Ο λαβύρινθος της μετανάστευσης
Γράφει η Αργυρώ Μουντάκη //
«Η σκιά της Μίκας» του Βαγγέλη Αυδίκου, Εκδ. «Ταξιδευτής», σελ. 267
Όταν η ελληνική οικογένεια καλείται μετά από τόσες δεκαετίες να αντιμετωπίσει ξανά τον λαβύρινθο της μετανάστευσης, παρατηρώντας ή και ενθαρρύνοντας τα παιδιά της να φεύγουν ως επιστημονικοί πλέον μετανάστες στο εξωτερικό, «Η σκιά της Μίκας» του Βαγγέλη Αυδίκου έρχεται να μας προβληματίσει για τις πιθανότητες επιστροφής τους, αλλά και τη διατήρηση της ελληνικής εθνικής ταυτότητας και γλώσσας των μελλούμενων γενεών, των απογόνων αυτών των νέων ανθρώπων.
Ο Βαγγέλης Αυδίκος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, δημοσίευσε το 2013 το τέταρτο λογοτεχνικό του έργο. Δραστήριος καθηγητής του τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας έχει συγγράψει πολλές επιστημονικές μελέτες και έχει συμμετοχή σε πολλά συνέδρια.
Η παρουσίαση του βιβλίου «Η σκιά της Μίκας», που έγινε πρόσφατα με επιτυχία στο Βόλο, από τον καθηγητή κύριο Βασίλη Αναγνωστόπουλο και τη δημοσιογράφο Ροσσάνα Πώποτα αποτέλεσε αφορμή για ποικίλες εποικοδομητικές συζητήσεις με το αναγνωστικό κοινό, όπως ο θετικοί παραλληλισμοί με την θεματική του βιβλίου «Εις γην Χαναάν» του Σεμπάστιαν Μπάρυ, που έκανε ο συγγραφέας Κώστας Ακρίβος, που παρευρέθηκε στην παρουσίαση.
Ο Κοσμάς Τρίκαρδος, σύγχρονος πολίτης του κόσμου, Έλληνας, που μετανάστευσε για σπουδές στην Αμερική, και έμεινε εκεί για να σταδιοδρομήσει, βρίσκεται όπως δηλώνει και το επώνυμό του ανάμεσα σε τρεις γυναίκες: την Αμερικανίδα γυναίκα του Μαρία Τερέζα, την επίσης Αμερικανίδα ερωμένη του Μάργκαρετ και την Μίκα, την Ελληνίδα από τη Σμύρνη, μετανάστρια στην Αμερική μετά την μικρασιατική καταστροφή. Οι δύο πρώτες εν ζωή, η τρίτη εδώ και χρόνια νεκρή, με μια καθόλου ευκαταφρόνητη περιουσία, που ποτέ δεν χάρηκε, από μετοχές που πήραν τεράστια αξία με τον καιρό, μετοχές που είχε αγοράσει πριν το κραχ του 1929. Ο Κοσμάς Τρίκαρδος καλείται να ανακαλύψει τους απογόνους αυτής της όμορφης γυναίκας με την μυστηριώδη ζωή, ξεκινώντας από το μνήμα της στο Μπρόνξ.
Βαγγέλης Αυδίκος
Ο Βαγγέλης Αυδίκος με κοφτό, λιτό λόγο, που ταιριάζει και υφολογικά στον αμερικάνικο σύγχρονο τρόπο γραφής, με αναρίθμητες αναδρομές που αφορούν όχι μόνο στους κυρίως ήρωες του βιβλίου μα και στους δευτερεύοντες, ίσως και τριτεύοντες, όλες δεμένες με δεξιοτεχνία με την αφήγηση, επιμηκύνει συνεχώς την αγωνία των αναγνωστών. Οι συνεχείς βήμα προς βήμα ανακαλύψεις του ερευνητή Κοσμά εντείνουν την περιέργεια, καθώς συνοδεύονται πάντα και από ένα νέο μυστήριο, που κάνει τον αναγνώστη να θέλει να μάθει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα την εξέλιξη της ιστορίας. Η ένταση αυτή και τα διαρκώς αναδυόμενα νέα ερωτηματικά διαρκούν ως το τέλος του βιβλίου, που ενώ δίνει μια ικανοποιητική απάντηση, κλείνοντας τα βασικά κενά της αφηγηθήσας ιστορίας, προσφέρει όμως στον αναγνώστη την δυνατότητα ενός «ανοιχτού» τέλους. Ο συγγραφέας του δίνει έτσι την ευκαιρία να δημιουργήσει με την δική του φαντασία το επιθυμητό τέλος για πρόσωπα και θέματα που «άνοιξαν» στην πορεία της αφήγησης.
Το βιβλίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα θρίλερ, δίχως όμως βιαιότητες και αποκρουστικές σκηνές, όμως με έντονη συναισθηματική φόρτιση, εναλλαγές σκηνών και εξελίξεων που όχι μόνο συντηρούν, αλλά και μεγεθύνουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, και φυσικά με πλούσιο προβληματισμό, που αφορά θέματα, τα οποία ταλανίζουν εκ νέου τον Έλληνα: Την μετανάστευση, την πολιτισμική και γλωσσική αφομοίωση των μεταναστών δεύτερης γενιάς και των απογόνων τους, τις ταλαντεύσεις και την κρίση ταυτότητας, στις οποίες ενδέχεται να περιέλθει ο μετανάστης, τους καταναγκασμούς που οδηγούν στην επιλογή ανάμεσα στο «θέλω» και το «μπορώ», όταν αυτά τα δύο καθορίζονται από τις πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις μια χώρας που μαστίζεται από τραγικές καταστροφές, όπως η μικρασιατική καταστροφή, ο πόλεμος, ο εμφύλιος και τα ανεπανόρθωτα παρελκόμενα αυτών.
Οι παράλληλες πορείες της Μίκας και του Κοσμά Τρίκαρδου, αν και διαγράφονται με απόσταση πολλών δεκαετιών, έχουν μία κοινή αφετηρία: την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, εργασίας, οικονομικής ευμάρειας. Υπάρχει όμως έντονη και η αντίθεση ανάμεσα στις δύο ιστορίες, τουλάχιστον όπως ξετυλίγονται. Όσο ο Κοσμάς ξετυλίγει το κουβάρι της ζωής της Μίκας, τόσο εμπλέκεται το κουβάρι της δικής του ζωής. Η λύση της δικής της ιστορίας ενδεχομένως να αποτελέσει και το έναυσμα και για την δική του κάθαρση. Ενδεχομένως…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου