Ευάγγελος Αυδίκος, Το αλυσοδεμένο γάλα, ΕΦΣΥΝ, 22 Νοεμβρίου 2022

 

Ο Περικλής Κοροβέσης περιγράφει με ανατριχιαστικό τρόπο την εμπειρία του από τους βασανιστές της Ασφάλειας στη δικτατορία. Θα βλαστημήσεις το γάλα της μάνας σου, έτσι τον υποδέχτηκαν. Η φράση υπαινίσσεται την άσκηση βίας που θα αναγκάσει τον βασανιζόμενο να βγάλει όλα τα εσώψυχα. Ακόμη και το γάλα που βύζαξε από τη μάνα του θα το «φτύσει». Αυτή είναι και η πρόθεση όσων στοχεύουν στην ψυχική εξουθένωση των υπό κράτηση. Αν λυγίσει η ψυχή, το σώμα γίνεται άθυρμα στα χέρια των βασανιστών. Αν κάποιος/α φτύσει ό,τι τον συνδέει με την τροφό, τότε όλες οι αντιστάσεις καταρρέουν.

Το γάλα ως λέξη συνδέει την προηγούμενη παροιμία με την άλλη, «και του πουλιού το γάλα». Στην πρώτη περίπτωση η λέξη γίνεται σύμβολο της οριογραμμής ανάμεσα στην προσωπική ψυχική υπόσταση και στην προσπάθεια για υποταγή στα κελεύσματα των εχόντων εξουσία.

Η φράση «και του πουλιού το γάλα» περιγράφει συνθήκες υλικής ευμάρειας. Για τα άτομα αλλά και τα σπιτικά. Αλλά και πληρότητας για τα μαγαζιά. Διαθέτουν τα πάντα για τις ανάγκες του καταναλωτή. Ακόμη και γάλα από πουλί. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι έγινε το σύνθημα μιας ολόκληρης εποχής οικονομικής ανάπτυξης. Του νεοφιλελευθερισμού που ευαγγελίζεται τη δυνατότητα να γεμίζει τα καταστήματα διατροφής με όλα τα καταναλωτικά αγαθά. Τα σούπερ μάρκετ, οι λαϊκές αγορές αναδεικνύονται συχνά σε τόπους μαρτυρίας για τον βαθμό που ισχύει η παροιμία.

Θα πρόσθετα, καθώς οδεύουμε προς τα Χριστούγεννα, ότι ο άνθρωπος νιώθει ψυχική πληρότητα από τέτοιες εικόνες. Ακόμη και αν η ευμάρεια είναι μόνο οπτική και ισχύει για όσο διαρκεί ένα τηλεοπτικό πλάνο. Ανήμερα των Χριστουγέννων, που η οικογένεια συνήθιζε να συνεορτάζει, το γιορτινό τραπέζι γέμιζε με πολλά φαγητά, συχνά δώδεκα διαφορετικά. Και δεν είναι μόνο ο πολυδιάστατος συμβολισμός των ημερών. Ενιωθαν την ανάγκη να δημιουργήσουν μια συνθήκη ευμάρειας. Για να νιώσουν διαφορετικά.Το γάλα, ανάμεσα στα αγαθά, επωμίστηκε πολλές σημασίες. Εγινε το σκονόγαλα η ελπίδα για επιβίωση. Στα σχολικά συσσίτια της μεταπολεμικής περιόδου. Αργότερα, ο γαλατάς οριοθετούσε το ξεκίνημα της ημέρας. Η παρουσία η δική του -και όχι ανδρών της κρατικής Ασφάλειας- στο κατώφλι των σπιτιών αποτελούσε μαρτυρία της δημοκρατικής ομαλότητας.Οι καιροί παρόπλισαν τον γαλατά/ού. Τον ρόλο τους ανέλαβαν τα ράφια των σούπερ μάρκετ. Παλιότερα, σε κάθε κρίση οι γονείς έτρεχαν να μαζέψουν παστεριωμένο γάλα για τα βρέφη τους. Ωσπου ο νεοφιλελευθερισμός έγινε πανίσχυρος. Και η αισχροκέρδεια υποκατέστησε τον ανθρωπισμό. Δωρεές σε φιλόπτωχα, από τη μια μεριά, και σόδιασμα κερδών, από την άλλη.Κάποιοι απ’ αυτούς γίνονται αθεράπευτα κερδοδιψείς. Φυλάκισαν με αντικλεπτικά τα παιδικά γάλατα. Τα παιδιά σε ρόλο Προμηθέα Δεσμώτη. Η υποκρισία αποκτά απεχθές πρόσωπο.