Οι ήρωες της καθημερινότητάς μας

      Η εποχή μας είναι αντι-ηρωική. Η σκιά του χεριού της νέας «οικονομικής τάξης» έχει αφαιρέσει τη μαγεία των παλιών καιρών. Αυτοί που κάποτε συνήρπαζαν τα πλήθη και φούσκωναν τις προσδοκίες αποδείχτηκαν μπαλόνια που δεν άντεξαν στο ξαφνικό μπουρίνι. Πολιτικοί, διανοούμενοι και δημοσιογράφοι, που μιλούσαν για λογαριασμό ενός άλλου κόσμου, έχασαν τη λάμψη τους. Κατάντησαν, πολλοί απ’ αυτούς, κύμβαλα αλαλάζοντα που κανείς δεν τους δίνει πλέον σημασία. Ξεθώριασε το λούστρο τους. Ο λόγος τους έχασε την αξιοπιστία του. Τη θέση τους πήραν οι οικονομολόγοι και οι οικονομολογούντες, τα προϊόντας της νέας εποχής. Το δυνατό τους χαρτί οι αριθμοί. Πού να χωρέσουν οι ήρωες μέσα σε μια αδυσώπητη πραγματικότητα!

      Η εξασθένιση της λάμψης των παλιών ηρώων της πολιτικής και της διανόησης άφησε χώρο στους λαϊκούς ήρωες. Είναι τα αστέρια του αθλητισμού, προπάντων του ποδοσφαίρου. Ασκούσαν πάντα γοητεία. Ο Σιδέρης, ο Δομάζος, ο Μίμης Παπαϊωάννου και άλλοι πολλοί γέμιζαν τις ραδιοσυχνότητες στο παρελθόν και τροφοδοτούσαν τα πρωτοσέλιδα των αθλητικών εφημερίδων συνοδεύοντας την καθημερινότητα χιλιάδων ανθρώπων. Το δυνατό σουτ του Σιδέρη, η ντρίπλα του Δομάζου και η κεφαλιά του Παπαϊωάννου  ήταν η τροφή της κουβέντας στο καφενείο, τη φάμπρικα, το γραφείο.

       Το ποδόσφαιρο υποτιμήθηκε από πολλούς. Κάποιες φορές τοποθετήθηκε στο άλλο άκρο της «κουλτούρας». Λάθος μεγάλο.Οι δεκαετίες φεύγουν και οι παλιοί άσοι αποσύρονται από τον αγωνιστικό χώρο. Όμως, έρχονται οι νέες γενιές.Οι καιροί άλλαξαν. Το ποδόσφαιρο έγινε μπίζνα. Παρόλα αυτά, δεν σταμάτησε να βγάζει ήρωες της καθημερινότητας. Το σούτ του Φετφατζίδη απογειώνει ένα μεγάλο μέρος των θεατών, ενώ το τρίποντο του μπασκετμπολίστα. Διαμαντίδη σκορπίζει άφατη ικανοποίηση, την ηδονή του ακατόρθωτου.

       Οι ήρωες της καθημερινότητας, ίσως να ακουστεί μεγαλόστομο, αγωνίζονται κόντρα στην γκρίζα ζωή.Την ώρα που παίζουν δεν είναι οι στυγνοί επαγγελματίες. Νιώθουν στην πλάτη τους την καυτή ανάσα των θεατών και των τηλεθεατών.Αφουγκράζονται τους καημούς τους. Το συνειδητοποιούν όταν η εύστοχη προσπάθειά τους ξεσηκώνει τους πάντες. Για κάποιες στιγμές-ενδεχομένως και ώρες-, η μπάλα που μπαίνει στο δίχτυ του τέρματος ή της μπασκέτας σκορπίζει τις πολλές σκουτούρες, προσφέρει χαμόγελο, δίνει κουράγιο.

    Οι μικροί ήρωες της καθημερινότητάς μας βγαίνουν από την παράδοση της αφηγηματικής μας παράδοσης. Από τα παραμύθια και τους μύθους. Μας υπόσχονται ένα αίσιο τέλος. Ακουμπάμε τις προσδοκίες μας σ’ αυτούς, όπως συμβαίνει με όλους τους ήρωες. Κι όταν οι ελπίδες παίρνουν σάρκα τότε οι ήρωές μας δικαιώνουν το ρόλο τους. Και βεβαίως τότε ακούγονται χωρίς περιεχόμενο οι απόψεις που τους δαιμονοποιούν.Στις μέρες που περνάμε όλα αυτά δεν έχουν σημασία. Και για ένα λόγο παραπάνω. Στις τελευταίες σελίδες αθλητικών εφημερίδων διάβασα μερικές από τις πιο εύστοχες αναλύσεις για την πολιτική κατάσταση της χώρας μας.

Οι αλλαγές στη θέση των γυναικών στην Εσθονία

Βόλος 30/11/2011
1.Την Τρίτη, 29/11/2011, ώρα 15μμ, η Μεριλι Μετσηαωι, λαογράφος από την Εσθονία, θα μιλήσει στους φοιτητές που παρακολουθούν το μάθημα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, στην αίθουσα Θ.Η είσοδος είναι εςλεύθερη σε ΄΄οποιν επιθυμεί να παρακολουθήσει το μάθημα

2.Την Τετάρτη, 30/11/2010 στις 17:00, στην αίθουσα Πολυμέσων του ΙΑΚΑ, η προσκεκλημένη προγράμματος Erasmus, Merili Metsvahi (ερευνήτρια του Ινστιτούτου Λαογραφίας του Πανεπιστήμιου Ταρτού της Εσθονίας) θα μιλήσει με θέμα "Οι αλλαγές στη θέση των γυναικών στην κοινωνία της Εσθονίας και τον λαϊκό πολιτισμό".
Περίληψη
Η παρουσίαση στηρίζεται στην υπόθεση ότι υπήρχε μια μητρογραμμική κοινωνία στην περιοχή της Εσθονίας πριν την ευρω-ποίηση αυτών των περιοχών τον 13ο αιώνα.Οι πιο σημαντικοί υποστηρικτές αυτής της υπόθεσης είναι ο σουηδός ιστορικός Nils Blomkvist και η εσθονή αρχαιολόγος Marika Mägi. Η ομλήτρια επιχειρεί να προσθέσει μαρτυρίες από τον λαϊκό πολιτισμό των Εσθονών , οι οποίες τεκμηριώνουν την προαναφερθείσα υπόθεση.

Βασίλης Καραποστόλης, Διχασμός και εξιλέωση.Περί πολιτικής ηθικής των Ελλήνων.Δοκίμιο, εκδόσεις Πατάκη

Υπάρχει κάποια σκοτεινή ικανοποίηση στο να αυτοκαταστρέφεται ένα άτομο ή ένας λαός, εφόσον πιστεύει ότι δεν έχει άλλα μέσα για να αποδείξει ότι είναι κύριος της τύχης του. Μας το είπαν αυτό οι φιλόσοφοι και οι ψυχολόγοι και μας το έδειξαν επίσης συχνά με τον τρόπο τους οι νεοέλληνες. Αλλά δεν λείπουν και τα αντίβαρα στην τάση της αυτοκαταστροφής. Αυτά διερευνώνται εδώ.

Παρουσιάζονται ορισμένα ιστορικά πρόσωπα (οπλαρχηγοί του '21, εθνικοί ευεργέτες, πολιτικοί, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης) που μπόρεσαν παρά τις πικρίες και τις αντιφάσεις τους να γίνουν για τη χώρα τους Δότες. Πώς συνέβη αυτή η αυθυπέρβαση; Ποιο πάθος ξύπνησε και ξεγέλασε ή και ανέκοψε, για λίγο έστω, εκείνο το άλλο παμπάλαιο πάθος της αρπαγής;

12 βιβλία αναζητούν αναγνώστες.Ψυχές, γνώσεις, πέτρινοι αετοί,από τον Βαγγέλη Μπέκα

Ευάγγελος Αυδίκος, Από την προξενήτρα στο γρα-
φείο συνοικεσίων, εκδόσεις Πεδίο, σ. 213, € 15
Ο πανεπιστηµιακός και λογοτέχνης Ευάγγελος
Αυδίκος επιχειρεί να µας παρασύρει µακριά
από το µειδίαµά που µας επισκέπτεται κάθε φορά
που διαβάζουµε µια αγγελία γραφείου συνοικε-
σίων. Επιδιώκει να µας προβληµατίσει, να δού-
µε µε κατανόηση το φαινόµενο, να αισθανθούµε
τον άνθρωπο πίσω από την αγγελία. Εστιάζει στο
γεγονός ότι η σύγχρονη κοινωνία οδηγεί χιλιάδες
συνανθρώπους µας στη µοναξιά και στην αποµό-
νωση. Ο συγγραφέας παραθέτει δεκάδες επιστο-
λές προς γραφεία συνοικεσίων, κατηγοριοποιώ-
ντας τες ανάλογα µε την ηλικία του αποστολέα,
αν είναι διαζευγµένος/η, χήρος/α ή αν η επιστολή
προέρχεται από κάποιον Eλληνα της διασποράς.
Το βιβλίο γκρεµίζει τα µιντιακά στερεότυπα δη-
µιουργώντας ρωγµές ανθρωπισµού στην αλαζο-
νική εποχή µας.

Η Μικρή Αντιγόνη

Μέρες Νοέμβρη. Τριάντα οχτώ χρόνια πριν. Τότε που θυμός απλώθηκε στους δρόμους της Αθήνας.Στην Πατησίων.Στο Πολυτεχνείο.Έναν από τους μαρτυρικοιύς τόπους της σύγχρονης Ελλάδας. Εκεί  που το πείσμα και η τόλμη φούσκωσαν   τα νεανικά σώματα, έτοιμα να αντιπαλέψουν την τυραννία με τις σφιγμένες γροθιές τους.

      Τριάντα χρόνια μετά η γενιά εκείνη στήθηκε στον τοίχο. Κατηγορήθηκε για τις πεταμένες στα ρείθρα των πεζοδρομίων σημαίες, για τα όνειρα που βελάζουν μέσα από τις γρίλιες των παραθυριών. Συχνά, δίκαια. Η απογοήτευση μεγάλη για εκείνους που αντάλλαξαν την περηφάνια τους με θρόνους.Για εκείνους που πλήγωσαν όσους τους πίστεψαν. Για εκείνους που άλλαξαν πεζοδρόμιο. Για τους ήρωες που χάθηκαν στο δρόμο.

       Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από ήρωες. Ενσαρκώνουν το όραμα. Δίνουν περιεχόμενο και μορφή στο στόχο. Γίνονται γκισέμια σε δρόμους απάτητους όπου χρειάζεται ο σαλός.

       Σ΄αυτούς τους καιρούς , τους στεγνούς, τους συννεφιασμένους, οι  ήρωες, το παράδειγμα , δίνουν κουράγιο , εμπνέουν. ΄Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι μια  «μικρή» ηρωίδα των περιφερειακών «πολυτεχνείων». Είναι η Πόπη Βουτσινά, η Μικρή Αντιγόνη κατά τον Μαρωνίτη. Άγνωστη στους πολλούς. Στάθηκε συνειδητά μακριά από την αγορά της αντιχουντικής προσφοράς. Επέλεξε τον δρόμο της σιωπής. Την ακολούθησαν και άλλοι πολλοί, που παρέμειναν στη σκιά των «αστέρων» της αντιστασιακής  φοιτητικής δράσης .

    Μικροκαμωμένη, αετίσια ματιά, περπάτημα σαν  του αγέρα. Στο λιπόσαρκο κορμί της κατοικούσε μια ακατάβλητη ψυχή, μια ανθρωπιστική καρδιά . Είχε το θάρρος να πει το μεγάλο ΟΧΙ στις αρχές του πανεπιστημίου Ιωαννίνων που την έστειλαν στο πειθαρχικό.Το μεγάλο ΟΧΙ είπε και στους βασανιστές της.

       Η Πόπη Βουτσινά έφυγε αθόρυβα από τη ζωή πολύ νωρίς. Δεν εκποίησε τη ζωή της, τις ιδέες της. Για όλους όσους βρέθηκαν έξω από την κεντρική εξώπορτα του Πανεπιστημίου,το Σάββατο μετά την εισβολή του τανκ, ακούγοντας τον τότε πρύτανη να τους ανακοινώνει την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου αλλά και όλους όσους αντιστάθηκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στη χούντα, η  μορφή της Πόπης Βουτσινά με την αποφασιστική της ματιά έρχεται να θυμίσει τον καιρό της αθωότητας αλλά κα την ανάγκη να μην ξεχνούμε.

Για μια νέα συλλογικότητα

Είδα τη φωτογραφία και στο σχόλιο στην εφημερίδα «Θεσσαλία», στο Βόλο. Έδειχνε κάποιον μεσήλικα να σκουπίζει το πεζοδρόμιο μπροστά στο σπίτι του. Μάζευε τα πεσμένα φθινοπωρινά φύλλα από τα δέντρα που ασφυκτιούν στα συνήθως στενά πεζοδρόμια της πόλης. Την ίδια ημέρα αλίευσα μια άλλη είδηση.Οι φοιτητές ενός τμήματος του Πολυτεχνείου στο Βόλο άσπριζαν τον εξωτερικό τοίχο του «πνευματικού τους οίκου». Ασυναίσθητα το μυαλό με πήγε μέσα από παράξενες διαδρομές σε όσα συνέβαιναν με τις αλλεπάλληλες συνεδριάσεις των πολιτικών αρχηγών  αλλά και στα προηγούμενα, αυτά που αποτελούν την πολιτισμική κρίση στην Ελλάδα. Είναι η έγνοια για το δημόσιο χώρο.Για το πεζοδρόμιο, το δρόμο, το δημόσιο χρήμα, την ομορφιά των δημόσιων κτιρίων. Η σύγκλιση ανάμεσα στο προσωπικό συμφέρον και το συλλογικό.

     Τις τελευταίες δεκαετίες μπήκε ως μέτρο το ατομικό συμφέρον. Οι άνθρωποι ξέχασαν την πολιτισμική τους κληρονομιά.Το παρελθόν. Το ταύτισαν με τη συντήρηση.Ο δρόμος και η αυλή ήταν χώρος για επαφή, για να μοιράσουν τις χαρές και τις λύπες.Να κουτσουμπολέψουν αλλά και να τσακωθούν. Στα δύσκολα όμως ο δρόμος και η αυλή τους ένωνε. Γίνονταν μέλη της γειτονιάς που μοιράζονταν τον πόνο και τη χαρά του διπλανού.

    Τα τελευταία χρόνια ο δρόμος αποξενώνει. Ακόμη και ο συνοικιακός χάνει τους συνεκτικούς του δεσμούς.Υψώθηκαν πολυκατοικίες, ύψωσαν φράχτες επικοινωνίας. Στις μεγάλες πόλεις οι τέντες που σχεδόν είναι μόνιμα κατεβασμένες προεκτείνουν την ατομικότητα, την προστατεύουν από το δημόσιο χώρο που θεωρείται επικίνδυνος.

    Έτσι, ο δρόμος και η φροντίδα του αφέθηκαν στις δημοτικές υπηρεσίες.Πλήρης επαγγελματοποίηση, με άλλα λόγια. Ο άνθρωπος έχασε την επαφή του με το χώρο του.Ό,τι ήταν έξω από τον τοίχο του σπιτιού του θεωρήθηκε ξένο.Μπορούσε να τον βρωμίσει, να πετάξει τα σκουπίδια του, αδιαφορήσει γι’ αυτόν. Μαζί μ’ αυτά όμως ήρθε και η αποξένωση.Χάθηκε ο δεσμός ανάμεσα στους ανθρώπους.

       Ενδεχομένως να φαίνεται αυθαίρετο αλλά αυτό , με μια προσεκτική ματιά, υπάρχει και στους πολιτικούς μας και τον τρόπο συμπεριφοράς τους.Συχνά, τους αντιμετωπίζουμε σαν  κάτι ξέχωρο. Κομμάτι από τη σάρκα των πολλών είναι. Εκφράζουν με ένταση ιδιότητες του πολιτισμού μας που επικράτησαν τα τελευταία χρόνια. Η αδιαφορία για τη συλλογικότητα. Το κοινό καλό γίνεται πρόφαση για αυγάτισμα του ατομικού συμφέροντος. Γνώμονας για όλα ο τύπος και όχι η ουσία. Η επίτευξη των προσωπικών μας στόχων.

     Γιατί λοιπόν να είναι οι πολιτικοί διαφορετικοί; Γιατί να μη  χρησιμοποιούν το συλλογικό καλό για να αυγατίσουν το κομματικό τους συμφέρον;

       Μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Το σκούπισμα του πεζόδρομου και το άσπρισμα του τοίχου είναι μια σπίθα. Τρεμουλιαστή βέβαια.Χρειάζεται χρόνο και κόπο για να αλλάξει η νοοτροπία του παρτάκια.

Συνέδριο για νέους λαογράφους στη Λιθουανία

From: Lina Sokolovaitė <linute.arch@gmail.com>
Date: November 8, 2011 10:16:34 PM GMT+02:00

Call for Papers: International Conference of Young Folklorists  "Theoretical Frames and
Empirical Research" in Vilnius, April 15-17,  2012

Place: Institute of Lithuanian Literature and Folklore. Antakalnio 6,  LT-10308 Vilnius,
Lithuania

Deadline to submit an abstract: January 20, 2012

Organizer: The Institute of Lithuanian Literature and Folklore in  Vilnius

Partner: Department of Estonian and Comparative Folklore in University  of Tartu

Department of Estonian and Comparative Folklore and Department of  Ethnology of the
University of Tartu hosted in May 2011 a symposium of  young folklorists titled "Belief,
Tradition, and Identity as  Vernacular Practices: Current Issues in Ethnology and
Folkloristics".  This forthcoming conference in Vilnius is a continuation of this idea 
and seeks to establish a tradition of organizing annual academic  meetings of young
folklorists taking place alternately in Tartu  (Estonia) and Vilnius (Lithuania).

The main goals of the International Conference of Young Folklorists in  Vilnius 2012 are:

        • Bring together students and young researchers of folklore from  different countries
and continents to present and compare different  ways of folklore research.
        • Foster academic communication between young folklorists.
        • Encourage young scholars to raise and tackle theoretical research  questions and
discussions.

The topic of this year’s conference Theoretical frames and empirical  research aims to
focus the attention of young scholars on negotiating  between two important poles of any
scientific research – theory and  practice. We use theory not only to systematize our
knowledge or to  choose methodology for empirical research, but theory defines the  goals
and objects of our discipline. Through theoretical discussions  we also enter the
interdisciplinary field of human sciences, making  our approach and methods
comprehensible for others as well as for  ourselves. While different researchers have a
different attitude  towards theory, national schools and research traditions also play an
 important role. However, it is impossible to bypass theory when we  need to locate our
research in a particular context, choose  methodology or provide arguments in support of
our thesis. Young  folklorists’ take on theory, their problems and achievements in 
negotiating between theory and empirical practice shape the future of  our discipline and
its research objects.

Practical Details:

        • Please submit an abstract (max 250 words) by January 20, 2012 by e- mail: 
linute.arch@gmail.com Please include your name, affiliation,  position and e-mail address.
                • We kindly ask expect to hear back from organizers regarding the  acceptance of your
proposal by 3rd of February.
                • The working language of the conference will be English. Each  paper will be given
20 minutes for presentation with 10 minutes for  discussion.
                • The working days of the conference are 15th - 16th of April, and  the 17th of April
is the excursion day.
                • There is no registration fee but participants are expected to  cover their travel
and living expenses
        • The conference program will include excursions to the Folklore  Archives of the
Institute of Lithuanian Literature and Folklore as  well as to Vilnius with its
surroundings.

You are welcome to download and distribute this CFP also in pdf- format:
https://webmail.uth.gr/horde/services/go.php?url=http%3A%2F%2Fwww.ut.ee%2Ffolk%2Ffiles%2FVilnius_conference_2012.pdf

Coordinator: Lina Sokolovaitė, e-mail:  linute.arch@gmail.com, phone:  +370 656 58394

Γίνε Έλληνας για μια βδομάδα

       Τη Δευτέρα, 7 Νοεμβρίου 2011, ξεκίνησε ένα τηλεπαιχνίδι, με τη μορφή του ριάλιτι, στο κανάλι 4 της Αγγλίας. Τίτλος του «Γίνε Έλληνας για μια βδομάδα»(Go Greek for a Week). Ως τώρα τουλάχιστον, δε δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην είδηση. Πέρυσι, το πρωτοσέλιδο του γερμανικού περιοδικού Focus  προκάλεσε ιερή, «εθνική» αγανάχτηση για τους Γερμανούς που προσέβαλαν την εθνική μας κληρονομιά. Τούτη τη φορά η αντίδραση είναι χλιαρή.Υποτονική. Είναι μια θετική εξέλιξη. Δείγμα ωριμότητας.  Ίσως κάποιοι να δικαιολόγησαν τους Άγγλους. Αυτοί είμαστε. Τέτοιο κράτος είμαστε, θα σκέφτηκαν. Άρα, καλά μας κάνουν. Έχουν ακουστεί τόσα πολλά για τους σύγχρονους Έλληνες, στο τέλος έχουν πιστέψει όλοι πως είναι άχρηστοι, κηφήνες.Οι παρίες της Ευρώπης. Τα παράσιτα που ζουν ρουφώντας τους χυμούς της προκομμένης δυτικής Ευρώπης.

       «Το ριάλιτι θα είχε επιτυχία αν έπαιζαν Έλληνες που ξέρουν αλλά και έχουν ταπεραμέντο» ήταν το σχόλιο της δημοσιογράφου στο κρατικό ραδιόφωνο. Το προσπέρασε χαριτολογώντας αλλά κάνοντας και το υπαινικτικό της σχόλιο για τις διαφορές Ελλήνων και Άγγλων.

     Δεν ανήκω σ’ αυτούς που εξανίστανται. Ωστόσο, το ριάλιτι μου δίνει την αφορμή να επισημάνω τα θραύσματα στερεοτύπων που επιζούν ακόμη στη βόρεια Ευρώπη,σε κάποιους κύκλους θα έλεγα, για τους μεσογειακούς λαούς που αντανακλούν διαφορετική ταχύτητα στο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης αλλά και διαφορές στη νοοτροπία. Ιστορικά αναμενόμενα όλα αυτά. Πουθενά οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι. Όμως, η περιπέτεια της χώρας μας αλλά και των χωρών στη Μεσόγειο έδωσε την ευκαιρία να έρθει στην επικαιρότητα ένας ξεχασμένος τρόπος σκέψης. Εμφανίστηκε το 19^ο αιώνα, όταν ο ευρωπαϊκός πολιτισμός ταυτίστηκε με το μοντέλο του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι Αφρικανοί, οι Ασιάτες, οι Νοτιοαμερικανοί, οι Βαλκάνιοι ανήκαν σε κατώτερες μορφές πολιτισμού.

     Αυτή η αντίληψη αναβιώνει, με αφορμή την κρίση της ευρωζώνης,τα δυο τρία τελευταία χρόνια. P.I.G.S..Ήταν το αρκτόλεκτο για τις χώρες της Μεσογείου που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση(Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία). Τα γουρούνια της Ευρώπης δηλαδή.Οι ανεπρόκοποι που ταλαιπωρούν τους εξελιγμένους, τους πολιτισμένους βορειοευρωπαίους. Χλευάζονται.Απαξιώνονται.

       Η ίδια νοοτροπία υπάρχει και στο αγγλικό ριάλιτι. Οι συμμετέχοντες θα προσπαθήσουν να κατανοήσουν τον πολιτισμό της Ελλάδας μέσα από διάφορες μορφές καθημερινότητας. Τι είναι επιτέλους αυτοί οι άνθρωποι που μας «στοιχίζουν» τόσο πολύ. Οι Άγγλοι λοιπόν που ανήκουν σε «μια ανώτερη βαθμίδα πολιτισμού» μετατρέπουν τον Έλληνα ριάλιτι, τηλεσκουπίδι.

       Πέρα από την οικονομική κρίση και τον τρόπο που η Ελλάδα θα την ξεπεράσει, το τηλεπαιχνίδι φέρνει στην επιφάνεια αυτό που δεν θέλουμε να παραδεχτούμε. Η χώρα, το πολιτισμικό της γόητρο έχει ρυτιδιάσει. Και γι’ αυτό η ευθύνη δεν είναι των βορειοευρωπαίων. Το τηλεπαιχνίδι απεικονίζει το στερεότυπο του Έλληνα στην ευρωπαϊκή σκηνή. Ας αρθούν οι ταγοί μας στο ύψος των περιστάσεων. Δεν αξίζει η Ελλάδα τέτοια απαξίωση.