Ευάγγελος Αυδίκος, Σπάρτιον το βουρλοειδές, ΕΦΣΥΝ, 21 Ιουνίου 2021

 

Η επιστημονική ορολογία περιβάλλει συχνά τις λέξεις μ’ έναν μανδύα που τις αποξενώνει από την καθημερινότητά τους. Τους προσδίδει εγκυρότητα, υποτίθεται, και τις καθιστά σεβαστικές. Τις αποκαθαίρει από ενδεχόμενη μιαρότητα αλλά και τις ανυψώνει από τη γείωση με αισθήσεις και χρήσεις βιωμένες. Σε τελική ανάλυση, η επιστημονική λέξη μπορεί να δημιουργήσει έναν φαντασιακά διαφορετικό κόσμο, που υπάρχει μόνο εντός του λεκτικού φλοιού.

Στην περίπτωση όμως του θάμνου, σπάρτιου του βουρλοειδούς, η επιστήμη κινείται κοντά στην καθημερινή ονομασία σπάρτο ή σπάρτος, με την οποία είναι γνωστός ο θάμνος. Ισως η δεύτερη λέξη (βουρλοειδές) επιτρέπει στη λέξη να ενταχθεί σ’ ένα ευρύτερο γένος, το βούρλο, το οποίο έχει γίνει το σύμβολο ανθρώπινων ιδιοτήτων. Κουβαλάει την τάση του ανθρώπινου πολιτισμού να παρερμηνεύει τον κόσμο των φυτών. Ή να επιλέγει ένα μέρος της συμπεριφοράς του θάμνου.

Το βούρλο είναι ένα ταπεινό φυτό που περνάει απαρατήρητο. Είναι υδροχαρές, φυτρώνει εκεί που βρίσκεται νερό. Σε όχθες και δίπλα σε στάσιμα νερό. Οι άνθρωποι υποτιμούν τη αξία του, δεν έχει τη χάρη άλλων θάμνων. Βέργες όρθιες που δεν προσελκύουν την προσοχή. Ακόμη κι όταν αξιοποιούνται για να δώσουν ζωή σε νέα είδη, όπως είναι οι ψάθες, τα καλάθια και τα σκοινιά.

Για τον ανθρώπινο πολιτισμό το βούρλο ταυτίστηκε με την κουταμάρα. Είναι ένα ασήμαντο είδος, που δεν χρειάζεται φροντίδα. Που δεν εντυπωσιάζει και δεν γεννά έντονα αισθήματα, η παρουσία του γίνεται αισθητή μόνο όταν χρειαστεί να κοπεί για να χρησιμοποιηθεί.

Το ίδιο γίνεται και με το σπάρτο. Ολο τον χρόνο είναι ένα άχρωμο, αδιάφορο φυτό. Μακριοί λεπτοί και μυτεροί βλαστοί, που παρασύρονται από το πρώτο φύσημα του αγέρα. Ανήκει στην ίδια οικογένεια με το βούρλο. Με μια διαφορά. Μοιάζει με τον μαγεμένο βάτραχο, που απεκδύεται το βράδυ τον επενδύτη, παίρνοντας τη μορφή ενός πανέμορφου νέου.

Το ίδιο γίνεται και με τον σπάρτο. Ολο τον χειμώνα βρίσκεται στο περιθώριο του κόσμου. Ζει για την άνοιξη, τότε που μεταμορφώνεται. Αποκτά κίτρινους ανθούς. Από τα τέλη Απριλίου, ο τόπος ομορφαίνει. Αποκτά κίτρινη ταξιανθία που δίνει χρώμα στην περιοχή. Ο άχρωμος σπάρτος ανοίγει την ψυχή του κι αφήνει να διαχυθεί η μυρουδιά του.

Η εποχή μας δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ομορφιά που χρειάζεται υπομονή, για να σου φανερωθεί. Η ταπεινότητα και η λιτότητα ταυτίζονται με την παρέκκλιση από τον αισθητικό και κοινωνικό κανόνα. Η φράση «είσαι βούρλο» γίνεται απαξιωτικός χαρακτηρισμός και στιγματισμός, διαμορφώνει στερεότυπα. Η ανάγκη για εντυπωσιασμό εξελίσσεται σε εμμονή. Η εικόνα είναι το απόλυτο κριτήριο, όσοι/ες δεν ανταποκρίνονται σ’ αυτήν εξωθούνται στο περιθώριο. Το βούρλο κάθε χρόνο μάς υπενθυμίζει την αλήθεια του.