Στην Παναγία Σουμελά

  

Δεκαπενταύγουστος. Το μικρό Πάσχα κι οι οικογένειες ξανασμίγουν.Αφορμή η Παναγιά, η πιο γλυκιά μορφή της θρησκευτικής μας παράδοσης. Είναι η μάνα και η γιαγιά-μπάμπω της λαϊκής μας παράδοσης. Αυτή που το βλέμμα της αγκαλιάζει τους πάντες με καλοσύνη. Που ακούει καρτερικά όλα τα παράπονα. Που είναι έτοιμη να δώσει τη βοήθειά  της σ’ όσους την έχουν ανάγκη.

       Αυτός είναι κι ο λόγος που η Παναγιά έχει τόσες πολλές εκκλησιές. Είναι ο τόπος της προσευχής, της παρηγόριας και της παράκλησης. Είναι ο χώρος όπου οι  πιστοί νιώθουν να εξομολογούνται τον πόνο τους σ’ έναν δικό τους άνθρωπο, σε μια οικεία μορφή. Στην μπάμπω, την μάνα, την αδελφή. Ακόμη και στους ξένους, τους μετανάστες, η Παναγιά ανοίγει την αγκαλιά της. Γίνεται η Παναγία των Ξένων δείχνοντας έναν άλλο δρόμο, διαφορετικό προς αυτόν που επιλέγουν διάφοροι ‘πιστοί’ σήμερα.

       Μια άλλη Παναγιά που γλύκανε τον πόνο της προσφυγιάς είναι η Σουμελά, στο Βέρμιο, στη διάβαση της Καστανιάς. Η Εγνατία άλλαξε τις συνήθειες. Παλιότερα, ήταν εύκολη η στροφή. Βρέθηκα εκεί μετά από πολλά χρόνια. Το περιβάλλον εντυπωσιακό. Οι ιεροί τόποι, σε κάθε εποχή και σε κάθε θρησκεία, βρίσκονται σε εντυπωσιακές τοποθεσίες που εκπλήσσουν τον επισκέπτη. Δεσπόζουν στην περιοχή και επιβάλλουν στους πιστούς τον δικό τους χώρο. Νιώθεις την ανάγκη να μειώσεις την ένταση της φωνής. Είναι κι αυτός ένας τρόπος κοσμικού και θρησκευτικού δέους.

       Οι Πόντιοι κατάφεραν να βάλουν το πολιτισμικό τους φώλι σ’ αυτόν τον επιβλητικό τόπο. Δημιούργησαν ένα υποκατάστατο της ιστορικής, της αρχετυπικής Παναγίας Σουμελά. Ήταν μια δήλωση της πολιτιστικής τους ταυτότητας που ακουμπούσε στην Παναγία.

       Ξαφνικά, μια φωνή έσπασε τη σιωπή. «Νερό για κάθε πόνο».Ένας άντρας πωλούσε νερό. Για κάθε χρήση. Θυμήθηκα το νερό του Καματερού που είχε ταλαιπωρήσει την Ελλάδα στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Η Παναγιά μαζεύει πάντα τους πονεμένους. Τους άρρωστους. Κι αυτή η απελπισία γίνεται συχνά αντικείμενο εμπορίου. Ο Χριστός είχε διώξει τους εμπόρους από τον Οίκο του Θεού. Μακάρι η Παναγιά να μας φυλάξει από όλους εκείνους που εμπορεύονται τον πόνο, την απελπισία, την ευπιστία των ανθρώπων.