Τετάρτη 31 Αυγούστου 2016

Χορεύοντας στον Κουιάσα [ Ευάγγελος Αυδίκος / Ήπειρος / 31.08.16 ]



      Επιστροφή από τους Καλαρρύτες. Ο στεναγμός ανακούφισης συνόδευε την επιβίβαση στο αυτοκίνητο. Η πρώτη ημέρα της επιτόπιας έρευνας για τη φετινή διοργάνωση του Θερινού Σχολείου στα Τζουμέρκα είχε ολοκληρωθεί με επιτυχία. Σ’ αυτή συνέτεινε ο Ναπολέων Ζάγκλης, ένας σαλός που άφησε πριν από πολλά χρόνια την Αθήνα και μια καριέρα στους υπολογιστές για να κουρνιάσει στους πρόποδες του Μπάρου, απέναντι από το δίδυμο βλαχοχώρι, το Συρράκο. Τα τσίπουρα και η αφήγησή του τιθάσευσαν την αμηχανία των πρωτόπειρων ερευνητών αλλά και τη δική μου ανησυχία.
     Στο γύρισμα του δρόμου η πινακίδα έγραφε «προς Κουιάσα». Κατεβήκαμε από τα αμάξια. Η πρόκληση μεγάλη. Στην παλιά γέφυρα της Κουιάσας, τη γέφυρα του παραπόταμου του Άραχθου που οι Συρρακιώτες τον λένε Χρούσια και οι Καλαρρυτιώτες Καλαρρυτινό, κατέληγε το μονοπάτι που άρχιζε απ’ τον Άη Γιώργη Συρράκου πριν να πάρουν την ανηφόρα για το χωριό τους. Είναι η γέφυρα που έσμιγε τους καημούς και τα παιδέματα των δυο περήφανων βλαχοχωριών. Είναι η γέφυρα και το ποτάμι που έκανε τους γειτόνους να βγάζουν σπίθες αντιδικιών διεκδικώντας πεισματικά την ιδιοκτησία ονομάτων και πηγών.
   Συνεχίσαμε δεξιά. Αν εξαιρέσει κανείς την απογοήτευση από τον ανακαινισμένο μύλο που είχε αγκαλιαστεί από τα αγκάθια και την εγκατάλειψη ανακαλώντας οικεία κακά του παρελθόντος για την απρογραμμάτιστη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος και την επιπολαιότητα  κάποιων απ’ αυτούς που διαχειρίζονται την πολιτιστική μας κληρονομιά, το ποτάμι μας σαγήνευσε ξεκλειδώνοντας σε κάθε βήμα τα μυστικά. Το περπάτημα δίπλα στο ποτάμι ήταν μια μύηση σε μια ομορφιά που μπορεί να σου μιλήσει με πολλές γλώσσες αν ανοίξεις την πόρτα της ψυχής σου και μπορέσεις να νιώσεις το μεγαλείο του τοπίου.
    Η μικρή λίμνη, τα δέντρα, τα νερά που είχαν στήσει χορό με τα φυτά και τα κλαδιά των δέντρων μας παρέσυραν και μας σ’ ένα μεθυστικό χορό. Σε μια πρωτόγνωρη χαρά για την ανακάλυψη ενός κόσμου που δεν υποψιαζόμαστε όταν κινούμαστε καβάλα στα σύγχρονα «άλογά» μας.

Τρίτη 30 Αυγούστου 2016

«Της αγάπης το μετάξι» της Μαρίας Θωίδου στο Μουσείο Ελιάς , Άνω Γατζέα , 4 Σεπτεμβρίου 2016


Συναυλία με τραγούδια της Μαρίας Θωίδου  από τον ομώνυμο κύκλο καθώς και άλλα δικά της και άλλων τραγουδοποιών, θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου, στο Μουσείο Ελιας και Λαδιού Πηλίου στην Άνω Γατζέα. Συμμετέχουν η Μαρία Θωίδου  Φωνή, η Ηλέκτρα Μηλιάδου  τσέλο & φωνή, η Μαργαρίτα Λιτητάρη κιθάρα, λαούτο & φωνή  και η Κυριακή Δούδη με αφηγήσεις.
    Η Μαρία Θωίδου, τραγουδίστρια, ερμηνεύτρια και τραγουδοποιός, γεννήθηκε στη Φλώρινα και σπούδασε πιάνο και κλασσικό τραγούδι στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης, στην Μουσική Ακαδημία της Κολωνίας και στην Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου της Λειψίας. Eπίσης είναι απόφοιτος του Τμήματος Νηπιαγωγών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
    Έχει ασχοληθεί  με τον αυτοσχεδιασμό, τη σύγχρονη και την κλασική μουσική, τα απλά και τα δύσκολα τραγούδια...Έχει κυκλοφορήσει 4 προσωπικές της δουλειές σε στίχο και μουσική και έχει συνεργαστεί σε πλήθος άλλων ηχογραφήσεων και συναυλιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με σημαντικούς μουσικούς (Θύμιος Ατζακάς, Αντώνης Ανισέγκος, Σωκράτης Μάλαμας, Νίκος Παπάζογλου, Λουδοβίκος των Ανωγείων, Κώστας Μακρυγιαννάκης, Γιώργος Καζαντζής, Νίκος Παραουλάκης, Κυριάκος Ταπάκης, Λουκάς Μεταξάς, Σαβίνα Γιαννάτου, Μιχάλης Σιγανίδης, Κώστας Βόμβολος, Σωκράτης Σινόπουλος, Θόδωρος Κοτεπάνος, Νίκος Σπανός, Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Λάμπης Βασιλειάδης, Γιώργος Σφυρίδης, Νίκος Κηπουργός, Δώρα Μπάκα , Παντελής Παυλίδης,  Goran Bregovic, Β.Semirani, H.Chisholm, Efren Lopez και πολλοί άλλοι )
      Από το 2005 εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ως υπεύθυνη των Μουσικών Συνόλων των φοιτητών (μέλος ΕΕΠ). Επίσης τα τελευταία 8 χρόνια δίδαξε Μονωδία στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του  Πανεπιστημίου Μακεδονίας (μέλος ΔΕΠ.Το 2015 συνεργάστηκε  με το Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ ως μέλος ΔΕΠ 407 στο μάθημα της φωνητικής. Συμμετέχει ακόμα στο διεθνές φεστιβάλ του Μουσικού Χωριού στον Άγιο Λαυρέντη Πηλίου συντονίζοντας εργαστήρια φωνητικής εξερεύνησης και μουσικοπαιδαγωγικής δράσης και είναι συντονίστρια  του εργαστηρίου φωνητικής έκφρασης «το πέταγμα της φωνής» και "Τραγούδια που ζήσαμε" στον χώρο δημιουργικών δράσεων «το αβγό» του Μουσικού Χωριού στη Θεσσαλονίκη.

Έχει συμπράξει με τα σχήματα «Σώμα», Cornucopia Berlin, Armos Ensmble, Tropos Quartet.  Είναι μέλος του τρίο «Τα τραγούδια που ζήσαμε» (Μανόλης Ανδρουλιδάκης, Μάκης Αϊβάζογλου) και συνεργάτης του σχήματος Drasta ( Νίκος Ψοφογιώργος, Αγαμέμνων Μάρδας, Φίλιππος Κωσταβέλης, Έλσα Μουρατίδου, James Willy). Συνεργάζεται επίσης ως ντουέτο με τον Κώστα Ράπτη.

4o Πανελλήνιο Εθνολογικό Συνέδριο Καραγκούνηδων, 8-9-10 Σεπτεμβρίου 2016, Νίκαια Λάρισας


Judith McCulloh Fellowship



JUDITH MCCULLOH RESEARCH FELLOWSHIP
Deadline: November 1

Please consider preparing an application to the Society for American Music for the Judith McCulloh Fellowship. This fellowship is given annually to support a short-term research residency on folk-based musical culture of the Americas at any research center or archive for which the applicant offers a detailed rationale and makes a compelling case. Awarded competitively to scholars at any phase of their careers, the fellowship is designed to support expenses (such as travel, lodging, and duplication) associated with the residency.

Again, applicants are invited to present a case for fellowship support at any research center or archive they feel will offer significant resources to support their research in American folk-based musical culture. Please see the SAM website (http://www.american-music.org/awards/McCullohFellowship.php) for application details. Submission deadline is November 1.

Οι Μελισσουργοί και το μοναστήρια των ΕΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, 26 Αυγούστου 2016

Δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκέφτηκα τους Μελισσουργούς της Άρτας. Ωστόσο, κάθε τόπος κρύβει εκπλήξεις αρκεί να είσαι ανοιχτός σε τέτοιες.Η έκπληξη ήταν το μοναστήρι των Εισοδίων που χρειάστηκε να κατεβούμε τον Μελισσουργιώτικο, να πατήσουμε πάνω σε πέτρες και στην πόρτα που είχε βάλει ο Κώστας Καλλιαρντάς για να μας βοηθήσει, να ανεβούμε το μονοπάτι και να φτάσουμε στο έρημο μοναστήρι που βρίσκεται στο παλιό μονοπάτι που ένωνε την Ήπειρο με τη Θεσσαλία. Θλίψη για την εγκατάλειψη και οργή για την περιφρόνηση προς την πολιτιστική μας κληρονομιά. Οι εικόνες και οι τοιχογραφίες έχουν αφεθεί στην τύχη τους και στη διαβρωτική δύναμη της υγρασίας. Ας κάνουν κάτι οι έχοντες τη δύναμη

Δευτέρα 29 Αυγούστου 2016

Ο Ροδίτης Εβραίος που γλίτωσε από το Άουσβιτς Ο Βικτόρ Χασσόν, στα 89 του σήμερα, δεν βγήκε ποτέ από το κολαστήριο των Γερμανών Πηγή : Ο Ροδίτης Εβραίος που γλίτωσε από το Άουσβιτς | Η ΡΟΔΙΑΚΗ

Για τον Βικτόρ Χασσόν, τον Ροδίτη Εβραίο που στα 15 του χρόνια έζησε τον εφιάλτη του Άουσβιτς,  κι επέζησε, έχω ακούσει πολλά  χρόνια πριν. Πώς έγινε μεγάλος και τρανός μετά, γύρισε όλο τον κόσμο, ζει στις Βρυξέλλες, κι επισκέπτεται  κάθε χρόνο τη Ρόδο, πενήντα χρόνια τώρα.  Ψαρεύει με το σκάφος του, συναντά εκλεκτούς φίλους από τα πολύ παλιά, και στα 89 του σήμερα, με βροντερή φωνή μιλάει εκείνα τα βαριά Ροδίτικα, κι ας ξέρει τόσες γλώσσες,  κι ας μιλάει γαλλικά με τη σύζυγό του κάθε φορά που της απευθύνεται. Στον Βιττόριο, όπως τον έλεγαν 70 χρόνια πριν όταν στη Ρόδο ξέσπασε ο πόλεμος και οι Γερμανοί πήραν τους Εβραίους,  μ΄ έφερε ο δημοσιογράφος  Γιώργος Ζαχαριάδης, πολύτιμος συμπαραστάτης και δάσκαλος  σ΄ αυτά τα ταξίδια στο παρελθόν.
Και φάγαμε ψαράκια που ψάρεψε ο Χασσόν με τον καπετάνιο του, και… αρωίνους, τα πράσινα φασολάκια με την κόκκινη σάλτσα που παρήγγειλε να του φτιάξουνε. Κι ύστερα τα μάτια του σκοτείνιασαν, γύρισαν 70 χρόνια πίσω. Θυμήθηκε όσα δεν ξέχασε ποτέ, κι ας προσπάθησε να τη ζήσει καλά αυτή τη δεύτερη ζωή που του χαρίστηκε.

Πώς ζούσαν οι Εβραίοι στη Ρόδο πριν τον πόλεμο, πώς ζούσε η δική σας οικογένεια;
Η οικογένειά μου ήταν  στη Ρόδο 400 χρόνια. Εμείς οι Εβραίοι φύγαμε κάποτε από την Iσπανία γιατί μας έδιωξε η Iζαμπέλα, η βασίλισσά τους. Όποιον δεν ήταν χριστιανός καθολικός τον έδιωχναν ή τον σκότωναν. Οι πολλοί φύγανε για τη Μεσόγειο, την  Τουρκία, τη Θεσσαλονίκη.  Εμείς φτάσαμε στη Ρόδο γύρω στο 1400. Άλλοι Εβραίοι μιλούσαν Ισπανικά, άλλοι Γερμανικά… Οι Εβραίοι της Ρόδου μιλούσαν Ισπανικά.  Όλοι με το εμπόριο ασχολήθηκαν και με τις τράπεζες. Στα δικά μας χρόνια, θυμάμαι που οι Εβραίοι είχαν μια μεγάλη τράπεζα στη Ρόδο, την τράπεζα Αλχαδέφ, που ήταν στην Παλιά Πόλη στο πρώτο σιντριβάνι, που ανεβαίνεις πάνω το στενό. Τα πιο πολλά μαγαζιά στη Ρόδο  ήταν των  Εβραίων πριν τον πόλεμο. Θυμάμαι όμως  και το μαγαζί με τα υφάσματα του Ασπράκη. Ο δικός μου ο πατέρας ήταν πολύ αναγνωρίσιμος. Ήταν έμπορος,  είχε μαγαζιά δύο στη Λέρο, κι ένα μεγάλο μαγαζί στη Ρόδο. Πρώτα είχε το μαγαζί του Καλαφατά, στην Παλιά Πόλη με τα υφάσματα. Τα αδέλφια του πατέρα μου ζούσαν στη Λυών της Γαλλίας και του έστελναν τα μεταξωτά τα καλύτερα. Τη μαμά μου την έλεγαν Εστρέα, που σημαίνει άστρο! Όταν μας πήγαιναν στο Άουσβιτς λέγανε στη γειτονιά μας, το Νιοχώρι «φεύγει η Εστρέα, χάσαμε την Εστρέα…»… Πού να ‘ξερε κι αυτή πού πήγαινε, πού να ξέραμε κι εμείς.
Εσείς ως παιδί στο Νιοχώρι  πώς ζούσατε μέχρι να σας βρει το κακό;
Στο Νιοχώρι, στην Ψαροπούλα, παιδιά εμείς μπαίναμε ολότσιτσοι  (γυμνοί) στη θάλασσα. Πού να φανταστώ πως θα γινόταν η ζωή μου;  Με βρήκε ο Σπήλμπεργκ στην Αμερική όταν ήταν να γυρίσει τη «Λίστα του Σίντλερ» και έστειλε και μου πήραν συνέντευξη για κείνο το κολαστήριο, το στρατόπεδο συγκέντρωσης.  Αν  δεις στην πλάκα στο Άουσβιτς που γράφει τα ονόματα αυτών που χάθηκαν, θα δεις «Χασσόν». Είμαστε εμείς, εκεί πεθάνανε όλοι, μόνο εγώ έμεινα ζωντανός,  κι η αδελφή μου η Έλσα. Μπήκα 15 χρονών και όταν μας βρήκαν οι Αμερικάνοι ήμουν 28 κιλά και περπατούσα με τα τέσσερα. Στο στρατόπεδο στο Μέλκ της Αυστρίας, ακόμα πέρυσι πήγα ξανά πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια και γύρισα ένα φιλμ. Έβλεπα, θυμόμουνα  και μιλούσα για την κόλαση. Τα θυμήθηκα όλα.
Στην οικογένεια πόσοι ήσασταν;
Ήμασταν έξι αγόρια και τέσσερις κόρες. Αβραάμ λέγανε το μπαμπά μου, Εστρέα  τη μαμά.  Η Βαβά, η γιαγιά μου ήταν 100 χρονών που την πήρανε! Πήγε σώα μέχρι το Άουσβιτς, ύστερα την κάψανε.  Λίγο καιρό πριν ο πατέρας μου πήγε στη Βραζιλία να αφήσει δύο από τις  αδελφές μου, για να σωθούν. Σωθήκανε. Εκείνες.  Όταν ήταν στη Βραζιλία έγραψε  στη μάνα μου,  να πάρει όλη την οικογένεια και να μας πάει εκεί για να σωθούμε. «Και ν΄ αφήσουμε τα σπίτια μας, τα μαγαζιά  μας…», του απάντησε η μάνα μου.  Δεν  πίστεψε ότι θα μας αγγίξουν, η Ρόδος ήταν μακριά, δεν θα μας έπαιρναν εμάς. Γύρισε ο πατέρας μου, αναγκαστικά, αλλά μετά το ταξίδι αρρώστησε και πέθανε.  Ο αδελφός μου ο Σαλβατόρ,  είχε αρρωστήσει, κι είχε πεθάνει πριν μας πάρουνε. Ο αδελφός μου ο Ρομπέρτ  απέδρασε στην Τουρκία, με τη βοήθεια ενός φίλου του Τούρκου. Ο αδελφός μου, έλεγε στους Εβραίους  της Ρόδου «να φύγουμε,  να φύγουμε...»… Κανένας δεν έφευγε, δεν το περίμεναν ότι θα γίνει τέτοιο κακό. Μου είπε μια μέρα «φεύγω, μην πεις τίποτα στη μαμά…»… Το κράτησα μυστικό, όλοι νόμιζαν ότι είχε χαθεί, όμως μαζί με τον Ρετζέπ Τουρούκαλη,  πήραν δυό βάρκες, μπήκανε μέσα μαζί τους και Ιταλοί στρατιώτες, και φύγανε από τα Κρητικά. Πήγανε με τα κουπιά στην Τουρκία, κι ενώ απομακρύνονταν από  τη Ρόδο άρχισαν να τους πυροβολούν οι Γερμανοί από το Μόντε Σμιθ. Εκείνη την ώρα εμφανίζονται Εγγλέζικα αεροπλάνα, κι οι Γερμανοί σταμάτησαν να πυροβολούν τους φυγάδες και έπιασαν τα εγγλέζικα αεροπλάνα.
Σώθηκε ο  αδελφός σας ο Ρομπέρτ;
Όταν έφτασαν στην Τουρκία, ρώτησαν τον αδελφό μου οι Τούρκοι πως τον λένε. Λέει, «Ιωαννίδη»… Αν έλεγε «Χασσόν»  θα τον κρατούσαν για Εβραίο. Μετά πήγε στη Μέση Ανατολή και κατετάγη στο ελληνικό πολεμικό ναυτικό. Ο Ρετζέπ, τους είπε ότι είναι Τούρκος και τον κράτησαν, τον έβαλαν να υπηρετήσει στον Τουρκικό στρατό.  Άλλα δύο αδέλφια μου πριν τον πόλεμο έφυγαν στην Αμερική που είχαμε θείους. Ήταν  αδέλφια του πατέρα μου εκεί, κι έτσι σώθηκαν.
Πόσους πήραν από την οικογένειά σας οι Γερμανοί;
Τη μαμά, τη γιαγιά, εμένα το  Βικτόρ και την αδελφή μου την Έλσα!
Μια ομάδα Εβραίων Ροδιτών που διασώθηκαν από το Άουσβιτς φωτογραφίζονται στην Ιταλία μετά το τέλος του πολέμου. Δεύτερος από αριστερά ο Βίκτορ Χασσόν  (φωτό από το αρχείο του Γ. Ζαχαριάδη)Μια ομάδα Εβραίων Ροδιτών που διασώθηκαν από το Άουσβιτς φωτογραφίζονται στην Ιταλία μετά το τέλος του πολέμου. Δεύτερος από αριστερά ο Βίκτορ Χασσόν (φωτό από το αρχείο του Γ. Ζαχαριάδη)

Πώς έγινε, τι σας είπαν;
Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Ρόδο, ήρθαν στα σπίτια μας και μας είπαν να πάρουμε τα χρυσαφικά μας και τα μαϊδιά μας και να μαζευτούμε άντρες, γυναίκες και παιδιά, όλοι στο σημείο που είναι σήμερα η Τουριστική Σχολή, στα Πλατανάκια. Η εντολή των Γερμανών ήτανε να  πάρουμε τα υπάρχοντά μας μαζί μας.  Είπαν, αν πιάσουνε Έλληνες με χρυσαφικά Εβραίων θα ήταν εκτέλεση επί τόπου.  Παρουσιαστήκαμε στις 19 Ιουλίου 1944. Μπαίνοντας έναν-έναν μας πήραν τα χρυσαφικά.  Μας κράτησαν εκεί μέχρι τις 23 του μήνα, όρθιους σχεδόν, δεν είχε χώρο ούτε ν΄ ακουμπήσουμε 2.500 ψυχές.  Όταν ήταν να μας πάνε στο λιμάνι, έκλεισαν τους δρόμους, έβαλαν να ηχήσουν σειρήνες του βομβαρδισμού για να μην είναι κανένας Ροδίτης έξω, και μας έβαλαν στη σειρά. Πήραμε μικρούς μπόγους μαζί μας η μαμά, η γιαγιά 100 χρονών, η αδελφή μου η Έλσα δεκατριών,  κι εγώ δεκαπέντε.  Χίλιοι εξακόσιοι πέντε Εβραίοι (1605) φεύγαμε από τη Ρόδο ήσυχα, χωρίς να αντιδράσει κανείς. Σαν πρόβατα πηγαίναμε.  Μπήκαμε στα καραβάκια  που είχαν επιτάξει οι Γερμανοί και  πριν μετέφεραν μ’ αυτά  ζώα. Μες την κοπριά, ο ένας πάνω στον άλλο, δεν είχαμε νερό, δεν είχαμε φαΐ, ζέστη μεγάλη,  κι η μυρωδιά της κοπριάς. Φόρτωσαν εμάς στα αμπάρια, από 500 άτομα στ΄ αμπάρι κάθε πλοίου και μας κλείδωσαν. Το ταξίδι ξεκίνησε.  Περάσαμε από την Κω,  πήραμε τους Εβραίους της Κω, πήγαμε μετά στη Λέρο. Ήρθε στη Λέρο ένας Εβραίος στο λιμάνι, να δει τους γονιούς του που μπήκαν απ΄ τη Ρόδο. Δεν τον φωνάξανε,  αλλά αυτός  μπήκε,  μπήκε μόνος του, πού να ‘ξερε… Περάσαμε απ΄ τη Σάμο και μείναμε δυό μέρες γιατί οι Εγγλέζοι βομβαρδίζανε… Καμιά βδομάδα στοιβαγμένοι, μας είχανε δώσει πέντε κουβάδες  νερό, μας δίνανε μέλι, για να σκάσουμε πιο γρήγορα, κι ένα άδειο μπιτόνι για την ανάγκη μας! Ένα άδειο μπιτόνι για 500 άτομα.   Δεν ξέραμε πού πάμε, δεν ξέραμε γιατί.  Γυναίκες έγκυες, μωρά που κλαίγανε, πολλοί δεν έφτασαν,  τους έριχναν οι Γερμανοί πεθαμένους στη θάλασσα.
Με τις ίδιες συνθήκες συνεχίστηκε το ταξίδι με τρένο;
 Φτάσαμε στον Πειραιά και μετά στο Χαϊδάρι όπου μας φόρτωσαν στο τρένο 80-85 άτομα σε κάθε βαγόνι. Δίψα μεγάλη, θερμοκρασία 50 βαθμοί.  Το τρένο σταμάτησε στη Λάρισα για πέντε λεπτά, μας είπαν να αγοράσουμε νερό. Γυμνός εγώ, κατέβηκα, αγόρασα έναν κουβά, τον ήπιαμε αμέσως.  Και μετά το τρένο πάλι ξεκίνησε, δεν ξέραμε για πού, δεν ξέραμε γιατί. Το τρένο  των Εβραίων που το σταματούσαν συνέχεια οι Γερμανοί για να δώσουν προτεραιότητα σ΄ άλλα τρένα.
Πού φτάσατε, πού σας πήγαν;
Κάποτε το τρένο σταμάτησε. Μας είπανε: «αφήστε τα πράγματά σας όλα στο τρένο και κατεβείτε όπως είστε». Κατεβήκαμε όλοι σε μια γραμμή. Κάνανε επιλογή. Εσύ από δω,  εσύ από κει. Δεν το ξέραμε τότε ότι ήταν επιλογή ζωής ή θανάτου. Εκεί είδα τελευταία φορά τη μάνα μου και τη γιαγιά μου. Η μάνα μου μ΄ έσπρωξε προς τους νέους. Δεν ήξερα ότι ήταν η τελευταία φορά, δεν την αποχαιρέτησα τη μητέρα μου, κι αυτό δεν θα το ξεχάσω και δεν θα το συγχωρήσω ποτέ στον εαυτό μου. Έγκυες με παιδάκια στο χέρι τις έβαζαν στην άλλη σειρά, μ΄ αυτούς που θα πεθαίνανε. Κάποιοι αξιωματικοί,  μεγάλοι,  με μαστίγιο στα χέρια και σκυλιά  σε χτυπούσαν  να πας στη δική σου σειρά.  Πέθανα πρώτα και μετά έζησα. Είναι η δεύτερη μου ζωή αυτή.
Πότε καταλάβατε τι γίνεται εκεί;
Βρήκαμε Εβραίους από τη Θεσσαλονίκη. «Μην έχετε ελπίδα για μανάδες, μας είπαν, όλοι είναι για κάψιμο». Ο καπνός που έβγαινε από τις καμινάδες,  μας είπαν οι μπαρμπέρηδες που μας κούρεψαν ότι  είναι ό,τι απομένει από το κάψιμο των ανθρώπων στα κρεματόρια. Μύριζε καμένο κρέας. Και τις γυναίκες και τους  άντρες μας κούρεψαν, μια τούφα από δω, μια τούφα από κει, μας  ξυρίσανε από πάνω μέχρι κάτω, μας ρίξανε πάνω μας πετρέλαιο και χάραξαν στο χέρι μας  έναν αριθμό. Ήμουν το Β 7340. Μου δώσανε πιτζάμες των φυλακών και τσόκαρα, αλλά εγώ το μόνο που ήθελα ήτανε να πεθάνω.  Δεν έπεσα όμως ποτέ στα συρματοπλέγματα, δεν ήθελα ένα τέτοιο τέλος.
Πώς καταφέρατε να ζήσετε εσείς;
 Κάθε πρωί μας βγάζανε από τα παραπήγματα και μες την παγωνιά μας διέταζαν να γδυθούμε εντελώς.  Κάποια στιγμή έρχονταν οι Γερμανοί αξιωματικοί της Γκεστάπο να δουν πιο σώμα δεν άντεχε άλλο, για να πάρει το δρόμο για το κρεματόριο. Κι εγώ, έβγαζα το στέρνο έξω, κορμό στητό σαν γιώτα και τους ξεγέλαγα. Έμεινα μόνος μου, 15 χρονών παιδί. Τη μια ξεφόρτωνα βαγόνια με πατάτες, την άλλη δούλευα στο τούνελ στο βουνό, στις γαλαρίες για να βάλουν όπλα μέσα.
Την αδελφή σας τη βλέπατε ποτέ;
 Χάθηκα και με την αδελφή μου. Την είδα μια φορά ενώ γυρνούσα απ΄ τα χωράφια, κοντά  στα συρματοπλέγματα, της πέταξα ένα κομμάτι ψωμί. Θα με σκότωναν αν το έβλεπαν. Δεν την ξανάδα πια, δέκα χρόνια μετά βρεθήκαμε στη Βραζιλία. Στο στρατόπεδο ήταν σ΄ ένα παράπηγμα, μαζί με άλλες Ροδίτισσες. Έμεινα μόνος μου 15 χρονών παιδί.  Δίνανε μια σούπα με ένα φύλλο λάχανο μέσα, ένα περίεργο  ζωμό, και λίγο ψωμί και μετά τίποτα. Τα πιο πολλά παιδιά πεθάνανε. Από τη Ρόδο έζησε ο Σάμι που ήταν 13 χρονών, κι εγώ. Στα τέσσερα περπατούσα πια, δεν θ ΄ άντεχα, κι οι ψύλλοι είχαν γεμίσει το κορμί μου πληγές. Πήγαινα στο ιατρείο και θυμάμαι υπήρχαν κάποιοι εξαίρετοι Εβραίοι γιατροί.
Ο Βικτόρ Χασσόν, όπως είναι σήμεραΟ Βικτόρ Χασσόν, όπως είναι σήμερα

Πόσος καιρός πέρασε έτσι;
Κανένας χρόνος! Είχα χάσει την αίσθηση του χρόνου. Δεν ήξερα σε ποιο μήνα είμαστε, τι εποχή ήταν, πότε κρύωνα, πότε ζεσταινόμουν, αλλά πάντα με τις ίδιες αυτές πιτζάμες και τα ίδια τσόκαρα. Μια φορά,  με υποχρέωσαν μαζί με άλλους  να φύγω και να πάω με τα πόδια σε άλλο στρατόπεδο, το Μαουτχάουζεν. Δεκατρείς μέρες περπατούσα, ένας σκελετός που έπεφτε από δω κι από κει. Μόνο μια νύχτα κατάφερα να κοιμηθώ στον αχυρώνα μιας αγροικίας, στοιβαγμένος μαζί μ΄ ένα σωρό άλλους πάνω στο άχυρο. Πολλοί δεν άντεξαν να συνεχίσουν το περπάτημα. Και τότε τους καθάριζαν οι Γερμανοί με μια σφαίρα στο κεφάλι. Φτάσαμε εκεί και μια μέρα κατουρήθηκα στο κρεβάτι μου. Το πήραν χαμπάρι και μου έριξαν 25 μπαστουνιές. Δυό Γερμανοί με ξυλοκόπησαν. Στην αρχή από τον πόνο φώναζα. Σε λίγο σταμάτησα, έπεφταν οι μπαστουνιές κι εγώ δεν τις ένιωθα πια.
 Και ύστερα ήρθε η ώρα που οι προελαύνουσες αμερικανικές δυνάμεις μπήκαν στο στρατόπεδο και σας απελευθέρωσαν! Πώς έγινε;
Βλέπω μια μέρα, δεν είχε κανένα φύλακα. Λέμε, το κάνουν  επίτηδες για να κάνουμε πως φεύγουμε και να μας σκοτώσουν.  Την ερχόμενη μέρα το πρωί όποιος μπορούσε να περπατήσει έφευγε. Την κοπανούσαμε χωρίς να ξέρουμε πού πάμε, χωρίς να ξέρουμε τι είναι εκεί. Είδαμε τους Αμερικάνους που φτάσανε. Σκελετοί όπως ήμασταν μας βάλανε πάνω στα χόρτα, κι άρχισαν να μας δίνουν σιγά-σιγά τροφή γιατί αν τρώγαμε αμέσως θα πεθαίναμε. Ήτανε κρύο να πουντιάσεις, κι εμείς γυμνοί, όλα τα μέλη μας παγωμένα. Μας δώσανε ρούχα. Από έναν Γερμανό της Βέρμαχτ που ήταν στα χέρια των Αμερικανών,  πήρα τα άρβυλά του, μικρό το πόδι το δικό μου, αλλά μου φάνηκαν πολύ άνετα. Τα φόραγα για χρόνια μετά…  Οι Αμερικάνοι με ρώτησαν πού θέλω να πάω. Τους είπα στην Ιταλία γιατί νόμιζα ότι από εκεί θα έφτανα γρήγορα πίσω στη Ρόδο. Κι όμως στη Ρόδο γύρισα πρώτη φορά 20 χρόνια μετά, κι από τότε εδώ και 50 χρόνια έρχομαι κάθε χρόνο, για ένα μήνα για διακοπές μαζί με τη γυναίκα μου, τα παιδιά μου, τα εγγόνια μου, τα δισέγγονά μου.
Ξεχάσατε ποτέ;
Εκείνα τα χρόνια δεν θέλω να τα θυμάμαι, αλλά τα ζω σαν να ‘ναι σήμερα.  Όλο τον κόσμο το γύρισα από τότε, τις ηπείρους όλους, στη Ρόδο έρχομαι με το σκάφος μου, στις Βρυξέλλες ζω, κι έκανα πολλά λεφτά στη ζωή μου… Αλλά δεν πήγα παρά πέρα, εγώ ζω ακόμα εκεί μέσα!


Πηγή : Ο Ροδίτης Εβραίος που γλίτωσε από το Άουσβιτς | Η ΡΟΔΙΑΚΗ http://www.rodiaki.gr/article/345754/o-rodiths-ebraios-poy-glitwse-apo-to-aoysbits#ixzz4IlJ2R8tP 
Follow us: @irodiaki on Twitter | efimeridarodiaki on Facebook

Αγγελος Αναστασόπουλος,O ήρωας που ξεχάσαμε,EFSYN,26.8.16


olymbiakoi_agones.jpg

Ολυμπιακοί ΑγώνεςAP PHOTO/ PAVEL GOLOVKIN

Η βαθιά πολιτική κίνηση του Φεγίσα Λιλέσα, του μαραθωνοδρόμου που σταύρωσε τα χέρια πάνω από το κεφάλι διαμαρτυρόμενος για τις μαζικές δολοφονίες μελών της φυλής Ορόμο από την αιθιοπική κυβέρνηση, μπήκε στο πάνθεον των μεγάλων στιγμών που οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποδείχθηκαν κάτι περισσότερο από ένα αθλητικό γεγονός.
Δίπλα στον θρίαμβο του Τζέσε Οουενς μπροστά στον Χίτλερ. Δίπλα στη διαμαρτυρία του Μοχάμεντ Αλι για την εισβολή στο Βιετνάμ. Δίπλα στον χαιρετισμό της Μαύρης Δύναμης.
Δεν υπάρχει πιο θρυλική αθλητική φωτογραφία από την εικόνα του Τόμι Σμιθ και του Τζον Κάρλος στο βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων της Πόλης του Μεξικού, το 1968, να σηκώνουν τη γροθιά φορώντας μαύρα γάντια.
Ευθεία στήριξη του κινήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μια χρονιά που σημαδεύτηκε από τις τραγικές δολοφονίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Μπόμπι Κένεντι.
Ομως οι δυο τους δεν είναι οι μόνοι ήρωες αυτής της φωτογραφίας. Ο τρίτος άνδρας στο βάθρο των νικητών, ένας λευκός σπρίντερ από την Αυστραλία, μοιάζει παραφωνία στην εικόνα. Σε πολλές αναδημοσιεύσεις της εικόνας, το πρόσωπό του κόβεται εντελώς και όταν αυτό δεν γίνεται, κανείς δεν τον προσέχει.
Το όνομά του ήταν Πίτερ Νόρμαν, ένας άγνωστος στο ευρύ κοινό αθλητής, ο οποίος κατάφερε το αδιανόητο, να μπει σφήνα ανάμεσα στους δύο κορυφαίους εκείνη την περίοδο «διακοσάρηδες» του κόσμου και να κατακτήσει το ασημένιο μετάλλιο. Ο χρόνος του ήταν 20.06 δευτερόλεπτα, ρεκόρ Αυστραλίας στα 200 μέτρα ώς και σήμερα, 48 χρόνια μετά.
Με το τέλος του αγώνα Σμιθ και Κάρλος κοιτάχτηκαν στα μάτια και αποφάσισαν να συνεχίσουν με το σχέδιό τους. Θα έδειχναν στον κόσμο τι σημαίνει η δική τους μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δίπλα τους θα βρισκόταν ο Νόρμαν, ένας λευκός άνδρας από την Αυστραλία, όταν η χώρα είχε ακόμα σκληρό καθεστώς διαχωρισμού, σχεδόν όσο σκληρό το διαβόητο «απαρτχάιντ» στη Νότια Αφρική. Πήγαν και του μίλησαν και τον ενημέρωσαν για τη διαμαρτυρία τους.
«Δεν ήταν δική του μάχη. Επρεπε να του δώσουμε το δικαίωμα να απέχει, να μη στρέψει το βλέμμα προς τη σημαία», αποκάλυψε μετά από χρόνια ο Κάρλος, και συνέχισε: «Μας απάντησε ότι είναι μαζί μας στον αγώνα μας. Περίμενα ότι θα έβλεπα φόβο στα μάτια του. Το μόνο που είδα ήταν αγάπη».
Οι δύο μαύροι αθλητές θέλησαν να φορέσουν μαύρα γάντια, το σύμβολο των Μαύρων Πανθήρων. Αλλά ο Σμιθ είχε μόνο ένα ζευγάρι. Ηταν ιδέα του Νόρμαν να το μοιραστούν οι δύο συναθλητές του.
Το αριστερό στον Τόμι, το δεξί στον Τζον. Συνηθίσαμε να βλέπουμε τα χέρια σε αυτήν τη φωτογραφία, αλλά ας στρέψουμε τα μάτια στα στήθη των τριών αθλητών, εκεί όπου δεσπόζει η κονκάρδα του «Ολυμπιακού Προγράμματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα».
Ο Σμιθ και ο Κάρλος αποβλήθηκαν διά βίου από την Αμερικανική Ολυμπιακή Επιτροπή, αλλά έμειναν στην Ιστορία. Εγιναν ώς και άγαλμα στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ.
Από όπου λείπει ο τρίτος αθλητής. Κι αν αναρωτιέται κανείς για την τύχη του Νόρμαν, στα επόμενα τέσσερα χρόνια έτρεξε σαράντα φορές σε χρόνο καλύτερο από το όριο πρόκρισης στους Αγώνες του Μονάχου, στα 100 και τα 200 μέτρα, αλλά η Αυστραλιανή Ομοσπονδία τον τιμώρησε σιωπηλά και τον απέκλεισε από τους κύκλους της. Επέλεξε να εγκαταλείψει τον αθλητισμό στα 30 του χρόνια.
Η Αυστραλία ουδέποτε ζήτησε συγγνώμη από τον μεγαλύτερο σπρίντερ που έβγαλε. Δεν προσκλήθηκε καν στους Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000. Ετσι, άγνωστος ακόμα και στους συμπατριώτες του, πέθανε από ανακοπή το 2006.
Ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος μετέφεραν το φέρετρό του και από κοινού εκφώνησαν τον επικήδειο, ευγνώμονες για έναν συναγωνιστή, έναν «μοναχικό πολεμιστή που επέλεξε να θυσιάσει την καριέρα του για τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Όταν το μεράκι συναντά την επιχειρηματικότητα

Ο Νίκος Μάνθος απέδειξε πως δεν είναι ένας απλός ιδιοκτήτης ξενοδοχείου. Είναι ένας ποιητής επιχειρηματίας, που δίνει ψυχή στα πράγματα. Αυτά τα δύο αποσπάσματα ποιητών κοσμούσαν την είσοδο του ξενοδοχείου στη διάρκεια των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του θερινού σχολείου

Μπέκος Γρηγόρης, Χακάν Γκιουντάι: Η ανθρωπιά είναι ένας μυς που θέλει εξάσκηση, TO BHMA, 28.8.16


 
 

Ο νεαρός συγγραφέας μιλάει στο «Βήμα» για το βραβευμένο μυθιστόρημά του, το λαθρεμπόριο ανθρώπων στα παράλια του Αιγαίου και τη σύγχρονη Τουρκία
Χακάν Γκιουντάι: Η ανθρωπιά είναι ένας μυς που θέλει εξάσκηση
Φωτογραφία από την έκθεση «Δρόμοι επιβίωσης» που εικονίζει πρόσφυγες και μετανάστες να φτάνουν με βάρκα σε ακτή της Λέσβου



Χακάν Γκιουντάϊ
Κι άλλο

Μετάφραση Στέλλα Βρετού
Εκδόσεις Ωκεανίδα, 2016
σελ. 528, τιμή 17 ευρώ

Εκείνο το καλοκαίρι, μόλις πήρα το ενδεικτικό μου, άρχισα να κάνω λαθρεμπόριο ανθρώπων». Ο Γκαζά (του οποίου το όνομα σημαίνει «ιερός πόλεμος») ήταν μόλις 9 ετών όταν άρχισε να βοηθάει τον πατέρα του στη «δουλειά». Και δεν άργησε ο γιος του φορτηγατζή Αχάντ να μπει στο νόημα. «Εμείς μεταφέραμε κρέας. Μόνο κρέας. Στα λεφτά που παίρναμε δεν περιλαμβάνονταν όνειρα, σκέψεις, αισθήματα». Στην παράνομη διακίνηση ανθρώπων δηλαδή, στο δουλεμπόριο. Κόμβος η «Οδός Σκόνης», με την κάλυψη των αστυνομικών και πολιτικών αρχών.

«Είχαμε στη διάθεσή μας έναν λάκκο της κόλασης, μεγάλο ώστε να χωράει διακόσια άτομα, με την προϋπόθεση, βέβαια, να ρουφάνε τις κοιλιές τους και να κολλάνε ο ένας πάνω στον άλλον». Επρόκειτο για έναν υπόνομο με καπάκι. Και κάμερες. Επαγγελματισμός, όχι αστεία. Ο μικρός, υπακούοντας πιστά στις εντολές του αφέντη του, είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του χώρου: φροντίζει ώστε τουλάχιστον να μην πεθαίνουν οι λαθραίοι που κλείνονται εκεί με σκοπό, κάποια στιγμή, να περάσουν με τα σαπιοκάραβα των «καπεταναίων» Χαρμίν και Ντορντόρ στην Ελλάδα.

Κάπως έτσι λειτουργούσε το δίκτυο: την «αρχή του ταξιδιού» ενσαρκώνει ο Αρούζ, ένας τύπος που οργάνωνε τη μεταφορά του «εμπορεύματος» από τα ιρανικά σύνορα. Βέβαια, αρκετοί λαθραίοι «στέλνονταν στην Ιστανμπούλ» όπου «τους πουλούσαν σαν σκλάβους στη βιομηχανία υφάσματος ή σαν αναλώσιμα στην πορνεία, ας πούμε». Ολα αυτά τα παρακολουθούμε από μια επαρχιακή κωμόπολη της Τουρκίας, το Κάνταλι, 300 χιλιόμετρα από τα βάθη της Ανατολίας, κοντά στα παράλια του Αιγαίου Πελάγους που «είναι σαν να τα έχουν ροκανίσει οι λύκοι». Τα πράγματα όμως εκτροχιάζονται όταν ο Γκαζά γίνεται η αιτία να πεθάνει από ασφυξία ένας 26χρονος Αφγανός που ήταν ο μόνος που του είχε δείξει μια στάλα στοργής, χαρίζοντας «ένα βάτραχο από χαρτί» σε αυτόν τον Μικρό Τύραννο. Αυτό είναι το πλαίσιο του μυθιστορήματος «Κι άλλο» (Daha, 2013) όπου μια ιστορία βίαιης, σχεδόν απάνθρωπης ενηλικίωσης, συνυφαίνεται με ένα από τα μεγαλύτερα (εξόχως σύνθετα και απολύτως δραματικά) προβλήματα του καιρού μας. Το βιβλίο τιμήθηκε το 2015 με το σημαντικό γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο Prix Médicis étranger.

Ο 40χρονος Χακάν Γκιουντάι, μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες νέες λογοτεχνικές φωνές στη γείτονα, γεννήθηκε στην Ελλάδα. «Το 1976 ο πατέρας μου εργαζόταν ακόμη στο τουρκικό προξενείο της Ρόδου. Σε ηλικία 4 ετών φύγαμε με την οικογένειά μου, με την οποία και ταξίδεψα στη συνέχεια πολύ. Πρέπει να σας πω ότι πέρσι ξαναπήγα στη Ρόδο, ύστερα από 35 και πλέον χρόνια. Ηταν μια έντονη εμπειρία για εμένα: στο μυαλό μου ήλθαν κάποιες φευγαλέες εικόνες του παιδιού που υπήρξα αλλά δεν θυμόμουν πολλά».

Η σχέση του ατόμου με την κοινωνία

Τον εντοπίσαμε στην Αττάλεια της Νοτιοδυτικής Τουρκίας, όπου βρέθηκε για τα γυρίσματα της ταινίας (σε σκηνοθεσία του Ονούρ Σαϊλάκ) η οποία βασίζεται στο βιβλίο του. «Ο καλύτερος τρόπος να σκέφτεσαι είναι, για εμένα, η γραφή. Γράφω για να καταλάβω πράγματα που δεν ξέρω. Ολα μου τα μυθιστορήματα δεν είναι παρά ερωτήματα που θέτω στον εαυτό μου και προσπαθώ να βρω απαντήσεις αφηγούμενος μια ιστορία. Η βασική μου διερώτηση, εν προκειμένω, είχε να κάνει με τη φύση της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στο άτομο και την κοινωνία» σημείωσε ο συγγραφέας.

«Διάβαζα επί σειρά ετών μερικές αράδες στις εφημερίδες για αυτούς τους ανθρώπους που κατέληγαν να θαλασσοπνίγονται στο Αιγαίο. Δεν διάβαζα όμως ουσιαστικές πληροφορίες για αυτούς. Από πού ακριβώς έρχονταν, ποιοι και πώς τους έφερναν στα μέρη μας; Η Τουρκία είναι μια αχανής χώρα. Διέσχιζαν οι άνθρωποι αυτοί όλη αυτή την απόσταση χωρίς να ασχολείται κανείς μαζί τους, σαν να ήταν αόρατοι. Και όποτε διαβάζαμε για αυτούς στις ειδήσεις ήταν επειδή πέθαιναν: η μοναδική τους ταυτότητα ήταν αυτή των νεκρών. Δεν υπήρχε ουσιαστική πληροφόρηση για το λαθρεμπόριο ανθρώπων. Και το 2012, που έγραφα το βιβλίο, το ζήτημα δεν ήταν ακόμη στην καθημερινή ατζέντα, αν και πρόκειται για μια χρονίζουσα πραγματικότητα. Εμένα όμως με ενδιέφερε να κατανοήσω την παράξενη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των λαθρεμπόρων και των ανθρώπων που εκμεταλλεύονται: όταν εγκαταλείπεις το σπίτι σου και παίρνεις έναν άγνωστο δρόμο, συνειδητοποιείς ότι όλα όσα μάθαινες στη διάρκεια της ζωής σου αποδεικνύονται άχρηστα. Σκεφτείτε λίγο πώς είναι να είσαι για πρώτη φορά στη ζωή σου πρόσφυγας. Τι σημαίνει αυτό; Βασικώς σημαίνει να παραχωρείς τον εαυτό σου, την ίδια σου τη ζωή, στην εξουσία ξένων ανθρώπων που δεν γνωρίζεις» συνέχισε ο ίδιος που φαντάζεται τον έφηβο πλέον Γκαζά να πειραματίζεται στο πλαίσιο των καθηκόντων του με τρομακτικά αποτελέσματα.

«Οταν βλέπει πως έχει στα χέρια του αληθινούς ανθρώπους, αρχίζει να παίζει ένα παιχνίδι. Η Αποθήκη είναι η Χώρα και αυτός ο Ηγέτης. Κάνει εκλογές, εφαρμόζει τη δημοκρατία. Το καθεστώς του όμως σύντομα μετατρέπεται σε δικτατορία. Γιατί; Γιατί τα θεμέλιά του αποδεικνύονται σαθρά. Γιατί αποδεικνύεται ότι η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία, όσο κι αν τυλίγεται από τη μεγάλη ιδέα και την ελπίδα της ελευθερίας». Στην πορεία ο Γκαζά, αιχμάλωτος του τραυματικού παρελθόντος του, των ψυχοσυναισθηματικών του αδιεξόδων και των ουσιών, γίνεται ένας τουρίστας του λιντσαρίσματος επειδή πιστεύει ότι μόνο έτσι θα μπορέσει να συνδεθεί εκ νέου με τους ανθρώπους και τον κόσμο.

Το μίσος ως συνεκτικό στοιχείο

«Ενα τέτοιο περιστατικό έγινε η αφορμή να διαπιστώσει ο Γκαζά ότι οι άνθρωποι ενώνονται πιο εύκολα και πιο αποτελεσματικά με το μίσος παρά με την αγάπη. Το μίσος είναι στοιχείο κατεξοχήν συνεκτικό, δεν σε δένει άλλο πράγμα πιο πολύ με κάποιον: το να μισείς μαζί τουκάτι. Το μίσος είναι μια διαπολιτισμική ομοιότητα των ανθρώπων που έχει προκαλέσει ανείπωτα αιματοκυλίσματα». Ομως ο ήρωας θα αναζητήσει τη λύτρωση αλλού, θα ακολουθήσει την αντίστροφη πορεία των λαθραίων. Γιατί; «Αν δεν νιώσεις ντροπή, δεν μπορείς να αλλάξεις. Η αλλαγή του Γκαζά συνίσταται σε αυτό το αίσθημα της ντροπής. Οταν το συναισθάνεται, αρνείται την ταυτότητα που του έχει φορτώσει η κοινωνία, αυτήν του τέρατος. Και ακολουθώντας μια σχεδόν φυσική ροπή, αποφασίζει να εισέλθει παράνομα στο Αφγανιστάν, ώστε να καταλάβει πώς και γιατί έγιναν όλα, ώστε να καταλάβει τους άλλους, τον Αλλο».

Ο Χακάν Γκιουντάι εκκινεί συνήθως από την έννοια της βίας. «Με ενδιαφέρουν πολύ οι θέσεις που λαμβάνουν οι άνθρωποι έναντι της βίας. Υπάρχουν, χοντρικά, τέσσερις βασικές κατηγορίες: να την ασκείς, να την υπομένεις, να είσαι αυτόπτης μάρτυράς της και να την παρακολουθείς από μακριά. Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούμε στη βία φανερώνει και την πολιτική μας στάση. Οταν η βία καθίσταται ο μοναδικός τρόπος να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι, τότε αυτό που λέμε πολιτισμός έχει χαθεί».

Δεν υπάρχει όμως ένα εξωτερικό ερέθισμα που τον κινητοποιεί κάθε φορά; «Η έμπνευση βρίσκεται παντού. Από όλα μπορείς να αντλήσεις έμπνευση ως συγγραφέας. Ομως η έμπνευση έχει να κάνει με την ενσυναίσθηση. Νομίζω ότι το ενδιαφέρον για τον άλλο, η ίδια η συμπόνια αν θέλετε, αυτό που λέμε ανθρωπιά είναι ένας μυς που θέλει εξάσκηση, συνεχή προπόνηση. Γιατί το πιστεύω: ο άνθρωπος έχει την τάση να είναι ανόητος και βίαιος. Αν κάποιος το αποδεχθεί αυτό, μπορεί και να το αντιμετωπίσει. Σε διαφορετική περίπτωση, τα αποτελέσματα είναι ήδη γνωστά».

Η πρόκληση Ανατολή - Δύση

Και η σύγχρονη Τουρκία; «Η χώρα δεν έπαψε ποτέ να αναζητεί την ταυτότητά της, κι όταν η εξουσία δεν σταματά να παρακολουθεί στενά τη διαμόρφωσή της, αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Το πρόβλημα, διαχρονικά, με την εξουσία είναι ότι θέλει να επιβάλλει τη μία ή την άλλη ταυτότητα: θέλει να επιλέξεις τη μία και να αποκηρύξεις την άλλη. Σήμερα, θέλει να είναι όλοι συντηρητικοί μουσουλμάνοι. Οι άνθρωποι όμως είμαστε περίπλοκα όντα, μέσα μας συνυπάρχουν πολλές διαφορετικές ταυτότητες. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι το να είσαι και Ανατολή και Δύση δεν είναι σχιζοφρένεια, είναι μια πρόκληση. Προσώρας, η Τουρκία κάνει πόλεμο στον ίδιο της τον εαυτό. Και για να αλλάξει, πρέπει να κάνει ειρήνη πρώτα με τον εαυτό της».

Σάββατο 27 Αυγούστου 2016

ΘΕΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Ξενοδοχείο ΤΕΛΩΝΕΙΟ, Γέφυρα Πλάκας, Τζουμέρκα, 22-27 Αυγούστου 2016

Πρωινή πεζοπορία ομάδας συμμετεχόντων, Τετάρτη 24 Αυγούστου 2016. Στάση στη δυτική πλευρά του Άραχθου, μπροστά από την γκρεμισμένη γέφυρα. Οι μπουλντόζες έχουν ξεκινήσει τις εργασίες για την αποκατάσταση της γέφυρας της Πλάκας


Μετά την πεζοπορία, μπροστά από το ξενοδοχείο ΤΕΛΩΝΕΙΟ

Σάββατο, 27 Αυγούστου 2016.Η τελευταία αποχαιρετιστήρια φωτογραφία

Βασιλεία Θεοδωρίδου, Γράμμα από τη Νικαριά, EFSYN,26.8.16

\
Η Νικαριά είναι γεμάτη μύθους. Πως ξυπνάμε αργά, πως δουλεύουμε βράδυ, πως δεν μάς αγγίζει ο χρόνος.
Ο μύθοι χρειάζονται για να αναζωογονούν το κοινωνικό φαντασιακό, ωστόσο στην Ικαρία υπάρχει και μία σκοτεινή πραγματικότητα που ταιριάζει μόνο στην πιο νοσηρή φαντασία:
κοιτάζοντας τη μικρή μας κοινωνία, διαπιστώνουμε πως τα φαινόμενα κακοποίησης έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας.
Ανθρωποι κακοποιούν ανθρώπους, άνθρωποι κακοποιούν ζώα. Και οι περισσότεροι το αντιμετωπίζουν ως κάτι «φυσιολογικό», κάτι που... συμβαίνει.
Τι κι αν έχει συνδεθεί από παγκόσμιους οργανισμούς, η κακοποίηση των ζώων με την κακοποίηση παιδιών και την εγκληματικότητα (πρόσφατα και από το FBI).
 
Στη Νικαριά, το φαινόμενο είναι εξίσου τρομακτικό. Διάσπαρτα σκυλιά, δεμένα στο πουθενά, συχνά χωρίς κατάλληλο κατάλυμα (ή μέσα σε βαρέλια), περιστασιακή σίτιση, τους καλοκαιρινούς μήνες χωρίς νερό.
Η αλυσίδα τους το πολύ ενάμισι μέτρο, γεγονός που τα αναγκάζει να ζουν κυριολεκτικά μέσα στα κόπρανα και τα ούρα τους. Και αυτό, για όλη τη σύντομη ζωή τους.
Χωρίς διάλειμμα. Ο λόγος ύπαρξής τους είναι να αποτρέπουν τα κοπάδια κατσικιών να περνάνε από τα σημεία, όπου είναι δεμένα.
Πολλά από αυτά τα σκυλιά, όταν δεν «χρησιμεύουν» πλέον, εκτελούνται εν ψυχρώ, ακόμα και από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες τους.
 
Ακόμη και τα παραγωγικά ζώα, κατσίκες, πρόβατα, αγελάδες, πολλά από τα οποία επιδοτούνται, σε κάποιες περιπτώσεις υφίστανται κακοποίηση, που μέχρι και σήμερα είναι αποδεκτή από την πλειονότητα των κατοίκων.
Δένονται από τα πόδια, τον λαιμό ή τα κέρατα, ακόμη και στην άκρη κεντρικών δρόμων, για όσο διάστημα είναι «χρήσιμες» για το γάλα και θα θανατωθούν, με ανορθόδοξες και επικίνδυνες, για την υγεία, μεθόδους (ελλείψει σφαγείου), για να δώσουν και το κρέας τους (ίσως κάτι που θα πρέπει να έχουμε στον νου μας, όταν, γλεντάμε στα ξακουστά πανηγύρια του νησιού, τρώγοντας κατσικίσιο κρέας).
 
Οι Αρχές είναι ενήμερες, μα στέκουν άπραγες. Ζητάμε να ενεργοποιηθούν, εφαρμόζοντας τον νόμο. Δεν ζητάμε την ποινική δίωξη κανενός, θέλουμε να μην υπάρχουν κακοποιημένα ζώα.
Και οι κάτοικοι της Ικαρίας, που τόσο ξακουστοί είναι για τους αγώνες τους, καιρός είναι να πάψουν να υποκύπτουν στους εκβιασμούς των «ολίγων» και να αγωνιστούν για την ομορφιά του τόπου τους.

Κυριακή 21 Αυγούστου 2016

Βασίλης Γκουρογιάννης , Κάτι καλό συμβαίνει τώρα στα Τζουμέρκα, ΕΘΝΟΣ

                    


Αυτή την εβδομάδα (22-8 έως 27-8)  υλοποιείται  στην περιοχή των Τζουμέρκων της Ηπείρου μια εξαίρετη παιδαγωγική πρωτοβουλία   του πανεπιστημίου Θεσσαλίας  που αν και πεδινό ... εν τούτοις προς τιμή  του ανηφόρισε στα ψηλά βουνά της Ηπείρου για την διοργάνωση ενός συνεδρίου με θέμα το νερό. Το νερό σε όλες τις ιδιότητές του, ως φυσικό στοιχείο αλλά και ως πολιτιστικό, ανθρωπολογικό αγαθό. Ως φυσικό στοιχείο που ξέρουμε  τι προσφέρει στη ζωή  και ως πολιτιστικό αγαθό που όλοι μας οφείλουμε να θυμηθούμε την έμπνευση που δίνει στον λαό να το τραγουδήσει, να το αξιοποιήσει στους ποιητικούς θρύλους, να το λατρέψει, να το εξευμενίσει, να του προσδώσει  μυστηριακές ιδιότητες, ακόμα και ως δωρητή αθανασίας το αποδέχεται (το αθάνατο νερό) και ως προφητικό,  το περίφημο λάλον ύδωρ της Κασταλίας πηγής των Δελφών. Θα είναι περιττολογία και αφέλεια να πούμε περισσότερα για τη σημασία του νερού. Για αυτήν θα μιλήσουν στο συνέδριο επιστήμονες και λαογράφοι υπό την οργανωτική και επιστημονική καθοδήγηση του Συρρακιώτη καθηγητή του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βαγγέλη Αυδίκου. Το συνέδριο διεξάγεται  στην περιοχή της Πλάκας, δίπλα ακριβώς στο γκρεμισμένο, ακρωτηριασμένο... τρισμέγιστο Γεφύρι της Πλάκας που πριν λίγο καιρό ο θυμωμένος 'Αραχθος ποταμός το τίναξε από την πλάτη του όπως τινάζουν τα άλογα τις κατεστραμμένες, τις φθαρμένες σέλλες που τα καταπληγώνουν στα πλευρά. Δεν φταίει το άλογο , φταίει ο ιδιοκτήτης του που το παραμελεί και εν προκειμένω δεν φταίει ο 'Αραχθος αλλά οι αρμόδιοι που επί χρόνια αδιαφορούσαν για τις επικίνδυνες φθορές του γεφυριού ώσπου  κατέληξαν στο μοιραίο. Το συνέδριο είναι αφιερωμένο στο γκρεμισμένο Γεφύρι και θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν θα είναι το ... ετήσιο νεκρικό μνημόσυνο ενός  ένδοξου  νεκρού αλλά μια σύναξη ειδικών γύρω από ένα ακρωτηριασμένο σώμα και η αγωνιώδης προσπάθεια όλων να συγκολλήσουν το κομμένο μέλος. Στις περιπτώσεις ακρωτηριασμών ο χρόνος παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο, πρέπει η χειρουργική επέμβαση να γίνεται τάχιστα όσο ακόμη ζει το κυρίως  σώμα αλλά  και το ακρωτηριασμένο μέλος διατηρεί ακόμη τις βασικές λειτουργίες. Τα βάθρα του ποταμού είναι στη θέση τους και τα ακρωτηριασμένα μέλη είναι περίπου εκεί στο χώρο. Με τη βοήθεια των ευεργετών και των άξιων τεχνικών επιστημόνων μπορεί να ξαναδούμε το γεφύρι περίπου όπως ήταν πριν χωρίς να μας πολυενδιαφέρουν   αν κάποια σημάδια της παλιάς πληγής θα παραμένουν ανεπούλωτα παρά τις πλαστικές επεμβάσεις που θα ακολουθήσουν .Δεν πειράζει , το Γεφύρι είναι ιστορικό  και οι πληγές  και οι ουλές δεν είναι ασχήμια αλλά στοιχεία ομορφιάς στο σώμα της ιστορίας.


4η συνάντηση του Θερινού Σχολείου Τζουμέρκων & Νοτιοανατολικής Πίνδου με θέμα «Νερό: φυσικό και κοινωνικό / πολιτιστικό αγαθό»,έναρξη Δευτέρα, 22 Αυγούστου 2016, ξενοδοχείο ΤΕΛΩΝΕΙΟ, καινούρια γέφυρα Πλάκας, Τζουμέρκα

Βόλος,  9   Αυγούστου 2016

Προς
Πίνακα Αποδεκτών

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι,
Σας προσκαλούμε στην έναρξη των εργασιών της 4ης συνάντησης του Θερινού Σχολείου Τζουμέρκων & Νοτιοανατολικής Πίνδου με θέμα «Νερό: φυσικό και κοινωνικό / πολιτιστικό αγαθό» που θα γίνει στη γέφυρα Πλάκας στις 22 Αυγούστου 2016 και ώρα 18:00 – 18:30, σε συνδιοργάνωση με την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων,  ενώ θα ακολουθήσουν και οι κεντρικές ομιλίες. Κεντρικοί ομιλητές θα είναι οι:
1.      1.Ευάγγελος Αυδίκος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,
   2.Ανδρομάχη Οικονόμου, Διευθύντρια Ερευνών, Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών.
   3. .Δημήτρης Καλιαμπάκος, Καθηγητής Ε.Μ.Π.: «Η αντανάκλαση της κατάρρευσης του Γεφυριού της Πλάκας στη σύγχρονη κοινωνική συνείδηση»
Το Θερινό Σχολείο από το 2012 φιλοδοξεί να αποτελέσει έμπρακτη έκφραση μιας νέας σχέσης των τοπικών κοινωνιών με το Πανεπιστήμιο, στα πλαίσια της οποίας επιχειρείται η διερεύνηση κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν την τοπική αναπτυξιακή διαδικασία, μέσω της πολύπλευρης, εις βάθος προσέγγισης της τοπικής πραγματικότητας.
Η επιτυχής λειτουργία του Θερινού Σχολείου στηρίχθηκε εν πολλοίς στο αγκάλιασμά του από τοπικούς φορείς και επιχειρήσεις, όσο και στη δέσμευση και τον επαγγελματισμό των προσώπων που ανέλαβαν να το υλοποιήσουν.
Δεδομένου ότι το φετινό Θερινό Σχολείο ξεπέρασε σε συμμετοχή τα προηγούμενα, προσδοκάμε να τα ξεπεράσει και σε αντίκτυπο. Για το λόγο αυτό είναι πολύτιμη η στήριξη όλων.
Με τιμή
Ευάγγελος Αυδίκος
Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας




ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων
Δήμος Βορείων Τζουμέρκων
4η Συνάντηση αφιερωμένη στο Ιστορικό Γεφύρι της Πλάκας
 «Νερό: φυσικό και κοινωνικό/πολιτισμικό αγαθό»
22- 27 Αυγούστου 2016
Ξενοδοχείο «Τελωνείο», Γέφυρα Πλάκας, Τζουμέρκα
Χορηγός: ΔΕΛΤΑ Α.Ε.
Χορηγός Επικοινωνίας: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Διάρθρωση Μαθημάτων - Ενδεικτικό Πρόγραμμα
Δευτέρα 22 Αυγούστου
15.00-17.30 Εγγραφές
17:30-18.00 Πληροφόρηση εκπαιδευομένων- παρουσίαση ομάδας
18.00-18:30 Επίσημη έναρξη-Χαιρετισμοί
Κεντρικές Ομιλίες
18.30-21.00
18:30 – 18:45. Ευάγγελος Αυδίκος: Εισαγωγικά στον προβληματισμό και στις θεματικές του ΘΕΣΤ.
18:45-19:10. Ανδρομάχη Οικονόμου, Διευθύντρια Ερευνών, Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδημία Αθηνών: «Κοινωνία και φύση: η πολλαπλή θεώρηση μιας σχέσης στον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό».
19:10 – 19: 35. Δ. Καλιαμπάκος, Καθηγητής Ε.Μ.Π.: «Η αντανάκλαση της κατάρρευσης του Γεφυριού της Πλάκας στη σύγχρονη κοινωνική συνείδηση». 
19:35-19:55. Συζήτηση.
19:55-20:05. Διάλειμμα.
20:05. Ο Βασίλης Γκανιάτσας στο ντοκιμαντέρ «Το Γεφύρι της Πλάκας».
Τρίτη 23 Αυγούστου
08.00-09.00 Πρωινό
09:30-14:00
Εργαστήριο ( Workshop) 1. Το φυσικό/οικολογικό πλαίσιο
Εισηγήτρια: Αγγελική Φουτρή, MedINA (20 min): Οι πολιτιστικές αξίες των υγροτόπων ως κίνητρο για τη διατήρηση τους: Σύμβαση Ραμσάρ και παραδείγματα από την Μεσόγειο.
Εισηγήτρια: Δάφνη Τραγάκη, Λέκτορας ανθρωπολογίας της μουσικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας:  Υδάτινα ηχοτοπία και διαδρομές: ιστορίες και αισθήσεις της τοπικότητας (20 min).
Σχολιαστές:
-        Εκπρόσωπος τοπικής κοινωνίας: Βασιλική Πουλιάνου, Πολ. Μηχανικός, τ. Προϊσταμένη Διεύθυνσης Υδάτων Αποκ. Διοίκησης Ηπείρου – Δυτ. Μακεδονίας, μέλος της κίνησης «Καθαρός Καλαμάς»: Πρακτικές διαχείρισης των νερών στην Ήπειρο και μέτρα προστασίας τους (10 min).
-        Εκπρόσωπος τοπικής κοινωνίας: Δημήτρης Μήτσης, Πρόεδρος Συλλόγου Προαστασίας Αράχθου (10 min).
12.00-13:30 Μελέτη
13:30 – 14:00 Παρουσίαση απόψεων ομάδων εργασίας
14.00-17.00 Γεύμα - Ελεύθερος Χρόνος
 17.00-20.30
Εργαστήριο (Workshop) 2. Νερό και παραγωγικά συστήματα
Εισηγήτρια: Ανδρομάχη Οικονόμου, Διευθύντρια Ερευνών, Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδημία Αθηνών: Η χρήση της υδάτινης ενέργειας στα παραγωγικά και μεταποιητικά συστήματα της ελληνικής παραδοσιακής κοινωνίας ( 20 min).
Εισηγήτρια: Ρέα Κακάμπουρα, Επίκουρη Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε Πανεπιστημίου Αθηνών: Το νερό στον αφηγηματικό λόγο (20 min).
Σχολιαστές:
-        Γεώργιος Κουτσιαύτης, Ειδικός Τεχνικός & Σχεδιαστής: Τα γεφύρια του Αράχθου και η σημασία τους για την επικοινωνία και τις μεταφορές (10 min).
-        Εκπρόσωπος τοπικής κοινωνίας
Προβολή εθνογραφικής ταινίας
Μελέτη & Παρουσίαση απόψεων ομάδων εργασίας
Τετάρτη 24 Αυγούστου
(Προσοχή: το πρόγραμμα ξεκινά νωρίτερα)
07:30 – 08:15 Πρωινό
08.30-14:00
                                 Εργαστήριο (Workshop) 3. Ο «πολιτισμός του νερού»
Εισηγητής: Ευάγγελος Αυδίκος, καθηγητής Λαογραφίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: “Το νερό ως αρχετυπική έννοια στην κοσμολογία” (20 min).
Εισηγητής: Βασίλης Γκουρογιάννης, νομικός – συγγραφέας, «Λάλον ύδωρ - η μυστηριακή ιδιότητα του νερού» (20 min).
Σχολιαστές:
-        Ζωή Μάργαρη, Ερευνήτρια Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας: “Εθιμικά χορευτικά δρώμενα και νερό”
-        Κώστας Τζιόβας: "Οικομουσείο του Αώου : Όταν το Νερό γεννά ιστορίες"
12.00-13:00 Μελέτη
13:00 – 13:30 Παρουσίαση απόψεων ομάδων εργασίας
14:00-17.00  (Ελεύθερος Χρόνος / Rafting – προαιρετικό).
17.30-20.30
Εργαστήριο (Workshop) 4. Αναψυχή και τουρισμός
Εισηγητής: Αθανάσιος Κουστέλιος, καθηγητής Οργάνωσης - Διοίκησης Αθλητισμού και Αναψυχής ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: “Αθλητικός τουρισμός αναψυχής: δραστηριότητες στο νερό” (20 min).
Σχολιαστές:
-        Ανδρομάχη Οικονόμου: Μουσειακές αναπαραστάσεις του νερού. «Μουσεία για το νερό και τουρισμός» (20 min).
-        Αγγελική Φουτρή : Διασυνοριακό Οικομουσείο του Ποταμού Αώου: Προστασία, προβολή και ανάδειξη της φύσης και του πολιτισμού, 20 min).
-        Εκπρόσωπος της τοπικής κοινωνίας: Νίκος Μάνθος, Ξενοδοχείο Τελωνείο (10 min).
Μελέτη & Παρουσίαση απόψεων ομάδων εργασίας
Δείπνο (σημείωση: λόγω της εξωτερικής δραστηριότητας αναλόγως θα προσφερθεί γεύμα ή δείπνο).
Πέμπτη 25 Αυγούστου
08.00-09.00 Πρωινό   
ΠΡΩΙ & ΑΠΟΓΕΥΜΑ
Άσκηση Επιτόπιας Έρευνας (Συρράκο – Καλαρρύτες)
19:00-20:00 Μελέτη
20:00 Δείπνο
Παρασκευή 26 Αυγούστου 
08.00-09.00 Πρωινό
ΠΡΩΙ & ΑΠΟΓΕΥΜΑ
Άσκηση Επιτόπιας Έρευνας (Άγναντα – Μελισσουργοί)
19:00-20:00 Μελέτη
20:00 Δείπνο & το καθιερωμένο λαϊκό γλέντι του Θερινού Σχολείου.
Σάββατο 27 Αυγούστου
08.00-09.00 Πρωινό
09.30-11.00 Παρουσιάσεις Ημερολογίων Έρευνας: εμπειρίες, προβλήματα, αξιολόγηση.
11.15-14.00 Στρογγυλό Τραπέζι-Συζήτηση.
14.00 Κλείσιμο των Εργασιών.