Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2022

Ευάγγελος Αυδίκος, Δίνεις έναν αφορισμό, όπως ένα χαστούκι, EFSYN, 12 Ιανουαρίου 2022

     Η καινούργια χρονιά ξεκίνησε με ανηφόρα. Ετοιμαζόμαστε για τον ενιαύσιο κύκλο, έχοντας στο δισάκι μας τη θρακιώτικη ευχή «γεροσύνη και μπερεκέτια». Την υγειά μας πρωτίστως και τα πάσης φύσεως αγαθά, για τους εαυτούς μας αλλά και για τους άλλους, που διασφαλίζουν τη βιωτή μας. Οι ευχές βεβαίως έχουν μια ηθική διάσταση, που δεν είναι επιθυμητή στον σύγχρονo κόσμο.

«Με την εμπειρία της ηθικής, πράττεις και “υπάρχεις για τον άλλον”». Αυτό γράφει ο Ρούβαλης («Αφορισμοί», εκδόσεις Γραφομηχανή 2019). Είναι η ηθική της συνύπαρξης και της αλληλεγγύης. Το νoιάξιμο για τον άλλο. Για τις αδυναμίες, τις αγωνίες, ακόμη και τις βλασφημίες του, όταν ο νους και η ψυχή θολώνουν μέσα σ’ έναν περίκλειστο ουρανό.

Στη θέση της ηθικής επιστρέφει η ηθικολογία. Με τη μορφή αφορισμών, ορατών και μη. Που δεν είναι εμποτισμένοι με την ηθική της έγνοιας για τον άνθρωπο, ακόμη κι όταν εμφανίζεται βλάσφημος, πάρωρος στη σκέψη του ή υπερβολικός στη διατύπωση. Μια ιδιότητα που οφείλει να οδηγεί τις αποφάσεις όσων κανοναρχούν, ιδίως των θρησκευτικών ηγετών.

«Δίνεις έναν αφορισμό, όπως ένα χαστούκι», αποφαίνεται ο Σοριάν, δάνειο από το βιβλίο του Ρούβαλη. Δεν έχει άδικο. ;Eνα χαστούκι είναι ο αφορισμός στην παρειά εκείνων που διατυπώνουν διαφορετικές απόψεις. Είναι μια δημόσια αποδοκιμασία και τοποθέτηση εκποδών του αμαρτωλού/ής, που τολμά να διατυπώσει διαφορετικό λόγο. Που έχει μια διαφορετική θέαση του κόσμου. Οι δημοκρατικές και εκκοσμικευμένες κοινωνίες σέβονται την πίστη ως οντολογική κατάφαση των πολιτών τους. Ανεξάρτητα από τη δική τους σχέση με το θρησκευτικό βίωμα.

Όμως, οι αφορισμοί είναι εξοστρακισμός από την ομάδα. Γίνονται εκεί όπου έχει εξοριστεί η αγάπη από τις κοινωνικές σχέσεις. Σε περιπτώσεις που οι διάφοροι ηγέτες επιδεικνύουν αυταρχισμό και φανατισμό. Οι αφορισμοί, λοιπόν, είναι μορφοποίηση ανθρωποφοβικών αισθημάτων. Συνιστούν μέθοδο εκφοβισμού και τρομοκράτησης των διαφορετικών απόψεων. Σε δημοκρατικές όμως κοινωνίες, η εμμονή τόσο στους αφορισμούς όσο και η ανεπίκαιρη διατύπωση προβληματισμών που σχετίζονται με το θρησκευτικό αίσθημα, εκφυλίζονται σε φολκλορικές εκδηλώσεις.

«Οι καθολικές αλήθειες δεν λύνουν το πρόβλημα της πραγματικότητας, προσδοκώ έναν Θεό που θα με καταλαβαίνει». Ο Ρούβαλης αντιπροτείνει τον δικό του αφορισμό. Που στη θέση του φανατισμού και της ευθυγράμμισης με τη μόνη αλήθεια, θέτει την κατανόηση. Το δικαίωμα στη συμπάθεια της διαφορετικής άποψης.

Αν, λοιπόν, οι πρόσφατοι αφορισμοί είναι ορατές εκφάνσεις ενός αυταρχικού λόγου από μια μειοψηφία της εκκλησιαστικής ηγεσίας, ανιχνεύονται θραύσματα αφοριστικού λόγου σε πολλούς απ’ αυτούς που ασκούν εξουσία. Που αισθάνονται δυσανεξία με όσους/ες δεν ακολουθούν την κεντρική γραμμή. Και τότε εκδηλώνονται οι μικροαφορισμοί της καθημερινότητας. Αόρατοι αφορισμοί είναι οι διαγραφές. Ο αποκλεισμός της άλλης άποψης.

              


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου