Τα πολυσπόρια

       Τι είναι τα πολυσπόρια; Αυτό που λέει η λέξη: πολλοί σπόροι που μαγειρεύονται μαζί. Κριθάρι, Καλαμπόκι, κουκιά, ρεβύθια, κ.λπ. με διάφορα μυρωδικά και σταφίδες φτιάχνουν τη σούπα που ονομάζεται πολυσπόρια. Η ίδια λέξη όμως εννοεί και τη γιορτή, το έθιμο που συνήθιζαν οι αγρότες να προσφέρουν ως μια μορφή αναίμακτης θυσίας για να καλοπιάσουν τις αρνητικές δυνάμεις της φύσης. Στην Πρέβεζα , αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές αυτό γινόταν στις 21 Νοεμβρίου. Αλλού, πολυσπόρια έφτιαχναν του Αγίου Αντρέα(30 Νοεμβρίου) ενώ στη Θράκη τα έβραζαν της αγίας Βαρβάρας(4 Δεκεμβρίου),από την οποία έπαιρναν και το όνομα. Αυτή ήταν η περίοδος για την προσφορά σπόρων των αγροτών που ο κόπος τους εξαρτιόταν από ανεξέλεγκτους παράγοντες. Κι αυτό, όσο και να έχουν αλλάξει τα πράματα, συνεχίζεται.

       Τα πολυσπόρια όμως είναι μια εθιμική εκδήλωση που έρχεται από πολύ παλιά, από τότε δηλαδή που ο άνθρωπος δεν είχε καμιά αγροτική τεχνολογία να προβλέψει αλλά και να αποτρέψει τη ζημιά. Η σοδειά του καλοκαιριού ήδη κόντευε να φτάσει στη μέση και με τρόμο αντιμετώπιζε τον ερχομό του χειμώνα αλλά και την προοπτική να μην πάει καλά η φθινοπωρινή σπορά(«Μισό ‘φαγα, μισό ‘ σ«Όπως τρέχει το νερό να τρέχει το βιο»πειρα, μισό ‘χω να περάσω»). Οι σπόροι, οι πρώτοι,   σπέρνονταν τον Οκτώβριο, γύρω τ' Άη Δημητριού, η δεύτερη φάση στο τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου και ολοκληρωνόταν τις αρχές Δεκεμβρίου. Η σπορά του Νοεμβρίου συνέπιπτε με τον αρχαιοελληνικό μήνα  Πυανεψιώνα(Οκτώβριος-Νοέμβριος), όπου οι γεωργοί προσέφεραν τα πυανόψια, ή την πανσπερμία προς τιμή της Δήμητρας. Είναι η ίδια αντίληψη. Η ανάγκη του ανθρώπου να προσφέρει πολλούς σπόρους(πολυσπόρια) ή όλων των  ειδών τους σπόρους(πανσπερμία) για να εξουδετερώσουν το κακό, να έχουν τους θεούς μαζί. Στους χριστιανικούς χρόνους το ρόλο αυτό ανέλαβε η Παναγία η Μεσοσπορίτισσα, στις 21 Νοεμβρίου. Οι άνθρωποι της γης καταθέτουν τις ευχαριστίες τους αλλά και τη δέησή τους στην Παναγιά για καλοχρονιά. Να πάει καλά η παραγωγή για να βγάλουν τη χρονιά.

       Οι Πρεβεζάνοι της Αθήνας  γιορτάζουν κάθε χρόνο το έθιμο αυτό με χοροεσπερίδα ,στην οποία το βασικό πιάτο είναι τα πολυσπόρια. Προφανώς, δε σχετίζεται αυτό με τη σημερινή επαγγελματική τους δραστηριότητα. Το αγροτικό αυτό έθιμο που μετανάστευσε στην πολύβουη Αθήνα έγινε το σύμβολο της πρεβεζανικότητας, της τοπικής τους ταυτότητας. Είναι το νήμα που συνδέει τα μέλη της πρεβεζάνικης παροικίας της Αθήνας. Σ’ αυτή τη γιορτή  είχα την ευκαιρία να παραβρεθώ για πρώτη φορά. Οι συμπατριώτες μεγαλώνουν αλλά παραμένουν πάντα θαλεροί. Ανάμεσά τους πρωτοστατούσε ο αειθαλής πρόεδρος Θόδωρος Χαλιμάς. Τα πολυσπόρια είναι μια σημαντική εκδήλωση όπου μπορεί να ξαναβρεθούν οι διαφορετικές γενιές των Πρεβεζάνων της Αθήνας.