Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2016

Η Άγνωστη Μικρά Ασία. Ιστορικό και αρχαιολογικό οδοιπορικό. Ομιλία του Καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κου Γιάννη Πίκουλα.


ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ
ΣΩΜΑΤΕΙΟ «ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΑΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΒΟΛΟΥ»

Η Άγνωστη Μικρά Ασία.  Ιστορικό και αρχαιολογικό οδοιπορικό.
Ομιλία του Καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κου Γιάννη Πίκουλα.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ένας διαφορετικός ταξιδιωτικός οδηγός για τη δυτική Μικρά Ασία κατά την αρχαιότητα, από τον Ελλήσποντο και την Προποντίδα έως τη ΝΑ Μεσόγειο, τα όρια Παμφυλίας και Κιλικίας στα ανατολικά της Alanya/Αλάγια, χώρο που κατείχαν 500 ελληνικές ή εξελληνισμένες πόλεις, θα παρουσιαστεί σε εκδήλωση που διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας και το Σωματείο «Φίλοι του Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου». Ομιλητής θα είναι ο συγγραφέας κ. Γιάννης Αντ. Πίκουλας, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, Τμήμα ΙΑΚΑ, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με θέμα: Η Άγνωστη Μικρά Ασία.  Ιστορικό και αρχαιολογικό οδοιπορικό. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2016 και ώρα 18.30-20.30 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου (Αθανασάκη 1).
Υπόβαθρο του ταξιδιωτικού οδηγού αποτελούν τα ταξίδια μιας δωδεκαετίας και είναι βιβλιογραφικά ενήμερος έως την άνοιξη του 2016, ώστε να αποτελέσει ταυτόχρονα πανεπιστημιακό εγχειρίδιο και έγκυρο ταξιδιωτικό οδηγό.
Η διάρθρωση, το γράψιμο και η εικονογράφηση τον καθιστούν εύχρηστο και εύληπτο σε κάθε τύπο ταξιδιώτη: 592 σελίδες, 1148 έγχρωμες φωτογραφίες (η πλειονότητα του πονήσαντος), σχέδια και νέοι χάρτες, αναλυτική εισαγωγή (γεωγραφία και ιστορία), περισσότερες από 120 πόλεις και θέσεις (οι πλέον άγνωστοι και αξιοθέατοι ερειπιώνες), 15 μουσεία, στέμματα δυναστειών, πλήρης βιβλιογραφία, λεξιλόγιο και ευρετήριο.


Νίκου Ποταμιάνου, Ευγενή παχύδερμα και πάσχοντες εργάτες. Επίκαιρες ιστορίες από τις αρχές του 20ού αι.Eκδόσεις Ασίνη Αθήνα, 2016

Το βιβλίο αυτό αποτελείται από άρθρα και ομιλίες που γράφτηκαν σύμφωνα με τους κανόνες της ιστορικής επιστήμης μεν, αλλά και με τη φιλοδοξία να αποτελέσουν παρεμβάσεις σε σημερινές συζητήσεις για τον ρατσισμό, την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους, την αναβίωση του φασισμού, την έννοια του λαϊκισμού, τις ρυθμίσεις της αγοράς, το έθνος και τον εθνικισμό. Τα θέματα που θίγονται περιλαμβάνουν:
  • την καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας και της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων στα 1909-11
  • τον ορισμό της έννοιας του «λαϊκισμού» και τη χρήση της για την ερμηνεία της συνεργασίας δεξιών και αριστερών ριζοσπαστών στα 1909-10
  • τη νομοθεσία ενάντια στην «αισχροκέρδεια» απ’ το 1916 κ.ε.
  • τις συγκρούσεις στο εσωτερικό της εργατικής τάξης και το αίτημα «εθνικής προτίμησης» των ντόπιων έναντι των προσφύγων στα 1914-16
  • τις αντιλήψεις για το έθνος και τον διεθνισμό των πρώτων Ελλήνων σοσιαλιστών
  • τον φασισμό στη μεσοπολεμική Ελλάδα
Περιλαμβάνονται, επίσης, κείμενα και ομιλίες σχετικά με τις σχολικές γιορτές της 28ης Οκτωβρίου, της 25ης Μαρτίου και του Πολυτεχνείου, οι οποίες δίνουν πάντα την ευκαιρία να αναφερθεί κανείς σε επίκαιρα ζητήματα.

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2016

ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΝΙΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΝΙΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η προσφορά του Κωνσταντίνου Θρ. Μάνου ( 1869 – 1913 ) στα Γράμματα, στην Κρήτη και στο Έθνος




                                 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΝΙΩΝ

                      Σάββατο 3 και Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2016


                                          ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ


  Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2016

17.00   Προσέλευση – Εγγραφή των συνέδρων
17.20   Καλωσορίσματα και χαιρετισμοί
Κήρυξη της έναρξης των εργασιών του Συνεδρίου από τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων κ. Απόστολο Βουλγαράκη


                      Α  ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προεδρείο: Γιάννης Δημητρακάκης, Εμμανουήλ Κελαϊδής

17.40  Νίκος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης,
            Ο Κωνσταντίνος Μάνος στον Χρόνο και στον Τόπο
18.00   Κωνσταντίνος Αλεξ. Μάνος, εγγονός, Η προέλευση και η ιστορία των
             Μάνων
18.20   Μαρία Πατρελάκη, DEA φιλολογίας, Ο Κωνσταντίνος Μάνος και ο  
             Λορέντζος Μαβίλης στην Αναθεωρητική Βουλή του 1911 για το Γλωσσικό
             Ζήτημα
18.40   Γεώργιος Δολιανίτης, σχολάρχης, Η συμβολή του Κωνσταντίνου Μάνου στο
             αθλητικό και ολυμπιακό γίγνεσθαι
19.00   Παρεμβάσεις - Συζήτηση
19.20 -  19.40  Διάλειμμα                           
                              Β  ΣΥΝΕΔΡΙΑ

            Προεδρείο : Νίκος Παπαδογιαννάκης, Σταυρούλα Μαρκουλάκη

19.40  Κώστας Μουτζούρης, DEA φιλολογίας, Ο Κωνσταντίνος Μάνος
             μεταφραστής της Αντιγόνης του Σοφοκλή
20.00   Καλλιόπη Κωτσάκη, DEA φιλολογίας, Κωνσταντίνος Μάνος  Τραγούδια του
            βουνού  – Γεώργιος Δροσίνης  Ειδύλλια . Μια ποιητική συνομιλία
20.20   Βασιλεία (Λιάνα) Καλοκύρη, δφ, σχολική σύμβουλος φιλολόγων
            Ηρακλείου,  Ο Κωνσταντίνος Μάνος και η εποχή του. Προτάσεις
             ανακαλυπτικής και κριτικής προσέγγισης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
20.40   Χριστίνα Βαμβούρη, ΜΑ φιλολογίας, σχολική σύμβουλος φιλολόγων
             Δράμας, και Ελένη Βουσουλίνου, δφ, καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας
             Εκπαίδευσης ( Κέρκυρα ), Διαθεματική προσέγγιση της ποίησης του
             Κωνσταντίνου Μάνου στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
21.00  -  21.20   Παρεμβάσεις – Συζήτηση


Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2016


                                 Γ  ΣΥΝΕΔΡΙΑ

            Προεδρείο : Ελπινικη Νικολουδάκη, Γεώργιος Δολιανίτης

11.00   Πηνελόπη Ντουντουλάκη, γιατρός, ποιήτρια, Ο Κωνσταντίνος Μάνος και οι
Λάκκοι
11.20      Βασίλης Χαρωνίτης, Ο Κωνσταντίνος Μάνος δήμαρχος Χανίων
11.40      Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης, δρ Ιστορίας, διδάσκων στην Π. Α.  Ε.  Α.  Κ. και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ο  Κωνσταντίνος Μάνος και η Επανάσταση του Θερίσου
12.00   Εμμανουήλ Κελαϊδής, πτέραρχος ε. α., Ο Μάνος ‘συγκυβερνήτης΄ σε
            πολεμική αποστολή
12.20   Παρεμβάσεις -  Συζήτηση
12.40  - 13.00   Διάλειμμα


                                   Δ  ΣΥΝΕΔΡΙΑ

            Προεδρείο : Γεώργιος Σταυρουλάκης, Γωγώ Κατσιμαλή

13.00   Ελπινίκη Νικολουδάκη  -  Σουρή, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης,
             Το αρχείο του Κωνσταντίνου Μάνου : ένας πολύτιμος θησαυρός. Θέματα και
            περιεχόμενα
13.20        Σταμάτης Αποστολάκης, δάσκαλος, λαογράφος, Η λαϊκή μούσα για τον
             Κωνσταντίνο Μάνο
13.40      Βράβευση όσων διακρίθηκαν στον διαγωνισμό στη μαντινάδα και στο ( νέο )
             ριζίτικο για τον Κωνσταντίνο Μάνο και την προσφορά του
14.00   Παρεμβάσεις  -  Συζήτηση
14.20  -- 14.30  Απολογισμός και ( Από ) Χαιρετισμοί
Οργανωτική Επιτροπή

  1. Κώστας Μουτζούρης, πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας
  2. Εμμανουήλ Κελαϊδής, γραμματέας του Πνευματικού Κέντρου Χανίων
  3. Σούλα Ζώτου, ΜΑ φιλολογίας, καλλιτεχνική υπεύθυνη στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων
  4. Κωνσταντίνος Αλεξ. Μάνος, εγγονός του Κωνσταντίνου Θρ. Μάνου
  5. Κώστας Ψαράκης, αρχαιολόγος, ταμίας της Ιστορικής, Λαογραφικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Κρήτης
  6. Νικόλαος Δερεδάκης, δάσκαλος, εκπρόσωπος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνης
  7. Βαρβάρα Περράκη, φιλόλογος, αντιδήμαρχος Χανίων
  8. Ανδρέας Λενακάκης, φιλόλογος, αντιπρόεδρος του Κε, Κρη. Λο.
  9. Λίζα Σκλάβου, πρόεδρος της Ένωσης Φιλολόγων Νομού Ηρακλείου


Επιστημονική Επιτροπή

  1. Νίκος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
  2. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ
  3. Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο ΑΠΘ
  4. Γεώργιος Σταυρουλάκης, καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης
  5. Ελπινίκη Νικολουδάκη – Σουρή, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης
  6. Γωγώ Κατσιμαλή, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης
  7. Γιάννης Δημητρακάκης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης


Τιμητική Επιτροπή

  1. Ο σεβασμιότατος αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος
  2. Ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός
  3. Ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος
  4. Σταύρος Αρναουτάκης, περιφερειάρχης Κρήτης
  5. Απόστολος Βουλγαράκης, αντιπεριφερειάρχης Χανίων
  6. Αναστάσιος Βάμβουκας, δήμαρχος Χανίων
  7. Ιωάννης Μαλανδράκης, δήμαρχος Πλατανιά
  8. Μαρία Βλαζάκη, γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού
  9. Βασίλειος Διγαλάκης, πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης
  10. Οδυσσέας Ζώρας, πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης
  11. Βικτωρία Θεοδώρου, ποιήτρια


Γραμματεία

  1. Ειρήνη Καλφάκη, ΜΑ φιλολογίας
  2. Αθανασία Μεταξάκη, μέλος της Ένωσης των απανταχού Λακκιωτών
  3. Νίκη Μπακατσιά, φιλόλογος
  4. Μανόλης Μπουρδάκης, δημοτικός σύμβουλος Πλατανιά



Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2016

Νίκος Πηγαδάς, «Εζησα το θαύμα της Αλβανίας, έζησα από θαύμα», ΕΦΣΥΝ, 28.10.16


elytis1.png

Αλβανία 1941. Ο Ελύτης με τη στολή του έφεδρου ανθυπολοχαγού. (Από το δημοσίευμα της «Πανσπουδαστικής»)Αλβανία 1941. Ο Ελύτης με τη στολή του έφεδρου ανθυπολοχαγού. (Από το δημοσίευμα της «Πανσπουδαστικής»)

Εκείνοι που με είχαν τοποθετήσει κάτω από την ετικέτα του Υπερρεαλισμού, ξαφνιάστηκαν όταν με είδαν να καταπιάνομαι ποιητικά με την Αλβανία. Για πολέμους θα γράφουμε τώρα; Ναι, το ξέρω, έτσι σκεπτόμουν κ' εγώ την εποχή που πήγαινα σχολείο και μ' έπνιγαν τα πατριωτικά ποιήματα. Ετσι θα σκεπτόμουν ίσως και τώρα εάν είχα μείνει έξω από την υπόθεση. Αλλά συνέβη να βρεθώ «από μέσα», να τη ζήσω, μου δόθηκε η χάρη ν' ατενίσω το θαύμα της σε όλη του την έκταση.
Ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης είχε την τιμή και το σθένος να συνεισφέρει στο Επος του '40.
Να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή ως έφεδρος ανθυπολοχαγός απέναντι στα στρατεύματα του Μπενίτο Μουσολίνι.
Βεβαίωση του Α' Στρατολογικού Γραφείου Αθηνών, με ημερομηνία 4/4/1941, αναφέρειΚατετάγη την 28/10/1940 εις το Στρατηγείον του Α' Σώματος Στρατού.
Το Α' Σώμα, με τομέα ευθύνης την Ηπειρο, είχε διοικητή, μέχρι τις 10/12/40, τον αντιστράτηγο Παναγιώτη Δεμέστιχα, τον οποίο διαδέχθηκε ο Γιώργος Κοσμάς. (Τα στοιχεία είναι από τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, στο εξής ΔΙΣ).
Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης (αυτό ήταν το πραγματικό όνομα του ποιητή) ακολουθεί τις μετακινήσεις του Στρατηγείου (Αθήνα, Καλαμπάκα, Βοτονόσι, Ζίτσα, Πωγώνι, Δερβιτσάνη, Ελαία - Καλπάκι, Φιλιππιάδα).
Στο «Συνοπτικό Βιογραφικό Σημείωμα» του Ελύτη -φυλάσσεται στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αρχείο Ελύτη, φάκελος 42- καταγράφονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
● 11 Δεκεμβρίου: Μαζί με δύο άλλους ανθυπολοχαγούς με μεταθέτουν στη ζώνη πυρός, στο απόσπασμα Λιούμπα [...] (σ.σ. Νίκος το μικρό όνομα του Λιούμπα).
● 16 Δεκεμβρίου: Το απόσπασμα Λιούμπα έχει διαλυθεί και τοποθετούμαι διμοιρίτης της 4ης διμοιρίας του 6ου λόχου του Β' τάγματος του 24ου συντάγματος.
● 26 Δεκεμβρίου: Προώθησή μας στη γραμμή μετώπου Καλλαράτες-Μπολένα. Μου αναθέτουν και εκτελώ τον αφοπλισμό του χωριού Κιάφε-Κούτσι.
● 8 Ιανουαρίου: Αντικαθιστούμε τους ευζώνους του συντάγματος Αρτης στην πρώτη γραμμή: ζώνη Καλλαράτες - Μπολένα. Αριστερά μας η Χιμάρα και δεξιά μας το Τεπελένι [...]
● 18 Φεβρουαρίου: Μεγάλη επίθεση των Ιταλών στον τομέα μας, ύστερα από φοβερή προετοιμασία πυροβολικού. Εντολή της διμοιρίας μας είναι να καλύψει τα κενά του τάγματός μας, που αποδεκατίζεται. Οι Ιταλοί καταλαμβάνουν ένα ύψωμα δικό μας, που την αυγή της επομένης, 19 του μηνός, ανακαταλαμβάνουμε. Τραυματισμός και θάνατος του λοχαγού (σ.σ. Επαμεινώνδα Χόρτη) και τριών άλλων αξιωματικών.
Περιγραφή της μάχης στη Μπολένα (25 και 26.1.1941). Απόσπασμα από το ημερολόγιο του 24ου ΣυντάγματοςΠεριγραφή της μάχης στη Μπολένα (25 και 26.1.1941). Απόσπασμα από το ημερολόγιο του 24ου Συντάγματος | 
Ο Ελύτης αναφέρεται στη διήμερη φονική μάχη της Μπολένας (ορεινού αλβανικού χωριού), που πραγματοποιήθηκε στις 25 και 26 Ιανουαρίου 1941 και όχι τον Φεβρουάριο.
Αυτό προκύπτει από ατράνταχτα στοιχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού και συγκεκριμένα από το Ημερολόγιο του 24ου συντάγματος πεζικού (σελίδα 29), και όχι μόνο.
Στην ίδια σελίδα καταγράφονται οι απώλειες του συντάγματος ως εξής:
2 Αξ/κοί νεκροί (1 λοχαγός, 1 ανθ/γός), 2 αξ/κοί τραυματίες, 40 στρατιώται νεκροί και 80 στρατιώται τραυματίαι.
Στο Ημερολόγιο δεν καταγράφονται τα ονόματα ούτε του νεκρού λοχαγού Χόρτη ούτε και του επίσης νεκρού ανθυπολοχαγού.
Προσωπικά εκτιμώ πως ο Ελύτης έγραψε το συγκλονιστικό ποίημα για τον «Χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» εμπνεόμενος προφανώς από τον ηρωικό θάνατο του συναδέλφου του στην Μπολένα, αλλά και όσων έπεσαν στο πεδίο όλων των μαχών.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και η κ. Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η μούσα και σύντροφος του ποιητή, σε τηλεφωνική μας επικοινωνία.

Πολεμική δράση, τέλος

Η τρίτη σελίδα κατάστασης παρόντων αξιωματικών στο 24 Σύνταγμα Πεζικού στις 20.2.1941. Ο Αλεπουδέλης έχει αύξοντα αριθμό 39. (Πηγή: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού). Η τρίτη σελίδα κατάστασης παρόντων αξιωματικών στο 24 Σύνταγμα Πεζικού στις 20.2.1941. Ο Αλεπουδέλης έχει αύξοντα αριθμό 39. (Πηγή: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού). Λίγες ημέρες αργότερα, ο ποιητής διακομίζεται στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων. | 
Στις 23/2/1941, ο ποιητής προσβάλλεται από κοιλιακό τύφο.
Για την περιπέτεια της υγείας του, που παραλίγο να αποβεί μοιραία, παραχώρησε αργότερα συνέντευξη στην εφημερίδα Πανσπουδαστική, «Δεκαπενθήμερον, πανσπουδαστικόν όργανον φοιτητικού κινήματος», φύλλο 41/1962, σ. 10.
Τίτλος: Εζησα το θαύμα της Αλβανίας.
Ο τύφος ήταν απότοκος των άθλιων συνθηκών διαβίωσης στο μέτωπο.
Εξηγεί ο Ελύτης στην «Πανσπουδαστική»:
❝ Στο μέτωπο αρρώστησα από βαρύτατο τύφο. Τα νερά που πίναμε όπου βρίσκαμε, ανάμεσα στα πτώματα των μουλαριών, ήταν μολυσμένα.
Χωρίς να γνωρίζω τι έχω, χρειάστηκε να κάνω τρία μερόνυχτα με τα πόδια και με το ζώο για να βρεθώ σε βατό δρόμο και να διακομισθώ στο νοσοκομείο των Ιωαννίνων.
Εμεινα εκεί σαράντα μέρες με σαράντα πυρετό, ακίνητος, με πάγο στην κοιλιά.
Με είχαν αποφασίσει, αλλά εγώ δεν είχα αποφασίσει τον εαυτό μου (σ.σ. ο Ελύτης ήταν τότε 30 ετών).
Θυμάμαι ότι αρνήθηκα να με μεταφέρουν στον μικρό θάλαμο των μελλοθανάτων, όπως κάποιο άλλο βράδυ αρνήθηκα πεισματικά να κοινωνήσω και να εξομολογηθώ στον παπά που μου φέρανε, όταν η κρίση της αρρώστιας έφτασε στο κατακόρυφο.
Μόλις αρχίζανε οι βομβαρδισμοί, ανοίγανε το διπλανό μου παράθυρο -μη σπάσουν τα τζάμια και τιναχτούν επάνω μου- και φεύγανε όλοι στα καταφύγια.
Ετσι πέρασα όλες τις τρομερές μέρες της γερμανικής επιθέσεως (σ.σ. Απρίλιος του 1941).
Κατάμονος, σ' έναν έρημο θάλαμο και γεμάτος πληγές από την απόλυτη ακινησία. Και την ημέρα που κρίθηκε ότι είχα γλιτώσει και άρχισε να υποχωρεί ο πυρετός, ήρθε η διαταγή να εκκενωθεί το νοσοκομείο.
Με βάλανε όπως όπως σ' ένα φορείο, που το χώσανε σ' ένα φορτηγό αυτοκίνητο.
Η φάλαγγα, από τα Γιάννενα ώς το Αγρίνιο, πολυβολήθηκε οκτώ φορές από τα «στούκας». Οι φαντάροι τρέχανε στα χωράφια, όμως εγώ ήταν αδύνατο να σταθώ όρθιος έστω και για μια στιγμή.
Τελικά, στο Αγρίνιο, με παρατήσανε σ' ένα πεζούλι και φύγανε. Μια καλή κοπέλα, εθελοντής νοσοκόμος, με άλλη αποστολή, με βοήθησε και μ' έσυρε ώς το υπόγειο μιας καπναποθήκης όπου σωριάστηκα κι έμεινα τρεις μέρες.
Αλλά τα υπόλοιπα δεν έχουν σημασία για τους άλλους. Σημασία έχει ότι αν «έζησα το θαύμα», σώθηκα από ένα θαύμα.
Οι γιατροί στην Αθήνα τρίβανε τα μάτια τους. Σύμφωνα με την επιστήμη, θα έπρεπε με την παραμικρή μετακίνηση να πάθω εντερορραγία και να τελειώσω.❞
Το εξιτήριο που πήρε ο Ελύτης από το 2ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (24/4/1941) αναφέρειΤυφοειδής πυρετός εν αποδρομή. Χρήζει κατ' οίκον νοσηλείας επί δεκαήμερον.
«Πανσπουδαστική»: Λάβατε ποτέ καμιά τιμητική διάκριση;
Ελύτης: Τι λέτεΕτσι εύκολα θα χαλούσε η τάξη των ελληνικών πραγμάτων;Παρασημοφορήθηκε ο αδελφός μου, που υπηρετούσε στην κεντρική Επιμελητεία Αθηνών.

Η τιμή του λαού

Σ' αυτό το σημείο, ο Ελύτης δηλώνει στον ρεπόρτερ της «Πανσπουδαστικής»:
Βλέπετε αυτή τη γλάστρα; Μου την έστειλε προχθές μόλις η ίδια εκείνη νοσοκόμα που σας έλεγα πριν ότι με έσωσε στην υποχώρηση. Περάσανε σχεδόν είκοσι δύο χρόνια και με θυμάται πάντα. Με τέτοια σώζεται η τιμή ενός λαού κι όχι με τις αποφάσεις των επιτελείων.
«Πανσπουδαστική»: Προσωπικά εσείς, σαν έφεδρος ανθυπολοχαγός, τι κάνατε στον αγώνα;
Ελύτης: Τι να έκανα εγώ, ένα χαλασμένο παιδί της Αθήνας; Με κόπο ανυπολόγιστο, κατάφερα να είμαι απλώς συνεπής προς την αποστολή μου. Αλλά είδα στα πρόσωπα των στρατιωτών μου τη λάμψη, που είναι ικανός ο Ελληνισμός ν' αναδώσει, όταν πιστεύει στο δίκιο του.
Και γνώρισα από κοντά την αψηφησιά του θανάτου, την ακατάβλητη θέληση της ζωής, που έγινε τελικά και δική μου.❞
Εδώ ο ποιητής εξαίρει την παλικαριά των ανδρών της διμοιρίας του και όχι τον εαυτό του.
Η μετριοφροσύνη στη νιοστή δύναμη...

Η όμορφη αφροσύνη

Στο ερώτημα «τι ήταν εκείνο που σάς συγκίνησε στο Επος του '40», ο ίδιος υπογράμμισε μεταξύ άλλων:
❝Πώς να σάς το πω. Ηταν ό,τι διάβαζα στην πράξη και μ' ένα σφίξιμο στην καρδιά μην τύχει και δακρύσω, αυτά που με ανία και δυσφορία διάβαζα ώς τότε στα βιβλία για την ιστορία της χώρας μου. Ηταν μια βίαιη φορά προς τα εμπρός του λαού που είχε κάποτε ηττηθεί, όχι εξαιτίας του, στη Μικρασία, και που τώρα έπαιρνε την εκδίκησή του.
Ετσι το έβλεπα εγώ. Σαν άχτι μακροχρόνιο, που έβγαινε και ξεθύμαινε. Δεν έπαιζε ρόλο αν ο εχθρός ήταν διαφορετικός.
Ο εχθρός ήτανε η Τυραννία, ήτανε η μορφή του Αδικου, που την είχαμε υποστεί κάτω από διαφορετικές μορφές επί αιώνες και είχε γίνει μοίρα μας. Αυτή η εξέγερση εναντίον της Μοίρας, χωρίς υπολογισμό μες στα όλα, αυτή η «όμορφη αφροσύνη» όπως λέω κάπου αλλού, ήταν που ανέβαζε το γεγονός σε μιαν άλλη σφαίρα, ποιητική.
Μέσα μου έγινε τότε μια αναπαρθένευση των τριμμένων εννοιών. Οι λέξεις ξεφουσκώσανε και ξαναγεμίζανε από καθαρή ουσία. Με τη βοήθεια της ουσίας αυτής βρήκα το θάρρος να ξαναπροφέρω λόγια που ώς τότε τα φοβόμουνα, επειδή τα συναντούσα μόνο στα χείλη των κούφιων πολιτικών και των πατριδοκάπηλων.❞

Μνημόσυνο...

Σχέδιο του ΜόραληΑυγή. (21.10.1979)
Θρηνητική ωδή, για κάποιο παλικάρι που έπεσε στη μάχη, αποτελεί το ποίημα το Ελύτη «Ασμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας».
Ενα συγκλονιστικό μοιρολόι, βγαλμένο από τα στηθοκάρδια του μεγάλου μας ποιητή.
Παρατίθεται μικρό απόσπασμα:
Κάτω απ' τα πέντε κέδρα χωρίς άλλα κεριά κείτεται στην τσουρουφλισμένη χλαίνη· άδειο το κράνος, λασπωμένο το αίμα, στο πλάι το μισοτελειωμένο μπράτσο κι ανάμεσ' απ' τα φρύδια μικρό πικρό πηγάδι, δαχτυλιά της μοίρας, μικρό πικρό πηγάδι κοκκινόμαυρο πηγάδι όπου κρυώνει η θύμηση! [...]
Ηταν ωραίο παιδί. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανή στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε· σκύψανε τα βουνά της Θράκης, και το φτύσανε μια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του· [...]
Κείνοι που έπραξαν το κακό, τους πήρε μαύρο σύγνεφο μα κείνος που τ' αντίκρυσε στους δρόμους τ' ουρανού ανεβαίνει τώρα μοναχός και ολόλαμπρος!

Η Αλβανιάδα

Το Επος του '40 και τα προσωπικά βιώματα του Ελύτη τον οδήγησαν αργότερα στην απόφαση να γράψει ένα μακροσκελές ποίημα, με τίτλο «Αλβανιάδα».
Δυστυχώς, η «Αλβανιάδα» ουδέποτε τυπώθηκε στο χαρτί.
Ο ίδιος ο ποιητής εξηγεί στην «Πανσπουδαστική» το γιατί:
 Το ποίημα αυτό δεν δημοσιεύθηκε ποτέ. Μεταδόθηκε όμως από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών (σ.σ. το 1956), με απαγγελία Θάνου Κωτσόπουλου και Μήτσου Λυγίζου, ραδιοσκηνοθεσία Νίκου Γκάτσου και μουσική Μάνου Χατζηδάκη.
Δεν είχε, απ' όσο ξέρω, καμιάν απήχηση, μολονότι η ραδιοφωνική παρουσίαση βοηθούσε την ανάδειξη της ιδιότυπης τεχνικής του. Ισως να έφταιγα εγώ, ίσως το θέμα. Γεγονός είναι ότι μου έλειψε από κει και πέρα η διάθεση να συνεχίσω ένα έργο με τόσο μεγάλες διαστάσεις.
Καλά ή κακά δεν είμαι από τους ποιητές που μπορούν να γράφουν ερήμην του κοινού. Μου χρειάζεται ο «αντίκτυπος». Κάτι περισσότερο: μου χρειάζεται αυτό που λέμε «αόρατη παραγγελία», η συναίσθηση ότι μια ομάδα ανθρώπων, έστω και μικρή, περιμένει κάτι από μένα.
Προχώρησα αρκετά στο δεύτερο μέρος, κ' ύστερα, ξαφνικά, σταμάτησα. Με τράβηξε το «Αξιον Εστί», που είχε ήδη αρχίσει να ωριμάζει μέσα μου και που έμελλε να ηχήσει αλλοιώς. Ωστόσο, μια που αυτό το πρώτο μέρος εξακολουθεί, προσωπικά, να με ικανοποιεί απολύτως κ' έχει εξάλλου πάρει κατά κάποιο τρόπο το βάφτισμα της δημοσιότητας, ευχαρίστως σας το παραχωρώ.

Η «λευκή σελίδα»

Η «Πανσπουδαστική» θέτει στον ποιητή το ερώτημα: Τι σας κίνησε να γράψετε το ποίημα και τι επιδιώξατε μ' αυτό;
❝ Ελύτης: Θέλησα να δείξω ότι η αληθινή τόλμη απαιτεί όχι μόνο να μετατοπίζεσαι σε καινούργια θέματα, αλλά να ξαναπαίρνεις τα παλαιά, εάν αυτό χρειάζεται, με διαφορετικό τρόπο. Εκείνοι που με είχαν τοποθετήσει κάτω από την ετικέτα του Υπερρεαλισμού, ξαφνιάστηκαν όταν με είδαν να καταπιάνομαι ποιητικά με την Αλβανία. Για πολέμους θα γράφουμε τώρα;
Ναι, το ξέρω, έτσι σκεπτόμουν κ' εγώ την εποχή που πήγαινα σχολείο και μ' έπνιγαν τα πατριωτικά ποιήματα. Ετσι θα σκεπτόμουν ίσως και τώρα εάν είχα μείνει έξω από την υπόθεση. Αλλά συνέβη να βρεθώ «από μέσα», να τη ζήσω, μου δόθηκε η χάρη ν' ατενίσω το θαύμα της σε όλη του την έκταση.
Φοβούμαι να πω περισσότερα, μην πέσω στην κοινοτοπία και λερώσω αυτή τη λευκή -όχι μόνο από το χιόνι- σελίδα. Ιδού ποιος ήταν και ο μεγάλος κίνδυνος που αντιμετώπιζα θέλοντας να μεταφέρω μια πολεμική περιπέτεια σε ποιητική σύνθεση, με όλες τις λεπτομέρειές της, αλλά και με τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία. Και ακόμη: με την προοπτική να μπορέσει να ενταχθεί, χωρίς αρνητικές συνέπειες, μέσα στον νεοελληνικό μύθο.❞
Ο Ελύτης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1911, έχοντας καταγωγή από τη Λέσβο.
Το 1979 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Αρκετά ποιήματά του μελοποιήθηκαν. Εφυγε από τη ζωή το 1996.

Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2016

Παντελής Μπουκάλας, Ρήματα, εκδόσεις Άγρα, 2011, ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ 2010




Ραγδαία ακινησία

Από σάρκα και χρόνο πλασμένοι.
Βροτοί εκ βροτών.
Ωστε βροτοί.
Ακινητούν οι μέρες μας
και ραγδαία ξοδεύονται.
Δεν έχει γυρισμό το ημερολόγιο
-σαν την αγάπη



Γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Μεσολογγίου. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Αθηνών. Από το 1989 επιμελείται την ανά Τρίτη σελίδα του βιβλίου στην εφημερίδα "Καθημερινή", όπου επίσης δημοσιεύει καθ' εκάστην επιφυλλίδες κοινωνικού και πολιτικού σχολιασμού. Είναι διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων. Από το 1980 έχει δημοσιεύσει στις εκδόσεις "Άγρα" τα βιβλία ποίησης "Αλγόρυθμος", "Η εκδρομή της Ευδοκίας", "Ο μέσα πάνθηρας", "Σήματα λυγρά", "Ο μάντης", "Οπόταν πλάτανος", καθώς ένα τόμο δοκιμίων και βιβλιοκριτικών, υπό τον τίτλο "Ενδεχομένως: Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου". Έχει μεταφράσει, για τον ίδιο εκδοτικό οίκο, τον ελληνιστικό "Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου" και τα ποιήματα του τόμου "Επιτάφιος λόγος: αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα".
Το 2010 βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική του συλλογή "Ρήματα".


Ποίηση εξομολογητική και πιο καθολική παρά ποτέ

Της Τιτικας Δημητρουλια
Παντελης Μπουκαλας
Ρήματα
εκδ. Αγρα
Δημοσιογράφος που βρίσκεται συχνά στη δίνη του κυκλώνα με τις αντιρατσιστικές, αντιεθνικιστικές του θέσεις, μεταφραστής της αρχαιοελληνικής γραμματείας, την οποία με πάθος διεκδικεί από τους απανταχού προγονολάτρες, χειρώναξ διορθωτής και, πάνω από όλα, ποιητής, που εξέδωσε την πρώτη του συλλογή, τον «Αλγόρυθμο», το 1980, στα είκοσι τρία του χρόνια, ο Παντελής Μπουκάλας (1957) ζει από το λόγο και μέσα σ' αυτόν. Αυτόν τον καιρό η μετάφρασή του των «Τρωάδων» παριστάνεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου και τα «Συμποτικά επιγράμματα» από το ενδέκατο βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας κυκλοφόρησαν πολύ κοντά με τη νέα του ποιητική συλλογή «Ρήματα». Μέσα στο σύστημα του λόγου που τον ορίζει, η ποίηση κατέχει θέση ξεχωριστή. Τα ποιήματα μοιάζουν να χαράσσουν τα ίδια την πορεία τους, επιβάλλοντας ή αναβάλλοντας την έκδοσή τους: από το «Οπόταν πλάτανος» ώς την έβδομη σήμερα συλλογή έχει παρέλθει μια ολόκληρη δεκαετία. Και ο αυτοπροσδιορισμός τους αυτός έχει να κάνει με τη συναίρεση του δημόσιου με το ιδιωτικό, που διαρκώς αναδιευθετούνται, σε ένα πλαίσιο αυτοαναφορικό που σχολιάζει μονίμως το ρόλο, τη δύναμη και την αδυναμία του ποιητικού λόγου. Ο ίδιος ο τίτλος, «Ρήματα», είναι διαφωτιστικός ως προς την απόβλεψη της συλλογής στην καθολικότητα: το ρήμα ως λέξη και ομιλία, ως δημιουργία, πρώτη αιτία και λογική, αλλά και ως φορέας της δράσης, ως πράξη καθαυτή. Για τον Μπουκάλα, ο λόγος διατηρεί σχέση αναδραστική με τον κόσμο, από τον οποίο διαμορφώνεται και τον οποίο διαμορφώνει. Και η παρούσα συλλογή συνοψίζει την τριαντάχρονη πορεία του, από τις καταλήψεις του 1979 στις πορείες του Δεκέμβρη και από την «έφηβη αυτοπεποίθηση» στην «πεινασμένη ανάγκη» του χρόνου και του λόγου.
Πενήντα έξι ποιήματα σε τρεις ενότητες, «Ιστορίες», «Ερωτήματα» και «Μυθολογήματα», συν δύο ποιήματα με διακριτή, πλάγια γραφή, που ανοίγουν και κλείνουν τη συλλογή - εν είδει προλόγου και εξόδου στην αενάως επαναλαμβανόμενη τραγωδία της θνητότητας και της φθοράς, στην οποία ο Μπουκάλας ως γνήσιος λυρικός επανέρχεται, «όμορφα ηττημένος» όμως και αντλώντας από τον πόνο την ύψιστη ανθρώπινη ουσία. Στο πρώτο ποίημα, πάντως, η τέχνη της ποιήσεως και η μούσα συναντούν ήδη την απρόσιτη κυρά των τροβαδούρων και των μυθιστοριών στον έρωτα που φιλά και στο λόγο που εκφέρεται έστω και με ένα χείλι.
Ενα λόγο λόγιο και μαζί λαϊκό, όπως υπογραμμίζει το «Ανώνυμο» του τέλους, σημερινό και καθημερινό, που κουβαλάει όμως μέσα του τα σήματα των καταβολών του.
Στις «Ιστορίες», η ζωή καθημερινή, της ψυχής και του δρόμου, πίσω από παράθυρα υπογείων, με ομοιώματα και προσομοιώσεις σε βιτρίνες και οθόνες, λόγια ξένα και χαμηλόφωνα και βιβλία-διαβατήρια στην «ξενιτιά της γλώσσας», και την άλλη, την αληθινή. Ζωή με τους άλλους κι ανάμεσά τους το άλλο μισό, η παραμυθένια αγαπημένη της παραμυθίας και της έμπνευσης.
Ο έρωτας ως ένωση ενάντια στο διασκορπισμό και το χωρισμό του θανάτου, η παραφορά ενάντια στο αμετάκλητο, και ενδιαμέσως τα του βίου, οι φόβοι και οι επιθυμίες, το δέον και το εφικτό, το επιθυμητό και απωθημένο κυρίως, ο άνθρωπος απέναντι στον Θεό και στη μοίρα, αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό: δεν είναι τυχαίο που τα «Ερωτήματα» συγκεντρώνουν τα περισσότερα ποιήματα, είκοσι δύο τον αριθμό.
Η συλλογή κλείνει με τα «Μυθολογήματα», ένσαρκες απαντήσεις στην α-πορία, πρόσωπα μυθικά, ζόρικα, παραπονεμένα, εξεγερμένα, που δραματοποιούν τις επιλογές και τους καταναγκασμούς του καθενός μας χωριστά.
Εξομολογητική, πιο προσωπική και μαζί πιο καθολική παρά ποτέ, η ποίηση του Μπουκάλα στα «Ρήματα» καταφέρνει να χωρέσει τα «ζόρικα» πράγματα στα γράμματα, με μια απαισιοδοξία που δεν αποποιείται την τρυφερότητα και μια προσδοκία μέσα στην παραδοχή.
Σ' αυτόν ακριβώς τον τόνο, ο λυρισμός του, πλαισιωμένος από μια φιλοσοφία της ανυπακοής, που αρχίζει από τα μικρά, σαν το τσιγάρο, και καταλήγει στα μεγάλα, την άρνηση της εξουσίας και του θανάτου εν επιγνώσει της παντοδυναμίας τους, μοιάζει να τον οδηγεί σε νέους δρόμους, πέρα από τα αδιαμφισβήτητα έως σήμερα κεκτημένα του. Με κατακτημένη, προσωπική ποιητική γλώσσα, δεν διστάζει να αφεθεί περισσότερο στο αίσθημα και στο ρυθμό, προσδίδοντας έτσι μια νέα διάσταση στην υπαρξιακή, ηθική και πολιτική ποιητική του ύλη.
Έντυπη

Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016

Επιστημονική Συνάντηση Για την τουρκοκρατούμενη Ήπειρο Ιωάννινα, 7 Νοεμβρίου 2016 Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών Πρόσκληση


Το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ & η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών οργανώνουν στις 7 Νοεμβρίου, ώρα 18:30 στην «Αίθουσα Κ. Κατσάρη» του Μεγάρου της ΕΗΜ Παρασκευοπούλου 4, Ιωάννινα την Επιστημονική Συνάντηση Για την τουρκοκρατούμενη Ήπειρο με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της Γιούλης Ευαγγέλου, Σταυροπήγια και εξαρχίες σε σχέση αλληλεξάρτησης. Η περίπτωση της μονής Θεοτόκου Γηρομερίου (16ος-19ος αι.)
Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαιτέρως
Πρόγραμμα 18:30 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
18:45 Μάχη Παΐζη-Αποστολοπούλου, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / ΕΙΕ Μορφές εκκλησιαστικής διοίκησης στην τουρκοκρατούμενη Ήπειρο
19:00 Κωνσταντίνος Π. Βλάχος, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών Ο μητροπολίτης Ιωαννίνων και οι εναλλαγές του εκκλησιαστικού καθεστώτος της μονής και της εξαρχίας Γηρομερίου
19:15 Ζήσης Μελισσάκης, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / ΕΙΕ Παλαιογραφικά των πατριαρχικών εγγράφων της μονής Γηρομερίου
19:30 Ιωάννης Χουλιαράς, Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Τα μνημεία διηγούνται την Ιστορία. Βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί της εξαρχίας Γηρομερίου 19:45 ΑΠΟΛΟΓΟΣ Γιούλη Ευαγγέλου, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / ΕΙΕ Το οδοιπορικό μιας έρευνας Συντονίζει ο Δ. Γ. Αποστολόπουλος, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / ΕΙΕ

Το βιβλίο εκδόθηκε με την οικονομική ενίσχυση της μονής Γηρομερίου. Η εκδήλωση γίνεται στο πλαίσιο του Προγράμματος «Πηγές της Μεταβυζαντινής Ιστορίας του Ελληνισμού: 1453-1800», που εκπονείται στο ΙΙΕ / ΕΙΕ με χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση ΜΟΝH ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΓΗΡΟΜΕΡIΟΥ Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών

Τα χημικά και η κοινωνική συνοχή





Tα μικρά είναι πολύ σημαντικά και συχνά μπορούν να θολώσουν τα μεγάλα αφηγήματα. Πώς μπορεί να διαχειριστεί κάποιος το θέμα των όσων συνέβησαν με τα καπνογόνα στην Αθήνα; Μπορεί να το υποτιμήσει και να δώσει συγχωροχάρτι σ’ όσους εκτόξευσαν δακρυγόνα; Σ’ αυτούς που θεωρούν τα χημικά ως μια συνήθη πρακτική;
    Προφανώς, ένιωσα άσχημα με την εικόνα της ρίψης καπνογόνων στους συνταξιούχους. Το ίδιο έκαναν και όλοι όσοι δεν περιορίζονται σε μια τυφλή αντιπολιτευτική πολιτική φωνάζοντας για καθετί με προφανή σκοπό να πριονίσουν τις κυβερνητικές καρέκλες. Ωστόσο, η άσκηση μιας στείρας αντιπολίτευσης δεν μπορεί να παγιδεύσει τις ευαισθησίες και να ακρωτηριάσει τον κριτικό λόγο.
     Αυτοί είναι οι αντίπαλοι; Ολόκληρη μπαρουτοκαπνισμένη αστυνομία δεν μπορεί να τους αντιμετωπίσει με άλλον τρόπο; Πριν από λίγες ημέρες ήταν η επέτειος της Τρίτης Ηλικίας. Και για δώρα οι αστυνομικές δυνάμεις, με την ανοχή του πολιτικά υπεύθυνου υπουργού, τους κέρασε χημικά αέρια.
     Τα όσα συνέβησαν επαναφέρουν τον ρόλο των συνταξιούχων στην οργάνωση της κοινωνίας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τους αποκάλεσε τιμημένα γερατειά. Φαντάζομαι πως ήθελε να γλυκάνει τον τρόπο που τους μεταχειρίστηκε στέλνοντας τα ματ. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο χαρακτηρισμός αυτός μοιάζει με τις τιμητικές εκδηλώσεις σε άτομα που αποσύρονται από την ενεργό δράση. Κάθε κοινωνία είχε τους δικούς της κανόνες για τη σχέση των μεγαλύτερων με τις παραγωγικές ηλικίες. Κι αυτοί οι κανόνες απεικόνιζαν τους οικονομικούς πόρους κάθε περιοχής. Τον πολιτισμό της.
    Τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα δεν χώρεσαν στα διαμερίσματα. Θεωρήθηκε, σε κάποιες περιπτώσεις, πως η γνώση που είχαν για την ανατροφή των παιδιών ήταν ξεπερασμένη. Έμειναν στο περιθώριο, σ’ αρκετές περιπτώσεις. Οι ενεργοί πληθυσμοί είχαν την αίσθηση μιας απαστράπτουσας υπεροχής, που δεν αποδιδόταν μόνο στην ηλικιακή ρώμη αλλά στην προνομιακή σχέση και χρήση της τεχνολογίας που δημιούργησε  την εντύπωση πως οι παλαιότεροι ήταν λειτουργικά αναλφάβητοι. Συνεπώς, το περιθώριο ήταν ο μόνος χώρος που τους απέμεινε. Αρκετοί απ’ αυτούς αποσύρονταν στα πατρογονικά χωριά υπακούοντας στην ανάγκη πολλών βιολογικών όντων να κλείσουν και γεωγραφικά τον κύκλο της ζωής τους με την επιστροφή στη γεωγραφική τους μήτρα.
            Να , όμως, που ήρθε η κρίση και οι σχέσεις αντιστράφηκαν. Στην αρχή διαμορφώθηκε , δημόσια τουλάχιστον, ένα εχθρικό κλίμα για τους συνταξιούχους. Ακόμη και σήμερα είναι ισχυρό το επιχείρημα πως οι συνταξιούχοι δεν χρειάζονται να παίρνουν μια ικανοποιητική σύνταξη. Ανάγκη έχουν, πρωτίστως, οι ενεργοί. Κανείς δεν το αρνείται αυτό. Χρειάζονται θέσεις εργασίας. Όμως, η ανάγκη αυτή αντιπαρατέθηκε προς τους συνταξιούχους που επωμίστηκαν την ευθύνη για όσα υποφέρουν οι νέοι.
     Σταδιακά, οι συνταξιούχοι αναδεικνύονται σε βασικούς παράγοντες της κοινωνικής και οικογενειακής συνοχής. Είναι η σύνταξη, ακόμη και η πενιχρότερη, που βαστάει όρθιες τις οικογένειες των νέων ανθρώπων , που βρέθηκαν ξαφνικά άνεργοι. Είναι η  ύπαρξη αυτής της σύνταξης που στηρίζει την απόφαση κάποιων νέων να δημιουργήσουν οικογένεια.
    Οι σημερινοί συνταξιούχοι, λοιπόν, μπορεί να έχουν αποσυρθεί από την επαγγελματική δράση. Ωστόσο, είναι ενεργοί στυλοβάτες της κοινωνικής οργάνωσης και συνοχής.


Αρκουδέας Κώστας, Το χαμένο Νομπέλ, Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα 2015

Την άνοιξη του 1947, ενώ η Ελλάδα σπαράσσεται από τον Εμφύλιο, ο Νίκος Καζαντζάκης θέτει από κοινού υποψηφιότητα με τον Άγγελο Σικελιανό για το Νόμπελ λογοτεχνίας. Η υποψηφιότητά του συσπειρώνει το συντηρητικό κατεστημένο της εποχής, που βλέπει στο πρόσωπο του Κρητικού συγγραφέα έναν από τους μεγαλύτερούς του εχθρούς. Εναντίον του επιστρατεύονται όλα τα μέσα, θεμιτά και αθέμιτα, προκειμένου να αποφευχθεί η βράβευσή του. Από την άλλη, ο Καζαντζάκης προσπαθεί μόνος του για μια δεκαετία να κατακτήσει το Νόμπελ, αντιμετωπίζοντας θεούς και δαίμονες. 

Προσωπικές μαρτυρίες, επιστολές, άρθρα, αποσπάσματα από βιβλία και έγγραφα-ντοκουμέντα συνθέτουν ένα πολύχρωμο παζλ, που θα μπορούσε να αποτελεί ένα ευφάνταστο μυθιστόρημα, αλλά δεν είναι παρά η ιστορική αλήθεια. Στο βιβλίο αυτό συναντάμε προσωπικότητες όπως ο Παλαμάς, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Ελύτης και ο Ρίτσος, αλλά και διάσημους νομπελίστες όπως ο Έσσε, ο Ζιντ, ο Έλιοτ, ο Χέμινγουεϊ και ο Καμύ. Πάνω απ’ όλα, όμως, γινόμαστε μάρτυρες της οδύσσειας του πνευματικού και πολιτικού κόσμου της Ελλάδας στον 20ό αιώνα, που διήλθε μέσα από τις συμπληγάδες των αντιθέσεων και διαμόρφωσε τις συνθήκες των ημερών μας.

ΤΑΣΟΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ, «Θέλει ο καναλάρχης να κρυφτεί κι η χαρά δεν τον αφήνει», ΕΦΣΥΝ, 27.10.16


tileorasi-stasi-ergasias.jpg

ΤηλεόρασηAP Photo/Thanassis Stavrakis
27.10
Αποκαταστάθηκε λοιπόν η νομιμότητα. Επιστρέφουμε στο status quo ante, δηλαδή στην καθολική ανομία στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο. Η χαρά στα πρόσωπα των συναδέλφων από τα «κομμένα» κανάλια τα έλεγε όλα. Το δε ρεπορτάζ με πλήρη αντικειμενικότητα. «Κατέρρευσε το βασικό αφήγημα της κυβέρνησης», «ισχυρό χαστούκι από το ΣτΕ στην κυβέρνηση», «το ΣτΕ αντιστάθηκε στην προσπάθεια παραβίασης του Συντάγματος», «Δρομολογούνται πολιτικές εξελίξεις». His master's voice! Και τα ΜΜΕ σε ρόλο μοχλού αλλαγής του πολιτικού σκηνικού. Λατινική Αμερική ένα πράγμα!
Όσο για τους δικαστές; Μέρος τους απέδειξε ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει το ουσιαστικό από το φορμαλιστικό, το πρωτεύον από το δευτερεύον, αλλά και να αντιληφθεί την έννοια του δημοσίου συμφέροντος. Η απόφασή τους είναι σεβαστή, αλλά γεννά τεράστια ερωτήματα για μια Δικαιοσύνη καταφύγιο των απλών ανθρώπων και προστάτη των συμφερόντων τους. 
Ο Τσίπρας είχε δίκιο όταν έλεγε ότι είναι η ψήφος του λαού που ανεβάζει και κατεβάζει κυβερνήσεις και όχι οι αποφάσεις των δικαστηρίων, όμως σε κάθε περίπτωση η απόφαση του ΣτΕ περιπλέκει ακόμα περισσότερο την ήδη περίπλοκη πολιτική κατάσταση στη χώρα. Και δίνει ένα όπλο σε όσους τα προηγούμενα χρόνια ποδοπάτησαν επιδεικτικά τις συνταγματικές επιταγές και τα λαϊκά δικαιώματα.
Σε όσους σκοπίμως αρνήθηκαν να συναινέσουν στη συγκρότηση του ΕΣΡ, με μοναδικό στόχο να μην αλλάξει τίποτα στο καθεστώς της διαπλοκής και της αυθαιρεσίας. Τα αμαρτωλά κόμματα, χέρι χέρι με τους αμαρτωλούς τραπεζίτες και τους ακόμα πιο αμαρτωλούς καναλάρχες πανηγυρίζουν μια νίκη που ετοίμασαν διεξοδικά, μεθοδικά και οργανωμένα, εμφανίζοντας τους θύτες σαν θύματα. 
Από την άλλη βέβαια, και όσον αφορά στην κυβέρνηση, αποδεικνύεται για ακόμα μια φορά ότι οι αυτοσχεδιασμοί και ο βολονταρισμός στην πολιτική έχουν κοντά ποδάρια. Το ίδιο και οι αυταπάτες για τους συσχετισμούς δύναμης. Είτε αυτοί αφορούν την Ευρώπη είτε την εσωτερική πολιτική σκηνή. Οι παλινωδίες, η έλλειψη συγκροτημένου σχεδίου και η βεβαιότητα ότι αρκεί να έχεις δίκιο για να νικήσεις στην πολιτική οδήγησαν σε ακόμα μία πολιτική ήττα. 
Σήμερα χρειάζεται η γλώσσα της αλήθειας και όχι της καταγγελίας. Χρειάζεται να βγουν συμπεράσματα για το πώς μπορείς να κερδίσεις μια πολιτική μάχη με ουσιαστικό και συμβολικό περιεχόμενο. Τα 250 εκατομμύρια που, όπως έλεγε η κυβέρνηση, θα πήγαιναν σε κοινωνική πολιτική θα επιστρέψουν στις τσέπες από τις οποίες βγήκαν, αφού φαίνεται ότι δεν ήρθε ακόμα η ώρα «να πληρώσουν όσοι μέχρι σήμερα δεν το έκαναν». 

Απολογισμός του Συνεδρίου « Ο ποιητής Νίκος Καζαντζάκης »




   Ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες του Συνεδρίου « Ο ποιητής Νίκος Καζαντζάκης », το οποίο συνδιοργάνωσαν στους Βαρβάρους ( Μυρτιά ), Ηρακλείου, στο χωριό καταγωγής του Νίκου Καζαντζάκη, όπου βρίσκεται και η έδρα του Κέντρου, το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας και ο Δήμος Αρχανών – Αστερουσίων στις 21, 22 και 23 Οκτωβρίου 2016.

   Τις εργασίες του Συνεδρίου ευλόγησε από μακριά, από την Κωνσταντινούπολη, όπου βρισκόταν, ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος.

   Τους συνέδρους καλωσόρισαν ο δήμαρχος Αρχανών Αστερουσίων κ. Μανόλης Κοκοσάλης και ο πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας κ. Κώστας Μουτζούρης.

    Εκ μέρους του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη απηύθυνε χαιρετισμό ο αντιπρόεδρος κ. Μιχάλης Ταρουδάκης και εκ μέρους του Πολιτιστικού Συλλόγου Μυρτιάς ο πρόεδρος του κ. Μιχάλης Κουκάκης.

Χαιρετισμό έστειλε και ο βουλευτής Ηρακλείου κ. Ελευθέριος Αυγενάκης.

   Την κήρυξη των εργασιών του Συνεδρίου έκανε εκ μέρους του περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Αρναουτάκη ο περιφερειακός σύμβουλος σε θέματα Πολιτισμού κ. Κώστας Φασουλάκης, ο οποίος διάβασε και τον χαιρετισμό του περιφερειάρχη.

    Ανάμεσα σ’ αυτά που έγραψε ο περιφερειάρχης είναι και τα εξής : «Κάθε φορά που καλούμαστε να μιλήσουμε και να επαναφέρουμε στο επίκεντρο του διαλόγου το Νίκο Καζαντζάκη, αισθανόμαστε ότι μιλάμε για μια προσωπικότητα παρούσα. Για έναν άνθρωπο που είναι ακόμα εδώ. Γι ένα στοχαστή που ακόμα και σήμερα συνομιλεί με το παρόν, λες και βρίσκεται ανάμεσά μας … Για το λόγο αυτό ως Περιφέρεια Κρήτης , με ιδιαίτερη τιμή, συμμετέχουμε στο συνέδριο που ξεκινά σήμερα στη Μυρτιά.»

Και πράγματι ο Καζαντζάκης ήταν παρών στο συνέδριο και από ψηλά παρακολουθούσε τις εργασίες του.

Τη δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου χαιρετισμό στους συνέδρους απηύθυνε ο πρόεδρος του Μουσείου κ. Στέλιος Ματζαπετάκης, επειδή την πρώτη ημέρα απουσίαζε εκτός Ελλάδος.

Στο Συνέδριο έγιναν τριαντατρείς ανακοινώσεις από καθηγητές Πανεπιστημίων, ερευνητές και μελετητές του έργου του Νίκου Καζαντζάκη, με τις οποίες φωτίστηκε περισσότερο  η πλευρά του Καζαντζάκη ως ποιητή.

   Όλες οι ανακοινώσεις που έγιναν ήταν πολύ καλές και υπήρχε ένας συνεδριακός πολιτισμός. Υπήρξαν βέβαια και κάποιες εσωτερικές αλλαγές στο πρόγραμμα για ‘τεχνικούς’ λόγους ‘.

    Το ενδιαφέρον των συνέδρων ήταν και τις τρεις ημέρες αμείωτο. Και αυτό φάνηκε στις παρεμβάσεις και στη συζήτηση που επακολουθούσαν στο τέλος κάθε συνεδρίας.

  Η επιτυχία, όμως, ενός Συνεδρίου φαίνεται από των έκδοση των Πρακτικών του Συνεδρίου.

  Συνέδριο, του οποίου δεν τυπώνονται τα Πρακτικά του, είναι ως μη γενόμενο.
Ό, τι τυπώνεται και καταγράφεται μένει. Τα μη καταγεγραμμένα τα παίρνει ο άνεμος και τα διαγράφει η…λήθη.

   Οι οργανωτές του Συνεδρίου φιλοδοξούμε ότι εντός του πρώτου εξαμήνου του 2017 τα Πρακτικά θα έχουν κυκλοφορήσει.

    Στο τέλος των εργασιών του Συνεδρίου προβλήθηκαν στιγμιότυπα από δράσεις του Παγκρητίου Σχολείου για τον Καζαντζάκη.

    Οι οργανωτές του Συνεδρίου, στον απολογισμό, ανακοίνωσαν ότι το επόμενο έτος θα οργανωθεί μαθητικό συνέδριο για τον Νίκο Καζαντζάκη, στο οποίο εισηγητές θα είναι μαθητές των σχολείων της Κρήτης.

     Το κλείσιμο των εργασιών του Συνεδρίου το έκαναν ο πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας Κώστας Μουτζούρης, η διευθύντρια του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη Βαρβάρα Τσάκα και ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μυρτιάς.

   Το Κέντρο, το Μουσείο, ο Πολιτιστικός Σύλλογος και η Τοπική Ενότητα Μυρτιάς ανακοίνωσαν ότι, εντός του 2017, θα συνδιοργανώσουν, στους Βαρβάρους, μία ημερίδα με θέμα : Βαρβάροι ( Μυρτιά ) Ηρακλείου. Χθες – Σήμερα – Αύριο. Θέλουμε να γνωρίσουμε καλύτερα το χωριό μας ή το χωριό που μας φιλοξενεί.

    Το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας ευχαριστεί όλους όσοι βοήθησαν στην πραγματοποίηση αυτού του Συνεδρίου :

1.Τον Δήμο Αρχανών Αστερουσίων, συνδιοργανωτή του Συνεδρίου
2. Το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη για τη συνεργασία που πάντοτε έχουμε και τη
    βοήθειά του και τη τεχνική υποστήριξη στο Συνέδριο.  Και όχι μόνο.
3. Τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μυρτιάς και όλως ιδιαιτέρως τις κυρίες του Συλλόγου
     για τα πολύ ωραία και πλούσια εδέσματα που μας προσέφεραν το βράδυ της
     Παρασκευής, στην Πλατεία των Βαρβάρων, μπροστά από το Μουσείο του Νίκου
     Καζαντζάκη
4. Τους εισηγητές στο Συνέδριο
5. Τους προέδρους των συνεδριών
6. Τα μέλη της Οργανωτικής, της Επιστημονικής και της Τιμητικής Επιτροπής και τα
     μέλη της Γραμματείας
7. Τον Κώστα Ψυχογυιό για την επιμέλεια του προγράμματος και της αφίσας του
    Συνεδρίου
8. Τον Χάρη Τσακουντάκη, τον πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας, ο οποίος πάντοτε
      αθόρυβα μας εξυπηρετεί
9. Τους εργαζόμενους στο Μουσείο και, ιδιαιτέρως, τον τεχνικό για τις υπηρεσίες που
     προσέφερε για την επιτυχία του Συνεδρίου
10. Όλους τους συνέδρους που παρακολούθησαν τις εργασίες του Συνεδρίου
11. Τα Μέσα Ενημέρωσης για την προβολή του Συνεδρίου και την ‘κάλυψη’ των
    εργασιών του                         
12 .Κι, όλως ιδιαιτέρως, την Περιφέρεια Κρήτης και τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ.
       Σταύρο Αρναουτάκη  για τη Συμμετοχή τους στο Συνέδριο και για την έμπρακτη
      στήριξή τους στο Κέντρο και στο έργο που αυτό επιτελεί.


 



                                                                                     Χανιά 26 Οκτωβρίου 2016



                          Κώστας Μουτζούρης





 πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου και πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας



Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2016

Νέο μυθιστόρημα του Κώστα Ακρίβου, Τελευταία νέα από την Ιθάκη

Θεοί, ήρωες, νεράιδες, εραστές, φίλοι, καθάρματα, μπεσαλήδες και νταήδες ταξιδεύουν στα τρικυμισμένα νερά της ιστορίας και φτάνουν από τα χρόνια του Ομήρου στις μέρες μας, άλλοι σώοι και άλλοι ναυαγοί.
Πηνελόπη είναι μια νιόπαντρη γυναίκα που έχασε τον άντρα της στην Κατοχή· Αχιλλέας, ένας αξιωματικός του ’22 που άξιζε να μείνει αθάνατος· Καλυψώ, η ερωμένη της διπλανής πόρτας· Τηλέμαχος, ένα τσιγγανάκι που νοσταλγεί τον πατέρα του· Αθηνά, μια μητέρα-προστάτιδα για τα παιδιά της· Ελένη, η ωραία που πάντοτε θα αναστατώνει· Λαέρτης, ο Κολοκοτρώνης όταν σπαράζει για τον σκοτωμένο γιο του· Ελπήνορας, ένα άτυχο Κρητικόπουλο στους Βαλκανικούς πολέμους· Πολύφημος, ο λιχούδης μοναχός· Τειρεσίας, μια καπάτσα που λέει τα χαρτιά...
Καπετάνιος και σ’ αυτό το ταξίδι ο Οδυσσέας. Όμως ένας Οδυσσέας έκπληξη.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ , ΘΑΝΑΣΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΑΪΤΩΝ, ΒΟΛΟΣ, 21 .10.16

Αργώ σας προσκαλούν στην παρουσίαση
του βιβλίου «Η κληρονομιά των Ναϊτών»
του συγγραφέα Θανάση Νικολάου
την Δευτέρα 31 Οκτωβρίου στις 19.30
στο Πνευματικό Κέντρο της ΙΜΔ
(Κ. Καρτάλη – Ανθίμου Γαζή)
Εκ μέρους των εκδόσεων,
θα προλογίσει ο κ. Αβέρκιος Λουδάρος.
Το βιβλίο θα παρουσιάσουν οι κ. Αυδίκος Βαγγέλης,
καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγγραφέας,
κ. Μαρέδης Δημήτρης, δημοσιογράφος-συγγραφέας.
Συντονίστρια η κοινωνιολόγος κ. Σοφία Νικολάου.
Κείμενα θα διαβάσουν οι ηθοποιοί της Πειραματικής
Σκηνής κ. Κόγκα Θάλεια και κ. Χαλκιάς Σπύρος.
Είσοδος Ελεύθερη

Ευάγγελος Αυδίκος *, Μοιρολογώντας τον Θαλή, ΕΦΣΥΝ, 25.10.16

skylos.jpg

ΣκύλοςEUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ
Εμαθα το νέο την Κυριακή. Ημουν μακριά του. Τελευταία φορά που τον είδα ήταν λίγες μέρες πριν. Την ώρα που έκλινα το σώμα αριστερά, για να μπω στο αυτοκίνητο για την άπαξ της εβδομάδος απουσία μου, η ματιά μου έπεσε πάνω του. Η ίδια κίνηση κάθε βδομάδα. Κάθε φορά που χωρίζαμε προσωρινά για λίγες ημέρες.
Κι ο Θαλής κουνούσε την ουρά του, ζωηρά στην αρχή. Θαρρούσε πως θα κατευθυνόμουν στο μέρος του. Να τον χαϊδέψω. Να παίξουμε, όπως τότε που ήταν μικρός και τον κυνηγούσα. Κρατούσε στο στόμα του την παντόφλα μου. Κι εγώ, ίδιος μονοσάνδαλος, νευριασμένος τον απειλούσα. Αμα σε τσακώσω, τι έχεις να πάθεις. Κι όταν σταματούσε, ξεφούσκωνε όλος ο θυμός.
Αρκούσε να ακουμπήσει τα μπροστινά του πόδια πάνω μου και η οργή γινόταν τρυφερότητα. Μπορείς να είσαι σκληρός με το παιδί σου; Με μια ψυχούλα που την ανάστησες; Εχωνε τη μουσούδα του στην αγκαλιά μου και γρύλιζε από ευχαρίστηση. Σαν να το ’κανε επίτηδες. Σαν να ήθελε να πάρει μερτικό από τον δικό μου χρόνο. Να ασχοληθώ μαζί του.
Εκείνη τη μέρα βιαζόμουν. Είχαν μαζευτεί πολλές σκοτούρες στο κεφάλι μου. Ο χρόνος πίεζε. Πήρα βιαστικά τα μάτια μου από το γεμάτο προσδοκία βλέμμα του. Δεν έδωσα, εκείνη τη στιγμή, σημασία στη θλίψη που του προκάλεσα με τη βιαστική αναχώρησή μου.
Η ζωηρή κίνηση της ουράς του έμεινε μετέωρη. Για μια στιγμή θύμισε ιστό σημαίας και αμέσως μετά χαμήλωσε. Την έβαλε, σχεδόν, ανάμεσα στα σκέλια του.
Πάντα έτσι γίνεται. Αργότερα, ανακαλύπτεις νόημα και συμβολισμό σε κάποιες κινήσεις. Σε λόγια. Σε γρυλίσματα. Πάντα έτσι γίνεται με τους αγαπημένους σου.
Οταν περνάνε στον παρελθόντα χρόνο, αναζητείς την παρουσία τους στα μικρά πράγματα. Συγκλονίζεσαι από τις ενοχές σου που δεν αφιέρωσες περισσότερο χρόνο. Που δεν ανταπέδωσες ένα μέρος της αγάπης και της αφοσίωσης.
Ανθρώπινες αδυναμίες, Θαλή μου. Ετσι είναι οι άνθρωποι. Μόνο στα μοιρολόγια θυμούνται τον χρόνο. Το αμετάκλητο. Οσο έχουν τους αγαπημένους τους κοντά τους συναγωνίζονται το ρολόι. Να τρέξουν. Να προλάβουν. Να γεμίσουν τη ζωή τους με πράξεις σκοπιμότητας. Με κοινωνικές συμβατικότητες.
Με σπατάλη του πολύτιμου χρόνου τους. Συμπεριφέρονται σαν να κρατήσει η ζωή στον αιώνα τον άπαντα. Και γίνονται αδιάφοροι. Δεν κοιτάζουν δίπλα τους. Μόνο μπροστά. Οταν οι κοντινοί τους διαμαρτύρονται ή ικετεύουν κάποιες στιγμές κοινές, είναι κοφτοί στις απαντήσεις τους. Δεν έχω χρόνο.
Πάνω απ’ όλα η ατζέντα των φιλοδοξιών αλλά και των αδιεξόδων. Κι όταν έρθει ο αποχωρισμός, οι Ερινύες φωλιάζουν στην ψυχή όσων βίωσαν την απώλεια των αγαπημένων τους. Για όσα έμειναν μετέωρα. Για την αγάπη και την τρυφερότητα που δεν εκφράστηκε. Για τις πράξεις που αναβλήθηκαν. Για τον χρόνο που δεν μοιράστηκε.
Και τότε πέφτεις σ’ ένα κενό μνήμης. Αυτό που δένει τους παρόντες με τους απόντες είναι η κοινή μνήμη. Η απόκτηση, όμως, κοινών εμπειριών δυσκολεύει στην εποχή μας. Η ανάγκη και η λογική επισκιάζουν, αν δεν εξωθούν στο περιθώριο, τα συναισθήματα.
Ο Θαλής έφυγε σε ηλικία πεντέμισι ετών. Ηταν κουταβάκι ημερών όταν ήρθε στο κτήμα. Η κοιλιά του σερνόταν στο χώμα, ενώ κούτσαινε από το ένα ποδαράκι του. Είχε χτυπήσει. Σκαρφιστήκαμε διάφορα, για να πάρει τη θεραπεία του. Ξαναμεγαλώναμε ένα μωρό. Κι αυτό είχε τη γοητεία του, να ανακαλύπτεις πλευρές ενός ζώου.
Να βλέπεις τον τρόπο που χτίζεται η σχέση αφοσίωσης και αμοιβαίας τρυφερότητας ανάμεσα σ’ ένα ζώο κι έναν άνθρωπο. Ηταν ώρες που κρυφοπροτιμούσα την παρέα του Θαλή από εκείνη οποιουδήποτε έλλογου όντος.
Θαλή μου, τώρα που έφυγες συνειδητοποιώ πόσο σημαντικός ήσουν για μας. Οχι μόνο για τις υπηρεσίες σου. Πρωτίστως, για την αγάπη σου. Για την τρυφερότητα που ένιωθες για όλους μας. Οι άνθρωποι, Θαλή μου, είναι ανόητοι, ώρες ώρες.
Η πιο πρόχειρη βρισιά που εκτοξεύουν είναι «ζώο». Πόσο λάθος κάνουν. Ακόμη και η Φωτεινούλα το ’νιωσε όταν πρωτόρθε στο σπίτι. Ησουν κύριος, όπως σ’ όλα σου. Κι ας σε σκιάζονται κάποιοι. Το φτιασικό, συχνά, ξεγελάει.
Θαλή μου, τι να σου μοιρολογήσω; Τα μοιρολόγια είναι φτιαγμένα για τους ανθρώπους. Θα σε θυμόμαστε όλοι, Θαλή μου.
*καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας