Η αιτία του φόβου είναι η άγνοια, έγραφε ο Ρωμαίος φιλόσοφος Σενέκας. Και για να ισιώσει αυτό βγήκε η ταινία «Το ξύλο βγήκε απ' τον Παράδεισο». Το σχολείο ανέλαβε να καταστήσει χωρίς περιεχόμενο τη ρήση του Σενέκα. Του κάκου.
Ο φόβος της άγνοιας αιωρούνταν πάνω από την αίθουσα διδασκαλίας. Δεν ήταν μόνο ο φόβος για την απουσία της γνώσης. Πρωτίστως, ήταν η διαπόμπευση και οι ευρηματικές σωματικές και ψυχικές τιμωρίες που καθαγιάζονταν από τον λαϊκό λόγο. Ο αδιάβαστος κρυβόταν, έτρεμε στη διάρκεια της σαδιστικής ενίοτε περιπλάνησης του/της εκπαιδευτικού στο βαθμολόγιο. Κρύος ιδρώτας έλουζε όσους έπιανε η τσιμπίδα. Η αποκάλυψη της άγνοιας γινόταν θηλιά στην αξιοπρέπεια. Κιτρίνιζε το χρώμα του προσώπου.
Με τον καιρό, ωστόσο, άλλαξαν τα πράγματα. Ο τρόπος που «εκδημοκρατίστηκε» το σχολείο κατέστησε την άγνοια προσόν και διαβατήριο για τη διάβαση της πύλης του Ελληνικού Δημοσίου. Οι πελατειακές σχέσεις ανέλαβαν να απενοχοποιήσουν την αιδώ για την άγνοια. Η ημιμάθεια και η αποστήθιση των κομματικών τσιτάτων αναδείχθηκαν ακατανίκητα προσόντα. Ενώπιόν τους ωχριούσαν τα πτυχία και η διεκδίκηση θέσεων από όσους κοπίασαν, κατά κανόνα με την οικονομική υποστήριξη των οικογενειών τους που επένδυαν στη γνώση.
Ανθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο, ισχυριζόταν η λαϊκή σοφία. Σ’ αυτό συναινούσε και η αρχαιοελληνική κληρονομιά διά στόματος του Μενάνδρου, που διατυμπάνιζε πως «γραμμάτων άπειρος ου βλέπει βλέπων» (Οποιος δεν ξέρει γράμματα δεν βλέπει, παρ' όλο που βλέπει). Για πολλά χρόνια αυτός ήταν ο κανόνας για την ελληνική κοινωνία. Τα γράμματα, η γνώση απέκτησαν γνωρίσματα μυθικά. Η προοπτική της μάθησης φλόγιζε τις επιθυμίες για κοινωνική άνοδο. Ετσι φτιάχτηκε η μεταπολεμική Ελλάδα, που απελευθέρωσε ένα ανθρώπινο δυναμικό το οποίο κατάφερε να σπάσει τα στεγανά και τις διακρίσεις που υπήρχαν ώς τότε.
Ωσπου η άγνοια από ντροπή έγινε προσόν. Η εκπαίδευση άρχισε να οργανώνεται σε νέες βάσεις υπηρετώντας τους στόχους όσων δεν άρεσε η γνώση. Εκείνους που φρόντισαν να χτίσουν δημόσιες σχέσεις και να ενταχθούν σε περιβάλλοντα οιασδήποτε εξουσίας. Κι ενώ ώς τότε ίσχυε η άποψη του Ηράκλειτου, ότι δηλαδή το άριστο είναι να κρύβεις την αμάθεια, στη μεταπολιτευτική περίοδο σταδιακά κυριάρχησε ο καταφερτζής. Ηταν αναποτελεσματική η γνώση. Οι πύλες του Δημοσίου άνοιγαν μόνο με κομματικά αντικλείδια. Φτάνει να υπήρχε ένα χαρτί που θα πιστοποιούσε την αποφοίτηση από οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ίδρυμα.
Και φτάσαμε στον αδιάβαστο του τηλεοπτικού λόγου. Αυτό που εκτιμάται δεν είναι η γνώση, η νηφαλιότητα. Περί άλα και κύαμον ενδιαφέρονται, συνήθως, στην τηλεόραση. Για αλάτι στις κοινωνικές πληγές και για κουκιά που προκαλούν κυάμωση στη συνείδηση των πολιτών. Ο αδιάβαστος έγινε τρόπος επιτυχίας. Αρκεί να ακολουθεί τους ισχυρούς. Αλλοι γνωρίζουν. Γι' αυτόν/ή αρκεί η συμφωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου