Ο δημιουργός και το έργο του, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, 8 Μαΐου 2013

Το έργο προηγείται του δημιουργού του ή το αντίστροφο; Πού πρέπει να ρίξουμε, ως αναγνώστες, βαρύτητα; Το ερώτημα διχάζει από τη φύση του. Οι μισοί ενδιαφέρονται μόνο για το έργο, γιατί αυτό μένει στον χρόνο, ενώ ο δημιουργός «υπακούει» στη φθαρτή του φύση και ουδείς από τις μελλοντικές γενιές τον θυμάται ως προσωπικότητα. Αλλοι τόσοι όμως εστιάζουν την προσοχή τους και την κριτική τους στην ταύτιση του συγγραφέα με το έργο, στον ρόλο του ως κοινωνικού προτύπου που είναι συνεπής με το έργο του (συνήθως υπέρ του πάσχοντος ανθρώπου).

Το ερώτημα ήλθε με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο μετά τις δηλώσεις της ποιήτριας και ακαδημαϊκού Κικής Δημουλά για τους μετανάστες, όπως τις κατέγραψε αυτήκοος και αυτόπτης συνεργάτις της εφημερίδας μας. Τι είπε η διεθνώς αναγνωρισμένη ποιήτρια και ακαδημαϊκός; Οτι δεν αντέχει τους μετανάστες στην Κυψέλη, τόσο πολλοί που είναι, ότι δεν βρίσκει κάποιος χώρο στην πλατεία να καθήσει, ότι φοβάται να βγει από το σπίτι της. Οντως, σε πρώτη ανάγνωση, ξενίζει ο λόγος της, ξαφνιάζει θα λέγαμε, ειδικώς εκείνους που έχουν μυηθεί στον θαυμάσιο ελλειπτικό – αλληγορικό – συμβολικό ποιητικό της λόγο. Καλώς έπραξε και το μετέφερε στην αγορά η συνεργάτις μας. Αυτό που επακολούθησε, όμως, μάλλον έχει ξεφύγει από τη σοβαρή κριτική και τη δημόσια στηλίτευση. Εννοείται αυτό που αναμεταδόθηκε ταχύτατα, στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χωρίς δισταγμό οι χρήστες κατακεραύνωσαν την ποιήτρια, χωρίς να μπουν στον κόπο να επικοινωνήσουν με την αρθρογράφο μας για μια απλή διασταύρωση-διαβεβαίωση αυτών που έγραψε.

Και σε μια δεύτερη ανάγνωση, η ποιήτρια ίσως ήθελε να εκφράσει την αγωνία και τον καημό για όσα έχουν συμβεί στην ίδια και σε συγγενικά της πρόσωπα, όπως είπε ο επίσης αυτόπτης και αυτήκοος σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης. Αυτό ουδόλως αναιρεί το ολίσθημα της πνευματικής δημιουργού, προσεγγίζει, όμως, έναν ανεπαίσθητο φόβο όχι μόνο για τους μετανάστες, αλλά για την εν γένει εγκληματικότητα που ταλανίζει τη χώρα (και από ημεδαπούς και από αλλοδαπούς). Οφειλε η ποιήτριά μας να μιλήσει ανθρωπιστικά, ο ουμανισμός δεν λείπε εξάλλου από τις ποιητικές της συλλογές. Πάντως στο δίλημμα (ερώτημα) «ο δημιουργός ή το έργο του;» είναι δύσκολο να δοθεί απάντηση, διότι μια κατηγορηματική τέτοια θα τραυμάτιζε το όλον της δημιουργίας. Οι μεγάλοι μας δημιουργοί είναι πρότυπα και οφείλουν να το θυμούνται αυτό, άρα οφείλουν να προσέχουν ιδιαίτερα όταν εκφέρουν δημόσιο λόγο, διότι αυτός ο λόγος είναι θεμέλιο της Δημοκρατίας.