Ευάγγελος Αυδίκος, Φως μονάχα η ζωή…, ΕΦΣΥΝ, 25 Οκτωβρίου 2022

 Και όλα τα άλλα έρεβος. Αυτή η φράση χρησιμοποιείται ως χειρολαβή από την Ανδρομάχη, τη γυναίκα του τραγικού ήρωα της Τροίας, του Εκτορα. Σε μια στιγμή, χάνει τα πάντα. Τον άντρα και τον μονάκριβο γιο της, θύματα της παράλογης βίας στον πόλεμο. Που καθιστά τους νικητές αλαζόνες. Που επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία από τη δική τους σκοπιά, βιάζοντας και σκορπώντας τον όλεθρο. Που έχουν στον νου τον αφανισμό του σπόρου, ώστε να μην υπάρξει επιστροφή.

Η Ανδρομάχη βρίσκεται αντιμέτωπη με ζήτημα υπαρξιακό. Ο πόλεμος σκόρπισε το διαρκές σκότος. Αφαιρεί την ελπίδα, την πηγή της αισιοδοξίας. Ενώπιον αυτής της πραγματικότητας, επιλέγει να συνεχίσει τη ζωή. Να γαντζωθεί από τις αναποδιές. Ξέρει ότι μόνο έτσι μπορούν να ζήσουν οι δικοί της. Κουβαλάει τη μνήμη των οικείων της. Κι έτσι επιλέγει τη ζωή, όχι την αυτοκτονία.

Πόσο εύκολο, αλήθεια, είναι να γραφτεί ιστορία των ηττημένων από τη μεριά των νικητών; Πώς θα εξελισσόταν η «Ιλιάδα» αν γραφόταν από Τρώες ραψωδούς, ηττημένους στον Τρωικό Πόλεμο, που θα μπορούσαν να γράψουν τον θρηνητικό ποιητικό λόγο για να στιγματίσουν τη σκληρότητα των αντιπάλων τους; Αν σταχυολογούσαν επίθετα και χαρακτηρισμούς που θα παρέδιδαν στην αιωνιότητα μια εικόνα διαφορετική για τα αντίπαλα στρατόπεδα του πολέμου από αυτή που η ιστορική μνήμη των νικητών μάς έχει κληροδοτήσει;

Ισως αυτό να μέτρησε στη σκέψη του ανήσυχου πολίτη και συγγραφέα Κώστα Ακρίβου. Το πρόσφατα εκδοθέν πεζογράφημά του («Ανδρωμάχη», Μεταίχμιο 2022) αρδεύεται τη θεματολογία του από τα όσα προαναφέρθηκαν. Γράφει για την τραγική Ανδρομάχη των Τρώων, που είδε να καταρρέει όλος ο κόσμος της. Εχασε όσα λάτρευε. Ο πόλεμος άφησε ερείπια, ανοιχτούς τάφους, καμένες σάρκες, νεκρά παιδιά. Και επιφύλαξε για την ίδια και τις άλλες Τρωαδίτισσες την ατίμωση. Τους εξώθησε να θάψουν κατάβαθα τον πρότερο εαυτό τους. Να περιπλανηθούν στην εξορία των νικητών. Γεννώντας και ανατρέφοντας τα παιδιά τους. Αιμορραγώντας στη σκέψη του παρελθόντος. Η μνήμη των παιδιών και των συζύγων γίνεται κάρβουνο αναμμένο στις πληγές τους.

Λείψανα γυναικών που περιπλανιούνται σε ξένους τόπους. Που άλλες προσφέρουν ερωτικές υπηρεσίες στους ισχυρούς. Πουλάνε το κορμί τους για να επιζήσουν. Ξέρει η Ανδρομάχη –και οι ομοιοπαθείς της– ότι η ιστορία των νικητών θα τις ταξινομήσει ως πόρνες. Ως βάρβαρες τουλάχιστον. Και όμως αντέχουν και επιμένουν. Ονειρεύονται τον δικό τους τόπο. Εκεί που θα πλαγιάζουν χωρίς τον φόβο του βιασμού και του σφαγιασμού.

Ο Ακρίβος, για μια ακόμη φορά, φέρνει κοντά το παρελθόν, που γίνεται στήλη φωτός για όσα μετακινούνται υπόγεια στον χρόνο, ώσπου να αποκτήσουν τη μορφή του παρόντος. Εκπλήσσοντας εμάς που οι παρωπίδες μάς εμποδίζουν να ακούσουμε όσα κυοφορούνται.