Μιχαήλ Μητσάκης (1863-1916)

Δημοσιογράφος, κριτικός και πεζογράφος. Γεννήθηκε στα Μέγαρα το 1863 και πέθανε στο Δρομοκαίτειο το 1916.
Σπούδασε νομικά, αλλ’ αφιερώθηκε στη δημοσιογραφία, υπηρετώντας στις κυριότερες εφημερίδες της εποχής (Ασμοδαίος, Μη χάνεσαι, Ακρόπολις, Χρόνος, Εστία) επώνυμα, ανώνυμα ή με τα ψευδώνυμα Μ.Τσακ, Ιξίων, Κόθορνος, Καιροσκόπος, Πλανόδιος, Κρακ, Στεργιάδης, Μ.Μ., Mochelet.

Πρώιμος κριτικός νους, μυαλό φωτισμένο που προέτρεχε της εποχής του, έγραψε θαυμάσιες σε πυκνότητα ύφους κριτικές σελίδες και ποικίλα λογοτεχνήματα, μεστά από παρατήρηση, πυκνότητα, ψυχολογική οξυδέρκεια και περιγραφική δεξιοτεχνία.

Το 1896 όμως έπεσε σε διανοητικό σκότος και κλείστηκε στο ψυχιατρείο. Για είκοσι χρόνια μέχρι το θάνατό του, έζησε πότε κλεισμένος σε ψυχιατρείο και πότε περιφερόμενος σε δημοσιογραφικό γραφείο.

Από το λογοτεχνικό του έργο, ελάχιστο είχε τυπωθεί όσο ζούσε. Μετά θάνατον το περισσότερο μέρος του έργου του τυπώθηκε σε δύο τόμους από τον Δ.Ταγκόπουλο, και το 1956 εκδόθηκαν τα άπαντά του από τον Μιχ. Περάνθη.(Επιλογή του έργου του με κριτική εισαγωγή από τον Μιχ. Περάνθη: “Μιχαήλ Μητσάκης – Το έργο του”).

Στα έργα του υπάρχει ένα μεγάλο διήγημα “Εις Αθηναίος Χρυσοθήρας”, με υπόθεση τα περιβόητα “Λαυρεωτικά”, τη φήμη δηλαδή οτι στα μεταλλεία του Λαυρίου βρέθηκε χρυσάφι. Επίσης μερικά σύντομα διηγήματα με λυρικές περιγραφές της ελληνικής φύσης.
Εγραψε σε αρχαίζουσα καθαρεύουσα εκτός από δύο διηγήματά του που είναι στη δημοτική.

Δύο έιναι τα χαρακτηριστικά της πεζογραφίας του Μητσάκη: η περιγραφή και η λεπτομέρεια. Είναι ο μανιακός της περιγραφής, που αποθεώνει τη λεπτομέρεια, που τελικά γίνεται ένα περίτεχνο φραστικό παιγνίδι.

-Χάιντε, τώρα να χαιρετίσει τους αφεντάδες…
Και η αρκούδα, υψώνει προς το κούτελον το χέρι, κάμνει το σχήμα, ευσεβάστως, ως στρατιώτης…
– Χάιντε, τώρα να κάνει πως φυλάγουντι οι γυναίκις για να μην τις μαυρίσ’ ου ήλιος…
Και η αρκούδα, συγκάμπτει τον αγκώνα παρευθύς, καλύπτει δι’ αυτού την μούρη της, προσπαθεί ν’ αντικρούση ούτω πως το φως, να γλιτώση τας ακτίνας του καυστικού άστρου, ων η φλόγα την φοβίζει…
-Χάιντε, τώρα να κάνει πως κοιμάται ου γέρος με τη γριά…
Και η αρκούδα εξαπλώνετ’ εις το χώμα, και κυλίετ’ επ’ αυτού, τείνουσα τους πόδας της, ανάσκελα, με την ράχην καταγής, κινούσα τους οπισινούς μηρούς της εις ασελγή σχήματα. Οταν δ’ εγείρεται ορθή, εκ νέου, επι της δοράς της μελανής της, άσπρη κηλίς πλατεία σκόνης εκτυπούται. Κι έτσι, ο αλήτης, δίδει το ντέφι προς αυτήν, δια να γυρίση επί άγραν πενταρών.

Αι περιπέτειαι του κ. Κρακ
Αν εζητείτο λέξις δυναμένη μόνη αυτή να συνοψίση την όλην ημών κατάστασιν, αναμφιβόλως ουδεμία άλλη θα ηδύνατο να εκπληρώση τούτο ακριβέστερον και εκφραστικώτερον ή το μονοσύλλαβον καββαλιστικόν λεξείδιον της χρημαστικής argot κρακ.
Αυτή η κυβέρνησις εκήρυξεν από πολλού το οικονομικόν κρακ. Η φιλολογία μας ευρίσκεται εις διηνεκές κρακ γενναίων εμπνεύσεων και αξίων λόγου έργων. Κρακ πολιτικών ανδρών, κρακ κοινωνικών συμβάντων, μεγάλων επιχειρήσεων, αξιομνημόνευτων πράξεων, κινήσεως, ζωής. Εν τω μέσω λοιπόν της κρακαστροφής ταύτης μεταφέρων την σκηνήν μου από του αοιδίμου ΑΣΜΟΔΑΙΟΥ εις το ΑΣΤΥ νομίζω όχι άκαιρον να κρατήσω το διακριτικόν αυτής σήμα, ελπίζων ότι δεν θα ευρεθή κανείς κακόβουλος λογοπαίκτης να παρατηρήση ότι αείποτε εκ στόματος κοράκου εξελεύσεται.

Αφηγήματα – Διηγήματα
Το Βάπτισμα
Κουρτόπασσης (1888)
Εις Αθηναίος Χρυσοθήρας (1890)
Η αρκούδα (1893)
Το γατί (1893)
Ανθρωποι και Κτήνη
Αυτόχειρ (1987)
Εις τον οίκον των τρελλών (2004)
Παρά τοις δούλοις (2004)