Σάββατο 14 Απριλίου 2018

Αλίκη Πανοπούλου* , Το τελετουργικό ενός γεύματος, ΕΦΣΥΝ, 14.4.18



Φαγητό, τακτοποίηση περιτυλίγματος, έλεγχος λερώματος. Αναρωτιόμουν γιατί μου τράβηξε τόσο πολύ την προσοχή ένα τέτοιο στιγμιαίο περιστατικό, τι πιο συνδυαστικά βολικό να επωφεληθείς, αν έχεις στενά περιθώρια χρόνου κι έχεις αργήσει, να φας μέσα στο αμάξι σου, μιας και βρίσκεσαι στο σαλονάκι σου με ωραία μουσική, ακινητοποιημένος με τόσους ανθρώπους γύρω σου παρέα, «τόσο κοντά», χωρίς βέβαια να χάνεις την προσοχή σου στην οδήγηση;
Ο διπλανός μου όμως εκείνη τη μέρα ήταν σαν να «έτρεχε» και να έκανε «προσπέραση», παρότι δεν προχωρούσαμε, σαν να μην ήταν τακτοποιημένος, βολεμένος, ευχαριστημένος, χορτασμένος, περισσότερο έμοιαζε να είναι ελεγμένος αν δηλαδή είχε γίνει αυτό που έπρεπε και μετά τσεκ, αν όλα είναι στη θέση τους, εντάξει.
Είχε αποτυπωμένο το άγχος στα χαρακτηριστικά του προσώπου του.
Προσπέραση πράξης απόλαυσης
Αλήθεια, τι σημαίνει για τον άνθρωπο «κάθομαι στο τραπέζι να φάω;»
Αυτομάτως σημαίνει μοιράζομαι. Ταυτόχρονα και αυτομάτως πάλι σημαίνει ανταλλάσσω.
Φανταστείτε την εικόνα:
Γύρω από το τραπέζι κάθονται τα μέλη μιας οικογένειας, ακούγονται ήχοι· σουρσίματα καρεκλών, μαχαιροπίρουνα που κατά λάθος χτυπούν τα πιάτα τους, ο ήχος του νερού ή του κρασιού που σερβίρεται στα ποτήρια, μικρά χάχανα, γελάκια, πειράγματα μεταξύ τους, μυρωδιές από το φαγητό που μόλις έχει βγει από τον φούρνο ή την κατσαρόλα, καθαρό τραπεζομάντιλο και τοποθετημένα στη σειρά όμορφα σερβίτσια φαγητού για τον καθένα.
Ολοι είναι εκεί, έχουν έρθει σε μια συνάντηση, καθένας έχει τη θέση του και κάθεται στην καρέκλα του έτοιμος να ξαναδηλώσει την παρουσία του.
Ολοι έχουν τουλάχιστον ένα κοινό αίσθημα. Πείνα. Ολοι ανυπομονούν να γευτούν και να χορτάσουν. Ολοι έχουν την ανάγκη να είναι επιθυμητοί, αγαπητοί.
Παρακολουθούμε τη σκηνή που εκτυλίσσεται. Οι άνθρωποι αυτοί, εκτός από δεσμούς αίματος, έχουν και ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς κι αρχίζουν να μοιράζονται από τις πιατέλες φαγητό.
Καθένας βάζει στο πιάτο του όσο χρειάζεται, συνάμα όμως ανταλλάσσουν και κουβεντούλες «μου δίνεις το ψωμί;», «μου πιάνεις τη σαλάτα;», «πιάσε τις πατάτες», ανταλλάσσουν και ματιές, χαρούμενες, στοργικές, τρυφερές, βλέμματα γεμάτα ενδιαφέρον να μπορέσουν να σερβιριστούν όλοι, καθένας όπως έχει διαλέξει και προτιμά τις τροφές που επιθυμεί, νοιάζονται ο ένας για τον άλλον, προσέχει ο ένας τον άλλον, ανταλλάσσουν πληροφορίες, τα νέα της ημέρας τους, συνομιλούν, γελούν, αγαπούν ο ένας τον άλλο.
Μοιράζονται το φαγητό τους παράλληλα με την αγάπη τους. Μασούν, καταπίνουν, ευχαριστιούνται, χορταίνουν σιγά σιγά, όλοι μαζί. Εκεί, σε αυτό το τραπέζι.
Καθένας ξεχωριστά έχει νιώσει το στομάχι να γεμίζει με τροφή και την καρδιά του να γεμίζει αγαλλίαση. Εχει δώσει και έχει πάρει.
Ας φανταστούμε τώρα μια άλλη δύσκολη σκηνή: η οικογένεια γύρω από το τραπέζι, η μητέρα, αποκαμωμένη από τις τόσες υποχρεώσεις, δεν έχει πολλές αντοχές για χαχανητά, πειράγματα, μικρές αταξίες με τα μαχαιροπίρουνα· διαρκώς παρατηρεί τα παιδιά να προσέχουν να μη λερώσουν το τραπεζομάντιλο, να μη ρίξουν ψίχουλα στο πάτωμα, να μη λερώσουν τα ρούχα τους με λαδιές, γιατί δεν έχει άλλο κουράγιο να πρέπει και να σκουπίσει μετά το μάζεμα του τραπεζιού ή να βάλει καινούρια πλυντήρια ρούχων.
Ο πατέρας πιθανόν είναι θλιμμένος με σκοτούρες από τη δουλειά του, λιγομίλητος, έτσι το φαγητό σερβίρεται και μοιράζεται σε μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα με αρνητικά συναισθήματα, υπάρχει αγάπη μεταξύ τους, όμως δεν μπορεί να εκφραστεί και να συναλλαχθεί κατάλληλα μέσα από ματιές, χαμόγελα, ενδιαφέρον, κουβέντες, νοιάξιμο ο ένας για τον άλλο. Είναι όλα σαν μια διεκπεραίωση.
Υπάρχει πρακτική φροντίδα, πρακτική συναλλαγή, στρώσιμο τραπεζιού, μαγείρεμα φαγητού, παρουσία πατέρα και όλων των μελών στις καρέκλες τους, ομιλία μητέρας, αλλά δεν έχει επιτευχθεί αποτελεσματικά η συναισθηματική επικοινωνία.
Σε αυτή την εικόνα τελειώνουν το φαγητό κι έχει γεμίσει μόνο το στομάχι.
Η αναζήτηση τροφής πολλές φορές ασυνείδητα γίνεται αναζήτηση εύρεσης συναισθημάτων. Καταλαβαίνετε πόσο βαθιά δικαιολογημένες και απαραίτητες είναι οι πολυφαγίες.
Δηλαδή σαν να «μεγαλώνει» ο ρόλος της τροφής όταν δεν υπάρχει ή δεν υπήρξε αποτελεσματική συναισθηματική επικοινωνία μεταξύ του παρέχοντα και του λαμβάνοντα την τροφή.
Το φαγητό δεν είναι απλή υπόθεση, είναι σαν να κουβαλάει την ιστορία του καθένα μας από παλιά, κι εκείνο το πρωινό ο κύριος στο διπλανό αμάξι, με την αγωνία στα μάτια, θα είχε και εκείνος τη δική του ιστορία, φαντάζομαι...

 

Ξέρετε ότι

◆ Σε καταστάσεις στρες, αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο εγκέφαλος του οργανισμού παράγει μια συντονισμένη χημική «απάντηση» στους εξωγενείς στρεσογόνους παράγοντες.

◆ Πίσω από το στρες της καθημερινότητας υπάρχει μια «αλυσίδα» από ορμόνες, οι οποίες καθορίζουν σε πόσο αγωνιώδη κατάσταση εισέρχεται ένας οργανισμός και πώς αντιδρά σε αντίξοες συνθήκες.

◆ Οι βασικές αντιδράσεις του σώματος καθορίζονται από την αδρεναλίνη, τη νορεπινεφρίνη και την κορτιζόλη. Αυτές είναι οι κυρίαρχες ορμόνες που πυροδοτούν το νευρικό μας σύστημα.
* Σύμβουλος διατροφής alpanopoulou@gmail.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου