H εκπαίδευση και η υποκρισία του δημόσιου λόγου, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, 28 Μαΐου 2013

Η ‘αστοχία’ στα θέματα Φυσικής στις πανελλαδικές εξετάσεις επαναφέρει το ζήτημα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και του ρόλου που της αναθέτουν οι πολιτικοί και κοινωνικοί θεσμοί. Λάθη-ή και προσπάθεια διαβολής του αδιάβλητου των εξετάσεων-είναι κατανοητά. Πάντα θα υπάρχουν οι μη προσεκτικοί υπάλληλοι αλλά και εκείνοι που επιχειρούν να κερδίσουν επιχειρηματικά-ή και να αποκομίσουν προσωπικά οφέλη-από τη γνώση κάποιων θεμάτων. Δεν γνωρίζω πού οφείλεται η ‘αστοχία’ στη συγκεκριμένη περίπτωση. Όσοι έχουν την ευθύνη , φαντάζομαι, θα διερευνήσουν την υπόθεση.

       Η υπόθεση αυτή , όμως, θέτει επί τάπητος το μέγα θέμα της άκρατης εμπορευματοποίησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, που σταδιακά έχει αλλοιώσει το χαρακτήρα του σχολείου. Ειδικότερα το Λύκειο έχει μετασχηματιστεί σε εκδοτήριο τίτλων σπουδών. Η αλλαγή αρχίζει από τη Β΄ τάξη του Λυκείου και κορυφώνεται στη Γ΄ τάξη, στην οποία απεικονίζεται με καθαρότητα η στρεβλή οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και αναδεικνύεται ο στρουθοκαμηλισμός της ελληνικής κοινωνίας μπροστά σ’ ένα διαρθρωτικό για τη χώρα μας πρόβλημα.

       Όλοι γνωρίζουν ότι η Γ΄ τάξη Λυκείου είναι ανύπαρκτη. Λειτουργεί ως ένας προθάλαμος αναμονής για την παραλαβή του απολυτηρίου όταν ολοκληρωθεί το σχολικό έτος. Η γνωστική διαδικασία, στο μεταξύ, μετακινείται στα φροντιστήρια, που προετοιμάζουν τους μαθητές σε συγκεκριμένα μαθήματα. Αυτό συνεπάγεται τη συστηματική απουσία των μαθητών από τις λυκειακές τους τάξεις. Σε αρκετές περιπτώσεις οι μαθητές εγκαταλείπουν την παρακολούθηση των μαθημάτων από το Γενάρη και μετά, γεγονός που διογκώνεται όσο προχωράει ο καιρός. Το Λύκειο συνεπώς απονευρώνεται και επιτελεί συμπληρωματικό προς τα φροντιστήρια ρόλο. Πρόκειται για μια νοοτροπία που έχει ριζώσει στους μαθητές και τις οικογένειές τους. Αρκεί να διαβάσει κάποιος τις τοπικές εφημερίδες με τις ευχαριστίες των οικογενειών προς τα φροντιστήρια, που είναι η συνήθης ενέργεια μετά την ανακοίνωση των επιτυχόντων στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Οι καθηγητές του Λυκείου, κατά κανόνα, περνάνε σε δεύτερη μοίρα. Είναι, προφανώς, η μοίρα των παιδονόμων κι αυτός είναι ο ρόλος που επιφυλάσσεται για τη δημόσια εκπαίδευση.

       Η ευθύνη ανήκει και σε μια μικρή μερίδα εκπαιδευτικών που κατέβασαν ταχύτητες ή χρησιμοποίησαν τις τάξεις τους για την αλίευση πελατών. Πρωτίστως όμως, ανήκει σ’ όσους κυβέρνησαν που στηρίχτηκαν στην πελατειακή αντίληψη στον ορισμό διευθυντών. Οι Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης γέμισαν από άεργους εκπαιδευτικούς, που συνωθούνταν στους διαδρόμους ως αποσπασμένοι από τα σχολεία με κύριο προσόν τους την κομματική τους ιδιότητα.Η ευθύνη , ωστόσο, ανήκει και στους συνδικαλιστές εκείνους που όλα αυτά τα χρόνια προχωρούσαν σε συχνές απεργίες, μόνο και μόνο για να αυξήσουν τα κομματικά τους ένσημα. Κι όταν έφτασε η μεγάλη ώρα της εκπαίδευσης, φάνηκε ότι δεν ήταν έτοιμοι για να δώσουν τη μάχη της δημόσιας εκπαίδευσης. Αντί να αναδείξουν την υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας του δημόσιου Λυκείου, εγκλωβίστηκαν στη συζήτηση για την αύξηση του ωραρίου. Αναμφίβολα, η αύξηση δεν είναι μια απλή πράξη. Έχει σημαντικές παρενέργειες. Όμως, σύρθηκαν οι συνδικαλιστές και παγιδεύτηκαν σ’ ένα πεδίο συζήτησης που ήταν προνομιακό για όσους καλλιεργούν τον κοινωνικό αυτοματισμό και την απαξίωση του δημόσιου σχολείου.

       Αυτό που περιμέναμε από την κορυφαία συνδικαλιστική οργάνωση των καθηγητών είναι να αποκτήσει τον ηγετικό ρόλο που είχε στην ελληνική κοινωνία παλιότερα. Σεβαστή η αγωνία των μαθητών και των γονέων τους και σωστά δεν έγινε η απεργία. Όμως,  ο τρόπος διαχείρισης της κινητοποίησης άφησε πληγές στους εκπαιδευτικούς αλλά και το δημόσιο σχολείο. Οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι ένα πτώμα. Η οσμή του μας οδηγεί στην ανορθόδοξη οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Στην απουσία ενός οράματος για την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας. Οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι το σύμπτωμα ότι η ελληνική κοινωνία έχει κακοφορμίσει. Η μόνη λειτουργία του Λυκείου είναι να στέλνει φοιτητές στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, που είναι οι ‘επιτυχημένοι’ χαρακτηρίζοντας όσους μένουν εκτός τειχών ως ‘αποτυχημένους’. Αυτό το δίπολο αντανακλά την αποτυχία του  εκπαιδευτικού και κοινωνικού μοντέλου που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα.

       Οι εκπαιδευτικοί κατατροπώθηκαν-΄λογικεύτηκαν’ κατά μία άλλη εκδοχή. Γύρισαν με κατεβασμένα τα αυτιά. Απογοητευμένοι για όσα ακούστηκαν. Στη δημόσια εκπαίδευση υπάρχουν πολλοί φωτεινοί εκπαιδευτικοί , που αναζητούν τρόπους διαφυγής, γιατί δεν αντέχουν τον εξευτελισμό. Όσοι ανέλαβαν τη δημόσια διαπόμπευση χαμήλωσαν τα μικρόφωνα και κατέβασαν τις γραφίδες τους. Έπιασαν άλλα θέματα. Η δημόσια εκπαίδευση, σε πείσμα όσων δεν το βλέπουν, είναι η μόνη ελπίδα για να χτίσουμε μια κοινωνία δημοκρατική.