100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή
O ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΥΔΙΚΟΣ γράφει για το Συνέδριο στην Καρδίτσα με αφορμή τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής, 16-18 Σεπτεμβρίου 2022.
Έλαχε η ιστορική σύμπτωση να έχουμε δυο σημαδιακές επετείους για τη νεοελληνική ιστορία, τη μία μετά την άλλη. Πέρυσι γιορτάσαμε τα 200 χρόνια από τον ξεσηκωμό του 1821 που οδήγησε στη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους. Ειπώθηκαν πολλά, εκδόθηκαν βιβλία, έγιναν συνέδρια και δημοσιεύτηκαν τα πρακτικά. Κι ενώ ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί όσα προγραμματίστηκαν για την Επανάσταση του 1821, άρχισαν οι προετοιμασίες για την εκατονταετία της προσφυγιάς του 1922. Κάποιοι στοχαστές επιχειρούν να αξιολογήσουν τα δύο γεγονότα τοποθετώντας τα στη μακριά διάρκεια της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Διατυπώνεται η άποψη ότι όσα συνέβησαν το 1922 συνιστούν ένα σπουδαιότερο γεγονός. Αν η Επανάσταση έθεσε τον θεμέλιο λίθο του νεοελληνικού κράτους, η ήττα στη Μικρασία ψαλλίδισε τον μεγαλοϊδεατισμό αναγκάζοντας την πολιτική ηγεσία αλλά και τους πολίτες να προσγειωθούν στα νέα δεδομένα. Να ασχοληθούν με τα εσωτερικά ζητήματα που προκάλεσε η προσφυγιά εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών και η ανταλλαγή πληθυσμιακών ομάδων από και προς τις δύο ακτές του Αιγαίου πελάγους.
Η Ελλάδα συγκροτήθηκε ως κράτος με αφορμή την Επανάσταση. Ωστόσο, η ήττα στη Μικρασία προκάλεσε δομικές αλλαγές: πολιτικές, ιδεολογικές, πολιτισμικές, οικονομικές. Η Ελλάδα είναι πλέον μια διαφορετική χώρα. Οι μουσουλμάνοι το θρήσκευμα μετακινούνται στην Τουρκία ενώ οι Έλληνες που ζούσαν στη Μικρασία καταφτάνουν με κάθε τρόπο στην Ελλάδα, νιώθοντας στην πλάτη τους το χατζάρι του τσέτη και τις φλόγες των κατεστραμμένων σπιτιών τους. Ο πληθυσμός της Ελλάδας άλλαξε ριζικά. Το γεγονός αυτό , από μόνο του, εξελίχθηκε σε τραυματική εμπειρία, που διοχετεύθηκε στην πολιτική με τις οξύτατες αντιθέσεις. Ακόμη, οι πρόσφυγες διαμόρφωσαν τις πόλεις και την ύπαιθρο, πρωτοστάτησαν στην οικονομική ανάπτυξη αλλά και στη διαμόρφωση κοινωνικών στρωμάτων που επηρέασαν την πολιτική συμπεριφορά. Ιδρύθηκαν σύλλογοι και μεταφέρθηκαν πολιτισμικές συμπεριφορές που τροφοδότησαν τη λογοτεχνία αλλά και τη μουσική παραγωγή. Το ρεμπέτικο και τα τραγούδια της Σμύρνης ήταν καθοριστικά για την εξέλιξη της μουσικής δημιουργίας. Η ανάγκη της καταγραφής της λαϊκής μνήμης οδήγησε σε οργανωμένες προσπάθειες επιστημονικής συλλογής υλικού αλλά και μελέτες που έθεσαν πολλαπλά ζητήματα για τη σχέση των ανθρώπων.
Εκατό χρόνια μετά τα ζητήματα αυτά συνεχίζουν να έχουν το ενδιαφέρον τους. Τόσο για τους επιστήμονες όσο και για τη σχέση των προσφυγικών γενεών με το παρελθόν τους και τον τρόπο που εντάσσεται αυτό στο παρόν. Σ’ αυτό το πλαίσιο το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και το Κέντρο Ιστορίας και Λαογραφίας (Κ.Ι.Λ.Ε.) «Απόλλων» Καρδίτσας, σε συνεργασία με τον Δήμο Καρδίτσας και την Περιφέρεια Θεσσαλίας/ΠΕ Καρδίτσας, οργανώνουν συνέδριο με θέμα «Πρόσφυγες: Από τη Μικρασιατική καταστροφή ως τις μέρες μας», που θα διεξαχθεί στην Καρδίτσα, στις 16, 17 και 18 Σεπτεμβρίου 2022. Το συνέδριο συνεχίζει τη γόνιμη συνεργασία του Κ.Ι.Λ.Ε. «Απόλλων» με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, που εκφράστηκε τόσο με την οργάνωση του ίδιου του επιστημονικού διαλόγου στις αίθουσες των προηγούμενων επτά συνεδρίων όσο και με τη δημοσίευση των πρακτικών, τα οποία έχουν αποσπάσει εξαιρετικά ευμενείς κριτικές.
Το συνέδριο εστιάζει στο προσφυγικό φαινόμενο κι όχι στα πολεμικά γεγονότα. Μας ενδιαφέρουν οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές επιδράσεις. Ο άνθρωπος και τα πάθη του. Η τραγικότητα της προσφυγιάς και ο γολγοθάς για την προσαρμογή στο νέο περιβάλλον. Οι άξονες γύρω από τους οποίους θα αναπτυχθούν οι εισηγήσεις των συνέδρων είναι οι:
- Το προσφυγικό ζήτημα στη διαχρονία του στον ελλαδικό χώρο.
- Η Μικρασιατική καταστροφή και η ανταλλαγή των πληθυσμών.
- Κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συμπεριφορές στους χώρους εγκατάστασης.
- Η απεικόνιση των προσφύγων στην τέχνη (λογοτεχνία, τραγούδι, κ.λπ.).
- Το σύγχρονο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα.
Η ανάγνωση των αξόνων καθιστά σαφή την πρόθεσή μας να γίνει μια ευρύτερη συζήτηση για το προσφυγικό φαινόμενο. Η Ελλάδα βίωσε την προσφυγιά του 1922. Ωστόσο, το προσφυγικό ζήτημα παραμένει στην επικαιρότητα, γιατί ουδέποτε σταμάτησαν οι πόλεμοι και η δυστυχία των πληθυσμών που υφίστανται τις συνέπειες. Η χώρα βρέθηκε στο επίκεντρο μιας βαθιάς προσφυγικής κρίσης με πολλαπλές παρενέργειες. Όμως, τα γεγονότα στην Ουκρανία και οι προσφυγικές ροές κλονίζουν τις βεβαιότητες για τα χαρακτηριστικά των προσφύγων. Συνεπώς, το συνέδριο, με αφορμή ένα κρίσιμο γεγονός για την ελληνική ιστορία, θα επιχειρήσει να θέσει ευρύτερα ζητήματα.
Στο συνέδριο μπορούν να λάβουν μέρος:
- Μέλη Δ.Ε.Π., ελληνικών και ξένων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων
- Διδάκτορες
- Υποψήφιοι διδάκτορες
- Μεταπτυχιακοί φοιτητές
- Ειδικοί ερευνητές-μελετητές
Όσοι/ες ενδιαφέρονται μπορούν να στείλουν, ως την 30η
Ιουνίου 2022, τη συμμετοχή τους στο email: koziou51@gmail.com, Αυτό θα
περιλαμβάνει τίτλο της εισήγησης, σύντομη περίληψη και σύντομο βιογραφικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου