Ευάγγελος Αυδίκος, Μ. Γ. Μερακλής: ο ποιητής της λαογραφίας, ΕΦΣΥΝ, 25 Ιανουαρίου 2022

«Αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις», γράφει ο Καβάφης. Ο ποιητής προτρέπει τον Αντώνιο μετά την ήττα του από τον Οκταβιανό στο Ακτιο. Η φράση πλέον έχει πλατύνει, απευθυνόμενη σε όλους εκείνους που χάνουν τον θώκο της εξουσίας και την εξ αυτού απορρέουσα δύναμη.

Πολλοί δεν αντέχουν αυτή τη διαπίστωση. Θεωρούν ότι η δύναμή τους και τα ευήκοα ώτα σε όσα λέγουν προέρχονται από τη δική τους αυτόφωτη προσωπικότητα. Η πραγματικότητα είναι οδυνηρή, το διαπιστώνουν όταν εγκαταλείπουν τον θώκο της εξουσίας και ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το ίδιο συμβαίνει με πολλούς πανεπιστημιακούς. Που βιώνουν τη μοναξιά και την αδιαφορία μετά την αφυπηρέτηση.

Το αντίθετο συμβαίνει με αρκετούς φωτισμένους δασκάλους που τίμησαν την επιστημονική τους ιδιότητα. Που τη ζύμωσαν με έγνοια για τους άλλους και με ανιδιοτελή προσφορά. Χωρίς ανταλλάγματα.

Ενας από αυτούς είναι ο καθηγητής Μερακλής. Που άνοιξε την πόρτα των διδακτορικών σπουδών σε πολλούς οι οποίοι δεν είχαν πρόσβαση στις κλειστές ομάδες εξουσίας που διάλεγαν τους ομοίους τους, συγγενείς, μέλη των κοινωνικών τους συναναστροφών ή πολιτικούς φίλους.

Ο Μερακλής το τόλμησε. Βαθιά δημοκρατικό άτομο, με πίστη στους νέους που ήταν εκτός των τειχών, άλλαξε το παράδειγμα των διδακτορικών. Διαμόρφωσε τη νέα γενιά επιστημόνων που πήραν τη σκυτάλη τόσο στο Πανεπιστήμιο όσο και αλλαχού. Για τον λόγο αυτόν απαξιώθηκε από μια μερίδα. Γιατί πλέον υπήρχε μέτρο σύγκρισης.

Η απομάκρυνση από την καθηγητική έδρα δεν απομείωσε το κύρος του στην επιστημονική κοινότητα. Απολαμβάνει τον ίδιο σεβασμό και αγάπη, μόλο που έχουν παρέλθει είκοσι και πλέον χρόνια από τη συνταξιοδότησή του. Παραμένει έντονο το αποτύπωμά του από όπου και αν πέρασε: από την Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, τις εφημερίδες με τις οποίες συνεργάστηκε - θεωρεί τους δημοσιογράφους κύριους συγγραφείς της ανεκτίμητης ιστορίας της καθημερινότητας.

Ο Μερακλής υπήρξε ποιητής με την ευρύτερη έννοια του όρου. Πρώτα απ’ όλα εποίησε, εδίδαξε ήθος με τον νηφάλιο λόγο και την ήπια συμπεριφορά του. Επίσης, υπήρξε -και είναι- ποιητής της λαογραφίας. Δανείζομαι τη λέξη από τα κείμενά του «Για την πόλη», που συγκεντρώθηκαν σε τόμο με πρωτοβουλία του Αρ. Δουλαβέρα (Εκδόσεις Σταμούλη 2021).

Είναι ποιητής της λαογραφίας, γιατί αυτός πρωτίστως σήκωσε στις πλάτες του την ανανέωσή της με τη συγκρότηση μιας νέας γενιάς επιστημόνων. Υπήρξε όμως ποιητής στον τρόπο που μελέτησε τα διάφορα θέματά του. Ανέδειξε την ποιητικότητα αλλά και την υπερρεαλιστική ατμόσφαιρα που υπάρχει σε κάποια δημοτικά τραγούδια αλλά και στις παροιμίες. Είναι ποιητής γιατί ο λόγος του αρδεύει από την ποίηση. Είναι ποιητής γιατί αναζητεί την ψυχή και δεν στέκει μόνο στη μορφή. Είναι ένας ολιστικός διανοούμενος.