωνίες των μαθητών τους.

Ανοιξαν κύκλους όπου βρήκαν ασφάλεια. Είναι αυτός ο μαγικός κύκλος προστασίας που δημιουργήθηκε από τη βούληση εκπαιδευτικών και φορέων της περιοχής. Από τη συνείδηση του κοινωνικού και εκπαιδευτικού ρόλου. Είναι η κόκκινη κλωστή που απέτρεψε όσους καλλιεργούσαν την καχυποψία και τον φόβο.

Οι εκπαιδευτικοί του Βόλου υπενθύμισαν τις δημοκρατικές παραδόσεις του τόπου τους. Οι επίγονοι του Σαράτση και του Δελμούζου αξιοποίησαν την εκπαιδευτική τους κληρονομιά και άνοιξαν κύκλους γνωριμίας για όλους τους μαθητές-προσφυγόπουλα. Δημιούργησαν κύκλους αλληλεγγύης και κοινωνικής συνύπαρξης. Το σχολείο μπορεί να ανοίγει δρόμους.

* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Οι τελευταίες πεντάρες" στον Βόλο, Τετάρτη, 26 Απριλίου, ώρα 8μμ, στο πρώην Γαλλικό Ινστιτούτο

Κώστας Κρυστάλλης, 22 Απριλίου 1894-22 Απριλίου 2017. Μνήμη ποιητικής τρυφερότητας

Απρίλιος 1894 . Ο Κώστας Κρυστάλλης επιστρέφει στην Ήπειρο. Είναι Πάσχα. Η Ήπειρος αυτή την εποχή είναι στις καλύτερες ώρες της. Ο τόπος ανοίγει. Ο κάμπος ετοιμάζεται να μετακινηθεί στο βουνό. Ο ίδιος όμως νιώθει αδύναμος. Βλέπει θολή την ακτή της Κόπραινας όπου αποβιβάζεται. Όλο το είναι του, όση ώρα το καράβι αραξοβολεί, το μάτι του χαϊδεύει τα απέναντι βουνά. Το       Συρράκο, ο αγαπημένος του τόπος, χάνεται στο βάθος του ορίζοντα. Μες την παραζάλη της αδυναμίας του ακούει κρωγμούς πουλιών. Προσπαθεί να τεντώσει το κορμί του. Είναι ο Σταυραετός από συρρακιώτικα βοσκοτόπια που ήρθε να τον πάρει στις φτερούγες του, να τον σεργιανίσει στις βουνοκορφές και στις στρούγκες, να δει την Γκούρα και τον Προφήτη Ηλία, να κατεβεί στον Χρούσια να δροσιστεί στα νερά του και να πεταχτεί ένα γύρο στους Καλαρρύτες για καφέ, το’ χε υποσχεθεί στον Σπυρίδωνα Λάμπρου.

      Όμως αλλοίμονο, ο κρωγμός απομακρύνεται, σβήνει. Ο σταυραετός του φαίνεται πως δεν πήρε χαμπέρι για τον ερχομό του. Δίπλα από το παπόρι πετάνε τα θαλασσοπούλια.

       Ο σταυραετός, σωστά το’νιωσε το ποιητής, δεν πήρε το χαμπέρι. Ίσως οι βουνοκορφές και τα δάση, οι λαγκαδιές και τα ποτάμια ξεστράτισαν τη φωνή του. Μόνο η ψυχή του, μόλις απελευθερώθηκε από το σώμα του , λίγες μέρες αργότερα, μπόρεσε να πετάξει ανάλαφρη, χαρούμενη που είχε την ευκαιρία να οσμιστεί όλες τις μυρωδιές του Απρίλη, να βουτήξει στα δροσερά νερά, να αγναντέψει από το Σιγκέντρου τα Γιάννενα, να σκαρφαλώσει στην Τσουκαρέλα, να ξαναεπισκεφτεί όλους τους τόπους που  περπάτησε. Το σώμα μόνο έμεινε στην Άρτα, το σώμα που συχνά στέκει εμπόδιο στις επιθυμίες της ψυχής.

       Ο Κρυστάλλης γύρισε στην Ήπειρο ύστερα από πέντε χρόνια και κάτι μήνες που έζησε στην Αθήνα κυνηγημένος από την οθωμανική διοίκηση. Άφησε την Ήπειρο ως ποιητής που έθεσε την μούσα του στην υπηρεσία του εθνικού αγώνα. Οι ποιητικές συλλογές  «Αι σκιαί του Άδου» και ο «Καλόγηρος της Κλεισούρας του Μεσολογγίου» ακολουθούν τα πατήματα του άλλου Συρρακιώτη, του Γεωργίου Ζαλοκώστα που χρησιμοποίησε την καθαρεύουσα για να υμνήσει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Στην Αθήνα ο Κρυστάλλης πιάνει τα μηνύματα των καιρών. Οι κεραίες του είναι ευαίσθητες. Είναι ποιητής. Είναι ένας δημιουργός που μπορεί να αλλάζει ρότα εμπνευσμένος από νέες εμπειρίες. Συμμετέχει σε ποιητικούς διαγωνισμούς, επικοινωνεί με άλλους λογοτέχνες και κριτικούς λογοτεχνίας.

       Ο Περάνθης παρουσιάζει ως εξής τον ερχομό του Κρυστάλλη στην Αθήνα. «Στον ώμο του είχε περασμένο το δισάκι και στο δισάκι κρατούσε την αγκλίτσα του. Η προφορά του ήταν η άξεστη ηπειρώτικη-και προκαλούσε τα ειρωνικά σχόλια κάθε φορά που άνοιγε το στόμα του να ζητήση μια οποιαδήποτε πληροφορία. Ήταν κοντός και δειλός. Ήταν χλωμός. Και μόνον τα μάτια του, μικρά, ζωηρά, έντονα, γιομάτα ειλικρίνεια και λάμψη, επρόδιναν τον άνθρωπο που μες το ασχημάτιστο σουλούπι του έκρυβε τη δύναμη ενός ηφαιστείου»(11).

       Όσον κι αν το απόσπασμα αυτό από τον Μιχήλ Περάνθη θίγει κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του Κρυστάλλη, θα ήθελα να διαφωνήσω με τη γενικότερη προσέγγιση που παρουσιάζει τον ποιητή ως ένα χωριατόπαιδο, ακόμη και για τον χαρακτηρισμό ενός μέρους της ποίησής του ως βουκολικής. Θεωρώ ότι όσα έγραψε ο Περάνθης βοήθησαν αλλά και προκάλεσαν σύγχυση δίνοντας μιαν παραμορφωτική εικόνα για τον ποιητή και άνθρωπο. Ο Κρυστάλλης είναι γενναίος άνθρωπος και το αποδεικνύει που σε μικρή ηλικία γράφει τη συλλογή του «Αι σκιαί του Άδου» ερχόμενος σε αντίθεση τόσο με την οθωμανική διοίκηση, γεγονός που τον φέρνει αντιμέτωπο με τους κατακτητές(αναγκάζεται να εγκαταλείψει τα Γιάννενα), όσο και με την τοπική διανόηση των Ιωαννίνων(δικηγόρους), που έκρινε περίπου ως αυθάδεια τη δημοσίευση της συγκεκριμένης συλλογής από ένα αμούστακο παιδί(σελ. 80). «Αυτά είναι μπαταλά και άλλη φορά μη ξαναγράψης στίχους» του συστήνει ένας δικηγόρος. Ο Κρυστάλλης όμως τον βάζει στη θέση του. Κανένας δεν γεννιέται ποιητής, δεν φτάνει στην κορυφή από το ξεκίνημα.

       Αυτό το κάνει πράξη. Ο Κρυστάλλης ακούει, είναι σφουγγάρι που ρουφάει τις νέες εμπειρίες. Διαφωνώ ότι οι λογοτέχνες της εποχής τον κορόιδευαν. Όσοι νιώθουν άβολα είναι όσοι ζούσαν ακόμη στην παρακμιακή φάση της λογοτεχνίας μας. Ο Κρυστάλλης φτάνει στην Αθήνα σε μια περίοδο που όλοι ψάχνονται για το πού θα πάει όχι μόνο η λογοτεχνία αλλά και όλη η Ελλάδα. Από αυτή την άποψη είναι πολύ τυχερός. Ο Παλαμάς τον εκθειάζει. Ο Νικόλαος Πολίτης που πρωτοστατεί στην ανανέωση της λογοτεχνίας τον προσέχει και τον συμβουλεύει όταν τον βραβεύουν με έπαινο το 1890 για την ποιητική του συλλογή «Αγροτικά». Τον αποκαλούν χαριτωμένο ποιητή που πρέπει να ανοίξει τα φτερά του πέρα από τη δημοτική ποίηση. Όμως βρίσκουν ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί συμπαρατάσσεται στην προσπάθεια που γίνεται να γίνει μια νέα γλώσσα, πέρα από την καθαρεύουσα και τα ιδιώματα που θα βοηθήσει να πάει μπροστά η λογοτεχνία, η εκπαίδευση, η κοινωνία.

       Ο Κρυστάλλης ήταν έξυπνος άνθρωπος, ευπροσάρμοστος στα νέα μηνύματα. Γράφει στην αρχή της ποιητικής συλλογής που προαναφέρθηκε.

Εις το μεγάλο σήμερα

Της Μούσας πανηγύρι,

Που φέρνουν και στολίζουνε

Την άγια της εικόνα

Από κάθ’ άκρη Ελληνική

Χίλιων λογιών λουλούδια

Απ’ την πατρίδα μου κι εγώ

Λίγα λουλούδια φέρνω,

Που εμάζεψα στους κάμπους της

Και στα βουνόκορφά της.

       Ο Κρυστάλλης σ’ αυτό το εισαγωγικό στιχούργημα είναι ξεκάθαρος. Αλλάζει ρότα. Αφήνει την έμπνευση από τους εθνικούς αγώνες σ’ άλλους. Συστρατεύεται σ’ αυτό που γεννιέται, στην καινούργια Ελλάδα. Το νεοελληνικό κράτος χρειάζεται το καινούργιο , να φυσήξει φρέσκος αέρας. Ο Κρυστάλλης αποφασίζει να πάρει τα ποιητικά του θέματα από τις βουνοκορφές του Συρράκου, από τους κάμπους όπου ξεχειμώνιαζε η συρρακιώτικη κτηνοτροφία. Η ποίησή του πλέον είναι ένα ανοιχτό παράθυρο στο Συρράκο και την Ήπειρο. Φυσάει ο καθαρός, ο θυμαρίσιος αγέρας που σκορπάει τις κιτρινισμένες, μελαγχολικές μορφές που είχαν πλημμμυρίσει τους προηγούμενους ποιητές , αυτούς που ταξινομούμε ως Α΄Αθηναϊκή Σχολή. Η ποίησή του ανοίγει την πόρτα σ’ έναν που υπήρχε ως τότε μόνο στο δημοτικό τραγούδι./ Αυτό ξαφνιάζει και σε μερικές περιπτώσεις ενοχλεί. Ο Κρυστάλλης, ευαίσθητος, στενοχωριέται που η επιτροπή του λογοτεχνικού διαγωνισμού βραβεύει τον Στρατήγη και όχι τον δικό του «Τραγουδιστή του Χωριού και της Στάνης». Ο Καζαντζής από τη Νέα Υόρκη σοφά τον συμβουλεύει ότι η αξία της ποίησης δεν δίνεται από τα βραβεία. Είναι ανθρώπινη η επιθυμία του να βραβευτεί. Πέρα από την καταξίωση , ήταν και ένα είδος οικονομικής ανακούφισης. Ο Κρυστάλλης πάλευε με όλα τα θεριά μόνος του, ακόμη και την αρρώστια του. Δεν είχε την υποστήριξη ενός Μαικήνα. Οι Συρρακιώτες ποτέ, ιδίως τότε, δεν είχαν έντονη οικονομική και κοινωνική παρουσία στην Αθήνα. Έψαχνε κάπου να ακουμπήσει , για να γράψει, να αφήσει λεύτερη την ποιητική του μούσα. Ο Κρυστάλλης ήταν ο τύπος που ζούσε για τη λογοτεχνική δημιουργία.  Η ποιητική φιλοδοξία του  φλόγιζε τα σωθικά. Δεν τον άφηνε ήσυχο. Ταλαιπωρημένος, κουρασμένος, νηστικός συχνά, έγραφε συνεχώς. Ήταν μια ρωμαλέα φωνή που έψαχνε τρόπο να γίνει πιο δυνατή. Ο Καζαντζής ε’ιχε δίκιο στην κρίση του. Ο Στρατήγης πέρασε απαρατήρητος, ο Κρυστάλλης όχι. Όταν έγραψε τον Σταυραετό επισκέφτηκε τον φίλο του Μιχαήλ Μητσάκη στο σπίτι του στη Δεξαμενή στο Κολωνάκι. Κάποια στιγμή ζήτησε να διαβάσει κάτι που μόλις τελείωσε. Ήταν ο Σταυραετός. Όταν τελείωσε επικράτησε σιωπή. Ο Μητσάκης εντυπωσιάστηκε.

       Ακόμη κι αν ο Κρυστάλλης είχε γράψει μόνο τον Σταυραετό θα ήταν ποιητής. Έχει όμως ένα τεράστιο όγκο δουλειάς. Εκτός από την ποίηση είναι και τα πεζά του. Μας έχει δώσει απαράμιλλες περιγραφές, ξεναγήσεις στην ορεινή Ελλάδα. Ο Κρυστάλλης ήταν ταυτισμένος με τη φύση. Αντλούσε δύναμη απ’ αυτή και έδινε ζωή στα άψυχα αντικείμενα με τις περιγραφές του. Είναι απ’ αυτήν άποψη ένας πρωτοπόρος περιηγητής και δεν είναι τυχαίο που οι φυσιολατρικοί σύλλογοι τον αγκάλιασαν, τον θεώρησαν δικό τους άνθρωπο.

       Γιατί όμως ένα ακόμη άγαλμα στον Κρυστάλλη; Είναι η ανάγκη των Συρρακιωτών να αναδείξουν έναν δικό τους άνθρωπο; Όχι. Ο Κρυστάλλης είναι η συνείδηση όλων των Συρρακιωτών αλλά ανήκει σ’ όλους. Έγινε το σύμβολο όλων των ξεριζωμένων και γι’ αυτό τιμήθηκε, όσο κανείς άλλος, με αγάλματα και δρόμους. Ήταν αυτός που τραγούδησε το βουνό και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων που η μοίρα τους έφερε στον κάμπο.

       Φαίνεται όμως πως αυτή η σχέση των καμπίσιων με τον Κρυστάλλη δεν έχει τελειώσει. Βεβαίως λιγοστεύουν αυτοί που γνωρίζουν τον Κρυστάλλη. Επικρατούν στην εκπαίδευση άλλες προτεραιότητες. Πιστεύω ότι τα σημερινά αποκαλυπτήρια αποκαλύπτουν τη δύναμη που έχει ο Κρυστάλλης, το παράδειγμά του. Οι νέοι μας χρειάζεται να τον γνωρίσουν κι αυτό είναι ευθύνη όσων οργανώνουν τα προγράμματα και διδάσκουν.

      Ο Σταυραετός του, ακόμη και σήμερα, συγκινεί, εμπνέει. Χρειαζόμαστε έναν Σταυραετό να μας σηκώσει ψηλά, να μας πάρει στις φτερούγες του , να μας απομακρύνει από όσα δηλητηριάζουν τη ζωή μας.

       Ο Κρυστάλλης είναι παρών και σήμερα. Τον χρειαζόμαστε να μας δείξει το δρόμο στη φύση, να μιλήσουμε μαζί της, να μην την μολύνουμε. Είναι μια γνήσια φωνή που μιλάει τη γλώσσα των πουλιών, των δέντρων, των ποταμιών, των βουνοκορφών.

       Είμαι βέβαιος πως ο Κρυστάλλης βρίσκεται ανάμεσά μας. Η ταλαιπωρημένη ψυχούλα του θα χαίρεται που οι συμπατριώτες του τον τιμούν. Θα χαίρεται που οι Φιλιππιαδιώτες τον τιμούν. Ξαπλωμένη η ψυχούλα του πάνω στις φτερούγες του Σταυραετού αγκαλιάζει τον κάμπο αλλά έχει πάντα το βλέμμα της στραμμένο στα βουνά., στο αγαπημένο Συρράκο.

Μιλώντας για τον Σπινόζα στον Βόλο, Τρίτη, 25 Απριλίου, στα Public, 7μμ

ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΌ ΤΗ ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΤΑ ΤΑΝΚΣ ΒΓΗΚΑΝ ΣΤΟΥς ΔΡΟΜΟΥς ΤΟ 1967

Ο ύμνος της χούντας

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1969 οι χουντικοί ασχολήθηκαν και με την ποίηση. Με πρωτοβουλία τους εκδόθηκε η "Λαϊκή Μούσα", μία εγκωμιαστική αν μη τι άλλο συλλογή για το έργο τους. "Κύριε Παπαδόπουλε, να ζήσης χίλια χρόνια γιατί προσφέρεις στον λαό αγάπη και συμπόνια", είναι ένα δείγμα στιχομυθίας.

Αποκορύφωμα ωστόσο αποτέλεσε ο ύμνος της χούντας, προϊόν διαγωνισμού που τραγουδήθηκε από τον Γιάννη Βογιατζή:

"Μέσα στ' Απρίλη τη γιορτή, το μέλλον χτίζει η νιότη, αγκαλιασμένη, δυνατή, μ' εργάτη, αγρότη, φοιτητή και πρώτο τον στρατιώτη/ Τραγούδι αγάπης αντηχεί, γελούν όλα τα χείλη και σμίγουν μέσα στην ψυχή, του Εικοσιένα η εποχή κι η Εικοσιμιά τ' Απρίλη./ Μες στις καρδιές μπαίνει ζεστή του Απριλιού η λιακάδα κι έχουν στα στήθια τους κλεισθεί θρησκεία, οικογένεια και πάνω απ' όλα Ελλάδα".

Ευάγγελος Αυδίκος*,Το κρίκετ που… βρυχάται, EFSYN, 18.4.17

kriket.jpg

18.04.2017, 06:23 | Ετικέτες:  Πάσχα, κοινωνία, ψυχολογία, θάλασσες

Απόπασχα. Μετά τις γαστρονομικές υπερβολές επανέρχονται οι τύψεις για τη χοληστερίνη που μπορεί να πάρει τις βουνοκορφές. Για τη διαταραχή των διατροφικών ισορροπιών. Αντίβαρο σ’ αυτό η έξοδος από τη συμβατικότητα της καθημερινότητας.

Η συνάντηση με τον αρχετυπικό κύκλο της αναγέννησης των επιθυμιών για την ταύτιση με τη φύση που σε καλεί στη δική της αρχέγονη μύηση στα χρώματα και την υπέρβαση των λογοκρατικών ορίων.

Μετα-αλήθειες για το Πάσχα, θα σχολίαζαν όσοι δελεάζονται από τη μετα-νεωτερική ορολογία. Η τρύπα στο από-πασχα, θα προσέθετα. Ψυχολογική και, ενίοτε, κοινωνική και πολιτισμική. Αν λάβουμε υπόψη την επιστροφή σε μια ζοφερή πραγματικότητα.

Αν δεν στρέψουμε μακριά τους οφθαλμούς μας από την ωραιοποιημένη αντίληψη που έχουμε. Για τη συλλογικότητα που ανασυγκροτείται. Για τις οικογένειες που ξανασυναντιούνται. Για τους δεσμούς που επιβεβαιώνονται. Ισως, αυτά να απηχούν μια ρομαντική αντίληψη των επιθυμιών μας.

Η ελληνική κοινωνία άλλαξε. Η ατομικότητα κανοναρχεί τις κοινωνικές σχέσεις. Τα άτομα δεν βολεύονται στη συλλογικότητα. Νιώθουν να πνίγονται. Μάρτυρας οι πολλές εκδρομές στην ελληνική περιφέρεια, έμφορτες με συνταξιούχους που δεν χωράνε στο ατομικό γιορτάσι των παιδιών τους.

Τρύπα στο από-πασχα είναι και η ευχετήρια υποκρισία των ημερών. Εικονογραφείται ένας κόσμος κοινωνικής ανοχής και συνύπαρξης. Ωσπου, η πραγματικότητα βγάζει τη γλώσσα της στην κατασκευασμένη εικόνα. Από τη μια μεριά οι διάπυρες ευχές μοιράζονται απλόχερα με διάπλατα χαραγμένα χαμόγελα.

Από την άλλη, η δυσανεξία μπρος στην εικόνα του καταφρονεμένου που φώλιασε το άπλυτο κορμί του σε στασίδι. Τότε, η σωματική αποφορά του αδύναμου γίνεται ο τόπος για την εκδήλωση κοινωνικής αποφοράς. Με την απαίτηση για απομάκρυνση του αδύναμου.

Τρύπα στην ευχετήρια ευωχία των ημερών και το κρίκετ. Που προγραμμάτιζαν οι Πακιστανοί της περιοχής. Δίπλα στο Ιόνιο, που ανήμερα της Λαμπρής ανέβαλε το συνηθισμένο κυματοειδές παιχνίδι του. Ακύμαντη η θάλασσα. Από σεβασμό στον πόνο των ξενιτεμένων. Που θέλησαν να παίξουν κρίκετ. Το δικό τους παιχνίδι. Για να μοιραστούν τη μοναξιά τους.

Το κρίκετ… βρυχάται. Αποφάνθηκαν μερικοί. Είναι ο δούρειος ίππος των αλλόθρησκων που δεν σέβονται τη δική μας γιορτή. Ανίεροι οι Πακιστανοί που μόλυναν το Πάσχα. Τη θρησκευτικότητά μας.

Ανήμερα του Πάσχα. Η φύση σίγησε. Εδειξε το πιο λαμπρό της πρόσωπο. Χαιρόταν με τη συνύπαρξη της διαφορετικότητας. Στο γήπεδο κοντά τριάντα νεαροί που έπαιζαν κρίκετ. Ελαμπαν τα πρόσωπά τους. Μια μέρα διαφορετική γι’ αυτούς. Ενιωθαν να αποκτούν πρόσωπο. Δίπλα, υψωνόταν ο καπνός του οβελία. Μέρα Λαμπρή για όλους.

* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Traditional Tunes and Popular Airs: History and Transmission

A conference to be held at Cecil Sharp House, London, on 6–7 October 2017
Organised by the Vaughan Williams Memorial Library, the English Folk Dance and Song Society, and the Elphinstone Institute, University of Aberdeen
Researchers have long been fascinated by the recurrence of tunes in all manner of musical styles and genres, performance contexts, levels of society, historical periods, and geographical locations. But how are we to understand this phenomenon?
The topic raises intriguing questions about the ways in which music is transmitted, experienced and conceptualised. In what sense do tunes ‘recur’? Why are some termed ‘super-tunes’ (Marsh 2016)? Do some tunes possess ‘vitality of melody’ (Kidson 1907)? Where do human agency, social structure and cultural values come in?
This conference aims to bring together those working on ‘traditional’ and ‘popular’ tunes within and across the many contexts in which they have been found. We invite contributions on any aspect of the topic and welcome a broad range of perspectives and approaches, including those drawing on ethnographic research to illuminate melodic interrelationships. Contributions from newer researchers and independent researchers are welcomed.
Please see the full Call for Papers at https://www.vwml.org/events/upcoming-events/3093-folk-song-conference-2017. The deadline for submission of proposals is 31 May 2017. The programme will be announced in mid-June when booking will be go live.
We look forward to a vibrant discussion of this wide-ranging topic!
Julia Bishop, Laura Smyth, Elaine Bradtke, and Tom McKean (organisers)
With Vic Gammon, Ian Russell, Steve Roud (programme advisory panel)

Ποιός θυσιάζεται και ποιος ανασταίνεται; [ Ευάγγελος Αυδίκος / Ελλάδα / 15.04.17 ]

Απέχουμε μια ανάσα από την Κυριακή του Πάσχα.Το κορυφαίο γεγονός της θρησκευτικής τελετουργίας είναι η έννοια της Ανάστασης που σαρκώνεται. Ο λόγος που αποκτά υπόσταση. Η Ανάσταση είναι αυτή που ξεχωρίζει το ορθόδοξο πάσχα από το καθολικό ή το καλβινικό. Στις δυτικές κοινωνίες κυρίαρχη γιορτή είναι τα Χριστούγεννα, η ενσάρκωση του θείου λόγου που συνέβαλε στην απο-ενοχοποίηση από το προπατορικό αμάρτημα. Κι αυτό δεν είναι σύμπτωση. Συνδέεται και με την πολιτισμική παράδοση, ιδίως στους κεντροβορειοευρωπαίους. Το σπουδαιότερο σ’ αυτές τις χώρες  είναι η μεγάλη διάρκεια της χειμωνιάτικης νύχτας. Ο φόβος του σκοταδιού και η δοξολογία της νίκης του φωτός.

      Στην ορθοδοξία, γενικότερα στον ελληνικό πολιτισμό, ο πιο σημαντικός άξονας της βιοφιλοσοφίας είναι η ανάσταση. Η πίστη στην αιώνια επιστροφή, στην αναγέννηση. Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός-και όχι μόνο- είναι διάστικτος από τέτοιες αντιλήψεις. Οι μύθοι εξιστορούν την κυκλική αυτή κίνηση. Ο Διόνυσος και ο κατασπαραγμός του με την ταυτόχρονη ανάστασή του αναπαράγουν αυτό το μοτίβο που ανιχνεύεται σε κάθε μορφή του πολιτισμού. Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, οι τραγωδίες των τραγικών ποιητών, η μυθολογία του μινωικού πολιτισμού, τα πάντα υμνολογούν την κυκλική κίνηση της αιώνιας επιστροφής.

       Σ’ αυτό το σημείο συναντήθηκε δημιουργικά ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός με τον χριστιανισμό. Η ανάσταση έτσι συμπύκνωσε την κοσμολογία του νεοέλληνα. Σε δύσκολες ιστορικές περιόδους διευρύνθηκε το περιεχόμενό της. Πλάτυνε και χώρεσε τις ιστορικές και εθνικές προσδοκίες. Στα χρόνια της δικτατορίας η ανάσταση συμβολικοποίησε την αντίσταση στο ανελεύθερο καθεστώς.

       Στην εποχή μας η έννοια της ανάστασης έρχεται στην επικαιρότητα με αφορμή την πολύπλευρη κρίση που αντιμετωπίζει ο ελληνικός λαός. Όλοι μιλάνε για ανάσταση, ακόμη κι όταν δεν χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη λέξη. Όλοι  ευαγγελίζονται μια νέα αρχή. Υπόσχονται ότι η μακρά διαδρομή των παθών θα λήξει με τη σωτηρία-ανάσταση.

       Υπάρχει κάποια ομοιότητα ανάμεσα στο χριστιανισμό και την πολιτική. Είναι η θυσία ως προϋπόθεση της ανάστασης. Ωστόσο, η θυσία συνιστά και τη μεγάλη διαφορά. Στον χριστιανισμό και στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό θυσιάζονται οι θεοί. Είναι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, που σταυρώθηκε ώστε να πραγματοποιηθεί η ανάσταση. Το ίδιο συνέβη και με τον Διόνυσο. Στην πολιτική όμως η θυσία δεν αφορά την καρδιά των οικονομικών συμφερόντων. Κανείς από αυτούς που επαγγέλλονται τη σωτηρία δεν προτείνει την αυτο-θυσία. Ζητάνε θυσίες από τους άλλους. Απαιτούν τον σφαγιασμό των αμνών, ώστε να ριζώσει η δική τους ‘πολιτική και οικονομική  μεγαλειότητα’.

Οι τελευταίες πεντάρες στην Αλεξανδρούπολη, βίντεο

Δημήτρης Αγγελίδης, «Οταν μέλη της Εκκλησίας ταυτίζονται με τη Χρυσή Αυγή, πρόκειται για πραξικόπημα απέναντι στο Ευαγγέλιο», EFSYN, 15.4.17

xrysostomos_stamoylis.jpg

16.04.2017, 10:29 | Ετικέτες:  Εκκλησία, θρησκείες, πανεπιστήμιο, Θεσσαλονίκη, Χρυσή Αυγή,ακροδεξιά, σχολεία

Καθώς δυναμώνουν οι ξενοφοβικές, ομοφοβικές και μισαλλόδοξες φωνές ορισμένων ιεραρχών που δεν κρύβουν τη σύμπλευσή τους με την πιο ρατσιστική και βίαιη Ακροδεξιά, ο καθηγητής Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Χρυσόστομος Σταμούλης, υπενθυμίζει ότι ο Χριστός υπήρξε πρόσφυγας, επισημαίνει ότι η ορθόδοξη παράδοση διδάσκει όχι απλώς την ανεκτικότητα αλλά την ουσιαστική συνάντηση με το διαφορετικό και υπογραμμίζει ότι η ταύτιση μελών της Εκκλησίας με τη ναζιστική οργάνωση και με ακραίες φονταμενταλιστικές ομάδες συνιστά πραξικόπημα απέναντι στο Ευαγγέλιο.

● Εκφράζονται συχνά στον χώρο της Εκκλησίας απόψεις ξενοφοβικές, μισαλλόδοξες, εμποτισμένες με μίσος απέναντι σε οτιδήποτε διαφέρει από το κυρίαρχο κοινωνικό πρότυπο. Είναι σύμφωνες αυτές οι απόψεις με την ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία;

Ο ξένος στην ορθόδοξη παράδοση είναι μια κυρίαρχη οντολογική πραγματικότητα, γιατί ο ίδιος ο Xριστός είναι ιστορικά και θεολογικά ξένος.

Δεν γίνεται δεκτός από τα πολιτικά και τα θρησκευτικά συστήματα της εποχής του, διώκεται και ουσιαστικά εξορίζεται, όπως το αναπαριστά η Φυγή στην Αίγυπτο, που απεικονίζεται στις ορθόδοξες εκκλησίες.

Ο Χριστός είναι ένας φυγάς, ένας πρόσφυγας, ο οποίος ανοίγει στην ορθόδοξη θεολογία τον δρόμο της αποδοχής της ετερότητας.

Οχι απλά της ανοχής, έννοια την οποία συναντάμε στον χώρο της ευρωπαϊκής πολιτικής και η οποία εμπεριέχει την ανισότητα, καθώς αυτός που ανέχεται βρίσκεται σε θέση ισχύος έναντι του άλλου.

Η ορθόδοξη θεολογία προτείνει τη διαδικασία της πρόσληψης, όπως στο θαυμάσιο δοξαστικό του Μεγάλου Σαββάτου, όπου ο Ιωσήφ καθικετεύει να του δώσουν το σώμα του Ιησού και λέει «Δος μοι τούτον τον ξένον».

Οχι δώσε κάτι σ’ αυτόν τον ξένον, μια διαδικασία φιλανθρωπίας, αλλά μια βαθιά υπαρξιακή πρόταση που στοχεύει στην απόλυτη πρόσληψη του άλλου.

Ο ξένος γίνεται ο εαυτός μου, στόχος είναι να συναντηθούμε και να συνυπάρξουμε μέσα από την ετερότητά μας σ’ έναν κοινό τόπο, στον τόπο του εαυτού, ατομικού ή κοινωνικού.

Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα, το μέγεθος του οποίου ίσως ούτε η ίδια η Ορθοδοξία το κατάλαβε, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, και οπωσδήποτε δεν το έχει καταλάβει ο πολιτισμός μας.

● Πώς φτάνουμε στο σημείο να εκφράζονται μέσα στην Εκκλησία, αν όχι να κυριαρχούν, απόψεις διαμετρικά αντίθετες μ’ αυτή τη διδασκαλία;

Οταν η Εκκλησία άρχισε να αποκτά κρατική οντότητα, από το Διάταγμα των Μεδιολάνων και μετά, όταν δηλαδή άρχισε να μετακινείται από τον χώρο της εξορίας προς τη δημόσια πλατεία και ταυτόχρονα προς τον χώρο των κρατικών δομών, νομίζω ότι έχασε ένα μεγάλο κομμάτι του χαρισματικού της χαρακτήρα.

Λειτούργησε σε πλαίσια θεσμικά, απέκτησε δύναμη, και η δύναμη απομακρύνει από τους αδύναμους και καταφρονεμένους.

Επικράτησε η θεώρηση που θέλει τον εαυτό μας να ορίζεται στο πλαίσιο όχι μιας διαδικασίας αυτοπροσδιορισμού, αλλά μιας διαδικασίας ετεροπροσδιορισμού: είμαστε αυτό που δεν είναι οι άλλοι.

Αυτή η θεώρηση δημιούργησε τεράστια προβλήματα, φοβίες και νεκρώσεις του σώματος.

Κλειστήκαμε στο σώμα μας και αμελήσαμε τη συνάντηση με τον άλλο.

Ετσι, λοιπόν, σταδιακά η Εκκλησία αποξενώθηκε από τη βιβλική παράδοση και την παράδοση των Πατέρων της Εκκλησίας και ονόμασε παράδοση κάτι που δεν έχει καμία σχέση με τη διδασκαλία τους.

Ακούμε μέλη της Εκκλησίας να ταυτίζονται με τα φαινόμενα της Χρυσής Αυγής ή άλλων ακραίων φονταμενταλιστικών ομάδων, των οποίων η οντολογία και η ιδεολογία δεν έχουν καμία σχέση με τον πυρήνα της ορθόδοξης διδασκαλίας. Πρόκειται για πραξικόπημα απέναντι στο Ευαγγέλιο.

Βέβαια, δεν πρέπει να τα φορτώνουμε όλα στην Εκκλησία -αυτό θα ήταν μια εύκολη λύση, διότι τα ακραία φαινόμενα είναι κυρίως γέννημα ενός ασφυκτικού και φοβικού πολιτισμού, ο οποίος δεν στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις, αλλά στην αντιπαράθεση με κάτι που θεωρεί πως πάντα βρίσκεται εκτός του κλειστού του εαυτού.

Συνηθίσαμε μ’ αυτόν τον τρόπο να βλέπουμε το διαφορετικό σαν απειλή και όχι σαν τόπο συνάντησης με τον άλλο και άσκησης της αυτοσυνειδησίας μας.

● Βλέπουμε σήμερα ιεράρχες να πρωτοστατούν στον πόλεμο κατά του συμφώνου συμβίωσης, των αλλαγών στο μάθημα των Θρησκευτικών, της συζήτησης στο σχολείο για θέματα ισότητας των φύλων και αναπαραγωγής των διακρίσεων. Είναι αυτός ο ρόλος της Εκκλησίας;

Νομίζω ότι η Εκκλησία δεν έχει την πολυτέλεια να συνεχίσει να δίνει κι άλλες χαμένες μάχες, όπως έκανε στο παρελθόν - για παράδειγμα, στο θέμα των ταυτοτήτων και του πολιτικού γάμου.

Για τα θέματα αυτά υπάρχει η πολιτεία που κινείται με βάση το Σύνταγμα και τους νόμους.

Η Εκκλησία έχει δημόσιο λόγο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχει την εξουσία να επιβάλει τις απόψεις της. Πολιτειακά είναι ένα μέρος του κόσμου, όπως είναι οι υπόλοιπες θρησκείες που υπάρχουν στον ελληνικό χώρο.

Κανένας σοβαρός συνταγματολόγος δεν ερμηνεύει σήμερα τον συνταγματικό όρο «επικρατούσα θρησκεία» με την έννοια της κρατικής ή της ευνοούμενης θρησκείας.

Είναι η θρησκεία της πλειονότητας του ελληνικού λαού, τίποτα περισσότερο.

Γι’ αυτό και στην πραγματικότητα δεν έχει αναγνωριστεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία κανένα ιδιαίτερο προνόμιο σε σχέση με τις άλλες θρησκείες στη χώρα μας.

Είναι ατυχές να λέγεται, για παράδειγμα, ότι το μάθημα των Θρησκευτικών στην εκπαίδευση είναι προνόμιο της Εκκλησίας.

Ανήκει αποκλειστικά στην πολιτεία, αυτό ορίζει ο νόμος.

Νομίζω ότι το πρόβλημα δεν βρίσκεται στη νομοθεσία, αλλά στην υπέρβαση των ορίων τόσο από την πολιτεία όσο και από την Εκκλησία· και σε εκείνες τις διαστρεβλώσεις που δημιουργεί η οποιαδήποτε επικίνδυνη συναλλαγή που στοχεύει στην εξυπηρέτηση άλλων συμφερόντων.

● Οι ομόφυλες σχέσεις και ο διαφορετικός σεξουαλικός προσανατολισμός βρίσκονται σταθερά στο στόχαστρο ιεραρχών, που επικαλούνται κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας. Εχουν δίκιο;

Οταν αναφέρεται η Εκκλησία σε θέματα ανθρωπολογίας, που δεν σχετίζονται με τον πυρήνα του χριστιανικού δόγματος, πρέπει να είναι πολύ προσεκτική ώστε να διαλέγεται με τις σύγχρονες επιστήμες και τα επιτεύγματά τους, αν την ενδιαφέρει μια ποιμαντική που δίνει νόημα και παραμυθία στη ζωή των ανθρώπων.

Οταν ο Μεγάλος Βασίλειος έγραφε την «Εξαήμερο» και ο Αγιος Γρηγόριος το «Περί κατασκευής του ανθρώπου», είχαν κατά νου το επιστημονικό κοσμοείδωλο της εποχής τους.

Σήμερα η συζήτηση επιβάλλεται να ξαναγίνει, παίρνοντας υπόψη το επιστημονικό κοσμοείδωλο της σημερινής εποχής.

Με βάση αυτό το κοσμοείδωλο πρέπει να εκφράσει τη γνώμη της η Εκκλησία.

● Η κατάσταση φαίνεται να είναι πολύ διαφορετική στην περίπτωση του Πάπα, του Οικουμενικού Πατριάρχη ή του αρχιεπισκόπου Αλβανίας. Πού οφείλεται η διαφορά;

Πράγματι έχουν γίνει πολλά βήματα με τον καινούργιο Πάπα· ο λόγος του είναι διαφορετικός.

Μακάρι να μη μείνει μόνο στο συμβολικό επίπεδο, αλλά να περάσει στο επίπεδο της πράξης, αλλάζοντας τις δομές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Η ταύτιση της Εκκλησίας με μια εθνική συνείδηση και μια κρατική δομή δημιουργεί τον κίνδυνο του εθνοφυλετισμού και των προβλημάτων που αυτός γεννά.

Οταν δεν έχει η Εκκλησία την ισχύ της κρατικής δομής, στέκεται διαφορετικά απέναντι στην ετερότητα.

Πράγματι, ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας και ο Οικουμενικός Πατριάρχης αποτελούν κατεξοχήν παράδειγμα πρόσληψης της ετερότητας.

Σ’ αυτή την περίπτωση, η χριστιανική ταυτότητα διαλέγεται με διαφορετικές ταυτότητες, έχοντας ισχυρή αίσθηση αυτοσυνειδησίας, χωρίς όμως να κυριαρχεί το κριτήριο ποιος είναι καλύτερος ή χειρότερος.

Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι θρησκείες μπορούν να αποτελέσουν εκείνες τις «ανίσχυρες» δυνάμεις που συγκροτούν ενότητα και δίνουν στοιχεία ελευθερίας.

Αλλά και στην ελληνική Ορθοδοξία, οι προκλητικές φωνές δεν είναι ο κανόνας της Εκκλησίας, δεν εκφράζουν το σύνολό της.

Είναι φωνές προσωπικές, οι οποίες δημιουργούν προβλήματα επειδή είναι πάρα πολύ επίμονες.

Η επίσημη Εκκλησία δεν έχει εκφράσει απόψεις ξενοφοβικές ή αν το έχει κάνει, κάποιες ελάχιστες φορές, τούτο αποτελεί εξαίρεση στην πορεία της.

Νομίζω ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι υποχρεωμένη η Εκκλησία να κινηθεί στην κατεύθυνση της πραγμάτωσης μιας ειρηνικής και ουσιαστικής κοινωνικής ζωής, αν θέλει να συμμετέχει στον δημόσιο διάλογο και ταυτόχρονα να κινείται στο πλαίσιο του παραδείγματος του Χριστού.

Θα είναι κρίμα να μην αντλήσει από τον τεράστιο πλούτο της παράδοσης και των μνημείων του πολιτισμού της Ορθοδοξίας, αλλά από τις εξαιρέσεις αυτής της παράδοσης, που δεν είναι και οι καλύτερες και ενέχουν τον κίνδυνο να οδηγήσουν την Εκκλησία εκτός της Ιστορίας

Κώστας Καβανόζης Το χαρτόκουτο Εκδόσεις Πατάκη, σελ. 133,

Το νέο μυθιστόρημα του Καβανόζη είναι μια ιδιωτική κιβωτός μνήμης, από το εσωτερικό της οποίας θα ξεπηδήσουν όλες οι πρωτόγνωρες εμπειρίες του κεντρικού ήρωα-αφηγητή

Οι καταστάσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι ήρωες στις τρεις νουβέλες του πρώτου πεζογραφικού βιβλίου του Κώστα Καβανόζη υπό τον τίτλο Χοιρινό με λάχανο (2004) εμφορούνται από ένα ιδιαιτέρως βίαιο πνεύμα, το οποίο βάζει στο κέντρο του τον ακρωτηριασμό, τόσο ως συμβολικό ή αλληγορικό δεδομένο του μύθου όσο και ως πραγματικό στοιχείο της δράσης: ακρωτηριασμός υλικός και σωματικός αλλά και ψυχικός ή διανοητικός. Καταφεύγοντας στον ελεύθερο πλάγιο λόγο, με τον αφηγητή του έτοιμο να ταυτιστεί με τα αισθήματα και τις ψυχικές αντιδράσεις των ηρώων, ο Καβανόζης θα φέρει σε αντίκρουση τις οπτικές γωνίες των πρωταγωνιστών του, τοποθετώντας, πάντως, τις αντιθετικές γραμμές τους στο εσωτερικό μιας ενιαίας  παραληρηματικής ροής. Η μέθοδος του παραληρήματος θα ρίξει εντελώς έξω το δεύτερο βιβλίο του Καβανόζη, το μυθιστόρημα Του κόσμου ετούτου (2009), μια προσπάθεια σύγχρονου διαλόγου με τις ντοπιολαλιές και τη λαϊκή παράδοση της Θράκης, αλλά θα ξαναβρεί τη φόρμα της στη συλλογή διηγημάτων Ολο το φως απ' τα φεγγάρια (2011). Εκείνο που θα αποτυπωθεί στα περισσότερα διηγήματα της συλλογής είναι ένας πέρα για πέρα αφανής κόσμος, που ζει εξαρχής βυθισμένος στην ανωνυμία και στη σιωπή, κοπιάροντας ακούραστα τον εαυτό του. Ακούραστα; Οχι ακριβώς. Οι αποπροσωποποιημένοι ήρωες του Καβανόζη τρυπούν με μιαν απρόσμενη δύναμη το κουκούλι της ισοπεδωμένης τους υπόστασης για να έρθουν κάποια ώρα σε οριστική ρήξη μαζί της. Με μιαν έκφραση που έχει και πάλι ως κύριο χαρακτηριστικό το ακατάσχετο της γλώσσας και της συνείδησης, ο Καβανόζης θα ενοποιήσει, όπως και στο Χοιρινό με λάχανο, τις αφηγηματικές φωνές του, από τις οποίες δεν θα λείψουν εκ νέου κάποιοι απόηχοι θρακιώτικης ντοπιολαλιάς, κάθε άλλο παρά ενοχλητικοί πλέον. Τα ισχυρότερα σημεία της τεχνικής του θα είναι τώρα οι πυκνές χρονικές παλινδρομήσεις και η αδιάκοπη συρρίκνωση ή διαστολή των εικόνων του.

Εκανα αυτή τη μακρά και κάπως τεχνική εισαγωγή προκειμένου να προϊδεάσω για τις τομές που θα επιφέρει (παρά τις κάποιες υπόγειες συνέχειες) το καινούργιο μυθιστόρημα του Καβανόζη σε σχέση με την παλαιότερη πεζογραφική παραγωγή του. Η βία και οι αποπροσωποποιημένοι ήρωες έχουν εδώ αποσυρθεί από τη σκηνή δίνοντας τη θέση τους σε μια κατά βάσιν πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ενώ σημαντικά έχει υποχωρήσει και το παραληρηματικό στοιχείο, το οποίο τείνει να αντικατασταθεί από έναν έρρυθμο, σχεδόν μουσικό λόγο. Λόγος ο οποίος, όταν δεν θυμίζει τις παιγνιώδεις συντακτικές ακροβασίες του Σκαρίμπα, παραπέμπει σε μια πρωτογενή γλώσσα: γλώσσα παιδιού και άγουρου εφήβου, αλλά και γλώσσα ενηλίκου ο οποίος, επιστρέφοντας νοερά στα παιδικά, τα εφηβικά και τα πρώτα νεανικά του χρόνια, δεν μπορεί παρά να επηρεαστεί από τη νοητική και συναισθηματική τους σύγχυση και ασάφεια.

Θα έλεγα πως η άτακτη επιστροφή στο παρελθόν, το συνεχές μπρος-πίσω του χρόνου (ας θυμηθούμε τις παλινδρομήσεις στο Ολο το φως απ' τα φεγγάρια), αποτελεί το απαραγνώριστο χαρακτηριστικό του Χαρτόκουτου, που είναι μια ιδιωτική κιβωτός μνήμης (δεν ξέρω κατά πόσον αυτοβιογραφική) από το εσωτερικό της οποίας θα ξεπηδήσουν όλες οι πρωτόγνωρες εμπειρίες του κεντρικού ήρωα-αφηγητή: οι ερωτικές ανταλλαγές με τα κορίτσια, που θα αναδείξουν μια μοναχική σεξουαλικότητα, η οποία δεν θα τον εγκαταλείψει και κατά τη διάρκεια του ενήλικου βίου του, τα παιχνίδια και οι πλάκες με τους συμμαθητές και τους φίλους, οι μορφές του πατέρα και της μάνας, η ανακάλυψη του αισθησιακού μεγαλείου της φύσης, αλλά και το πολυθέαμα της παρελθούσης καθημερινότητας με το οποίο είναι συνδεδεμένα τα αντικείμενα που περιλαμβάνει ένας εκτενής κατάλογος ονομάτων, μια διαρκής πηγή υπομνήσεων και αναμνήσεων.

Το Χαρτόκουτο είναι ένα μυθιστόρημα της παιδικής ηλικίας και της νιότης που μπορεί να διαβαστεί και κομματιαστά: χωρισμένα τα κεφάλαιά του διαθέτουν πλήρη αυτονομία, αλλά όλα μαζί συνθέτουν έναν κορμό με ενιαία (αν και εκ των πραγμάτων έκκεντρη) πλοκή και δράση. Πρωταγωνιστές και κομπάρσοι θα διαγράψουν έναν διαφορετικό χρονικό κύκλο κάθε φορά ενόσω ο αφηγητής θα αφεθεί (εν προκειμένω ο Καβανόζης θα εκμεταλλευτεί την παραληρηματική γλώσσα των προηγούμενων βιβλίων του) σε ποικίλες υπερλογικές παρεκβάσεις: όνειρα, φαντασιώσεις, αυθυποβολές, ποιητικές μικροεκρήξεις. Ενα βιβλίο δουλεμένο σε πολύωρο εργαστήριο με δύσκολα υλικά. Τι θα απομείνει; Οχι μια προσωπική εξομολόγηση αλλά ένα υποβλητικό μνημονικό ταξίδι. Μια αναμέτρηση άλλοτε με κομμάτια του παρελθόντος που έχουν διασωθεί διά παντός και άλλοτε με σημεία του που εξακολουθώντας να μένουν κενά μάς καλούν να τα συμπληρώσουμε κατά το δοκούν: με το σώμα, με το μυαλό ή με τη φαντασία μας.

Αγαθοκλής Αζέλης, Σκιές Ασωμάτων, ποίηση, Λογείον 2016

Απόπειρα αντιμεταχώρηδης


Τις μνήμες αρχειοθετείς με ακρίβεια ταξινόμου
Στις ώρες της ανημποριάς να'χεις να ανατρέχεις
Όμως αυτές ατίθασες βγαίνουν απ' το κουτί τους
Σε διπλανά τους χώνονται όταν εσύ δε βλέπεις
Ή και σε άλλα μακρινά φτιάχνοντας συμμορίες
Καρτέρι στήνουν φονικό καθημερνή και σχίλη
Σε σκέψεις στέριες τακτικές νομίμως δηλωμένες
Ενδύονται τα ρούχα τους ιππεύουν τ' άλογό τους
Τροχάζουνε αφρίζοντας στο στάβλο των πεσόντων
Προβάρουν σάρκα ζωντανή ψάχνοντας στο ερμάρι
Αλλόκοτοι αναφαίνονται στον αργυρό καθρέφτη
Να ξεπροβάλλουν άμαθοι κάτω από πλούσια λεία
Τις πιάνει μαύρος πανικός και παίρνουνε τους δρόμους
Σκορπίζουν στο αλάφιασμα το κτήμα του παρόντος
Με την παλιά ταυτότητα γυρνάνε στο αρχείο
Ασφάλεια κι οικειότητα βρίσκοντας στο κελί τους


Κλειδοθήκη

Κλειδιά αναμνηστικά θυρών
Από οικείες κατεδαφισμένες
Κάποια ακυρωμένα από
Αλλαγμένες κλειδαριές
Άλλα περίτεχνα δίχως αυτότητα
Σε αναγκαστική συνεύρεση

Ξεχωρίζει αυτό με τ'αποτύπωμά του
Αυτό που αχρήστεψε ένα δικό μου Μεσολόγγι

Πενήντα χρόνια μετά Νέες Προσεγγίσεις στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών Επιστημονικό Συνέδριο 20 - 22 Απριλίου 2017 ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ «ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΖΕΡΒΑΣ» ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 48, ΑΘΗΝΑ

Έλληνες στο εξωτερικό: στον αστερισμό της Αντίστασης
Συντονισμός: Δημήτρης Δημητρόπουλος
16:00 Βιβιάννα Βούλγαρη, Συνεργασία, ανοχή, και αντίσταση:
στάσεις των Ελλήνων της Ολλανδίας απέναντι στην
ελληνική χούντα την περίοδο 1967-1974
16:20 Σάκης Γκέκας, Μετανάστες ακτιβιστές. Ο αντιδικτατορικός
αγώνας στον Καναδά
16:40 Αντώνης Σαραντίδης, Η «Ένωσις των εν Παρισίοις Ελλήνων
Σπουδαστών»: ο Ελληνικός Φοιτητικός Σύλλογος του
Παρισιού την περίοδο της δικτατορίας
17:00 Συζήτηση
17:20 Διάλειμμα
Η «στιγμή» της μετάβασης
Συντονισμός: Έφη Γαζή
17:40 Δημήτρης Παπαδιαμάντης, Προς τη διαμόρφωση μιας
αντικαραμανλικής δεξιάς: Ιούλιος-Δεκέμβριος 1974
18:00 Σεθέλος-Ισίδωρος Μπάλιος, Η ελληνική μεταπολίτευση
στον ισπανικό τύπο. Επιστροφή Κ. Καραμανλή και
δημοψήφισμα για το πολιτειακό ζήτημα, Ιούλιος -
Δεκέμβριος 1974
18:20 Σοφία Βιδάλη, Δικτατορία – Δημοκρατία – Κουλτούρες
καταστολής: Η σιωπή της ιστορίας και η «κάθαρση»
που δεν έγινε
18:40 Τάσος Σακελλαρόπουλος, Το πατριωτικό κύρος και η
δίκη των πρωταιτίων
19:00-19.30 Συζήτηση
Λήξη εργασιών συνεδρίου
ΣΥΝΕΔΡΟΙ
Χριστίνα Αγριαντώνη, ομ. καθηγήτρια Ιστορίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ● Νίκος
Αλιβιζάτος, ομ. καθηγητής Συνταγμ. Δικαίου ΕΚΠΑ ● Στάθης Αραποστάθης, επ.
καθηγητής Ιστορίας Επιστήμης και Τεχνολογίας ΜΙΘΕ/ΕΚΠΑ ● Σωτήρης Βαλντέν,
διδάσκων Université Libre de Bruxelles ● Χρύσα Βαχτσεβάνου, ιστορικός, Φόρουμ
Σύγχρονης Ιστορίας Λειψίας ● Σοφία Βιδάλη, καθηγήτρια Εγκληματολογίας και
Αντεγκληματικής Πολιτικής ΔΠΘ ● Πολυμέρης Βόγλης, αν. καθηγητής Ιστορίας
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ● Βιβιάννα Βούλγαρη, ιστορικός ● Έφη Γαζή, αν.
καθηγήτρια Ιστορίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ● Κωνστάντζα Γεωργακάκη,
αν. καθηγήτρια τμ. Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ ● Σάκης Γκέκας, αν. καθηγητής
Ιστορίας York University, Toronto ● Κατερίνα Δέδε, εντετ. ερευνήτρια ΙΙΕ/ΕΙΕ ●
Δημήτρης Δημητρόπουλος, διευθυντής ερευνών ΙΙΕ/ΕΙΕ ● Ελευθερία Δελαζάνου,
υπ. δρ Ιστορίας της Τέχνης ΑΣΚΤ ● Στράτος Δορδανάς, επ. καθηγητής Ιστορίας Τμ.
Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ΠΑΜΑΚ ● Σπύρος Κακουριώτης,
μεταπτ. φοιτητής Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας ΕΚΠΑ ● Λεωνίδας
Καλλιβρετάκης, διευθυντής ερευνών ΙΙΕ/ΕΙΕ ● Βαγγέλης Καραμανωλάκης, επ.
καθηγητής Ιστορίας ΕΚΠΑ ● Κωστής Καρπόζηλος, ιστορικός, διευθυντής ΑΣΚΙ ●
Ηλίας Καφάογλου, συγγραφέας, δημοσιογράφος ● Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, δρ
Συνταγματικού Δικαίου ΕΚΠΑ, δικηγόρος ● Αλέξανδρος Κιτροέφ, αν. καθηγητής,
Haverford College, ΗΠΑ ● Δανάη Κολτσίδα, πολιτική επιστήμονας ● Ελένη Κούκη,
δρ Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας ΕΚΠΑ ● Τάσος Κωστόπουλος,
δημοσιογράφος, «Εφημερίδα των Συντακτών» ● Λίλα Λεοντίδου, αρχιτέκτων-
πολεοδόμος-γεωγράφος, δρ University of London ● Αντώνης Λιάκος, ομ. καθηγητής
Ιστορίας ΕΚΠΑ ● Τζένη Λιαλιούτη, διδάσκουσα Τμ. Πολιτικής Επιστήμης και
Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο ● Χρίστος Μάης, υπ. δρ Πολιτισμικής Ιστορίας
Universiteit Leiden, επιστημονικός συνεργάτης ΟΛΘ ΑΕ ● Ευγένιος Ματθιόπουλος,
καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Πανεπιστημίου Κρήτης ● Μαρία Μόσχου, δρ
Ιστορίας της Τέχνης
ΕΚΠΑ ● Σεθέλος-Ισίδωρος Μπάλιος, υπ. δρ Σύγχρονης
Ιστορίας Universidad Complutense de Madrid ● Θανάσης Μπέτας, δρ Σύγχρονης
Ιστορίας ● Ηλίας Νικολακόπουλος, ομ. καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης ΕΚΠΑ ●
Μαρία Νικολοπούλου, συνεργ. επιστημ. προσωπικό ΕΑΠ ● Γεράσιμος Νοταράς,
επικεφαλής Ιστορικού Αρχείου Εθνικής Τράπεζας ● Ευγενία Παλιεράκη, επ.
καθηγήτρια Ιστορίας Université de Cergy-Pontoise ● Κώστας Παλούκης, δρ
Ιστορίας, επιστημονικός συνεργάτης ΟΛΘ ΑΕ ● Δημήτρης Παπαδιαμάντης, δρ
Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΕΚΠΑ ● Άννα Παπαέτη, μεταδιδακτ. ερευνήτρια
● Σοφία Αλεξία Παπαζαφειροπούλου, μεταδιδακτ. ερευνήτρια ΕΜΠ ● Γιάννης
Παπακονδύλης, υπ. δρ Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας ΕΚΠΑ ●
Νίκος Παπαναστασίου, λέκτορας τμ. Επικοινωνίας και ΜΜΕ ΕΚΠΑ ● Πέτρος
Παπαπολυβίου, αν. καθηγητής Ιστορίας Πανεπιστημίου Κύπρου ● Έφη Πενταλιού,
fellow LSE IDEAS ● Τριαντάφυλλος Πετρίδης, ιστορικός, εκπαιδευτικός ● Σωτήρης
Ριζάς, διευθυντής ερευνών ΚΕΙΝΕ/ Ακαδημία Αθηνών ● Αλέξανδρος Σακελλαρίου,
δρ Κοινωνιολογίας της θρησκείας, διδάσκων Παντείου Πανεπιστημίου & ΕΑΠ
● Τάσος Σακελλαρόπουλος, ιστορικός, υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων Μουσείου
Μπενάκη ● Βασιλική Σακκά, ιστορικός, σύμβουλος Φιλολόγων Νομού Μεσσηνίας
● Αιμιλία Σαλβάνου, διδάσκουσα ΕΑΠ ● Πασχάλης Σαμαρίνης, δρ Πολεοδομίας
και Χωροταξίας ΕΜΠ ● Αντώνης Σαραντίδης, μεταπτ. φοιτητής Νεότερης και
Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας ΕΚΠΑ ● Άννα-Μαρία Σιχάνη, υπ. δρ Νεοελληνικής
Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ● Χρυσοβαλάντης Στειακάκης, ιστορικός
Τέχνης, υπ. δρ ΑΠΚΥ ● Μαρία Στυλιανού, ιστορικός, εκπαιδευτικός ● Ζήσιμος
Συνοδινός, ιστορικός, αρχειονόμος ● Αλεξάνδρα Σφοίνη, εντετ. ερευνήτρια ΙΙΕ/ΕΙΕ
● Γιάννης Τζανετάκος, δημοσιογράφος ● Χρήστος Τσάκας, μεταδιδακτ. ερευνητής
Freie Universität Berlin ● Τέλης Τύμπας, αν. καθηγητής Ιστορίας της Τεχνολογίας
στους Νεότερους Χρόνους ΜΙΘΕ/ΕΚΠΑ ● Άννα Φιλίνη, εικαστικός ● Γιάννης
Φωτόπουλος, υπ. δρ ΜΙΘΕ/ΕΚΠΑ ● Χρήστος Χρηστίδης, διδάσκων ΕΑΠ
Οργανωτική επιτροπή Γραμματεία συνεδρίου
Χριστίνα Αγριαντώνη Γιάννης Παπακονδύλης
Πολυμέρης Βόγλης
Λεωνίδας Καλλιβρετάκης
Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Κωστής Καρπόζηλος
Τάσος Σακελλαρόπουλος
Πενήντα χρόνια μετά
Νέες Προσεγγίσεις στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών
Επιστημονικό Συνέδριο
20 - 22 Απριλίου 2017
ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ
ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ «ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΖΕΡΒΑΣ»
ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 48, ΑΘΗΝΑ
Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών Αρχεία Σύγχρονης
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Κοινωνικής Ιστορίας
Πέμπτη, 20 Απριλίου
09:30-10.30 Έναρξη συνεδρίου
Χαιρετισμοί
Ταξιάρχης Κόλιας, Διευθυντής ΙΙΕ/EIE
Ηλίας Νικολακόπουλος, Πρόεδρος Δ.Σ. ΑΣΚΙ
Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, Αντί προλόγου
Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Ιστοριογραφικά κεκτημένα
και αιτούμενα
Το δικτατορικό καθεστώς σε διεθνές περιβάλλον
Συντονισμός: Ηλίας Νικολακόπουλος
10:30 Έφη Πενταλιού, Η ελληνική δικτατορία και η διεθνής
κοινή γνώμη
10:50 Χρύσα Βαχτσεβάνου, Οι ελληνογερμανικές σχέσεις κατά
την περίοδο της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών
(1967-1974)
11:10 Νίκος Παπαναστασίου, Η ραδιοφωνική «Εκπομπή του
Μονάχου» και η εξέλιξη των ελληνογερμανικών σχέσεων
(1967-1974)
11:30 Πέτρος Παπαπολυβίου, Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου
Μακαρίου στην Αθήνα, τον Σεπτέμβριο του 1971: μια
κομβική στιγμή στις σχέσεις Αθηνών - Λευκωσίας και
στην πολιτική της δικτατορίας στο Κυπριακό
11:50 Συζήτηση
12:20 Διάλειμμα
Ελληνοαμερικανικές σχέσεις
Συντονισμός: Κωστής Καρπόζηλος
12:30 Σωτήρης Ριζάς, Δημοκρατία και αυταρχισμός στην
αμερικανική πολιτική σκέψη της δεκαετίας του ’60
12:50 Χρήστος Χρηστίδης, “Α vital tie”… Οι Ηνωμένες Πολιτείες
και η δικτατορία των συνταγματαρχών: επίσημη πολιτική
και κοινωνική δυναμική στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου
13:10 Αλέξανδρος Κιτροέφ, Το καθεστώς της 21ης Απριλίου
και ο Αμερικής Ιάκωβος: μια ιδιότυπη σχέση Εθνικού
Κέντρου και Ομογένειας
13:30 Τζένη Λιαλιούτη, Μεταξύ «αμερικανικής κατοχής» και
«ηθικού κύρους»: Η αμερικανική πολιτιστική διπλωματία
στην Ελλάδα 1967-1973
13:50 Συζήτηση
14:20 Μεσημεριανό διάλειμμα

ΔΕΛΦΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών

Στόχος της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών είναι η διαχρονική και συγχρονική μελέτη και διδασκαλία του ευρωπαϊκού πολιτισμού και ιστορίας και των τρόπων με τους οποίους η Ευρώπη καλείται να ανταποκριθεί στις πολιτικές, οικονομικές και πολιτισμικές προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης.

Η Ακαδημία οργανώνει στους χώρους του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, με την υποστήριξη και τη χορηγία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, εντατικά διεπιστημονικά Σεμινάρια, τα οποία απευθύνονται σε μεταπτυχιακούς φοιτητές/υποψήφιους διδάκτορες αλλά και τελειόφοιτους προπτυχιακούς φοιτητές.

Το πρόγραμμα και η ακαδημαϊκή λειτουργία της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών επιβλέπεται από διεθνή Επιτροπή, αποτελούμενη από τους Καθηγητές:

Homi Bhabha (Harvard; Anne F. Rothenberg Professor of the Humanities, Director of the Mahindra Humanities Center; http://english.fas.harvard.edu/faculty/bhabha/)

Georges Dertilis, (École des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris; Directeur d'études;   http://www.dertilis-history.gr/fr/Default.aspx)

Peter Frankopan (Oxford; Senior Research Fellow at Worcester College, Oxford; Director of the Oxford Centre for Byzantine Research;  http://www.peterfrankopan.com/)

Michelle Lamont (Harvard; Robert I. Goldman Professor of European Studies; Professor of Sociology and African and African-American Studies at Harvard University; Director of the Weatherhead Center for International Affairs; http://scholar.harvard.edu/lamont/home)

Spiros Pollalis (Harvard; Professor of Design, Technology and Management at the Harvard Design School; http://www.gsd.harvard.edu/person/spiro-pollalis/)

Panagiotis Roilos (Harvard; George Seferis Professor of Modern Greek Studies and Professor of Comparative Literature; Ιδρυτής της Ακαδημίας κα ιΠρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής; http://scholar.harvard.edu/roilos/home).    

Τα Σεμινάρια διαρκούν δύο εβδομάδες και διδάσκονται στην αγγλική γλώσσα από διεθνώς καταξιωμένους επιστήμονες. Οι διδάσκοντες προσεγγίζουν το θέμα τους διεπιστημονικά (αντλώντας δηλαδή τόσο από τις ανθρωπιστικές όσο και από τις κοινωνικές επιστήμες). Συμπληρώνονται από εξειδικευμένο ερευνητικό εργαστήριο (“workshop”) ή επιπλέον διαλέξεις επισκεπτών Καθηγητών για θέματα τα οποία άπτονται της ευρωπαϊκής πολιτικής και πολιτισμικής επικαιρότητας.  

Τα Σεμινάρια της Ακαδημίας επικεντρώνονται στους χώρους των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών. Το πρώτο έτος η Ακαδημία θα εστιασθεί στην πολύπλευρη (πολιτική, οικονομική, γεωπολιτική, ανθρωπιστική) κρίση στην Ευρώπη. Το καλοκαίρι του 2017, η Δελφική Ακαδημία θα λειτουργήσει το δεύτερο μισό του Ιουνίου (19-29 Ιουνίου).

Τα Σεμινάρια θα διδάξουν οι Καθηγητές:

1. Peter E. Gordon (Amabel B. James Professor of History, Faculty Affiliate Department of Philosophy, Harvard University;http://history.fas.harvard.edu/people/peter-e-gordon).

2. Στέφανος Πεσμαζόγλου (Professor of Political Ideology and Public Policies, Department of Political Science and History, Panteion University, Athens; http://www.panteion.gr/site_ufiles/file/pdf_polhist/29%20Pesmazoglou%20CV%202016%20ENG.pdf ).

3. Jacques Rupnik (Director of Research at CERI and Professor at Sciences Po in Paris and visiting professor at the College of Europe in Bruges; http://www.sciencespo.fr/ceri/en/users/jacquesrupnik)

To Σεμινάριο Post-secularism in an Era of Crisis με τον Καθηγητή Peter E. Gordon θα μελετήσει τον επαναπροσδιορισμό του περιεχομένου της κατηγορίας του «κοσμικού» στα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη, τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν πρωτοφανούς έκτασης πολιτισμικές και θρησκευτικές ανομοιογένειες. Πρόκειται για μία σύνθετη κοινωνικοπολιτική κατάσταση, η οποία επιβάλλει την ανάγκη εξεύρεσης καινούριων εννοιών και πλαισίων δράσης που θα επιτρέψουν την μεγαλύτερη δυνατή ενσωμάτωση ετερόκλητων πολιτισμικών στοιχείων στις σύγχρονες κοινωνίες και θα συμβάλουν στην συνέχιση και ενίσχυση των διαδικασιών δημοκρατικής λήψης αποφάσεων. Το διεπιστημονικό αυτό Σεμινάριο, μεταξύ άλλων, θα διερευνήσει κριτικά την έννοια του «μετα-κοσμικού» του Jürgen Habermas καθώς και άλλες σύγχρονες προσεγγίσεις του κοσμικού δημοκρατικού ιδεώδους.    

 Το διεπιστημονικό Σεμινάριο Europe in Crisis: Populism, Xenophobia, and the Future of Democracy με τον Καθηγητή Στέφανο Πεσμαζόγλου θα εξετάσει διάφορες εκφάνσεις της πολύπλευρης Ευρωπαϊκής κρίσης, με σημεία αναφοράς τις έννοιες "δημοκρατία" και "Ευρώπη",  τις διάφορες κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις και τα διαβρωτικά φαινόμενα όπως η ξενοφοβία, ο ρατσισμός και ο λαϊκισμός. 

Το Σεμινάριο European Responses to the Migrant Crisis: Political Divides and Contrasting Narratives με τον Καθηγητή Jacques Rupnik θα εστιασθεί στις διαχωριστικές γραμμές (Ανατολή-Δύση) μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση εν σχέσει με την προσφυγική κρίση και στους τρόπους με τους οποίους οι διαφορές αυτές θα μπορούσαν να αμβλυνθούν ή να ξεπερασθούν.

Με το πέρας του προγράμματος των Σεμιναρίων θα απονέμεται στους φοιτητές πιστοποιητικό φοίτησης στην Ακαδημία από το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, όπου θα αναγράφονται οι τίτλοι των Σεμιναρίων και τα ονόματα των αντίστοιχων καθηγητών. 

Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές θα πρέπει να υποβάλουν σχετική αίτηση, η οποία θα συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

 1) Βιογραφικό (όχι περισσότερες από 3 σελίδες).

 2) Σύντομη περιγραφή ερευνητικών ενδιαφερόντων και στόχων (έως 200 λέξεις).

 3) Δύο συστατικές επιστολές. Στην περίπτωση μεταπτυχιακών φοιτητών/υποψηφίων διδακτόρων μία από τις επιστολές πρέπει να προέρχεται από τον επιβλέποντα Καθηγητή. Οι επιστολές συνιστάται να περιλαμβάνουν πληροφορίες για τα μαθήματα σε αντικείμενα σχετικά με την θεματολογία των Σεμιναρίων τα οποία έχουν παρακολουθήσει οι υποψήφιοι και την επίδοσή τους σε αυτά.
4) Αποδεικτικό ικανής γνώσης της αγγλικής.

Οι φοιτητές θα καταβάλουν στο Κέντρο Δελφών δίδακτρα 350 ευρώ. Το ποσό αυτό θα καλύπτει την διαμονή και διατροφή τους στις εγκαταστάσεις του Κέντρου καθώς και την παρακολούθηση των Σεμιναρίων.

Προθεσμία υποβολής αιτήσεων είναι η 30η Απριλίου. Οι αιτούντες θα πληροφορηθούν για την έκβαση των αιτήσεών τους μέχρι τις 20 Μαΐου. Οι αιτήσεις πρέπει να αποσταλούν στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών (κυρία Αθηνά Γκότση, conferences2@eccd.gr)

Panagiotis Roilos
George Seferis Professor of Modern Greek Studies  and Professor of Comparative Literature
Faculty Associate, The Weatherhead Center for International Affairs
Faculty Associate, Minda de Gunzburg Center for European Studies
Harvard University
Member of the Governing Board, European Cultural Center of Delphi