Η πλατεία και οι ταγοί

Και πάλι περί πλατείας ο λόγος. Ακούγονται πολλά. Ο καθένας και το χαβά του. Άλλοι δείχνουν την πανσπερμία τους κι άλλοι στηλιτεύουν την απουσία πρότασης. Τάχα μου, το μόνο που προτάσσουν είναι η μούντζα κι ο θυμός.

       Τα φώτα λοιπόν στη σκηνή. Εκεί που κοιλοπονάει το μέλλον. Σαν από μακριά, από τη σιγουριά των τηλεοπτικών στούντιο εξαπολύουν τους κεραυνούς τους οι ποικιλώνυμοι «Δίες» της τηλεοπτικής μας Δημοκρατίας. Βγάζουν κρωγμούς καταδίκης της πλατείας. Μιλάνε για την ανηθικότητα του προτεταμένου χεριού, για τον κίνδυνο που διατρέχουν οι θεσμοί.

       Κουβέντες κούφιες. Κουβέντες που αποκτούνε βάρος μόνο στη ζυγαριά της τηλεοπτικής σκοπιμότητας. Λόγια που ξεγυμνώνουν τον ‘ιησουιτισμό’ των γκεσεμιών μας. Φάνηκε για μια άλλη φορά με τον ανασχηματισμό. Όλοι ρίχνουν το ανάθεμα στην κρίση αξιών που γέννησε το οικονομικό βούλιαγμα. Τρέχα  γύρευε. Η κότα γέννησε το αυγό ή το αντίθετο;

       Εκείνο που μετράει είναι η αμετροέπεια. Τέρμα στο παλιό. Για μια νέα αρχή. Να αφήσουμε το παλιό. Να δημιουργήσουμε νέα οράματα. Αέρας κοπανιστός. Λόγια που σωριάζονται με το πρώτο φύσημα του αέρα του Ιουνίου. Ο ανασχηματισμός αποκάλυψε τον ‘ιησουιτισμό’ σε όλο του το μεγαλείο. Την ημέρα του ανασχηματισμού μαύρισε ο ουρανός. Έκλεισε ακόμη πιο πολύ ο ορίζοντας. Η απογοήτευση μεγάλωσε. Δυνάμωσε όμως και η πίστη σ’ αυτό που γίνεται-όχι σ’ αυτό που λέγεται. Οι άνθρωποι που είχαν την ιστορική ευκαιρία να δυναμώσουν την αχτίδα αποδείχτηκαν αδύναμοι. Νοιάστηκαν μόνο για το θώκο τους. Ήταν αρκετό να στρογγυλοκαθίσουν στο ναό της εξουσιαστικής λαγνείας για να τα ξεχάσουν όλα. Άνθρωποι των διαδρόμων της εξουσίας είχαν την ευκαιρία να αποδείξουν πως κάτι διασώζεται από το παλιό ήθος, την μπέσα. Όμως, αποδείχτηκε πως ανήκουν στο παρελθόν. Είναι οι ίδιοι γεννήτορες της κρίσης. Είναι αυτοί που στερούν το δικαίωμα στην ελπίδα. Αποδεικνύονται μικροί το δέμας. Η ιστορία αλλάζει δρόμο όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με ανθρώπους που παίρνουν ρίσκα στα διλήμματα.

       Η πλατεία κοιλοπονάει ένα μήνα τώρα. Και οι ταγοί του τόπου απουσιάζουν. Και το χειρότερο. Καθημερινά η συμπεριφορά τους πληγώνει. Επιβραβεύεται ο ‘ιησουιτισμός’ και όχι η συνέπεια. Η υποταγή στον αρχηγό –όχι οι καθαρές θέσεις και η έγνοια για τον άλλο.Ενώ η πλατεία ορθώνει το ανάστημά της οι ταγοί του τόπου προτείνουν το παλιό. Ανακυκλώνουν  το παλιό, τυλιγμένο σε χαρτί γυαλιστερό.

Γιάννης Μπασκόζος, Ποιοι ακούνε ακόμα τζαζ; (διηγήματα)Κέδρος, Αθήνα 2011

Η μουσική είναι η εμπειρία σου, οι σκέψεις σου, η σοφία σου, αν δεν τη ζήσεις, δεν θα βγει από το κόρνο σου", έλεγε ο Τσάρλι Πάρκερ.

Οι περισσότερες ιστορίες σε αυτό το βιβλίο ακολουθούν την αντίστροφη φορά: η εμπειρία, οι σκέψεις, οι πράξεις των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν διαμορφώνονται, κατά έναν ανεξήγητο λόγο, μέσα από τις μουσικές.

Μουσικές πολλών ειδών που γίνονται αφηγηματικό πεδίο πάνω στο οποίο κυλούν ιστορίες ανθρώπων καθημερινών.

Ιστορίες που μιλούν για παράταιρες φιλίες, δύσκολες σχέσεις, ξαφνικούς, μικρούς και άλλοτε προδομένους έρωτες, μικρές κακίες, μεγάλες προσδοκίες. Ιστορίες για ανθρώπους που βγάζουν τη γλώσσα σ' ό,τι δεν ταιριάζει με αυτούς και για άλλους, που είναι οι πιο πολλοί και υποχωρούν μπροστά σε μια κοινωνία που απλώς τους ανέχεται.

Ανάμεσα στις ανθρώπινες συμπληγάδες, άλλοτε κυρίαρχη, άλλοτε συνοδευτική, ακόμα και σιωπηλή, λάμπει, πάντα, η μουσική.

Η κλειδοκρατόρισσα του Αμβρακικού και η ποίηση του Στέλιου Μαφρέδα

Ο Ιούνιος είναι ο μήνας που μ’ αρέσει. Είναι γιατί εγκυμονεί. Όλοι κάτι περιμένουν.Οι απόφοιτοι του Λυκείου περιμένουν τα αποτελέσματα, οι φοιτητές ιδρώνουν στις αίθουσες των εξετάσεων, οι γεωργοί ετοιμάζονται για το θέρισμα, οι κτηνοτρόφοι περιμένουν ν’ανέβουν στις βουνοκορφές, ο Ιούλιος περιμένει ανυπόμονος να πάρει τη σκυτάλη.

     Μ’ αρέσει ο Ιούνιος γιατί ακόμη η ζέστη είναι υποφερτή και ο ορίζοντας είναι ξάστερος. Μ’αρέσει ο Ιούνιος γιατί με φέρνει πιο κοντά στο γενέθλιο τόπο, την κλειδοκρατόρισσα του Αμβρακικού, την Πρέβεζα της αθωότητας, την πόλη όπου οι χρόνοι ακολουθούν περίεργες τροχιές, καθώς το μυαλό κινείται ανάμεσα στην Κασσιώπη του Πύρρου, τη Νικόπολη του Οκταβιανού, τον Μπαρμπαρόσα, τον Καρυωτάκη, την Κυανή Ακτή της δεκαετίας του 1970, τα καράβια που φόρτωναν τα πορτοκάλια του Φραγκίστα, το απέραντο γαλαζοπράσινο του Ιονίου στο Μονολίθι.

    Μέσα Ιουνίου και πάλι. Νιώθω πάλι αυτό το περίεργο αίσθημα να με ξεσηκώνει. Θυμάμαι τη συνήθεια του στρατού, μια τσατσάρα ποτέ δεν πάει χαμένη. Είναι μια από εκείνες τις στιγμές που θυμάμαι την ποιητική συλλογή του Στέλιου Μαφρέδα, Άξονας περιστροφής(εκδόσεις Μεταίχμιο). Άνθρωπος κι αυτός της διασποράς. Πρεβεζάνος. Καταφέρνει να συνδυάζει με επιτυχία τον κερδώο Ερμή με τις μούσες.

     «Η ποίηση δεν είναι να χάνουμε το θάρρος μας», γράφει ο ποιητής. Και συμπληρώνει. «Η ποίηση είναι καντήλι που φωτίζει το δρόμο μας». Το δίκιο του μεγάλο. Οι ποιητές κατάντησαν ζητιάνοι της εποχής μας. Ο λόγος τους δεν χώραγε πουθενά. Είναι όμως το καντήλι που τρέφει τη μνήμη, που μας δείχνει το δρόμο.

Στις άνυδρες μέρες μας δεν ανάβουν καντήλια.

Εκτοπισμένος στα ενδότερα

γυρίζω κάθε σούρουπο στους δρόμους.

  Ο Μαφρέδας είναι ευαίσθητος άνθρωπος. Πιάνει το στίγμα της εποχής. Νιώθει εξόριστος, όπως όλοι οι ομότεχνοί του, κι αυτή τη διαπίστωση την κάνει ποίηση. Ξέρει πολύ καλά πως η τέχνη του, οι λογοτέχνες, δεν είναι εύκολο να γίνουν αποδεκτοί, ν’ ακουστεί η φωνή τους στο δικό τους τόπο-κι όχι μόνο. Ο δρόμος του ποιητή είναι σαν το παλιό Σειτάν παζάρ: αλειμμένος με βούτυρο που κάνει επικίνδυνο το πέρασμά του .

       Όμως, ο Μαφρέδας έχει στιβαρή φωνή αλλά και πάθος που το μεταγγίζει με τις λέξεις στους αναγνώστες του. Η ποίησή του γίνεται καντήλι που μας σεργιανάει σε εικόνες του γενέθλιου τόπου.

Άνεμε του Ιονίου που φύσηξες από τον βορρά

Την ψυχή μου σήκωσες στον έβδομο Ουρανό

       Είναι αυτή η εικόνα που δροσίζει τους Πρεβεζάνους της διασποράς. Ο αέρας του Ιονίου, τα παντζούρια να θροΐζουν και ο καφές στην παραλία που αφήνει τη ματιά ν’ ακουμπήσει στον Περγαντή και στο λόφο του Άη Θωμά. Είναι εκείνη την ώρα που γεμίζει όλη η ύπαρξή σου με μια ευφορία που έχει να κάνει με το ασήμαντο, το ελάχιστο για την εποχή μας: την αίσθηση της πληρότητας από τη συνομιλία με τη φύση.

   Ο Μαφρέδας ως ποιητής έχει λαγαρή ματιά και μπορεί να ξεχωρίσει την ουσία της κλειδοκρατόρισσας του Αμβρακικού. Μπορεί να πατήσει το διακόπτη της εκκωφαντικής μουσικής και να μυρίσει τις μυρουδιές της θάλασσας, να εισπνεύσει την αρμύρα, να ακούσει τις κλαγγές των σπαθιών του Αντωνίου και του Οκταβιανού.

Ο Λούρος, ο Άραχθος ποταμός,

ο Αμβρακικός κόλπος, το Ιόνιο πέλαγος

Ξέρουν για σένα.

Μαρτύρησε τα μυστικά η αστροφεγγιά,

Σπαρμένο παντού απ’ τη βροχή τα’ όνομά σου,

Ένοικος των κυμάτων το παράπονό μου.

Εικόνες εξαίσιες. Λέξεις βουτηγμένες στην αρμύρα για να  κρατιέται ζωντανή η μνήμη. Κάθε όνομα απελευθερώνει την ιστορία και τις προσωπικές μνήμες. Μια τέτοια λέξη είναι και η βροχή. Θα μπορούσε κανείς να γράψει πολλά μόνο γι’ αυτό: για τον τρόπο που πέφτει, για τους δρόμους που πλημμυρίζουν, για τον ορίζοντα του Αμβρακικού που γίνεται ξάστερος. Κάποια πράγματα είναι δύσκολο να εξηγηθούν. Βιώνονται. Ο ποιητής όμως καταφέρνει με την ευαισθησία του να δημιουργήσει εικόνες που αποκτούν δύναμη και κίνηση .

      Μέσα Ιουνίου και πάλι. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να αφήσω «το παράπονό μου» να γίνει «ένοικος των κυμάτων» του Παγασητικού κόλπου. Ποιος ξέρει!Δεν αποκλείεται να το ανταμώσω στον Αμβρακικό προς το τέλος του μήνα.

      

Το μειλίχιο τέρας: ο σύγχρονος Μινώταυρος

Ο τίτλος είναι δανεικός. Ανήκει σε βιβλίο του ιταλού φιλοσόφου Σιμόνε που πρόσφατα κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα. Βάζει το νυστέρι του σ’ ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Στον τρόπο δηλαδή που ο καταναλωτισμός, ο σύγχρονος Μινώταυρος, άλλαξε προβιά παίρνοντας τη μορφή μειλίχιου όντος που νοιάζεται για το καλό όλων. Είναι η ίδια ιστορία που λέγεται με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Το ζήσαμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Υποσχέθηκε παραδείσους. Σαγήνεψε κλείνοντας το μάτι με υπονοούμενα. Ο κόσμος έμοιαζε νήπιος. Χωρίς προβλήματα. Με πλατιά χαμόγελα. Με μια διαρκή νιότη που την εξασφάλιζαν οι πολλές πιστωτικές κάρτες, τα τραβηγμένα πρόσωπα στα εργαστήρια των πλαστικών ελπίδων. Με μια έγνοια για ξόδεμα. Για φυγή. Οι ανθρώπινες σχέσεις έγιναν σαν τις σταγόνες στους καταρράκτες την ώρα που επιχειρούν το σάλτο μορτάλε.

       Οι άνθρωποι άλλαξαν. Έχασαν την ψίχα τους. Την ανθρωπιά. Τη σκέψη που λοιδορήθηκε. Ο σύγχρονος Μινώταυρος μπόρεσε να δράσει ύπουλα. Έγινε τρυφερός, τσαχπίνης. Πήρε το μάθημα από τον Θησέα. Άφησε τους λεονταρισμούς και την προσπάθεια να τρομοκρατήσει τους αντιπάλους του. Ανακάλυψε τις γαλιφιές και μπόρεσε έτσι σιγά σιγά να καταβροχθίσει τα σωθικά του αντιπάλου του. Να τον κάνει υποχείριό του. Να πιστέψει σε νέους θεούς. Άρχισε να σκάβει το λάκκο του. Να βρωμίζει το περιβάλλον, να φοβάται και τη σκιά του, να τρομοκρατείται στην ιδέα των γερατειών. Να γίνει άφιλος. Να μείνει μόνος με την τηλεόραση.

       Μ’ αυτό το μειλίχιο τέρας ασχολήθηκε και η επιστημονική συνάντηση που διοργάνωσε για τα πολιτιστικά δικαιώματα το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Για το μειλίχιο τέρας που ξεριζώνει την ψυχή των ανθρώπων. Που τους αναγκάζει να μαϊμουδίζουν. Να αγοράζουν ‘προτηγανισμένες’ συμπεριφορές.Ο σύγχρονος μινώταυρος έχει την ικανότητα να κάνει τους ανθρώπους όμοιους. Να τους μετατρέπει σε μηχανές που απλώς αλέθουν. Που μέλημά τους έγινε η εικόνα, όχι η ουσία. Το μειλίχιο τέρας έχει κάνει τους ανθρώπους  ζόμπι. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί κανείς  να περιγράψει αυτούς που σκάβουν το λάκκο τους; Που μολύνουν το περιβάλλουν, καίνε τα δάση, ζούνε με θόρυβο, ξοδεύουν άστοχα το χρόνο τους και τρέχουν για να προλάβουν; Που η ζωή τους έχει γίνει ένα ανελέητο κυνηγητό της σκιάς τους;

       Το μειλίχιο τέρας έκανε καλά τη δουλειά του. Δημιούργησε άβουλα όντα που ξοδεύουν την ώρα τους στην πολυθρόνα πατώντας αμήχανα το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης. Σ’ αυτό έβαλαν πλάτη οι τράπεζες. Με τα δάνεια και το πλαστικό χρήμα. Καλλιέργησαν τεχνητούς παραδείσους. Είναι αυτές που πάσχιζαν να ταΐσουν την ακόρεστη βουλιμία του μειλίχιου τέρατος.

       Ίσως, αν ακούσουμε τους επιστήμονες που ασχολούνται με τα πολιτιστικά δικαιώματα, η πρώτη κίνηση, μια ελπιδοφόρα ενέργεια, θα ήταν το κλείσιμο του τηλεχειριστηρίου.Χρειάζεται οξυγόνο, ανοιχτά παράθυρα. Να μη φοβηθούμε τους ανθρώπους.

ΤΡΙΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ : Η ΓΑΙΑ του Τριγώνου

   Είναι η γη . Όλοι, λιγότερο ή περισσότερο, ξέρουν ότι η γη είναι το σύμβολο της γονιμότητας . Εμπεριέχει όλες τις δυνάμεις που περιστρέφονται γύρω από το δίπολο ‘ζωή - θάνατος’. Αποτελεί η γη το πεδίο της αντιπαράθεσης δυνάμεων δημιουργικών με άλλες που τις αντιστρατεύονται. Η ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη από μύθους που  μιλάνε για γονιμότητα και δημιουργία.           Η Περσεφόνη με την  αρπαγή της συμπυκνώνει αυτή την αέναη σύγκρουση ανάμεσα στις πιο πάνω δυνάμεις.           

  Αυτή τη σύγκρουση αποτυπώνουν και τα λαϊκά δρώμενα του δωδεκάμερου και των απόκρεω. Ο Μπέης, ο Βασιλιάς, η Τζιαμάλα και άλλα σχετικά, τα οποία αφθονούν στον Έβρο, είναι η τελετουργική σχέση του ανθρώπου με τη γη . Γιορτάζει την αδυσώπητη και επαναλαμβανόμενη πάλη ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, τη γονιμότητα και την αδράνεια.

  Στην περιοχή του Τριγώνου Έβρου τα δρώμενα είναι παρόντα στη ζωή όλων των ανθρώπων. Σ` όλα τα χωριά συναντά κανείς τη γονιμική σχέση με τη γη, όπως αποτυπώνεται και στην άροση, όταν ο Μπέης μαζί με τους ακολούθους του οργώνει και γονιμοποιεί τη γη.

  Έτσι, είναι πολύ ευχάριστη η έκπληξη από την επωνυμία που επέλεξε ο νεοσύστατος Αγροτικός Συνεταιρισμός Γυναικών Τριγώνου. Τον είπαν ΓΑΙΑ, συνδέοντάς τον με όσα προαναφέρθηκαν. Η ενέργεια αυτή γίνεται πιο σημαντική από το γεγονός ότι πρωτοστατούν γυναίκες. Είναι το φύλο που συνδέεται πιο πολύ με τις γονιμοποιητικές διαδικασίες. Το σώμα τους φέρει την καινούργια ζωή και περνούν από όλες τις τελετουργικές φάσεις, που οδηγούν στη δημιουργία.

  Η ενέργεια αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική αλλά και συμβολική για το Τρίγωνο. Είναι η περιοχή που έχει υποστεί με μεγαλύτερη ένταση τις συνέπειες της μετανάστευσης. Φύγαν οι άνθρωποι. Ερήμωσαν τα χωριά. Σώπασαν τα χωράφια από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Τα λαϊκά δρώμενα σταμάτησαν για αρκετό διάστημα. Η γη δε γένναγε. Έμενε χέρσα.

  Αυτή την πτωτική τάση ανέλαβαν να συγκρατήσουν οι γυναίκες. Δεν είναι η πρώτη φορά που μπαίνουν στην πρώτη γραμμή κάποιας δραστηριότητας της περιοχής. Η γυναίκα του Τριγώνου δεν είναι μόνο νοικοκυρά. Έχει ιδιαίτερη ευαισθησία για τις δημόσιες υποθέσεις. Γι` αυτό πολιτεύθηκε . Γυναίκες πήραν τα ηνία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Νωρίς , φτιάξανε συλλόγους γυναικών. Ήταν η επίσημη έκφραση της αγωνίας τους που ο τόπος τους ήταν ‘χέρσος’, μαράζωνε.

  Έτσι, προέκυψε η ΓΑΙΑ . Είναι η θέληση να προχωρήσουν, να αντισταθούν. Είναι η δήλωση του ρόλου και της ευαισθησίας τους. Αξιοποιούν το ρόλο της νοικοκυράς και τις δεξιότητες που συνεπάγεται, για να αναλάβουν ρόλο γονιμοποιητικό της τοπικής οικονομίας. Παραδοσιακές συνταγές που περιορίζονταν στο οικογενειακό τραπέζι, αποτελούν την πραμάτεια του συνεταιρισμού τους.

  Η γυναίκα του Τριγώνου φτιάχνει ένα άλλο πρότυπο. Δεν είναι παθητική. Συλλογάται και αποφασίζει , σκέφτεται και ενεργεί. Δείχνει έναν άλλο δρόμο, όπου η γυναίκα σπάει το σχοινί της ιδιωτικής σφαίρας. Μπαίνει στη δημιουργία, στη δημόσια σφαίρα. Πρόκειται για ένα ρόλο που η γυναίκα τον είχε και παλιότερα, στο χωράφι. Δεν έχει σημασία αν  δε τονιζόταν.

  Λίγο πριν από τον 21^ο αιώνα, οι γυναίκες του Τριγώνου τολμούν να αναλάβουν ρόλους ευρύτερους. Τολμούν να δηλώσουν τη γυναικεία φύση τους . Η επωνυμία ΓΑΙΑ το φωνάζει. Αξιοποιούν όλα τα όπλα στο νέο μέτωπο που άνοιξαν. Το παρήγορο είναι πως στον Έβρο δεν είναι οι μόνες. Γι` αυτό και ελπίζουμε.

Πλατεία Συντάγματος

     Πλατεία Συντάγματος. Σφιγμένες γροθιές, πρόσωπα ιδρωμένα, μάτια που σπινθηρίζουν, τεντωμένες αρτηρίες στο λαιμό. Απέναντι η Βουλή των Ελλήνων. Οι ένστολοι ορίζουν την κόκκινη γραμμή. Τριγύρω πανό με συνθήματα θυμωμένα, ανακατωμένα με αμετακίνητες αποφάσεις. Ξαφνικά « η συγκέντρωση ανάβει κι όλα είναι συνειδητά», όπως θα έλεγε κι ο Σαββόπουλος. Δάσος οι γροθιές και οι ανοιχτές παλάμες που ανταποκρίνονται στους ενορχηστρωτές. Κινήσεις που κάποιες φορές λογίζονται ανίερες. Τα τηλεοπτικά «πρωινά» και «βραδινά» βγάζουν φετφάδες. Ορίζουν τα όρια. Στήνουν ξώβεργες για τα όνειρα. Για την αξιοπρέπεια. Σύρουν τη γραμμή  του επιτρεπτού.

       Στο κάτω μέρος της πλατείας είναι το εργαστήρι του καινούργιου. Εκεί που ανταμώνουν οι ανάσες. Που χτυπάνε κοντά κοντά οι καρδιές. Που ο ένας μυρίζει τα χνώτα του άλλου. Εκεί που ξαναθυμούνται ξεχασμένες λέξεις, χρώματα, φωνές. Βγάζουν από τα ατομικά σεντούκια λόγια απαγορευμένα, μισοτελειωμένες προτάσεις και τις απιθώνουν στην κοινή τράπεζα πασχίζοντας να βρούνε κοινό βηματισμό.

       Πλατεία Συντάγματος. Μια άλλη πλατεία που έχει κατασκηνώσει στην επικαιρότητα από τα τέλη Μαΐου. Ένα χρόνο πιο μπροστά ήταν η πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα. Μπήκε βίαια στη γλώσσα μας. Ταυτίστηκε με τη βία, το μίσος, το φόβο, την ανασφάλεια. Έγινε η λέξη που μας οδηγούσε στη νέα Ελλάδα . Την Ελλάδα που κλείστηκε στον εαυτό της, που έτρεμε από τον ήχο της πατημασιάς που ακολουθούσε. Μαζί με την πλατεία Ομονοίας έγινε το σύμβολο της χαμένης αθωότητας.

       Πλατείες παντού.

«Η πλατεία είναι γεμάτη κι απ' το πρόσωπό σου κάτι έχει σωθεί
στον αγώνα του συντρόφου, στην αγωνία αυτού του τόπου για ζωή
στα παιδιά και τους εργάτες , στους πολίτες, στους οπλίτες» ,

τραγουδάει ο Σαββόπουλος.

Εκεί που κάποτε συναντιόνταν οι ελπίδες, τα τελευταία χρόνια τρύπωσε ο τρόμος. Το μίσος.

Πλατείες παντού.

Τόποι μαρτυρίου αλλά και ελπίδας. Τόποι που απεικόνισαν τη θέληση της εξουσίας. Τόποι τιμωρίας, εκδίκησης και φρονηματισμού. Τόποι εκτελέσεων.Τα κομμένα κεφάλια του Άρη Βελουχιώτη και των συντρόφων του έμειναν εκτεθειμένα στην πλατεία Τρικάλων υπενθυμίζοντας πως οι νικητές είναι εκείνοι που ορίζουν τους κανόνες. Αλλά και πλατείες που έθρεψαν την ελπίδα, τα όνειρα για μια νέα ζωή αλλά και την απογοήτευση. Από το Παρίσι, την Μόσχα, το Πεκίνο, το Σύνταγμα, την Αριστοτέλους, σ’ όλη την Ελλάδα. Πλατείες που φιλοξένησαν περιφερόμενους χειροκροτητές στη δύση του εικοστού αιώνα. Τότε που ο ενθουσιασμός φλόγιζε τις καρδιές. Τότε που άρχισε η αμετροέπεια και τορνεύτηκε ο διπρόσωπος πολιτικός λόγος.

   Πλατεία Συντάγματος.

Τόπος όπου αναμετράται το παραστρατημένο παρελθόν με το μέλλον. Εκεί που ακόμη επιχειρείται η σπορά φοβικού λόγου. Η πλατεία όμως υπάρχει στον καθένα. Την φορτώνει με τις δικές του εικόνες, την ντύνει με τα δικά του λόγια. Η πλατεία κουβαλάει μόνο την ιστορία της. 

   Πλατεία Συντάγματος

Κάποτε τα φώτα θα σβήσουν. Έτσι γίνεται πάντα. Αρκεί την ώρα εκείνη να έχει προλάβει να ζεστάνει τις καρδιές. Να φέρει τους νέους, όλες τις γενιές, κοντά. Να νιώσουν και πάλι τον χτύπο της πατημασιάς, τον ήχο της φωνής του διπλανού του. Κι αυτό να του γεμίζει την καρδιά. Να μην αλαφιάζει από το φόβο.

Κ. Καβάφη, ΕΝ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΑ, 200 π.χ.

Τούτη τη φορά προτίμησα να δώσω το λόγο στον μεγάλο μας ποιητή, τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Οι ποιητές τα λένε καλύτερα. Χωρίς πολλές κουβέντες. Σκέφτηκα να αφήσω να μιλήσει ο Καβάφης. Με την ποίησή του φυσικά που είναι πάντα επίκαιρη. Δεν χρειάζονται βαθυστόχαστοι πλην φλυαρούντες πολιτικοί αναλυτές. Αρκεί η γραφίδα του Καβάφη. Ξεσκεπάζει την εξάρτηση. Σαρκάζει τις σκυμμένες μέσες και τους πρόθυμους υπηρέτες όσων διαφεντεύουν.Αφήστε την καρδιά  να σας καθοδηγήσει. Δεν χρειάζονται αναλύσεις. Ο Καβάφης είναι ευθύβολος. Ένα ποίημα που γράφτηκε το 1928 είναι σα να να γράφτηκε στην πλατεία Συντάγματος, ή σε οποιαδήποτε άλλη πλατεία.

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ευχήν στην Αποικία

δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,

και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.

Όμως το πρόσκομμα κ’ η δυσκολία

είναι που κάμνουνε μια ιστορία

μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί

αυτοί.(Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ

δεν τους χρειάζονταν κανείς).Για κάθε τι,

για το παραμικρό ρωτούνε κ’ εξετάζουν,

κ’ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,

με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.

Έχουνε και μια κλίση στις θυσίες.

Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη^.

η κατοχή σας είν’ επισφαλής:

η τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες.

Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,

κι από την άλληνα την συναφή,

κι από την τρίτην τούτην: ως συνέπεια φυσική^.

είναι μεν ουσιώδες, αλλά τι να γίνει;

Σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,

Βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε^.

πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,

κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,

απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,

να δούμε τι απομένει πια μετά

τόση δεινότητα χειρουργική.

Ίσως δεν έφθασε ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα^. είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.

Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Αποικία.

Όμως υπάρχει  τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;

Και τέλος πάντων, να τραβούμ’ εμπρός.