Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012

Μασκαράδες και μάσκες




Η μάσκα είναι μέσο παρενδυσίας. Χρησιμοποιείται όταν κάποιος θέλει να αλλάξει ρόλο, ιδίως σε τελετουργίες. Τέτοια είναι τα δρώμενα που γίνονται τις ημέρες των απόκρεων. Στα περισσότερα απ’ αυτά το βάρος δίνεται στη στολή.Κουδούνια, τομάρια, φορεσιές παλιότερες αναλαμβάνουν να δημιουργήσουν μια δαιμονιώδη ατμόσφαιρα. Στα πιο πολλά απ’ αυτά προτεραιότητα έχει η ολοκλήρωση μιας ιστορίας που αναφέρεται στη μετάβαση από το χειμώνα στην άνοιξη.Από το θάνατο στη ζωή.Από το σκοτάδι στο φως της προοπτικής.Όλη η ομάδα των συμμετεχόντων έχει πλήρη συνείδηση ότι αποκτούν υπόσταση από τη θέση τους στο δρώμενο.Δεν υπάρχουν ως άτομα αλλά ως μέρη ενός οργανισμού. Κι όπου υπάρχει μάσκα αυτή είναι εργαλείο, μέσο της ολοκλήρωσης του δρώμενου.Όλοι , συμμετέχοντες και θεατές, γνωρίζουν τις συμβάσεις. Ξέρουν τους κώδικες . Αποδέχονται την ανατροπή της καθημερινότητας για να καλοπιάσουν τη φύση να μην ξεσπάσει πάνω στα γεννήματά τους. Η διασκέδαση δεν προηγείται.Ακολουθεί.Μάλλον συνυπάρχει. Οι μασκαράδες επιτελούν το ρόλο και μετά επανέρχονται στην καθημερινότητά τους περιμένοντας να πράξουν το ίδιο ένα χρόνο μετά.

      Στις μέρες μας οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη από μάσκες. Δεν περιμένουν τις αποκριές για να αλλάξουν ρόλους.Για να εκτονωθούν.Γίνεται αυτό  κάθε μέρα. Το δέρμα του προσώπου τους έχει γίνει μια μάσκα πολλαπλών χρήσεων.Αλλάζει χρώμα και  σχήμα ανάλογα με την περίσταση. Ανάλογα με το δικό τους, το ατομικό συμφέρον. Γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια τους άλλους. Το πρόσωπό τους-μάσκα γίνεται κόκκινο από ένταση όταν τάχα μου υπερασπίζονται τα συμφέροντα των άλλων.Ενίοτε των αδύναμων.Γίνεται γκρί, άχρωμη όταν βρίσκονται σε κλειστά δωμάτια. Τότε γίνονται κυνικοί.Υπολογιστές. Όταν βρίσκονται μπροστά στις κάμερες βαφτίζουν το δικό τους συμφέρον εθνικό καθήκον.Βάζουν συναισθηματισμό στη φωνή τους που γίνεται παλλόμενη, έτοιμη να μετατραπεί σε λυγμό.

      Το δυστύχημα με τον πολιτισμό μας στις αρχές του 21ου αιώνα είναι πως γεμίσαμε μασκαράδες. Δραπέτευσαν από τις αποκριές και γέμισαν όλους τους χώρους.

Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

Αναζητείται η κάλπη της εκπαίδευσης

Ζούμε στιγμές αλλοφροσύνης. Η συμπεριφορά όσων διαχειρίζονται τις τύχες του
τόπου ταιριάζει με αυτή  πρωταγωνιστών σε φιλμ νουάρ. Κι ενώ οι βασικοί ήρωες είναι απορροφημένοι από το σωτηριολογικό τους έργο , δίπλα τους, οι δευτεραγωνιστές κατ’ αυτούς, περιφέρουν τα βήματά τους στα γεύματα της ελεημοσύνης προσδοκώντας σ’ ένα λουκάνικο ή ξημερώνουν έξω από κάποια αρμόδια υπηρεσία με τα μάτια πρησμένα και τις φλέβες τεντωμένες από αγωνία για το αν θα πάρουν τη βεβαίωση για το προνοιακό επίδομα. Αλλού,  θεριεύει ο σπόρος του διχασμού.Κράμερ εναντίον Κράμερ. Κατάπτωση. Πληγές πυορροούσες. Όσα ακολουθούν είναι ένα σενάριο με φοιτητές και καθηγητές σε διαφορετικά χαρακώματα. Αντικείμενο του πόθους τους η κάλπη για το Συμβούλιο διοίκησης του ιδρύματος.Πρακολουθήστε αυτό το σενάριο που περιμένει τον σκηνοθέτη του.



. Οι φοιτητές προσήλθαν αργοπορρημένοι στο διοικητήριο του ΤΕΙ όπου διεξάγονταν η ψηφοφορία.Μέχρι τις 11 το πρωί είχαν ψηφίσει πάνω από 45 καθηγητές από τους 89 εγγεγραμμένους και μπροστά στον κίνδυνο να γίνει υφαρπαγή της κάλπης η διοίκηση αποφάσισε να κλείσει τις πόρτες τόσο από την μπροστινή όσο και από την πίσω πλευρά.

     Θα προσπαθούσε να τις ανοίγει μόλις προσέρχονται για ψηφοφορία και οι υπόλοιποι καθηγητές, κάτι που αποδείχτηκε μάταιο γιατί εν τω μεταξύ οι φοιτητές κατέλαβαν τις εισόδους με σκοπό όταν τους δοθεί η ευκαιρία να μπουκάρουν.Στις δύο εισόδους δόθηκαν αρκετές μάχες αλλά χωρίς να τα καταφέρουν.Την ίδια στιγμή και προκειμένου να συνεχιστεί η ψηφοφορία η διοίκηση του ΤΕΙ και η εφορευτική επιτροπή των εκλογών σκέφτηκαν και το έκαναν πράξη, να στήσουν άλλη μια κάλπη.Με κατ’ ιδίαν επικοινωνία με τους καθηγητές που δεν είχαν ψηφίσει συνεννοήθηκαν να πάνε.Στην κάλπη αυτή οδηγήθηκαν περί τους 25 καθηγητές.

      Το σίριαλ όμως έχει και συνέχεια.Κάποιος, μάλλον καθηγητή;, κάρφωσε στους φοιτητές το στήσιμο της νέας κάλπηςΟι φοιτητές πήγαν εκεί αλλά έφτασαν καθυστερημένα ενώ είχε κλείσει η κάλπη.

      Τα φηφοδέλτια πέρασαν από τα μπλόκα με περιπετειώδη τρόπο, κρυμμένα σε μια μεγάλη δερμάτινη τσάντα.Την ώρα της καταμέτρησης επί του πρώτου ορόφου του διοικητηρίου, οι φοιτητές παρέμειναν έξω από την κλειδωμένη πόρτα την οποία σε κάποια στιγμή άρχισαν να χτυπούν ομαδικά με κίνδυνο να καταρρεύσει.Στο χώρο πίσω από την κλειδωμένη πόρτα πάνω από 20 καθηγητές βίωναν τις απειλές των σπουδαστών.

    Όλα αυτά διήρκεσαν γύρω στη μία ώρα.Όταν η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων ολοκληρώθηκε, έφτασε η στιγμή της εξόδου των ομήρων. Ο πρόεδρος ξεκλείδωσε την πόρτα και εξήλθε πρώτος.Τότε ήταν που επήλθε σύρραξη. Ο πρόεδρος προπηλακίστηκε και προκειμένου να προστατευθεί έτρεξαν καθηγητές του ιδρύματος.

ΥΓ. Το κείμενο είναι αντιγραφή από τοπική εφημερίδα.Οι πρωταγωνιστές κυκλοφορούν μασκαρεμένοι ωσόστου βρεθεί η κάλπη.Ο εμπνευστής του διχασμού είναι γνωστός.

Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

Μάθημα: Λαογραφικά θέματα στην Ελλάδα και την Τουρκία Μια παράλληλη ανάγνωση


Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και

Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Ακαδημαϊκό έτος 2011-2012

Εαρινό εξάμηνο

Διδάσκων:καθηγητής Ευάγγελος Γρ.Αυδίκος



Μάθημα:      Λαογραφικά θέματα στην Ελλάδα και την Τουρκία Μια παράλληλη ανάγνωση







            1.Ο Στόχος



 

       Η Ελλάδα και η Τουρκία αναπαριστώνται στερεοτυπικά ως χώρες που βρίσκονται σε διαρκή σύγκρουση. Ιστορικά είναι αδιαμφισβήτητη η αντιπαράθεση, δεδομένου ότι η Ελλάδα συγκροτήθηκε ως ανεξάρτητο εθνικό κράτος κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας(19ος -20ος αι.). Αποτέλεσμα της ελληνικής εθνικής ολοκλήρωσης, καθώς και της προσπάθειας για συγκρότηση τουρκικού εθνικού κράτους οι δύο χώρες είχαν μακροχρόνιες πολεμικές συγκρούσεις αλλά και διαμορφώθηκαν στερεότυπα  που διογκώθηκαν με τα «Σεπτεμβριανά» του 1955 στην Κωνσταντινούπολη και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο .Πέρα απ’ όλα αυτά, Έλληνες και Τούρκοι συνυπήρξαν για αιώνες, γεγονός που διευκόλυνε τα πολιτισμικά δάνεια και τις πολιτισμικές μεταναστεύσεις.

       Στόχος του μαθήματος είναι:

ü      να αναδείξει το ρόλο των λαογραφικών σπουδών στη διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας

ü      να διευκολύνει τους φοιτητές να κατανοήσουν την ιστορικότητα των στερεοτύπων.

ü      να μελετήσουν τις ομοιότητες και τις διαφορές.

ü      Να ανακαλύψουν με διαφορετική οπτική τον γείτονα, γεγονός που θα ενισχύσει την αυτοεικόνα τους.







2. Τα θέματα



ü      Η Λαογραφία ως εθνική επιστήμη

ü      Λαογραφία και η συγκρότηση του τουρκικού κράτους

ü      Η δίκη του Μποράταφ

ü      Το Ισλάμ και η Τουρκία

ü      Οι Αλεβήδες

ü      Ο Ναστρεδίν Χότζα

ü      Μουσικές συγγένειες

ü      Τα ονόματα και η εθνική ταυτότητα.

ü      Ζεϊμπέκηδες της Μικρά Ασίας

ü      Αναπαραστάσεις Ελλήνων και Τούρκων(δημοτικό τραγούδι και παροιμία, λογοτεχνία)



3.Αξιολόγηση



α. Προφορική εξέταση 50%(5)

β.Ενδιάμεση εξέταση   20%(3)

γ.Εργασία που θα στηρίζεται σε δύο άρθρα(με έκταση 2000 λέξεων) 20%(2). Η εργασία θα είναι μέρος  της ύλης της προφορικής εξέτασης.



4.Υποχρεώσεις

α.Ενδιάμεση εξέταση 11 Μαΐου 2012, ώρα 11.

β.Παράδοση εργασίας στις 23 Μαΐου 2012.



5.Προτεινόμενα συγγράμματα

              α.Ευάγγελος Αυδίκος(επιμ.).2012.Λαογραφικές Αναγνώσεις στην  Ελλάδα και την Τουρκία.Αθήνα: Πεδίο.

             β.David Shankland.2003. Ισλάμ και Κοινωνία στην Τουρκία. Αθήνα: Κριτική.





6.Βιβλιογραφία

             I.      Αυδίκος,Ευάγγελος. 2009. Εισαγωγή στις Σπουδές του Λαϊκού Πολιτισμού. Λαογραφίες, Λαϊκοί Πολιτισμοί , Ταυτότητες.Αθήνα:Κριτική( «Από το υπερεθνικό στο εθνικό: η οθωμανική αυτοκρατορία και τη Τουρκία», σελ.126-148)

          II.      Başgöz, İlhan . “Folklore Studies and Nationalism in Turkey”.Journal of the Folklore Institute 9:2/3 (1972):162-176.

       III.      Çavuşer, Süheyla. Lives Reflected  through Home Decoration in a Small Village in Turkey.

       IV.      Δαμιανάκος, Στάθης(επιμ.).1993.Θέατρο Σκιών.Παράδοση και νεωτερικότητα.Αθήνα:Πλέθρον

          V.      Degirmenci, Koray .”On the Pursuit of a Nation: The Construction of Folk and Folk Music in the Founding Decades of the Turkish Republic”.International Review of the Aesthetics and Sociology of Music 37:1 (2006):47-65.

       VI.      Delaney, Carol.2006. «Ξεμπλέκοντας το νόημα των μαλλιών στην τρουρκική κοινωνία».Στο Φ.Τσιμπιρίδου(επιμ.), ‘Μουσουλμάνες της Ανατολής’.Αναπαραστάσεις, πολιτισμικές σημασίες και πολιτικές, 343-372.Αθήνα:Κριτική.

    VII.      Edmonds, C. J. “Kurdish Nationalism”..  Journal of Contemporary History 6:1(1971):87-107.

 VIII.      Kaplanoglou,Marianthi. “Two Storytellers from the Greek-Orthodox Communities of Ottoman Asia Minor. Analyzing Some Micro-data in Comparative Folklore”. Fabula 51: 3/4 (2010) :251-265.

       IX.      Κοροβίνης, Θωμάς. 1988.Τουρκικές παροιμίες. Αθήνα: Εκδόσεις Άγρα.

          X.      …………………..2005. Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας.Αθήνα:Εκδόσεις Άγρα.

       XI.      Μήλλας, Ηρακλής.2001.  Εικόνες ελλήνων και τούρκων : σχολικά βιβλία, ιστοριογραφία, λογοτεχνία και εθνικά στερεότυπα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

    XII.      ---------------------.2006. «Η Ανταλλαγή στην ελληνική και την τουρκική λογοτεχνία ομοιότητες και διαφορές». Στο Κ.Τσιτσελίκης(επιμ.), Η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών. Πτυχές μιας εθνικής σύγκρουσης, 399-439.Αθήνα: Κριτική.

 XIII.      Ozturkmen,  Arzu. “Folklore on Trial: Pertev Naili Boratav and the Denationalization of Turkish Folklore”. Journal of Folklore Research 42:2 (2005):185-21

 XIV.      Stein,  Heidi. Turkish Nasreddin Hoca’s Appearance as the Uzbek

            Afandi”. Middle Eastern Literatures 10:3( 2007):219-230.

 XV.Yildirim, Onur. 2006 «Η ανταλλαγή πληθυσμών του 1923.Πρόσφυγες και  

            εθνικές ιστοριογραφίες στην Ελλάδα και την Τουρκία».Στο    

            Κ.Τσιτσελίκης(επιμ.), Η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών. Πτυχές μιας   

           εθνικής σύγκρουσης, 65-110.Αθήνα: Κριτική.

XVI.Χιδίρογλου, Παύλος.1987. Εθνολογικοί προβληματισμοί, από την Τουρκική και

          την Ελληνική παροιμιολογία. Αθήναι: Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία.










Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012



Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας
Και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Ακαδημαϊκό έτος 2011-2012
Εαρινό Εξάμηνο
Διδάσκων: καθηγητής Ευάγγελος Αυδίκος

Μάθημα : Τελετουργίες και λαϊκά δρώμενα

1.Το πλαίσιο


 Σκοπός του μαθήματος είναι να ασχοληθεί με τις τελετουργίες ως πολιτισμική και κοινωνική συμπεριφορά.Είναι γνωστό ότι οι τελετουργίες ως τυποποιημένη συμπεριφορά συνδέεται με ποικίλα ερωτήματα και ανάγκες των οργανωμένων κοινωνικών ομάδων,στα οποία προσπαθούν να απαντήσουν ή να τα διαχειριστούν για ποικίλους σκοπούς(μεταφυσικούς,κοινωνικούς,πολιτισμικούς).Υπ` αυτήν την έννοια, το μάθημα θα επιχειρήσει να διερευνήσει το φαινόμενο αυτό,χρησιμοποιώντας τις διάφορες θεωρίες που έχουν διατυπωθεί. Αυτό θα γίνει με τη χρήση ενθογραφικών παραδειγμάτων τελετουργιών από τον ελληνικό και διεθνή χώρο.
  Βασικοί άξονες.
     α.Τι  είναι τελετουργία
     β. Τελετή, θρησκεία, πίστη, σκέψη και δράση.
     γ.Από τον Van Gennep(διαβατήριες τελετές) στον Turner(μεθοριακότητα)
     δ. Κατηγορίες τελετουργιών(διαβατήριες,μύησης, εποχιακές,κ.λπ.),.
     ε. Γέννηση, γάμος, θάνατος ως διαβατήριες τελετές
     στ.Τελετές μύησης

2.Υποχρεώσεις
α.Ενδιάμεση εξέταση 10 Μαΐου 2010, ώρα 5μμ, αίθουσα Θ.
β.Δήλωση άρθρων ως τις 20 Μαρτίου



3.Αξιολόγηση
α. Προφορική εξέταση   40%(4)
β.Ενδιάμεση εξέταση     30(3)
γ.Παράδοση γραπτής εργασίας(ως 1500 λέξεις, ημερομηνία παράδοσης 10 Μαΐου 2012) που θα στηρίζεται σε δύο επιστημονικά κείμενα  20% (2). Σε περίπτωση που τα κείμενα ή το ένα απ’ αυτά είναι ξενόγφλωσσα θα πριμοδοτείται η εργασία με έναν(1) επιπλέον βαθμό
Δ. Παρακολούθηση και συμμετοχή στο μάθημα 10%(1).
  

4.Προτεινόμενα συγγράμματα
α.Ευάγγελος Γρ.Αυδίκος.2012.Παιδική ηλικία και διαβατήριες τελετές.Αθήνα: Πεδίον.
β . Νάντια Σερεμετάκη, Η τελευταία λέξη στης Ευρώπης τα άκρα, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 1994.


5.Βιβλιογραφία
  

1. Ελευθέριος Π Αλεξάκης,  Ταυτότητες και ετερότητες. Σύμβολα, συγγένεια, κοινότητα στην Ελλάδα – Βαλκάνια, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 2001.
2. Maurice Bloch, From Blessing to Violence. History and Ideology in the Circumcision Ritual of the Merina of Madagascar, Cambridge University Press. Cambdridge 1996.
3.. Catherine Bell,1992.Ritual Theory, Ritual, Practice, Oxford University Press,  New York-Oxford 1992.



Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012

Όλα του γάμου δύσκολα……’’Από την προξενήτρα στο γραφείο συνοικεσίων, Παραδοσιακότητα και Νεωτερικότητα στον αστικό χώρο’’. Παρουσίαση του βιβλίου του κ.Ευάγγελου Αυδίκου στο Καφωδείο ‘’Θυμωμένο Πορτραίτο’’ στα Ιωάννινα .

                                                                          

         Κάθε βιβλίο είναι  ένα παράθυρο για την  όραση   και την κατανόηση του κόσμου, είναι ένα εργαλείο,  μια παρακαταθήκη πηγών,  μια πραγματεία  περί ενός θέματος. Κάθε βιβλίο, ανοίγει δρόμους στοχασμού και θέτει ερωτήματα. Κάθε βιβλίο,  παραπέμπει σε άλλα βιβλία και δημιουργεί την βάση για νέα βιβλία.

        Το πρώτο ερώτημα  που σκέφτηκα ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βιβλίου  του Καθηγητή και συγγραφέα Ε.Αυδίκου, είναι το γιατί παντρεύονται οι άνθρωποι και γιατί κάποιοι  παντρεύονται   με αυτόν ή με τον άλλο  τρόπο. Αμέσως κατευθύνθηκα  στο πρώτο βιβλίο που είχα κατά νου  και   στον συγγραφέα του,  Αndre Green,  και τις νεωτερικές απόψεις  του  για τον ρόλο της σεξουαλικότητας και του συμβολισμού των δυο φύλων, μελέτη βασισμένη  στην ψυχαναλυτική  θεωρία που αναπτύσσεται στο βιβλίο  του Jean Cournut ‘’Γιατί  οι άνδρες φοβούνται τις γυναίκες’’ ή   ’’Εάν η γυναίκα  νιώθει  φόβο για τον άνδρα’’. Γράφει ο Andre Green:Στην καρδιά της ψυχής είναι το συστηματικό ασυνείδητο, οριζόμενο από τους δικούς του νόμους λειτουργίας που το διακρίνουν ριζικά  από τον συνειδητό ψυχισμό, από  τον οποίο, είναι κατηγορηματικά διαχωρισμένο. Συνδέεται με στενούς δεσμούς  με την σεξουαλικότητα που χρονολογείται  από την πιο παλιά παιδική ηλικία. Η παραγωγικότητά του είναι αξιοθαύμαστη: όνειρα, φαντασιώσεις, παραπραξίες, γλωσσικά ολισθήματα αλλά και μύθοι , φολκλόρ,  τελετουργικά, θρησκευτικά συστήματα κλπ. Μια γενική περιγραφή  των συναισθηματικών λειτουργιών της σεξουαλικότητας  και της αγάπης, που πιθανόν να οδηγούν στο γάμο.Τελικά  κατέληξα στον Μανώλη Αναγνωστάκη που γράφει ότι « η αγάπη είναι ο φόβος που μας ενώνει με τους άλλους».

            Ως προς το  γιατί παντρεύονται  οι άνθρωποι  με προξενιό ή με την διαμεσολάβηση  μη ειδικών και ειδικών, εμπειροτεχνών και επαγγελματιών, καλοπροαίρετων  και εκμεταλλευτών, είναι ένα ερώτημα  που το βιβλίο πραγματεύεται   τόσο ιστορικά, όσο και συγχρονικά,  μεθοδολογικά δε  άψογα. Η μικρή αλλά εμπεριεκτική εισαγωγή  καθώς και το κρεσέντο των τελευταίων σελίδων ‘’ μετά το διάβασμα’’, δίνουν ένα τόνο ανάγνωσης, ευχάριστο όσο και βιβλιογραφικά  προσοδοφόρο. Για αυτό αξίζει να   διαβαστεί.

            Επί του προκειμένου, θα πρέπει να σημειώσω δυο σχόλια που συνδέονται με τα σχόλια της εισαγωγής και το βασικό  ερώτημα που θέτει το βιβλίο, αλλά  και  το δικό μου σημείωμα. Η ψυχαναλυτική σχολή δέχεται ότι οι άνθρωποι συνδέονται,  επειδή έχουν ασυνείδητους κοινούς μηχανισμούς ωριμότητας και ανωριμότητας.   Η    συστημική προσέγγιση  από την άλλη πλευρά συμφωνεί με   το ‘’ όμοιος ομοίω, ζευγαρώνει  ή αεί πελάζει’’, τονίζοντας την συμπληρωματικότητα των ρόλων, γεγονός που αντιπαρέρχεται η ψυχανάλυση. Η ψυχαναλυτική  φροϋδική θεωρία πραγματεύεται    τον έρωτα,  την αντικειμενότροπη αγάπη,  τα ένστικτα της αυτοσυντήρησης και της ηδονής και προσφέρει το πλαίσιο για ερμηνείες, συμπεριφορών και επιλογών, δυστυχώς εκ των υστέρων.

               Ξαναγυρνώντας στο Βιβλίο του Ε.Αυδίκου ‘’Από την προξενήτρα στο  γραφείο Συνοικεσίων, Παραδοσιακότητα και Νεωτερικότητα στον αστικό χώρο’’ διαπιστώνουμε ότι   το βιβλίο, αναφέρεται στον τρόπο επιλογής συντρόφου για γάμο,  στον αστικό πληθυσμό,  την τελευταία τριαντακονταετία, όπου ορθολογισμός  και ομογενοποίηση είναι βασικό συστατικό των  συμπεριφορών  στην  πόλη. Στο ίδιο πλαίσιο συγκρούονται ταυτόχρονα,  δυο κυρίαρχα ρεύματα που σχετίζονται με τις εκ παραλλήλου γενόμενες κοινωνικές αλλαγές στον κοινωνικό ιστό και την νοοτροπία, η  σύγκρουση δηλαδή ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο, η ‘’ Παραδοσιακότητα’’ και η  ‘’Νεωτερικότητα’’.

        Με τον όρο ‘’Παραδοσιακότητα’’,  εννούμε την απόλυτη αφοσίωση του ατόμου στους θεσμούς και τον οικογενειακό κανόνα, π.χ  τ ο προξενιό στη Ήπειρο ,  είχε ένα απαρέγκλιτο τυπικό.Ο γάμος των παιδιών είναι υπόθεση των πατεράδων, οι μανάδες των μελλονύμφων δεν είχαν λόγο. Το προξενιό είχε κοινωνικά και ταξικά στοιχεία και κριτήρια που μόνο στην περίπτωση του παραβάτη της πατρικής εντολής,  ήταν διαφορετικά και προέκυπτε ο σώγαμπρος. Τα στοιχεία της νύφης ήταν η σεμνότητα, η αξιοσύνη, η υπακοή, η εντιμότητα και η ομορφιά(τελευταία). Ο προξενητής ήταν άνθρωπος εχέμυθος, άνθρωπος με κύρος και διαπραγματευτική ικανότητα. Το προξενιό κατέληγε με συμφωνία των πατεράδων, την συνοδό χειραψία  και την απόλυτη πειθαρχία και τήρηση των συμφωνηθέντων. 

             Η ‘’Νεωτερικότητα’’ συνδέεται με την ανάδυση του κινήματος των γυναικών, την σεξουαλική απελευθέρωση και  την αποσύνδεση της σεξουαλικότητας από την αναπαραγωγή, την ανάδειξη της ανθρώπινης ελευθερίας ως κεντρικής αξίας στις κοινωνίες του δυτικού κόσμου. Ο άνθρωπος,  άνδρας ή γυναίκα,  είναι ελεύθερος να αποφασίζει,  να αυτοθεσμίζεται και να αυτοθεσπίζει τον ατομικό και κοινωνικό του ρόλο πέρα από τις συμβατικότητες της οικογένειας και τις κοινωνικές νόρμες. Επιλέγει να σπουδάσει, να εργασθεί εκτός οικογενείας και να παντρευτεί επιλέγοντας ο ίδιος τον σύντροφό του,  με δικά του (κατά το δυνατόν) κριτήρια.

                     Σύμφωνα με την ιστορική μελέτη της   Χάρις  Κατάκη,  ‘’ Οι τρεις ταυτότητες της Ελληνικής Οικογένειας’’,  μέσα σε τρείς δεκαετίες άλλαξαν ριζικά οι πεποιθήσεις των ανθρώπων για τον γάμο:  Ο σκοπός και ο προορισμός του ανθρώπου στην πρώτη γενιά του παππού-αγρότη στην Κόνιτσα,  η δημιουργία οικογένειας,  η αναπαραγωγή και η ανατροφή των παιδιών (παιδοκεντρικότητα)  στην δεύτερη γενιά του δασκάλου στα Γιάννενα και η ανάδυση της ανάγκης για σχέση και επικοινωνία στην νεώτερη γενιά του εγγονού-γιου-φοιτητή. Σήμερα –μέχρι την προ μνημονίου εποχή- οι νέοι παντρεύονται εκτός των άλλων,    για το σεξ, την κοινωνική κινητικότητα,  την μοριοδότηση,  την εμπειρία ενός παιδιού και ενός διαζυγίου. Απουσιάζουν φανερά τουλάχιστον  ως δηλωμένες στάσεις,  η συντροφικότητα, η αναπαραγωγή, η ωρίμανση σε δεσμούς διάρκειας, η αγάπη, η οικογένεια, η διαχείριση της μοναξιάς και άλλα συμβολικά και άβολα. Οι άνθρωποι συνυπάρχουν δύσκολα πλέον, βλέπε διαζύγιο, ενδοοικογενειακή βία, κακοποίηση.

              Οι δεσμοί διαρκείας  και  ο γάμος, κλυδωνίζονται. Στοιχεία  που καταγράφονται στις επιστολές των πελατών των γραφείων συνοικεσίων  που εύστοχα αναλύει  ο συγγραφέας Ε.Αυδίκος, δείχνουν τη  βιωμένη  μοναξιά, την απόγνωση, την επιφυλακτικότητα και τις ελάχιστες απαιτήσεις για λίγα γραμμάρια ευτυχίας  από την ποθούμενη συνύπαρξη.

                    Τα  γραφεία  συνοικεσίων της νεωτερικότητας   ως υπηρεσίες διαμεσολάβησης  θα μπορούσε να θεωρηθεί  ότι  ανήκουν στις υπηρεσίες συμβουλευτικής και επομένως θα  έπρεπε  να αναβαθμιστούν και να ενισχυθούν με ειδικούς. Έτσι θα μπορούσε να προσεγγίσει το θέμα ένας θεωρητικός οπαδός του άκρατου κρατισμού, του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας και των κοινωνικών δομών. Στην Ελλάδα το λήμμα ΓΑΜΟΣ, είναι κατανοητό μόνο με κοινοτικούς  και όχι προσωπικούς  ή συναισθηματικούς όρους. Επομένως  η αρχή του, δηλαδή η θεσμική  εκκίνηση της συνύπαρξης,  χρήζει  σχετικής μόχλευσης, αγωγής, στήριξης, διαμεσολάβησης και ενίσχυσης. Η αρχή, η εκκίνηση και η έναρξη μιας σχέσης  συμβολικά τουλάχιστον,   είναι το ήμισυ του παντός.

              Παρόλα ταύτα,  σύμφωνα με τον συγγραφέα η ιδέα μιας κάποιας διαμεσολάβησης περισσότερο υπαινισσόμενης, αξιακής, και κοινωνικά δίκαιης,   είναι ενδιαφέρουσα και λειτουργεί προστατευτικά τόσο στα άτομα όσο και την κοινωνία αντιμετωπίζοντας το στίγμα, την επιθετικότητα, την περιθωριοποίηση και την μετέωρη μεθοριακότητα ορισμένων ανθρώπων που δεν χωράνε-κατά τον Καρυωτάκη- εύκολα στα συμβατικά και δεν φέρονται προβλέψιμα, εντός δηλαδή του στατιστικά προσδιοριζόμενου μέσου όρου’’ φυσιολογικότητας’’ της ανθρώπινης εκζήτησης και συμπεριφοράς  σύνδεσης.

         Με αυτή την έννοια το βιβλίο μελετώντας το διακύβευμα  ‘’υποβοηθούμενος γάμος μέσω αυτοσχέδιων κοινωνικών δομών’’,  ενός ασυνήθους πλέον  και οριακού -ως προς την επικινδυνότητά του- εγχειρήματος,  κομίζει μια πρωτοτυπία στο χώρο της κοινωνικής ανθρωπολογίας, μελετώντας κάτι δύσκολο(διαμεσολάβηση) για ένα θέμα τόσο σύνθετο(γάμος) από ανθρώπους άσχετους και συμβατικά ακατάλληλους(γραφείο Συνοικεσίων) σε ανθρώπους πιθανόν ακατάλληλους, αποτυχημένους,   ή μη δυνάμενους για γάμο(άνθρωποι  κάθε ηλικίας, με ιδιαίτερη χαρακτηρολογική δομή και κοινωνική προέλευση και  ιστορικό δυσπροσαρμοστίας).

            Ο συγγραφέας  του βιβλίου αναγνωρίζει, σέβεται και αφήνει ανοικτό το θέμα της επιλογής συντρόφου, στην νεωτερική εποχή.   Η ψυχανάλυση, κατά τον Ζακ  Λακάν, ξεκινάει από την ιδέα ότι  υπάρχει δυσαρμονία  μεταξύ των δυο φύλων  και όχι αρμονία. Το ένα δεν είναι συμπληρωματικό  του άλλου. Υπάρχει μια ασυμβατότητα του ενός φύλου  με το άλλο. Το θέμα είναι πώς  διαχειρίζεται κανείς  αυτήν την ασυμβατότητα στην πορεία της ζωής  του, χωρίς αυτό να σημαίνει  ότι υπάρχει κάποιο pattern φυσιολογικού ζευγαριού.

         Το γεγονός ότι είμαστε  έμφυλοι, μας καθορίζει ως προς τη ματιά μας απέναντι  στην σεξουαλικότητα. Έχει να  κάνει με την σχέση που έχουμε, με τον τρόπο που  μαθαίνουμε, πώς να ζούμε, πώς να κάνουμε σχέσεις, πώς να παντρευόμαστε, πώς να επιλέγουμε επάγγελμα, σύζυγο, φίλους. Ιδού  τα ελλείμματα και οι ανάγκες μας. 

          Επί του θέματος, γράφει ο Ματθαίος Γιωσαφάτ: ‘’Βγαίνουν κάποιοι  άσχετοι στην ΤV  και λένε διάφορα. Αλλά ο κόσμος έχει πια ξυπνήσει και  γι’ αυτό προοιωνίζεται  κάτι καλύτερο  από τα  παλιά. Όλοι νομίζουν ότι  οι άνθρωποι είναι χειρότεροι  γιατί αυξάνονται  τα διαζύγια. Αυξάνονται  γιατί  απλούστατα , οι άνθρωποι, θέλουν μια καλύτερη σχέση. Άραγε ποιος θα βοηθήσει να γίνει αυτό?’’

 Με αυτή την έννοια το σχόλιο του συγγραφέα έχει ιδιαίτερη αξία.΄΄  (  σελίδα 207).

 ‘’Αγαπητέ Αναγνώστη,

Η αλαζονεία είναι ένα συναίσθημα που πληρώνεται. Ίσως να αργήσει η αποπληρωμή. Σπάνια όμως μένει απλήρωτη. Οι διαζευγμένοι /ες και οι μοναχικοί χήροι, /ες με τις επιστολές τους είναι ένα καλό παράδειγμα. Η μοναξιά είναι η κυριότερη μάστιγα της εποχής μας. Έχει γίνει ενδημική.Η ανάγκη για σύντροφο  και οι αυξημένες προσδοκίες για όσους πάντρεψαν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να μείνουν μόνοι, οδηγεί τελικά, πολλούς σε γραφεία συνοικεσίων. Στην εποχή μας, η ζωή δεν τελειώνει ούτε στα πενήντα, ούτε στα εξήντα, ούτε στα εβδομήντα’’.

       Ο Σίγκμουντ Φρόυντ, ο πατέρας της νεωτερικότητας στην ψυχολογία, δεν άργησε να αναγνωρίσει την σύνδεση της ονειρικής δραστηριότητας  και κάποιων μορφών ψυχικής δραστηριότητας  που διαφέρουν από την απλή και συνηθισμένη δραστηριότητα  της εγρήγορσης, ενώ ωστόσο συνδέονται  με την συνείδηση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται  τα λογοτεχνικά έργα, ιδιαίτερα η ποίηση, οι μύθοι, τα τελετουργικά, οι θρησκευτικές πίστεις, συμπεριλαμβανομένων επίσης των ιδεών που βρίσκονται στη βάση των μεγάλων θεσμών, οι οποίοι, ρυθμίζουν την ζωή εν κοινωνία (Andre Green, σε.78, στο «Γιατί οι άνδρες φοβούνται τις γυναίκες»). Όψεις αυτών των τελετουργιών  που ζουν οι άνθρωποι είτε στον παραδοσιακό κόσμο ή στην σύγχρονη νεωτερική εποχή, μας δείχνει, με άψογη μεθοδολογία αλλά και με χιούμορ, μα πάνω από όλα με σεβασμό στον άνθρωπο και τις συμπεριφορές  του αλλά και τον τρόπο που εντάσσεται στις δομές, κυρίαρχες ή αυτοσχέδιες,  ο συγγραφέας    Ε.Αυδίκος στο βιβλίο  που σχολιάζουμε.

           ‘’Ομοιος ομοίω ... ζευγαρώνει’’ –παγκόσμια σταθερά της κοινωνιολογίας του προξενιού και του γάμου.  Όλοι έχουμε ‘’προγραμματιστεί’’ να αισθανόμαστε άσχημα, μας είναι δηλαδή απαραίτητη η ‘’τοξική-εθιστική’’ δόση   των αρνητικών  συναισθημάτων. Ζευγαρώνουμε δυστυχώς σύμφωνα με τα ‘’προγραμματισμένα’’ μας  αρνητικά συναισθήματα, ώστε να εξασφαλίσουμε τη «δόση» μας. Ό­πως μας διδάσκει  η  εμπειρία,  σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις οι’’ λόξες πάνε δυο-δυο’’. Οι τρύπες απ' τις βίδες, που λείπουν απ' το κεφάλι του ενός,  ταιριάζουν με τις βίδες που προεξέχουν απ' το κεφάλι  της άλλης   και τούμπαλιν. Διαλέγουμε το ταίρι μας σύμφωνα με πολλές άπιαστες ενδεί­ξεις, που βρίσκονται πολύ κάτω απ' το πεδίο της επίγνωσης μέ­γεθος και διαστολή κόρης ματιού, γενική εικόνα σώματος, στιγμιαίες εκφράσεις του προσώπου, μυστικά, βουβά μηνύματα, ίσως και «χη­μικά» ακόμη στοιχεία— πάντως, εμείς  διαλέγουμε σίγουρα,  έτσι,  ώστε κατά κανόνα το παλικάρι με το τσεκούρι,  να βρίσκει το κορίτσι με το σκεπάρνι και το αντίστροφο.

         Τη «δόση» μας από  αρνητικά  συναισθήματα την παίρνουμε παίζο­ντας παιχνίδια: περιοδικές σειρές συναλλαγών, οι οποίες καταλή­γουν στο να αποκτήσουμε το αρνητικό συναίσθημα, που προτιμάμε. Πριν απ' το γάμο ή την απλή συμβίωση, ακόμη και σε μια τυ­χαία σχέση άντρα-γυναίκας,  αντικατοπτρίζονται οι δυνατότητες για το παιχνίδι. Για παράδειγμα, παρουσιάζω μια από τις πολλές δυ­νατότητες  του  παιχνιδιού  της τυραννίας. Μιλώντας με ψυχαναλυτική ορολογία, εννοούμε  τον σαδομαζοχισμό,  αυτό που η διαμεσολάβηση του προξενητή ή του γραφείου, εκπαιδεύεται- επί ματαίω-  να μετουσιώσει σε προβλητική ταυτοποίηση,   του άνδρα και   της γυναίκας, έξω από το ζευγάρι, σε τρίτους.

                 Ας δούμε τους συγγραφείς  των επιστολών που παραθέτει ο συγγραφέας, να διαλέγονται μεταξύ τους και να δημιουργούν σχέση μετά το επιτυχές προξενιό, πχ. η

δεσποινίς  Χ.Α. της σελ.104 με τον κύριο Μ.Κ. της σελ.165

Κύριε, καλημέρα σας .

Είμαι κι εγώ αναγνώστρια της εφημερίδας σας και διαβάζω καθημερινά τη στήλη συνοικεσίων. Κατοικώ ..., είμαι ψηλή 1,70, 40 ετών ξανθή, ευπαρουσίαστη, γυμνασιακής  μορφώ­σεως, αλλά έτυχε να μην εργάζομαι. Ως  προίκα έχω ένα δια­μέρισμα.

Θα προτιμούσα να εύρω ως σύζυγο άνθρωπο σωστό, θα προτιμούσα του Δημοσίου ως 50 ετών. Αυτά σας τα γράφω να πάρετε μια ιδέα για τον εαυτόν μου και του τι ζητώ. Επειδή δεν ξέρω πώς ακριβώς γίνονται αυ­τά τα πράγματα, δηλ. τι πρέπει να κάνω, αν θέλετε και μπο­ρούσατε, θα ήθελα σας παρακαλώ να με ενημερώνατε.

Σας ευχαριστώ πολύ. Περιμένω απάντηση σας.



      



Ονομάζομαι Μ.Κ. είμαι 54 χρόνων κανονικού ύψους$ (1,74 μ.), λεπτός καστανός και εργάζομαι από χρόνια οε διευθυ­ντική θέση για μεγάλη εταιρεία...

Είμαι πτυχιούχος Οικονομικών Επιστημών και της Νομικής του Πανεπιστημίου ...

Είμαι διαζευγμένος και έχω ένα γιο 18 χρόνων, φοιτητή ..., με υποτροφία, που ζει με τη μητέρα του και τέως γυναίκα μου. Μετά τον χωρισμό μου ζω μόνος και η διεύθυνση μου εί­ναι:.... Το δε τηλέφωνο του σπιτιού μου.... Ευρίσκομαι εκεί από τις 4-8 μ.μ. και βέβαια αργά το βράδυ. Ενδιαφέρομαι για γυναίκα αναλόγων τυπικών προσόντων, μέχρι 43 χρόνων, όχι κάτω των 40, αλλά εμφανίσιμη κατά αντικειμενική κρίση, καλού χαρακτήρα και ήθους$.

Ευχαριστώ. Μ. Κ.





    Η δεσποινίς Χωρίς Αυτοπεποίθηση  γνωρίζει τον κύριο  Μει­λίχιο Καλοπροαίρετο.  Οι μειλίχιοι προσπαθούν να είναι ευχάριστοι σ' όλους και συνήθως πάσχουν από κατάθλιψη. Ο Μειλίχιος Καλοπροαίρετος,   βλέπει την δεσποινίδα Χωρίς Αυτοπεποίθηση     και λέει μέσα του, «όπα, όπα!». Βάζει τη γυναίκα γενικά πάνω σε βάθρο, γιατί είχε στήσει τη μητέρα του σε βάθρο. Θέλει μια γυναίκα που να κάνει οτιδήπο­τε, οποτεδήποτε, και  οπουδήποτε. Τη βγάζει λοιπόν ραντεβού πέντε, δέκα φορές και σκέπτεται: «Αν είμαι καλός μαζί της, μπορεί να με δεχτεί για εραστή της». Εκείνη ωστόσο σκέπτεται: «Α, εκτιμάει και σέβεται τον αληθινό εαυτό μου». Έτσι ο άντρας προσφέρει αγάπη ελπίζοντας να πάρει σεξ. Στο ενδέκατο ραντεβού, εκείνος της κά­νει πρόταση κι αυτή λέει: «Α, είσαι κτήνος. Πας κι εσύ γυρεύοντας ό,τι γυρεύουν όλα τα κτήνη. Μόνο σεξ θέλεις».

            Ο Μειλίχιος  Καλοπροαίρετος  φεύγει ταραγμένος για την απόρριψη , λυπημέ­νος, ταπεινωμένος και σκέπτεται: «Κάθε φορά τα ίδια θα σου κά­νουν οι γυναίκες». Το ξέρει, γιατί όταν φορούσε κοντά παντελόνια, του «το είπε κι η μαμά». Εκείνη φεύγει νιώθοντας μοναξιά, μνησι­κακία και λέγοντας μέσα της: «Ποτέ δεν θα βρω το σωστό άντρα».

               Αυτό δεν σημαίνει πως η δεσποινίς Χωρίς Αυτοπεποίθηση  «είναι αθώα περιστερά». Όταν συναντήσει ένα ‘’αληθινό κτήνος’’, θα πει ότι ένιωσε κεραυνοβόλο έρωτα και θα πλαγιά­σει μαζί του. Το κτήνος, επειδή η μάνα του κάτι έκανε γι αυτό , νομίζει πως έτσι είναι όλες οι γυναίκες, την ξεφορτώνεται λοιπόν, έπειτα από την πρώτη ερωτική τους νύχτα, γιατί αυτός ψάχνει για «την παρθένα, την καλή κοπέλα». Τελικά, η δεσποινίς Χωρίς Αυτοπεποίθηση  θα βρει και θα παντρευ­τεί ή ένα κτήνος, που διαρκώς την κατακρίνει και την ταπεινώνει ή ένα Μειλίχιο Καλοπροαίρετο , που να μπορεί εκείνη να τον ταπεινώνει και να τον κατακρίνει.  Όπως εύκολα μπορούμε να συνάγουμε και οι δυο μπορεί να καταλήξουν στο ιατρείο του ψυχοθεραπευτή ή  λίγο μετά την αποτυχία και χωρίς ψυχοθεραπεία, στο γραφείο συνοικεσίων για την μοντέρνα επανεκκίνηση της σύζευξης  που τόσο ωραία μελετά και παρουσιάζει ο συγγραφέας.

           Μερικά παραδείγματα συμβουλευτικής , εμπνευσμένα από την συστημική θεωρία,  σε ζευγάρια  θα μπορούσε να περιλαμβάνει στο οπλοστάσιό  του, ένα μοντέρνο γραφείο συνοικεσίων, μέσω Διαδικτύου, ιδέα που θα μπορούσε να παράσχει υλικό στον συγγραφέα Ε.Αυδίκο,  για ένα νέο βιβλίο, αν δούμε την τεράστια ζήτηση  για γνωριμίες και συναντήσεις που κατατίθενται  και οργανώνονται στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και άλλων.Η υγιής σχέση  είναι  ανέφικτη  και μπορεί να θεωρηθεί  ως μια συνεχιζόμενη,   τόσο στο επίπεδο του πραγματικού   όσο και στο επίπεδο του συμβολικού, αντικειμενότροπη  διαπραγμάτευση.Οι υπηρεσίες διαμεσολάβησης στον υποβοηθούμενο γάμο είτε του παραδοσιακού χώρου, είτε της νεωτερικότητας, στοχεύουν  να  λειτουργήσουν  ως  ‘’good enough mother’’, για τα μέλη του ζεύγους.‘’Aρκετά  καλή’’ μητέρα της  –κόρης νύμφης, , είναι η μητέρα που θα γνωρίσει στην κόρη της ένα τρίτο, τον πατέρα, τον άντρα που θα την αγαπήσει και θα την θαυμάσει  στην παιδική-εφηβική ηλικία και επομένως τον μελλοντικό της σύζυγο, τον άνδρα της στην ενήλικη ζωή, σε ηλικία γάμου.’’Αυτό  που καθιστά  μια μητέρα επαρκώς καλή είναι  κατ’αρχάς  η δυνατότητά της να εισαγάγει  έναν τρίτο  στη σχέση με την κόρη της’’ (Αndre Green ).Με άλλα λόγια, να ξεπεράσει η μητέρα  τη δική της γυναικεία ομοφυλοφιλία, να υπερβεί τον φόβο του άνδρα, χωρίς να τον μεταδώσει  στο παιδί. Από την μητέρα, αναλαμβάνει την σκυτάλη,  η like mother προξενήτρα  και εν συνεχεία οι θεσμοί δηλαδή  οι συμβουλευτικές υπηρεσίες αλλά και οι αυτοσχέδιοι θεσμοί- οι αντιδομές- κατά τον συγγραφέα, που  στεγάζουν τα διάκενα μιας κατακερματισμένης  παραδοσιακής κοινωνικότητας  και που θα μπορούσε να συμπεριλάβουν και  τα γραφεία συνοικεσίων, ώστε να συστήσουν στην γυναίκα, έναν σύντροφο. Άλλωστε στις μέρες μας το μεγάλο αίτημα για μελέτη είναι η  ενσυναίσθηση και η συνεννόηση. Η μελέτη της σύγκρουσης   και της συμφιλίωσης στις ομάδες, στα ζεύγη, στις οικογένειες και στην κοινωνία. Τελικά η πρόθεση του συγγραφέα του βιβλίου  ’’ Από την προξενήτρα στο  γραφείο συνοικεσίων, Παραδοσιακότητα και Νεωτερικότητα στον αστικό χώρο’’  είναι θετική και η μεθοδολογία του  είναι  lege artis.Η προσέγγιση είναι  ανθρωπολογική, με σεβασμό  στον άνθρωπο  και στο υλικό των προσωπικών στοιχείων, των επιστολών και των αιτημάτων τους. Στο κείμενο κυριαρχεί η δημοκρατική ανοχή των αδυνάτων, ο σεβασμός της λανθάνουσας ή  εμφανούς μοναξιάς καθώς και η έκκληση  για θεσμική προστασία των αδυνάτων  και ισότιμη ένταξη στους θεσμούς του γάμου και της οικογένειας.

  Θέλω ακροτελευτίως, να περιγράψω αδρομερώς,    την πορεία της διακειμενικής αναζήτησης και  την  γνωστική  περιπέτεια  που έζησα με έναυσμα την ανάγνωση του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα. Θυμήθηκα  το ‘’Προξενιό της Άννας’’ του Παντελή Βούλγαρη,  τους ‘’Θλιβερούς Τροπικούς’’  του Claude Levy Straus,    την ‘’Iστορία της τρέλας’’  και την  ‘’Iστορία της Σεξουαλικότητας’’, του Michel Foucault,  τις ‘’ Το Ελληνικό Καλοκαίρι ’’  του Janes Lacariere,    ‘’Το σχεδιάγραμμα  μιας γενικής θεωρίας για την Μαγεία’’, του Marcel  Mauss,  το βιβλίο ‘’Βία και Πονηριά’’ της Μαρί -Ελιζαμπέτ  Αντμάν  ,  τις υπέροχες ανθρωπολογικές μελέτες  της    Julia  Cristeva  για τους παρίες, τους παρείσακτους και τους  ξένους της  κοινωνικής ζωής, τις μελέτες του Bernard Henry Levy   για την ετερότητα,  καθώς και τις  παλιότερες μελέτες του Ηλία Πετρόπουλου για την Ανθρωπολογία του περιθωρίου αλλά και  τις μελέτες του Παναγή Λεκατσά για την Θεολογική ανθρωπολογία ,   καθώς επίσης  την   συγκλονιστική εργασία του John  Cambell   για τους Σαρακατσάνους της  Ηπείρου και την  θεωρία της Νεωτερικότητας στο έργο του Αntony Giddens.  

       Και για αυτό ευχαριστώ ιδιαίτερα τον συγγραφέα Ε.Αυδίκο  για τα ερεθίσματα που μου προσέφερε και εύχομαι στο Βιβλίο του’’ Από την προξενήτρα στο  γραφείο συνοικεσίων, Παραδοσιακότατα και Νεωτερικότητα στον αστικό χώρο’’, καλή εγγραφή , στη γνωσιακή λειτουργία και την  μνημονική παρακαταθήκη των αναγνωστών του αλλά και  καλή τύχη  ανάμεσα στις σελίδες και τις παραπομπές άλλων βιβλίων του μέλλοντος.











Βιβλιογραφία:

1. Andre Green:’’Το άγχος μπροστά στη διαφορά των φύλων και ο καθρέπτης του στο καθένα από αυτά’’Στο ΄΄Γιατί οι άνδρες να φοβούνται τις γυναίκες του Cournut  Jean Εκ.Πατάκη, Αθήνα 2008.

2. Κατάκη Χάρις:’’Οι τρεις ταυτότητες της Ελληνικής Οικογένειας’’, Εκ.Κέδρος Αθήνα 1984.

3. Gellert  Shepard:’’Όμοιος ομοίω ζευγαρώνει’’, Εκ.Διογένης, Αθήνα 1983.

4. Γιωσαφάτ Ματθαίος :’’Μεγαλώνοντας μέσα στην Ελληνική Οικογένεια’’, Εκ.Αρμός 2010.

5. Λακάν  Ζακ:’’Η Οικογένεια, Τα Οικογενειακά Συμπλέγματα στη διαμόρφωση του Ατόμου’’, Εκ.Καστανιώτη, Αθήνα 1990.

6.Δεύτος Θεόδωρος:’’ Ο Ηπειρώτικος Γάμος’’,  Δωδώνη Εκδοτική ΕΠΕ, Αθήνα 2004.



Φώτης Μωρόγιαννης

 Δρ.Ψυχίατρος


morogian@otenet.gr

Ιωάννινα  14/12/2011