Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2023

Ευάγγελος Αυδίκος, Ονειροπαρμένοι, ΕΦΣΥΝ, 31 Ιανουαρίου 2023

 

Στο αμφιθέατρο του 4ου Δημοτικού Σχολείου είχε στρογγυλοκαθίσει το σύννεφο της προκατάληψης. Και το αίσθημα της αδικίας για όσα συνέβησαν πρόσφατα. Οι αστυνομικές σφαίρες το υπογράμμισαν με δραματικό τρόπο. Αφαίρεσαν τη ζωή από ένα παιδί κι έβγαλαν στους δρόμους την κοινότητα των Ρομά. Αλλά και όσους συναισθάνονται πως οι σφαίρες δολοφόνησαν την ισονομία. Εκτέλεσαν την ανοχή στην ανθρώπινη ζωή, συστατικό στοιχείο μιας δημοκρατικής πολιτείας.

«Πάμε σχολείο;» ήταν ο τίτλος διημερίδας για τη σχολική διαρροή των Ρομά. Που διοργάνωσε το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ενταξης της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Το ερωτηματικό στον τίτλο, αυτονόητο. Η εκπαίδευση, που για όλους τους άλλους γίνεται καθημερινότητα, για τους Ρομά βιώνεται ως ένα αγώνισμα με πολλά εμπόδια. Που προκαλούνται από σχολικούς και εξωσχολικούς παράγοντες. Από στερεότυπα για τη ζωή των Ρομά. Τα γράμματα λίγα, ίσα ίσα για κανένα λογαριασμό και μετά γυρολόγος, ζητιάνος, με τελική κατάληξη στη φυλακή ως επιστέγασμα μιας «συνήθους» διαδρομής.

Ομως στην ημερίδα αποκαλύφθηκε ένα άλλο πρόσωπο. Αυτό που αποκρύπτεται από πολλά μέσα ενημέρωσης. Οι κοινωνίες έχουν ανάγκη από έναν αποδιοπομπαίο τράγο. Να του φορτώσουν όλες τις αμαρτίες για το κακό ριζικό των πολιτών. Να διοχετεύσουν κάπου την οργή. Να έχουν κάποιον βολικό να μισούν. Κι αυτός είναι ο κλεφτοκοτάς ο Ρομά. Βουρ, λοιπόν, στο ψαχνό.

Το αμφιθέατρο πλημμύρισε από δίψα για το δικαίωμα στη ζωή. Φωτίστηκε η αίθουσα από το άλλο πρόσωπο των Ρομά. Εκείνων που παλεύουν κόντρα στις δυσκολίες και τον αποκλεισμό. Από το σχολείο, από την αγορά εργασίας. Αυτών που κουβαλάνε τα όνειρά τους να μορφωθούν. Να σπουδάσουν, να υπερασπιστούν τον πολιτισμό τους και το δικαίωμα στην ένταξη και στη συνύπαρξη. Πέρα από το χρώμα του δέρματος και την κοινότητα προέλευσης.

Είναι οι ονειροπαρμένοι. Αυτός ο χαρακτηρισμός συνοδεύει όσους δεν συμμορφώνονται με την «κανονικότητα». Εκείνους που χτίζουν βήμα το βήμα έναν άλλο κόσμο. Αυτό έπραξε ο Λευτέρης. Δικηγόρος πλέον, υπερασπίζεται το δίκιο των ανθρώπων της κοινότητάς του που συνήθως θάβεται κάτω από τη σκόνη της προκατάληψης. Ο βίος του, η ατσάλινη θέλησή του. Που τον βοήθησε να πετύχει τον στόχο.

Και είναι πολλά τα παραδείγματα. Ατομα που φτιάχνουν το ρυάκι ενός άλλου προσώπου. Σ’ αυτούς και ο Γιάννης που το πάθος του φλογίζει την επιθυμία των άλλων. Κοντά τους και οι γυναίκες Ρομά, οι οποίες αρνούνται να ακολουθήσουν τη «μοίρα» τους. Να παντρευτούν μικρές και πολύ γρήγορα να γίνουν άβουλα όργανα, γεννώντας παιδιά-στόχους για τις σφαίρες της κοινωνικής αναλγησίας. Η Γεωργία και η Ειρήνη αλλά και άλλες πολλές είναι το νέο πρόσωπο. Που διεκδικούν έναν άλλο ρόλο. Που θα τον επιλέξουν οι ίδιες.

Αυτοί οι ονειροπαρμένοι Ρομά είναι το μέλλον μιας κοινωνίας πιο δίκαιης.

 

Αγαθοκλής Αζέλης, Στις μυλόπετρες του χρόνου, Μεταίχμιο 2022


Προσωπικές ιστορίες (του Βαγγέλη Καραμανωλάκη)

0
154

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη (*)

Πώς μιλάς για το οικογενειακό παρελθόν; Πώς ξαναγυρίζεις πίσω σε όσα σε σημάδεψαν, ειδικά σε εκείνα που δεν έζησες; Εκείνα που ήλθαν από ένα μακρινό αλλά και τόσο κοντινό χρόνο, εκείνα που άκουσες από τις ψιθυριστές φωνές των δικών σου, τα πρωινά που ξύπναγες και στο διπλανό δωμάτιο συζητούσαν όσα δεν χρειάζονταν να ξέρεις; Πώς αναμετριέσαι με εκείνα που έρχονται ακόμη απρόσκλητα στον ύπνο σου, σκηνές από ένα παρελθόν που δεν έζησες, και γι’ αυτό τόσο αμετάκλητο και καθοριστικό; Πώς ανασυνθέτεις όλον αυτόν τον κόσμο των υλικών κληρονομιών που γέμισαν την παιδική ηλικία, έπιπλα, φωτογραφίες, μικροαντικείμενα μιας καθημερινότητας που ήταν μια φορά;

Το βιβλίο του Αγαθοκλή Αζέλη είναι ένας αποχαιρετισμός σε έναν κόσμο που πια δεν υπάρχει. Σε έναν κόσμο περίεργων ονομάτων και μια άγνωστης γλώσσας που χάθηκε μαζί με τις ορεσίβιες βλάχικες κοινότητες, σε έναν κόσμο που έγινε πια τουριστικό προϊόν, φολκλορικές ενδυμασίες και μαθήματα λαογραφικών συλλόγων. Έναν κόσμο που έσβησε μαζί με τους εκπροσώπους του, τους γονείς και τους παππούδες, κι όλους εκείνους τους συγγενείς που βρεθήκαν μαζί σε ξεχασμένες πια συνάξεις και τραπεζώματα. Βρέθηκαν για να χαθούν έπειτα για πάντα, όταν τα σκοινιά που τους έδεναν μαζί δεν άντεξαν πλέον, όταν ο φάρος της κοινής καταγωγής έσβησε, για να ταξιδέψουν στα σκοτάδια της δικής τους θάλασσας. Ο Αζέλης θέλησε τώρα να ανάψει ξανά αυτό το φως. Είχε την επιθυμία να φωτοδοτήσει αυτό τον φάρο φέρνοντας κοντά του πάλι ξεχασμένες λέξεις και στάσεις, να ξαναδώσει ζωή και χρώμα στα ναυάγια των μικρών πλοίων που κάποτε διέσχιζαν τη θάλασσα των παιδικών ονείρων του, να αναζητήσει τη ρίζα του. Και να μιλήσει για τα καλά αλλά και για τα άσχημα. Γιατί το βιβλίο αυτό, κατά τη δική μου ανάγνωση, μιλάει κυρίως για ένα τραύμα. Για ένα βαθύ διαγενεακό τραύμα, όπως το όρισε η βλαχοφωνία αλλά και η φτώχεια, οι κλειστοί ορίζοντες ενός κόσμου που έζησε και διατηρήθηκε για αιώνες χάρη στη σταθερότητα και την ακινησία του. Κι ο Αζέλης γράφει για όλα αυτά γιατί δεν έχουμε άλλον τρόπο να ξορκίζουμε ό,τι μας τρώει παρά τον λόγο, δεν έχουμε άλλο τρόπο να αντιμετωπίσουμε το τραύμα παρά μόνο μιλώντας το, δίνοντάς του νόημα και υπόσταση.

 

Σπονδή στη μακρά διάρκεια

Το βιβλίο του είναι μια σπονδή στη μακρά διάρκεια. Στη μακρά διάρκεια όπως την όρισαν το ορεινό τοπίο και η φύση και όπως η ίδια καθόρισε τους τρόπους επιβίωσης και παραγωγής σε ένα κόσμο όπου η φτώχεια ήταν καθεστώς, σε μια περίκλειστη κοινωνία με κανόνες και όρια, θεσμοθετημένες πρακτικές και στάσεις ζωής. Σε μια κοινωνία που ζούσε ακολουθώντας τους κανόνες που η φύση όριζε, συμφιλιωμένη με τη φθορά και τον θάνατο, όπως αποτυπωνόταν, λ.χ., στην παιδική θνησιμότητα ή στα θύματα των πολέμων. Κανόνες και όρια, πρακτικές και στάσεις που σκόρπισε μακριά σαν τραπουλόχαρτα η δημιουργία των εθνικών κρατών και κυρίως ο 20ός αιώνας και οι πολλαπλές διαδρομές του. Ο σταθερός κόσμος των προγόνων του συγγραφέα γκρεμίστηκε μέσα από τη δημιουργία εκείνων των δικτύων που βάθαιναν την ύπαρξη και συνοχή του εθνικού κράτους –εκπαίδευση, θρησκεία, στρατός– ενώ παράλληλα έθετε τους πολίτες του σε μια αέναη κίνηση, πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα, εσωτερικοί και εξωτερικοί μετανάστες στις μεγαλουπόλεις όλης της γης. Η πολεμική δεκαετία και η υποχρεωτική στρατολόγηση, η εγκατάσταση των μικρασιατών προσφύγων, η δικτατορία του Μεταξά και η απαγόρευση της βλαχοφωνίας, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κατοχή, ο Εμφύλιος, η αστυφιλία και η εξωτερική μετανάστευση διέλυσαν σταδιακά αυτό τον κόσμο. Στη δεκαετία του 1960 το τέλος του σημαδεύτηκε από τη μετάβαση σε μια καινούργια περίοδο, την ίδια ώρα που μια νέα γενιά ερχόταν στο φως, μια γενιά μετέωρη ανάμεσα στο παλιό και σε εκείνο που ερχόταν. Γιατί ο Αζελής ανήκει σε μια γενιά που έζησε ίσως τις μεγαλύτερες πολιτισμικές και τεχνολογικές αλλαγές του 20ού αιώνα, που άλλαξε και αλλάζει δραματικά τη ζωή της σε σχέση με τις προηγούμενες. Μια γενιά που σε σχέση με όσες την ακολούθησαν έχει το προνόμιο, αλλά και το μειονέκτημα θα έλεγε κανείς, να θυμάται την προηγούμενη κατάσταση. Μια γενιά που φτάνοντας τώρα πια κοντά στα 60 κάνει τους δικούς της απολογισμούς, αναζητά να μιλήσει για εκείνα που την σημάδεψαν. Κι έτσι, μοιραία, δεν μπορεί παρά να επιστρέφει στα γονικά της. Γιατί όταν μιλάμε γι’ αυτά, μιλάμε στην πραγματικότητα για εμάς. Κι όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε τα άγνωστα και τα ανείπωτά τους, και πάλι στα δικά μας αφανέρωτα επιστρέφουμε. Εμείς που πια είμαστε σε μια ηλικία που μπορούμε να γίνουμε πλάστες και γονείς των γονιών μας στις ιστορίες μας. Και που ξέρουμε πως έχουμε το θλιβερό προνόμιο να είμαστε οι τελευταίοι που μπορούμε να μεταφέρουμε ζωντανά την, έστω και μικρή, εμπειρία μας από έναν κόσμο που έσβησε στα παιδιά μας που ακολουθούν.

Πότε αλήθεια γνωρίζουμε καλύτερα εκείνους που μας έφεραν στον κόσμο; Σκέφτομαι συχνά –και το βιβλίο του Αζέλη μού το επιβεβαιώνει– όταν εκείνοι πεθάνουν, όταν η φυσική τους παρουσία στη ζωή μας παύει να υφίσταται. Και σκέφτομαι αυτό το παράδοξο όχι μόνο γιατί ο θάνατος των γονιών μας γεννά πάντα ένα ενδιαφέρον για τη ζωή τους, γι’ αυτά που δεν ξέρουμε ή δεν θέλησαν ποτέ να μας πουν, ούτε γιατί η απουσία τους μας επιτρέπει να μπορούμε να φανταζόμαστε χωρίς τον φόβο της δικής τους διάψευσης. Αλλά γιατί ο θάνατός τους συνιστά ένα φυσικό όριο, μια τομή που σου επιτρέπει να γυρίσεις πίσω και να αναστοχαστείς τη ζωή τους, μπορώντας πια μέσα από τη δική σου εμπειρία να την καταλάβεις καλύτερα, να συμφιλιωθείς με τα μυστικά και τα ψέματα, αλλά και να αποδεχτείς την ιδέα ότι ποτέ δεν θα τα μάθεις όλα.

Ο κόσμος των δικών μας είναι πάντα μια αφόρμηση αλλά και ένα όριο. Η αφόρμηση να προχωρήσεις μπροστά, να δικαιώσεις τις προσδοκίες τους, αλλά παράλληλα και ένα όριο, το πόσο πραγματικά μπορείς να τους υπερβείς, να γίνεις κάτι άλλο, κάτι διάφορο και εντέλει κάτι ξένο από εκείνους. Πόσο δύσκολο είναι να τους ξεπεράσεις; Σκέφτομαι έναν από τους πρωταγωνιστές του βιβλίου του Αζέλη, εκείνον τον νεαρό εγγονό που βρέθηκε με χίλιους κόπους υποψήφιος διδάκτορας στη Βιέννη, γυρνώντας καλοντυμένος και μιλώντας για ποίηση και ιστορία, την ίδια ώρα που μέσα του προσπαθούσε να τακτοποιήσει μια σειρά από αναμνήσεις από τα φτωχικά χρόνια στο χωριό του και έπειτα στην πόλη, σε μια ζωή προσδιορισμένη από την καταγωγή και την ταξική θέση των δικών του.

 

Λιτότητα και αξιοπρέπεια

Σήμερα, μέσα από το ανά χείρας βιβλίο, μιλάει για όλα αυτά μέσα από έναν άλλο τρόπο, εκείνο της τέχνης. Με μια συλλογή κειμένων που αποπνέουν δύο χαρακτηριστικά που με συγκινούν βαθύτατα: λιτότητα και αξιοπρέπεια. Στα κείμενά του δεν περισσεύει τίποτα, αρκεί να διώξεις ή να προσθέσεις μια λέξη για να γκρεμιστεί το οικοδόμημα. Το κείμενό του αποπνέει τη λιτότητα του τοπίου αλλά και της ζωής των ανθρώπων που τον ενέπνευσαν. Μια λιτότητα εκφραστικών τρόπων αλλά και συναισθημάτων. Η αφήγησή του περιγράφει τα όσα βίωσαν οι άνθρωποι χωρίς διόλου να θέλει να εκβιάσει το συναίσθημα, αντιθέτως, αντιμετωπίζοντάς το ως μια φυσική συνέχεια, ως τις κινήσεις εκείνες που υπαγόρευσε ο χρόνος και οι κοινωνικές συνθήκες. Μου αρέσει η φράση «ιστορίες μπονζάι», γιατί ακριβώς παραπέμπει στην υλικότητα της γραφής, στην τρυφερότητα, στο χάδι του συγγραφέα στους ήρωές τους. Στις μικρές ιστορίες του βιβλίου άνθρωποι υπακούουν στις δικές τους επιθυμίες, αλλά και όλα όσα ενστάλαξαν μέσα τους νοοτροπίες και αντιλήψεις εκατοντάδων χρόνων.

Όλα όσα περιγράφω παραπάνω συνδέονται με μια άλλη λέξη, την αξιοπρέπεια. Ο κόσμος που περιγράφει ο Αζέλης είναι ένας κόσμος της αντοχής. Ένας κόσμος που έμαθε να αντέχει μέσα από τη σιωπή, που είχε τη σοφία να προσαρμοστεί στις καταστάσεις που άλλαξαν χωρίς κραυγές, αλλά με τη στωικότητα που χαρακτηρίζει κάθε έμβιο ον που ξέρει πως για να επιβιώσει θα πρέπει να αποδεχτεί το πεπρωμένο του και να δράσει ανάλογα. Αυτοί οι άνθρωποι που περιγράφει πέρασαν μέσα από τις μυλόπετρες του χρόνου, της ιστορίας θα έλεγα, έζησαν διώξεις και αποκλεισμούς, έζησαν ξεριζωμούς και το σβήσιμο της ίδιας της ταυτότητάς τους, της γλώσσας τους. Και όμως άντεξαν, όπως τα δέντρα μέσα στη βροχή, μετρώντας απώλειες και κέρδη. Άντεξαν όπως το παιδί εκείνο που δεν το έβαλε ποτέ κάτω στις κοροϊδίες των συμμαθητών του.

Γιατί άραγε να μας ενδιαφέρουν, εντέλει, αυτές οι προσωπικές ιστορίες; Γιατί να μας ενδιαφέρουν αυτές οι μικρές ιστορίες του παιδιού που έμαθε να βλέπει τους γονείς του στις γιορτές και στις σχόλες, επιστρέφοντας από τις μεγάλες πόλεις, του κοριτσιού που βρέθηκε υπηρέτρια σε συγγενείς, της γυναίκας που κουβαλούσε νεκρό το παιδί της χωρίς να μπορεί να το πει στον άντρα της, η δυσκολία ενός βλαχόφωνου παιδιού στο σχολείο και στις κοροϊδίες των συμμαθητών του; Γιατί, όπως γίνεται στην αληθινή λογοτεχνία, οι ιστορίες του συνομιλούν με το βαθύτερο έσω χιλιάδων ανθρώπων, καταφέρνουν να επεξεργαστούν μνήμες, βιώματα και διηγήσεις, δίνοντας τους πλέον μια δεύτερη ζωή. Γιατί μπορούν ακριβώς μέσα από την τέχνη να ξεφύγουν από το ατομικό και να αγγίξουν το συλλογικό, να γίνουν όχημα για να εκφραστεί ο άλλος. Και έτσι η τέχνη λειτουργεί παρηγορητικά αλλά και παράλληλα απελευθερωτικά, σου επιτρέπει να πενθήσεις αλλά και να προχωρήσεις.

Επιστρέφω στις μυλόπετρες: Σκέφτομαι τους ήρωες του Αζέλη, τα όσα βίωσαν, τις δύσκολες εμπειρίες. Και ξαναγυρνώ σε μια σκέψη που με απασχολεί πολλά χρόνια τώρα. Πως αυτοί οι άνθρωποι, που πέρασαν του λιναριού τα πάθη, οι άνθρωποι που μας γέννησαν, που κράτησαν ως το μεγαλύτερο επίτευγμα την επιβίωσή τους, που έζησαν πολλές φορές τον φόβο και τον αποκλεισμό, υπερασπιζόμενοι μια σιωπηλή μα τόσο εύγλωττη αξιοπρέπεια, αυτοί οι άνθρωποι που υπήρξαν νικητές και ηττημένοι μαζί, δεν θέλησαν μέσα από τις δικές τους στερήσεις και βάσανα να μας διδάξουν τον θυμό, αλλά μας έδειξαν τη δοτικότητα και την έγνοια για τους άλλους.

 

(* )Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης είναι ιστορικός (ΕΚΠΑ – ΑΣΚΙ).

 

 

 

Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2023

Ευάγγελος Αυδίκος, Καλοκαιρινές πρεμιέρες, EFSYN, 24 Ιανουαρίου 2023

 

Η έξοδος από τα εγκόσμια του Ξανθόπουλου έβγαλε στην επιφάνεια εικόνες ξεχασμένες. Μες στον χειμώνα αναδύθηκαν εικόνες του καλοκαιριού της δεκαετίας του 1960 και του 1970. Τότε, οι δύο σινεμάδες τοποθετούσαν τα διαφημιστικά τους ταμπλό σε εμφανές σημείο της πόλης. Ηγεμόνευε η λέξη «πρεμιέρα».

Σαν κορδέλα που αγκάλιαζε όλη την επιφάνεια. Εντονα γράμματα και μεγάλα, δεν μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα από όσους διάβαιναν από την κεντρική αγορά. Και για όσους έμεναν μακριά από το κέντρο, τα μεγάφωνα του αυτοκινήτου που περνούσε από τις γειτονιές υπενθύμιζαν το μεγάλο γεγονός. Πρεμιέρα. Και μάλιστα με το αγαπημένο τους ζευγάρι: τον Νίκο Ξανθόπουλο και τη Μάρθα Βούρτση.

Κι όταν τα απόσκια γέρνανε, άρχιζαν τα μπουλούκια να βγαίνουν από τις γειτονιές. Οικογένειες, μικροί και μεγάλοι. Κατά βάση γυναικείες συντροφιές. Είχαν βγει από τα θερμοκήπια, συγύριζαν το σπίτι, οι μεγαλύτερες φόραγαν τα φακιόλια κι άρχιζε η σιωπηλή πορεία προς το «Ακταίον», στην παραλία, ή την «Γκλόρια». Από κάθε κονάκι έβγαιναν τα μπουλούκια κι όλα μαζί αντάμωναν στη δημοσιά σε μια σιωπηλή παρέλαση.

Πρεμιέρα απόψε. Τα βλέμματα ζωηρά και το φακιόλι δεμένο με μαστοριά στο πλάι. Ηταν η δική τους έξοδος. Το δικό τους ραντεβού. Μαζί τους, στην ποδιά, κουβαλούσαν κι ένα μαντίλι. Χρειαζόταν για τον κινηματόγραφο. Εμαθαν πια, ήξεραν. Αυτό το παλικάρι με το τσουλούφι και τα τραγούδια, τους ξαλάφρωνε. Ποτάμι το δάκρυ. Το μαντίλι έσωζε τα προσχήματα, δεν ήθελαν αυτοί που βολτάριζαν ή κάθονταν για παγωτό στην «Αστόρια» να τους πιάσουν στο στόμα. Οι κυράδες με τα πολύχρωμα φορέματα να τις συμπονέσουν. Λαουτζίκος, αυτή τη λέξη άκουσε κάποια φορά η τέτα Σήλα. Μόλις είχε τελειώσει η ταινία, βαλάντωσε από το κλάμα. Της θύμισαν τα δικά της παιδέματα, με το τίποτε να αναστήσει την οικογένεια. Ψιρούτζι έφκιανε, κορόιδευε τα στομάχια των παιδιών. Λίγο αλεύρι, που το ζύμωνε και το έριχνε σε ζεστό νερό.

Αυτό το παλικάρι το αγάπαγε. Ηταν ο άντρας που δεν είχε. Που μπεκρόπινε στον καφενέ. Τον καιρό που δεν γκιζέραγε στο μπατζαριό, πέρα από τη θάλασσα. Να το καμαρώνει η μάνα του, ποιος ξέρει πόσο πόνεσε αυτό το παιδί, ο κινηματόγραφος δεν έλεγε ψέματα. Την ημέρα δεν προλάβαινε να δακρύσει το μάτι. Δύσκολα όλα. Τι να πρωτοκάνει. Να σηκωθεί αχάραγα, να ζυμώσει, να το φουρνίσει. Και μετά, με την ψυχή στο στόμα στα λιοστάσια. Με τη βροχή να μουλιάζει το κορμί της. Και μετά, να λιώνει στα θερμοκήπια, της κοβόταν η ανάσα από τα φαρμάκια που ρένταγαν τα παιδιά.

Εμαθε η τέτα Σήλα το μαντάτο από την κοπέλα στην τηλεόραση. «Να πας στο καλό, παιδάκι μ’, μου ’δωκες δύναμη να ξαλαφρώνω από τα βάσανα».

 

Λάρισα: Διημερίδα για τη σχολική διαρροή μαθητών Ρομά, 27 και 28 Ιανουαρίου 21023, 4ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας

 


Διημερίδα για τη σχολική διαρροή μαθητών Ρομά πραγματοποιείται στη Λάρισα με τίτλο «Πάμε μαζί σχολείο» την Παρασκευή 27 και Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2023 στην αίθουσα Εκδηλώσεων 4ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας (οδός Ανθ. Γαζή και Κουμουνδούρου, Αμφιθέατρο 1ος όροφος).

Σύνδεσμος Παρασκευής 27/1/2023 https://youtu.be/xS1rQ5trscY

Σύνδεσμος Σαββάτου 28/1/2023 https://youtu.be/Ijdq_7O9cQQ

Το link προεγγραφής για την πρόσκληση: https://www.thess-entaxis.gr/ekdilosi-pame-mazi-scholeio/

Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2023

 

Προσέλευση Εγγραφές

17:30 - 18:00

Χαιρετισμοί

18:00 - 18.30

Ø  Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Αγοραστός

 

Ø  Αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας, Αγλαΐα Ρογγανάκη

 

Ø  Εκπρόσωπος ΠΕΔ Θεσσαλίας, Αθανάσιος Νασιακόπουλος

 

Ø  Εκπρόσωπος Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά «Ελλάν Πασσέ», Νικόλαος Παϊτέρης

 

Ø  Περιφερειακή Διευθύντρια Εκπαίδευσης, Βασιλική Ζιάκα

 

Ø  Εκπρόσωπος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ιωάννα Λαλιώτου, Αντιπρύτανης Έρευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης

 

Παρουσίαση Προγράμματος

 Νικόλαος Πουτσιάκας, Κοινωνιολόγος, Αν. Προϊστάμενος Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης  της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας Περιφέρειας Θεσσαλίας

18:30 - 18:40

Κεντρική Ομιλία

Ιωάννης Γεωργίου, Κοινωνιολόγος, υποψήφιος Διδάκτορας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

18:40 - 19:00

Στρογγυλό ΤραπέζιΤαυτότητες & Ετερότητα: Σκέψεις, Προβληματισμοί και Προτάσεις

ΣυντονισμόςΕυάγγελος ΑυδίκοςΟμότιμος Καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Συμμετέχουν: κ.κ Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος

Ιωάννης Γεωργίου, Κοινωνιολόγος, υποψήφιος Διδάκτορας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων  Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

Χρήστος Γκόβαρης, Καθηγητής Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα

Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπεύθυνος του έργου

«Υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε κοινότητες Ρομά για την ενίσχυση της πρόσβασης

 και μείωση της εγκατάλειψης της εκπαίδευσης από παιδιά και εφήβους»

Μέλπω ΝτόκαΦιλόλογος, διοικητική υπάλληλος του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδας

Γιάννα Αθανασοπούλου, Διδάσκουσα Τμήματος Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου

19:00 - 19:30

Συζήτηση - Τοποθετήσεις

 

Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2023

 

Προσέλευση Εγγραφές

09:00 - 09:30

Στρογγυλό Τραπέζι. Προσωπικές αφηγήσεις

ΣυντονισμόςΝικόλαος ΠουτσιάκαςΚοινωνιολόγος, Αν. Προϊστάμενος Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας Περιφέρειας Θεσσαλίας

Συμμετέχουν: Γεωργία Καλπαζίδου, Φιλόλογος, ειδική συνεργάτιδα Επιστημών Εκπαίδευσης Περιφερειακής Ομάδας Δράσης της Κεντρικής Μακεδονίας για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Λευτέρης Κωνσταντινίδης, Δικηγόρος

Παναγιώτης Λαβίδας, Λογιστής

Παναγιώτης ΚαραγκούνηςΦοιτητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διαμεσολαβητής του προγράμματος «Υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε κοινότητες Ρομά για την ενίσχυση της πρόσβασης και μείωση της εγκατάλειψης της εκπαίδευσης από παιδιά και εφήβους»

Ειρήνη Ράπου, Φιλόλογος, διαμεσολαβήτρια στο Παράρτημα Ρομά του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Παύλου Μελά

09:30 - 10:30

Στρογγυλό ΤραπέζιΕκπαίδευση & Ρομά

ΣυντονισμόςΓιάννης ΧριστάκηςΣυντονιστής εκπαιδευτικού έργου ΠΕΚΕΣ Θεσσαλίας

Συμμετέχουν: Νικόλαος Ανταμπούφης – Οργανωτικός Συντονιστής ΠΕΚΕΣ Αν. Μακεδονίας και Θράκης

Ελευθερία Ζάγκα - Οργανωτική Συντονίστρια 2ου ΠΕΚΕΣ Κεντρικής Μακεδονίας

Ιγνάτιος Καράμηνας - Οργανωτικός Συντονιστής 3ου ΠΕΚΕΣ Αττικής

Βασίλειος Κωτούλας - Οργανωτικός Συντονιστής ΠΕΚΕΣ Θεσσαλίας

Μαρία Νέζη - Οργανωτική Συντονίστρια 1ου ΠΕΚΕΣ Αττικής

Σπυρίδων Παπαδάκης - Οργανωτικός Συντονιστής ΠΕΚΕΣ Δυτικής Ελλάδας

10:30 - 11:40

Διάλειμμα

11:40 - 12:00

Στρογγυλό Τραπέζι. Καλές Πρακτικές – Εκπαιδευτική Στήριξη

Συντονισμός: Μανώλης Πατσαδάκης, Συντονιστής εκπαιδευτικού έργου ΠΕΚΕΣ Θεσσαλίας

Συμμετέχουν: Χρήστος Παρθένης - Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδαγωγικής στο ΕΚΠΑ, Επιστημονικός Υπεύθυνος του προγράμματος «Υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε κοινότητες Ρομά για την ενίσχυση της πρόσβασης και μείωση της εγκατάλειψης της εκπαίδευσης από παιδιά και εφήβους» στις Περιφέρειες Αττικής, Ηπείρου, Πελοποννήσου, Κρήτης, Βορείου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων, Στερεάς Ελλάδας, Νοτίου Αιγαίου

Χρήστος Γκόβαρης - Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Καθηγητής Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, υπεύθυνος του έργου «Υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε κοινότητες Ρομά για την ενίσχυση της πρόσβασης και μείωση της εγκατάλειψης της εκπαίδευσης από παιδιά και εφήβους»

Κωνσταντίνος Χατζηδήμου - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, υπεύθυνος του προγράμματος «Υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε κοινότητες Ρομά για την ενίσχυση της πρόσβασης και μείωση της εγκατάλειψης της εκπαίδευσης από παιδιά και εφήβους» στις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Δυτικής Μακεδονίας

12:00 - 13:00

Ελαφρύ γεύμα

13.00 - 14.30

Στρογγυλό ΤραπέζιΚαλές Πρακτικές – Ειδικές Υποδειγματικές Δράσεις

Συντονισμός: Νίκος Αντωνάκης, Στέλεχος ΚΕΚΠΑ ΔΙΕΚ Δήμου Βόλου

Συμμετέχουν: Πατέρας Αθηναγόρας Λουκατάρης, Εκπρόσωπος Κοινωνικής Δομής «Φάρος του Κόσμου»

Πατέρας Παναγιώτης Καλλιώρας, Εκπρόσωπος Ι.Μ. Θεσσαλιώτιδος & Φαναριοφερσάλων

Κωνσταντίνος ΠαϊτέρηςΕκπρόσωπος Ένωσης Διαμεσολαβητών, Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών

Ιουλία Τριανταφύλλου, Συντονίστρια Παραρτήματος Ρομά Αλιβερίου Κέντρου Κοινότητας Δήμου Βόλου

Ευανθία Μπουκώρου, Συντονίστρια Παραρτήματος Ρομά Κέντρου Κοινότητας Δήμου Λαρισαίων

14:30 - 15:30

Στρογγυλό Τραπέζι. Καλές Πρακτικές – Καινοτόμα Προγράμματα Φορέων - Χρηματοδοτήσεις

Συντονισμός: Βασίλειος Μπέλλης, πρώην Γενικός Διευθυντής Αναπτυξιακής Εταιρείας Καρδίτσας ΑΝΚΑ ΑΕ

Συμμετέχουν: Δημήτριος Αλιφέρης, Κοινωνιολόγος, στέλεχος ΚΕΜΕΑεκπρόσωπος Κέντρου Μελετών Ασφάλειας Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη

Δημήτριος Φεγγίτης, Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης & Αυτοδιοίκησης Α.Ε., Υπεύθυνος Γραφείου Θεσσαλίας

Χριστίνα ΚοκκώνηΔιαμεσολαβήτρια, επιμορφούμενη του προγράμματος «I_do», φοιτήτρια στο ΕΑΠ και μέλος της ΑΜΚΕ «Ρεύμα»

Νικόλαος Πουτσιάκας, Κοινωνιολόγος, Αν. Προϊστάμενος Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας Περιφέρειας Θεσσαλίας, Δημιουργία Δικτύου για την ανάπτυξη ενεργειών για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής, υποστήριξη των Ρομά μέσα από το Κοινωνικό Παρατηρητήριο

Κωνσταντινιά Καραγεώργου, Στέλεχος στο Κέντρο Γυναικών Καρδίτσας

Αγλαΐα Νάστου, Εκπρόσωπος Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Προγράμματος ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2021-2027 – παρουσίαση χρηματοδοτικών εργαλείων για την κοινωνική ένταξη των Ρομά στη Θεσσαλία μέσω του ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2021-2027

15:30 - 16:30

Συζήτηση - Τοποθετήσεις - Συμπεράσματα - Προτάσεις

Χρήστος Γκόβαρης, Καθηγητής Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.