Συνέντευξη στην εφημερίδα των Ιωαννίνων ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ

Τρίτη, 13 Δεκέμβριος 2011 07:43
| Συντάκτης/τρια: του Κώστα Αγόρη | |

Ο τρόπος ζωής κάνει σήμερα πολλούς να...

Αναζητούν το «έτερον ήμισυ» μέσω των Γραφείων Συνοικεσίων

O καθηγητής Λαογραφίας Ευαγγ. Αυδίκος μιλάει στον «Π.Λ.» με αφορμή το νέο βιβλίο του

Μπορεί να είμαστε πλέον στην εποχή του Facebook και των άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης του Ίντερνετ που προσφέρουν σε όλους μας τεράστιες δυνατότητες και ευκαιρίες εύρεσης του… έτερον ήμισυ, όμως δεν είναι μόνον αυτά! Στην εποχή μας επιβιώνουν και οι παραδοσιακές μέθοδοι εύρεσης συντρόφου, με κυριότερα τα γραφεία συνοικεσίων. Τι ήταν όμως εκείνο που οδήγησε στην δημιουργία και την άνθησή τους; Ο ίδιος ο τρόπος ζωής μας, η κοινωνική και οικονομική εξέλιξη, που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για γνωριμίες και αναζήτηση «αισθήματος», τονίζει στον «Π.Λ.» ο συμπατριώτης μας καθηγητής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευάγγελος Γρ. Αυδίκος. Παράλληλα, σημειώνει ότι η… διαμεσολάβηση ανάμεσα σε έναν άνδρα και μία γυναίκα προκειμένου να γίνουν ζευγάρι, είναι μία διαδικασία που εκτός από παρελθόν και παρόν έχει και μέλλον! Αφορμή για την κουβέντα μας, στάθηκε το νέο βιβλίο του κ. Αυδίκου με τον εύγλωττο τίτλο «Από την προξενήτρα στα γραφεία συνοικεσίων», που παρουσιάζεται αύριο και στα Γιάννινα.

Η συνέντευξη
• Το θέμα του βιβλίου σας «Από την προξενήτρα στα γραφεία συνοικεσίων» είναι μάλλον ασυνήθιστο. Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με τα… προξενιά;
- Η ιδέα του συγκεκριμένου βιβλίου ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ερευνητικά με ενδιέφερε τα θέμα της πόλης και ιδίως όλα εκείνα τα πολιτιστικά προϊόντα που  δημιουργήθηκαν ως απάντηση στις νέες συνθήκες. Στη δεκαετία του 1990 υπήρχε πληθώρα ειδήσεων για τα γραφεία συνοικεσίων. Οι απογευματινές εφημερίδες είχαν πολλές αγγελίες ανδρών και γυναικών που αναζητούσαν σύζυγο, το αστυνομικό δελτίο κατέγραφε περιπτώσεις κάποιων ιδιοκτητών γραφείων συνοικεσίων που κατηγορούνταν για εξαπάτηση των πελατών τους και η ιδιωτική τηλεόραση φιλοξενούσε τακτικά το θέμα της αναζήτησης συντρόφου μέσα από ένα γραφείο. Θεώρησα λοιπόν πολύ ενδιαφέρον το θέμα και άρχισα να μαζεύω πληροφορίες από εφημερίδες και περιοδικά. Η πρώτη μου κίνηση ήταν να επισκεφτώ τον Λούη στην Αθήνα που διατηρούσε πολλά χρόνια γραφείο συνοικεσίων στην Ομόνοια. Η συζήτηση μαζί του με έπεισε ώστε να ασχοληθώ συστηματικά με το θέμα.

• Πώς επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο; Τι είναι που θέλατε να υπογραμμίσετε;
- Ο τίτλος του βιβλίου επιλέχθηκε με σκοπό να δείξει τη μετεξέλιξη ενός φαινομένου από το χθες στο σήμερα. Παλιότερα, ο γάμος ενός μέλους μιας οικογένειας ήταν υπόθεση οικογενειακή και όχι προσωπική. Η προξενήτρα/προξενητής αναλάμβανε τη διαμεσολάβηση ανάμεσα στις δύο οικογένειες ώστε να γίνει η συμφωνία. Υπάρχουν πολλές τέτοιες ιστορίες, όλοι μας έχουμε ακούσει από τους οικείους μας.  Αυτή η κατάσταση άντεξε ως τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Μετά, όλα άλλαξαν. Η οικονομική και κοινωνική απελευθέρωση των γυναικών, η μετανάστευση στις πόλεις και η άνοδος του επιπέδου της εκπαίδευσης έκαναν τον γάμο προσωπική υπόθεση των ενδιαφερομένων. Χάθηκε η προξενήτρα και επικράτησαν οι προσωπικές γνωριμίες.
Το θέμα που απασχολεί το βιβλίο είναι τι συνέβη λοιπόν και εμφανίζονται τα γραφεία συνοικεσίων για τη διαμεσολάβηση ανάμεσα σε άτομα; Σε μια εποχή κοινωνικής χειραφέτησης, σε μια εποχή που τα άτομα πήραν την τύχη στα χέρια τους, γιατί επανεμφανίζεται η διαμεσολάβηση, ένας άνθρωπος δηλαδή που φέρνει σε επαφή άντρες και γυναίκες;

• Γιατί αλήθεια ένας άνθρωπος χωρίς προβλήματα να ζητήσει τη βοήθεια ενός γραφείου συνοικεσίων για να βρει ταίρι; Ακούγονται πολλά για τα συγκεκριμένα γραφεία…
- Έχετε δίκιο. Έτσι είναι. Ο ίδιος έχω έρθει αντιμέτωπος με την καχυποψία για το ρόλο των γραφείων αυτών. Η πιο πιθανή αντίδραση πολλών όταν ακούνε το θέμα του βιβλίου μου είναι να χαμογελάσουν με κατανόηση. Οι πιο πολλοί ταυτίζουν τους πελάτες ενός γραφείου συνοικεσίων με ανθρώπους με ψυχολογικά ή άλλα προβλήματα, ή θεωρούν πως είναι κατά κάποιον τρόπο «απατεώνες». Ούτε ψυχολόγος, ούτε ψυχίατρος είμαι, ούτε αστυνομικός. Δεν αποκλείεται να υπάρχουν και τέτοια περιστατικά. Όμως μια τέτοια αντίληψη αποφεύγει να μιλήσει για  την «ταμπακιέρα». Τα γραφεία συννοικεσίων είναι μια υπηρεσία που ξεκίνησε από το 1950. Σας θυμίζω τις επιτυχημένες ελληνικές ταινίες που ασχολούνται με το θέμα («Δεσποινίς ετών 39», «Ησαϊα μη χορεύεις»…). Αν περιορίσουμε το θέμα σε ψυχιατρικά και αστυνομικά πλαίσια γλιστρά από τα χέρια μας, δεν μπορούμε να δούμε τους κοινωνικούς παράγοντες.

• Τότε, τι πιστεύεται πως είναι αυτό που δημιούργησε τα γραφεία συνοικεσίων;
- Είναι η ίδια η κοινωνική και οικονομική εξέλιξη. Ο κόσμος άλλαξε, η κοινωνική συνοχή χάθηκε, οι παρέες και η γειτονιά άλλαξαν μορφή. Ακόμη, η επέκταση του ωραρίου εργασίας, η έλλειψη δικτύων επαφής, το δρομολόγιο «σπίτι – δουλειά - σπίτι» έκλεισε τον σύγχρονο άνθρωπο μέσα σε τείχη μοναξιάς. Όταν λοιπόν λείπει ο χρόνος, όταν απουσιάζει η εμπιστοσύνη, όταν η καριέρα γίνεται αυτοσκοπός, όταν το κυνήγι των αγαθών έγινε ο νέος θεός του σύγχρονου ανθρώπου, τότε για κάποιους απ’ αυτούς το να καταφύγουν σε διαμεσολάβηση, σ’ ένα γραφείο συνοικεσίων, είναι μια κάποια λύση.

• Επιγραμματικά, ποιο είναι το βασικό στοιχείο στο βιβλίο σας που παρουσιάζεται αύριο στα Γιάννινα;
- Είναι ένα βιβλίο για τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι ένα βιβλίο που θέλει να δείξει ότι η παράδοση αποκτά πολλές μορφές και επανέρχεται με διαφορετικό τρόπο όταν η ανάγκη το επιβάλλει. Είναι ένα βιβλίο που ζητάει να ξαναδούμε τη σύγχρονη εποχή με πιο ψύχραιμο μάτι, μια και κοντά στην εξέλιξη έφερε και το ξεθεμελίωμα της κοινωνικής συνοχής .Είναι ένα  βιβλίο που θέλει να δείξει ότι παράδοση και νεωτερικότητα δεν είναι ασύμβατα.

• Ποιο είναι άραγε  το μέλλον των γραφείων συνοικεσίων;
- Δεν μπορώ να το προβλέψω, η τύχη τους εξαρτάται από το βαθμό προσαρμογής τους στα νέα δεδομένα της τεχνολογικής εξέλιξης. Για εκείνο που είμαι βέβαιος σχεδόν, είναι για τη συνέχιση της… διαμεσολάβησης. Αυτή θα αποκτήσει διαφορετικά χαρακτηριστικά αλλά θα υπάρχει. Το βλέπουμε με τους διάφορους ιστότοπους που δίνουν την πρωτοβουλία στα άτομα να κλείνουν ραντεβού.

• Σε ποιους απευθύνεται το συγκεκριμένο βιβλίο; Δεν αποτελεί μια αυστηρά επιστημονική μελέτη…
- Όχι, βέβαια. Απευθύνεται σε όλους, γιατί με απλό και κατανοητό τρόπο κάνει μια βαθιά τομή στον σύγχρονο πολιτισμό. Στηριγμένο σε αρχειακό υλικό (επιστολές), μπαίνει στην ψυχή των ανθρώπων, αναδεικνύει χαρακτήρες και ρίχνει φως στις αντιφατικότητες της σύγχρονης κοινωνίας.

Ο Συγγραφέας
Ο Ευάγγελος Αυδίκος γεννήθηκε στην Πρέβεζα, με καταγωγή από το Συρράκο. Υπηρετεί  ως   Καθηγητής  Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος (2006-2008) και διευθυντής του Τομέα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Έχει λάβει μέρος σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.