Ευάγγελος Αυδίκος, Ο λύκος και το παιδί, efsyn, 30 Νοεμβρίου 2021

 

Αν κάποιος/α θέλει να δει τα ζύγια της εποχής του, ένας ασφαλής τρόπος είναι τα παιδιά. Να μην παρασυρθεί από τις λαμπερές εικόνες και τα λαμπυρίζοντα περιτυλίγματα. Να τραβήξει τις κουρτίνες, να διαβάσει τα περιστατικά βίας, τους βιασμούς. Να σταθεί μπροστά στη στέρηση του δικαιώματος να μεγαλώσουν, σωματικά και ψυχικά.

Να μην ξεγελαστεί από το φως του χαρακτηρισμού «παιδοκεντρικότητα» που συνόδευε τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Γράφτηκαν βιβλία και αναλύσεις για την καινούργια εποχή που έβαλε το παιδί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Κι ας έγιναν οι γονείς ορατοί μόνο το Σαββατοκύριακο. Ηταν εύκολη η δικαιολογία. Αρκεί να δώσεις πολλά στο παιδί το διήμερο της συνάντησης. Οι άλλες ημέρες ανήκουν στην καριέρα του μπαμπά και της μαμάς.

Το παιδί, έτσι κι αλλιώς, είναι το ζύγι για τον πολιτισμό μιας κοινωνίας. Είναι ο καθρέφτης του μέλλοντος. Για την ανθρωπότητα. Ακόμη και τότε που μιλούσαν, πολλοί επιστήμονες, πολιτικοί και πολίτες, για παιδοκεντρικότητα, ο λύκος έκανε τη δουλειά του. Αποκάλυπτε την πρεσβυωπία της δυτικοκεντρικότητας. Δεν έβλεπε την Αφρική και την Ασία με τα παιδιά που δεν προλάβαιναν να μεγαλώσουν. Που πέθαιναν γιατί δεν είχαν φάρμακα. Γιατί το νερό ήταν μολυσμένο. Γιατί ευνούχιζαν την ψυχή των αρσενικών. Τα έβαζαν να σκοτώνουν. Τα θηλυκά τα πουλούσαν για να ικανοποιήσουν τις ορέξεις όσων είχαν χρήματα.

Ομως, οι δυτικές κοινωνίες υπέφεραν και από μυωπία. Δεν έβλεπαν γύρω τους. Στις φτωχογειτονιές. Στα γυμναστήρια, στα θεατρικά παρασκήνια. Στις κλειστές πόρτες των διαμερισμάτων. Δεν άκουγαν την αρρώστια των χορτασμένων, που οργάνωναν υπερπόντιες εκδρομές παιδεραστών. Δεν άκουγαν τις κραυγές αγωνίας των βιασμένων παιδιών. Δεν έφτανε στα ρουθούνια τους η αποφορά της βρόμικης ψυχής. Που άπλωνε το χέρι στην παιδική σάρκα. Αιματοσυγγένεια βρόμικη.

Δεν ακούμε τη φωνή των παιδιών. Δεν ακούσαμε τη φωνή της Ολγας. Τον επιθανάτιο ρόγχο της. Την ώρα που ήταν σφηνωμένη στην πόρτα. Την ώρα που τα τηλεοπτικά μηνύματα έδειχναν διαφημίσεις με παιδικά παιχνίδια. Με δέντρα στολισμένα. Την ώρα που οι ηγέτες μας γράφουν τα χριστουγεννιάτικα μηνύματά τους. Με τα επίπλαστα χαμόγελα και τη στιλπνή οδοντοστοιχία.

Την ώρα εκείνη πέθαινε η Ολγα. Το παιδί ενός κατώτερου θεού. Που δεν μπόρεσε να μάθει γράμματα. Που φορτώθηκε από νωρίς την ευθύνη της επιβίωσης. Που έμαθε να τρυπώνει. Μόνο αυτή την επιλογή τής είχαμε αφήσει. Ας τα βγάλει πέρα μόνη της. Ακόμη και την ώρα που ψυχορραγούσε. Εποχή σαπιόκοιλη. Ανθρωποι αδειόψυχοι.

Ο επιθανάτιος ρόγχος της Ολγας, για όσους δεν έχουν βουλοκέρι στην ψυχή, είναι η προειδοποίηση για το αγγελόκρουσμα του ανθρωπισμού. Ο βασανιστικός θάνατός της θυσία στον εκβαρβαρισμό. Στον μόνο θεό τους: το κέρδος.

 

Θανάσης Γιοχάλας-Ζωή Βαϊου, Η Αθήνα τον 19ο αιώνα. Εικόνες μιας οδοιπορίας μέσω του τύπου. ΕΣΤΙΑ 2021

 

Όταν τα σύννεφα παίζουν με τις ανεμογεννήτριες

 

Γιώργος Παπαδάκης, Άτακτο αίμα, μυθιστόρημα, ΕΣΤΙΑ 2021

 

Πέδρο Ολάγια, Έλληνες ναυτικοί στον πρώτο περίπλου της γης, ΕΣΤΙΑ 2021

 

Μελετώντας την παρουσία του Συρράκου στον χώρο και τον χρόνο, πρακτικά συνεδρίου

 

Τάκης Αναστόπουλος, Στη σκιά του Ταϋγέτου, νουβέλα, ΕΣΤΙΑ 2021

 

Ευάγγελος Αυδίκος, Παρανάγνωση, εφσυν, 16 Νοεμβρίου 2021

 

Για άλλη μία χρονιά οι μέρες αυτές ανήκουν στα γεγονότα του Νοέμβρη 1973. Στο Πολυτεχνείο. Σ’ όλους αυτούς, γυναίκες και άνδρες, φοιτητές και πολίτες, που γέμισαν το Πολυτεχνείο και τους γύρω δρόμους. Σ’ αυτούς που η ζωή τους σταμάτησε στα στενά, που οι «αδέσποτες» σφαίρες ήταν δεσποζόμενες. Από εκείνους που ήθελαν να τιμωρήσουν την αυθάδεια του ξεσηκωμού. Τη γλώσσα που έβγαλαν στην αυταρχική εξουσία.

Η επέτειος φορτώθηκε όλα τα αμαρτήματα της Μεταπολίτευσης. Οσοι έζησαν ή η ψυχή τους παλλόταν στον ίδιο ρυθμό με τους μαζεμένους εκεί θεωρήθηκαν περίπου συνυπεύθυνοι για τα φαινόμενα διαφθοράς. Για τον μιθριδατισμό απέναντι στα φαινόμενα σήψης. Κι έτσι ο εορτασμός ήταν περιττός. Ισχυρίζονται. Το Πολυτεχνείο, λένε, άνοιξε τις πύλες σ’ έναν κόσμο αναξιοκρατίας και πολυποίκιλων συναλλαγών.

Κλασική περίπτωση παρανάγνωσης του ιστορικού γεγονότος και όσων ακολούθησαν. Καθένας/μία βλέπει τα πράγματα χρησιμοποιώντας τον φακό των προθέσεών του. Σαν τον κλέφτη που ερμηνεύει διαφορετικά τη φράση «πάει και ο τρίτος». Γι’ αυτόν ήταν η επιβεβαίωση ότι ο στόχος της κλοπής είχε σκοτώσει τρεις συντρόφους. Για το υποψήφιο θύμα ήταν απλώς ο τρίτος ψύλλος το θύμα του, που παρεμπόδιζε τον ύπνο του.

Ωστόσο, τα ιστορικά γεγονότα δεν χωράνε παρανάγνωση. Ιδιαίτερα τα πραγματολογικά γεγονότα. Οτι, με άλλα λόγια, μαζεύτηκε πολύς κόσμος. Οτι μετρήσαμε τότε νεκρούς και σακατεμένους από βασανιστήρια. Πρόκειται για άρνηση της πραγματικότητας. Που προέρχεται από τους θύτες. Αλλά και τους συνοδοιπόρους τους. Εγινε με ένταση από τους ναζί. Αρνήθηκαν με πείσμα το Ολοκαύτωμα. Αρνήθηκαν την αντίσταση στη ναζιστική κατοχή. Ή επιχειρήθηκε να μεταφερθεί η ευθύνη στα θύματα. Μια προσφιλής πρακτική που ακολουθείται έκτοτε συχνά.

Η φετινή επέτειος του Πολυτεχνείου μνημονεύεται σ’ ένα κλίμα άρνησης και συνωμοσιολογίας. Αμφισβητείται η επιστήμη που φορτώνεται τους μπακαλίστικους τακτικισμούς για τον προσπορισμό πολιτικών ωφελειών. Ή που συχνά κάποιοι εκπρόσωποί της υποχωρούν στην πίεση για παρανάγνωση του πραγματολογικού υλικού.

Ομως, η άρνηση εξελίσσεται ως η λέξη του 2021. Ισως μας επηρέασε η διακοσιοστή επέτειος του ’21. Προέκυψε, ακόμη, και άρνηση της δημογραφικής απογραφής, γεγονός που προκάλεσε διάφορα ευφυολογήματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Είναι κι αυτό ένας δείκτης ιστορικής βαρηκοΐας που προκαλεί την ιστορική παρανάγνωση. Μέσα στην ανομοιογενή ομάδα των αρνητών υπάρχει ένας σκληρός πυρήνας πολιτικού αμοραλισμού, που εκμεταλλεύεται τις φοβίες των συμπολιτών μας (υπενθύμιση: 9/11 έκανα την τρίτη δόση). Θα ήταν, ωστόσο, η γενίκευση της διαπίστωσης μια παρανάγνωση.

Φαίνεται πως έχει αρχίσει να ζεσταίνεται το τσανάκι με το νερό. Το καταλαβαίνει κανείς όταν το νερό κοχλάζει. Θα είναι παρανάγνωση της κοινωνικής πραγματικότητας αν εκλάβουμε συνολικά την άρνηση ως ανορθολογισμό. Μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για την απόρριψη της διαχείρισης. Ισως να είναι και διατύπωση απαρέσκειας.

 

Βιβλιοπαρουσίαση Κ. Αρώνη, Οι ήρωες της αυλής, ένα επικό αφήγημα, ΙΑΝΟΣ 2021, ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ, Σάββατο 27/11ου - 3:00' μμ ΔΕΒΘ - Περίπτερο 13 - Αίθουσα «Φιλολογικό καφενείο»

Η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS παρευρίσκεται στην 18η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης για να παρουσιάσει, μεταξύ άλλων, το βιβλίο του Κώστα Αρώνη, «Οι ήρωες της αυλής».

Για το βιβλίο μιλούν:

• Ευάγγελος Αυδίκος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Βασιλική Παπαδοπούλου, καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
• Κώστας Αρώνης, αρχιτέκτων, εικαστικός, συγγραφέας.

Τον συντονισμό της εκδήλωσης και ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου κάνει η συγγραφέας και φιλόλογος, Αλεξάνδρα Μυλωνά.

Το σπίτι όπου γεννήθηκα κι εκεί όπου μένω βρίσκεται στην Εγνατία, στην πλατεία των Μακεδονομάχων, από την πάνω πλευρά της πλατείας. Εκεί έχει ένα μεγάλο πάρκο που είναι καινούργιο εκτός από το σιντριβάνι που υπάρχει στο κάτω μέρος του πάρκου και που είναι διατηρημένο από παλιά. Παλιότερα, η μισή έκταση του πάρκου ήταν αλάνα και είχε πάντα παρκαρισμένα κάτι μεγάλα λεωφορεία και ήταν πολύ άσχημα. Τώρα με τη νέα του μορφή αυτά έφυγαν και είναι όλα μια χαρά. […] […]

Στην κάτω γωνία από την ανατολική πλευρά της πλατείας, βρίσκεται το σχολείο μου, είναι το 37ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Δίπλα ακριβώς στο σχολείο βρίσκεται «Η γωνιά του βιβλίου», της κυρά Χρυσούλας της Κάτου. Από εκεί παίρνουμε ό,τι μας χρειάζεται για τις ανάγκες του σχολείου, όπως τετράδια, μολύβια, χειροτεχνίες και τέτοια. Εγώ ανακαλύπτω συνέχεια ότι κάποιο μικρό πράγμα θα μου λείπει –μια σβηστήρα ας πούμε ή μια ξύστρα– και πηγαίνω, γιατί κάθε φορά που μπαίνω μέσα για να αγοράσω κάτι, ενθουσιάζομαι.

Μου φαίνεται πως το βιβλιοπωλείο είναι μεγαλύτερο από το σχολείο μας. Είναι πολύ όμορφο να κοιτάς τριγύρω, τα βιβλία στα ράφια, τα παιχνίδια στις κρεμάστρες, μυρίζει όμορφα και η κυρά Χρυσούλα μ’ αγαπάει. Έχει κι έναν γιο, μεγάλο και ψηλό που τον λένε Γιώργο. Αυτός θέλει να γίνει συγγραφέας κι έρχεται συνέχεια στην τάξη και μας λέει εξυπνάδες και αστεία. Με κάποια από αυτά γελάμε πολύ.

Ο Κώστας Αρώνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι αρχιτέκτων, ζωγράφος και εικονογράφος. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, ενώ για ένα διάστημα συνέχισε τις σπουδές του στη Φιλοσο­φική Σχολή του ΑΠΘ. Πραγματοποίη­σε πολλές ατομικές και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ζωγρα­φικής και κόμικς στην Ελλάδα και διεθνώς.

Έργα του υπάρχουν σε ιδιω­τικές, δημοτικές και δημόσιες συλλο­γές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ως εικονογράφος έχει συνεργαστεί με μεγάλους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους και ως σκηνογράφος συνεργά­στηκε με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, καθώς και με ιδιωτικούς θι­άσους της Θεσσαλονίκης.

Έχει εκδώ­σει τρία βιβλία. Μία συλλογή διηγη­μάτων και μία νουβέλα από τις εκδό­σεις Ιανός και ένα μυθιστόρημα από τις εκδόσεις Γράφημα, ενώ περισσό­τερες από σαράντα ιστορίες κόμικς με σενάριο και εικόνες δικές του έχουν δημοσιευθεί από εκδοτικούς οίκους.

 

Sam Albatros, Ελαττωματικό αγόρι, μυθιστόρημα, ΕΣΤΙΑ

 

Φαίδων Ταμβακάκης, Το τελευταίο ποστάλι, μυθιστόρημα, ΕΣΤΙΑ 2021

 

Διονύσης Μαρίνος, Μπλε Ήλιος, μυθιστόρημα, Μεταίχμιο 2021

 

Άννα Αγγελοπούλου, 3ο χρόνια παραμυθοκόρες, ΕΣΤΙΑ

 

Αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη, περ. Άνθρωπος, τεύχος 5, Οκτ. 2021-Ιαν. 2022