Μετέωρος, Αγιασμός όπως τελευταίος ασπασμός, Εφημερίδα των Συντακτών, 12 Σεπτεμβρίου 2013

 

Στους γονείς μου οφείλω το ζην και στους δασκάλους μου το ευ ζην έλεγε ο Αλέξανδρος απηχώντας την αντίληψη των Αρχαίων για την παιδεία και τους εκπαιδευτικούς. Στη νηφάλια μέθη της ελευθερίας ανιχνεύει κορυφαίος μας διανοητής («Εννοιες και όροι του Κ. Καστοριάδη», Βιβλιοπέλαγος 2013) τον οίστρο του καλλιτέχνη και κατ’ επέκταση του πραγματικού δάσκαλου, που δεν δείχνει απλώς, ούτε εξηγεί, αλλά εμπνέει.

Χωρίς δεύτερη σκέψη οι Ελληνες θεωρούσαμε ανέκαθεν την ανάπτυξη των γραμμάτων και των επιστημών συστατικό στοιχείο της ίδιας μας της ύπαρξης. Παιδεία τοις μεν νέοις σωφροσύνη, τοις δε πένησι πλούτος, τοις δε πλουσίοις κόσμος υπογράμμιζε ο Διογένης σε μια… κυνική όσο και διαχρονική ομολογία για την επίδραση της μόρφωσης στo άτομο.

Οι ελληνικές κοινότητες, ακόμα και στα χρόνια της τουρκοκρατίας, έχτιζαν σχολειά εδώ ή στο εξωτερικό ως πρώτο δείγμα ευμάρειας. Φρόντιζαν να βρουν τους καλύτερους δασκάλους, οι οποίοι έχαιραν κύρους. Στα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας οι ευεργέτες του νεοσύστατου κράτους «φύτεψαν» παντού εκπαιδευτικά ιδρύματα, για να ανθίσει η ελευθερία.

Λουλούδιασε η χώρα όταν χρόνια αργότερα η δημόσια, δωρεάν Παιδεία έδινε, έστω και θεωρητικά, ίσες ευκαιρίες προς όλους. Και στους δασκάλους την υπερηφάνεια να ζουν καλά. Η πνευματική και ηθική παρακμή, που προϋπήρξαν της οικονομικής, απαξίωσαν το λειτούργημά τους. Το υποβίβασαν στη μιζέρια ενός κακοπληρωμένου επαγγέλματος. Μέχρι πρόσφατα, ωστόσο, ένα ζευγάρι καθηγητών μπορούσε να αντεπεξέρχεται με σχετική άνεση στις βιοτικές του ανάγκες.

Ε όχι να γίνεις καθηγητής, να παίρνεις τρεις κι εξήντα απέτρεπαν τα ημιμαθή βλαστάρια τους αγράμματοι νεόπλουτοι. Επειτα ήρθαν τα Μνημόνια. Τα σχολειά συρρικνώθηκαν, ο αριθμός των μαθητών αυξήθηκε ανά τάξη, ολόκληρες ειδικότητες καταργήθηκαν. Οι μισθοί μειώθηκαν κατά 40% και σαν να μην έφτανε αυτό, οι εκπαιδευτικοί μπήκαν σε καθεστώς διαθεσιμότητας προς την απόλυση, κινητικότητας προς την άβυσσο. Σήμερα στα σχολεία θα γίνει αγιασμός, όπως λέμε τελευταίος ασπασμός.

Ιδιαζόντως ειδεχθής η συγκυρία. Πώς να μορφώσουν τα παιδιά μας παιδαγωγοί με κομμένα φτερά; Με καταρρακωμένη αξιοπρέπεια; Με τη δαμόκλειο σπάθη της ανεργίας πάνω απ’ τα κεφάλια τους; Με τον πανικό της αβεβαιότητας να τους συνθλίβει; Τι να πουν στους μαθητές όταν ξέρουν πως ίσως αύριο χτυπήσουν και γι” αυτούς οι καμπάνες με αποτέλεσμα να βρεθούν στον δρόμο; Γι” αυτό λοιπόν επιλέγουν να κατεβούν στο πεζοδρόμιο μόνοι τους· να βγουν εθελουσίως στο κλαρί.

Οφείλουμε να σταθούμε στο πλευρό τους. Να μετατρέψουμε τον αγώνα τους σε αντίσταση ολόκληρης της κοινωνίας. Για να σβήσουμε τον μουντό ορίζοντα του μέλλοντός μας. Τα μετέωρα αυτοσχεδιάζουν σήμερα με λιακάδες, συννεφιές, βροχές και καταιγίδες στα βόρεια. Τι να σου κάνουν κι αυτά σ” αυτόν τον τόπο όπου όλοι είμαστε τόσο τραγικά αυτοδίδακτοι, που λέει κι ο Σεφέρης.

Μετέωρος meteoros@efsyn.gr