Ο χειμώνας που έρχεται μας έχει κάνει αναμφίβολα σκεπτικούς. Η θέρμανση είναι το θέμα που προκαλεί ανησυχίες. Ολοι απευθύνουν «δεήσεις» για έναν ήπιο χειμώνα σαν τον περυσινό, που διευκόλυνε τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών. Η θέρμανση, ωστόσο, είναι μόνο η μια από τις διαστάσεις της ανησυχίας. Οι άλλες αφορούν τις συνεχιζόμενες «πολικές» θερμοκρασίες της ελληνικής οικονομίας που προβλέπεται να χειροτερέψουν. Η ανεργία διευρύνεται, η ανάπτυξη βρίσκεται σε καθεστώς διάστασης με τους σχεδιασμούς του ελληνικού κράτους, η εκπαίδευση φαίνεται πως χτυπάει παρατεταμένα το κουδούνι της αποσύνθεσής της, η υγεία έχει περιπέσει σε «ιδιωτικό» κώμα. Ολη η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση. Το ερώτημα που απασχολεί όλες τις συζητήσεις είναι «για ποιον χτυπάει η καμπάνα» της απόλυσης.
Παρ’ όλα αυτά, μου αρέσουν το φθινόπωρο και ο χειμώνας. Οι νεοέλληνες αντιμετωπίζουν αυτές τις εποχές με σκεπτικισμό. Κι αν το φθινόπωρο αντιμετωπίζεται με ανοχή, γιατί συχνά θυμίζει στη συμπεριφορά του το καλοκαίρι, ο χειμώνας είναι η εποχή της μεγάλης νύχτας. Στις επαρχιακές πόλεις οι δρόμοι γίνονται μοναχικοί τις βραδινές ώρες. Η πλειονότητα των νεοελλήνων προτιμά την άνοιξη και το καλοκαίρι. Είναι οι εποχές της ακμής. Ολα είναι υπερβολικά: η διάρκεια της ημέρας, η ζέστη, το πράσινο, οι ακρογιαλιές, η ψυχική διάθεση. Ολα είναι εύκολα. Εκτός από τις πυρκαγιές φυσικά. Ολα είναι ανθηρά. Η φύση προσφέρει αβίαστα.
Ανήκω σ’ αυτούς που τους γοητεύει το φθινόπωρο. Είναι δημοκρατικότερη εποχή από την άνοιξη και το καλοκαίρι, στις οποίες υπάρχει η παντοδυναμία του πράσινου. Η φύση είναι ομοιόμορφη. Στα βουνά υπάρχει μονοχρωμία. Ενα απέραντο πράσινο χαλί οι βουνοκορφές. Αντίθετα, το φθινόπωρο έχει μια χρωματική δημοκρατικότητα. Ο κάτοικος της πόλης και της πολυκατοικίας δυσκολεύεται να το κατανοήσει αυτό, μια και όλα συνηγορούν υπέρ της δυναστείας του πράσινου στη φύση. Οι διαφημίσεις, τα τραγούδια και η ποίηση υμνούν, σε μεγάλο βαθμό, το καλοκαίρι.
Οι νεοέλληνες έχουν χάσει την ομορφιά των αλλαγών στη φύση. Το φθινόπωρο προσφέρει μια μεγάλη γκάμα χρωμάτων. Το μάτι χορταίνει. Συνηθίσαμε όμως στην ομοιομορφία. Είναι πιο εύκολα ταξινομήσιμη. Αντιμετωπίζουμε εχθρικά το διαφορετικό. Μας φέρνει σε δύσκολη θέση γιατί δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε. Τρανό παράδειγμα από τη φύση είναι η φυλλόπτωση. Ακόμη και σε αγροικίες κόβονται, σε αρκετές περιπτώσεις, τα φυλλοβόλα δέντρα. Ο ίσκιος και η δροσιά τους το καλοκαίρι είναι καλοδεχούμενα. Ομως, το «ελάττωμά» τους να ρίχνουν φύλλα το φθινόπωρο τα κατατάσσει στην κατηγορία του ενοχλητικού, ίσως και του εχθρού. Οι απόγονοι των αγροτών προτιμούν, πλέον, την πλαστική τέντα από τα δέντρα, γιατί βαριούνται να μαζεύουν τα φύλλα. Η αισθητική των νεοελλήνων έχει μεταλλαχθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Το φύλλο αντιμετωπίζεται ως συνώνυμο με την αταξία.
Οι νεοέλληνες απομακρύνθηκαν από βασικές αξίες του πολιτισμού τους. Και μια απ’ αυτές είναι η ενότητα με τη φύση. Ανθρωπος και περιβάλλον δεν ήταν αντιμέτωποι. Αποτελούσαν ένα ενιαίο όλο. Μια άλλη αξία που χάθηκε είναι ο αγώνας απέναντι στη δυσκολία. Για την αγροτοκτηνοτροφική Ελλάδα, το φθινόπωρο και ο χειμώνας κουβαλούσαν τον σπόρο της καινούργιας δημιουργίας. Δεν κλείνονταν στα σπίτια τους περιμένοντας κάποιον σωτήρα. Εδιναν τη μάχη τους, με πενιχρά μέσα, στο χωράφι, στη θάλασσα, στο βουνό.
Αυτή η εποχή είναι για σχεδιασμούς και προετοιμασία. Είναι ο καιρός που χρειάζεται σύνεση και αποφασιστικότητα. Στον πολιτικό χειμώνα που ζούμε, χρειάζεται να ξανασυναντηθούμε με τις παλιότερες αρχές του πολιτισμού μας. Ο χειμώνας έχει μέσα του το καινούργιο. Αν αυτό ανθίσει και καρπίσει, εξαρτάται από όλους. Οφείλουμε να ξαναδιαβάσουμε με διαφορετικό τρόπο τις εποχές. Να δανειστούμε την εμπειρία τους. Ο πολιτικός χειμώνας που διαρκεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δεν θα σταματήσει αν όλοι οι Ελληνες δεν σταματήσουν να τρομοκρατούνται από τα πολιτικά «μετεωρολογικά» δελτία, που προαναγγέλλουν συνεχώς θεομηνίες, για να μην ανθίσει ο σπόρος του καινούργιου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου