Στο βιβλίο της Πέπης Ρηγοπούλου «Θάλαμος ανανήψεως» συνυπάρχουν το βίωμα, το ντοκουμέντο και το λογοτεχνικό αφήγημα που σεβόμενο την πραγματικότητα υπακούει στην δομή και τους κανόνες της μυθοπλασίας. Αναπάντεχη συγκυρία έκανε να συναντηθεί ξανά εντελώς πρόσφατα η συγγραφέας με ορισμένους «αγνοούμενους» που μοιράστηκαν μαζί της τις πιο δύσκολες αλλά και σημαντικές στιγμές. Κάποιοι από αυτούς μιλούν σε αυτό βιβλίο σε πρώτο πρόσωπο. 

Ανοιχτή συζήτηση:  Το πολιτιστικό μας "αλφαβητάρι" Ελληνισμός, πολιτισμός, αριστερά Λαοκράτης Βάσσης Ταξιδευτής, 2015 256 σελ.

Date/Venue: 11th Conference on Hunting and Gathering Societies, 7 - 11 September 2015, Vienna Deadline for paper proposals: 20th of February 2015 Organisers: David Anderson (University of Aberdeen); Sara Asu Schroer (University of Aberdeen) Title: Human-bird relationships in the study of hunters and gatherers Abstract: Connecting the spheres of earth and sky, birds and their ability to fly and transcend the human boundedness to the ground, have long fascinated humans and inspired their imagination. Yet the significance of birds in human lives remains an understudied field in anthropological inquiry of human-animal relationships. This panel seeks to address this lacuna. We invite contributors to discuss the manifold ways in which the lives of birds and humans interweave. Birds have always played a significant role in practices of shamanism, as symbols in religious rites and rituals and appear as mythical figures in oral histories. They further may be integrated into human lives as companions, often taking on a liminal position that complicates straight forward boundary drawing between the domestic and the wild. Furthermore, the relationships that develop through the knowledge of birds as well as the engagement with them may reveal interesting aspects on how humans relate to the environment and places in which they conduct their lives. Contributions to this panel may engage with either of these aspects but should not be limited to them. The format of this panel will be a roundtable. This will allow room for discussion of central questions of the papers presented in dialogue with the other participants. To suggest a paper visit: http://chags.univie.ac.at/call-for-papers/

Deadline for paper proposals: 20th of February 2015
Organisers:  David Anderson (University of Aberdeen); Sara Asu Schroer
(University of Aberdeen)
Title: Human-bird relationships in the study of hunters and gatherers
Abstract: Connecting the spheres of earth and sky, birds and their ability
to fly and transcend the human boundedness to the ground, have long
fascinated humans and inspired their imagination. Yet the significance of
birds in human lives remains an understudied field in anthropological
inquiry of human-animal relationships. This panel seeks to address this
lacuna. We invite contributors to discuss the manifold ways in which the
lives of birds and humans interweave. Birds have always played a significant
role in practices of shamanism, as symbols in religious rites and rituals
and appear as mythical figures in oral histories. They further may be
integrated into human lives as companions, often taking on a liminal
position that complicates straight forward boundary drawing between the
domestic and the wild. Furthermore, the relationships that develop through
the knowledge of birds as well as the engagement with them may reveal
interesting aspects on how humans relate to the environment and places in
which they conduct their lives. Contributions to this panel may engage with
either of these aspects but should not be limited to them.
The format of this panel will be a roundtable. This will allow room for
discussion of central questions of the papers presented in dialogue with the
other participants.
To suggest a paper visit: http://chags.univie.ac.at/call-for-papers/

he Folklorist in the Marketplace: The Economics of Folklore and the Folklore of Economics

T
Folklore and the marketplace, at least in the west, have long eyed each other with unease. The earliest generations of folklorists tended to construct the subject of their study as outside of, or even in direct opposition to, market concerns. Folklore and its active bearers perhaps offered a refuge from the perceived stresses of the capitalist economy, and folk economies a potentially more holistic alternative to the homogeny of the industrial and mass produced. Yet the economic question has in many ways always been folklore’s silent partner.

More recently, folklorists have defined themselves in relation to the marketplace, as fieldworkers writing about it, as brokers acting in it, and as a space, that slips between the metaphorical and the real, in which folklore itself takes place. Meanwhile, forms marked as “folk” have been alternately denigrated and celebrated in multiple marketplaces, often for the same qualities, and the language of folklore has become one of the dialects of marketing. While economists have tended to use the word “folklore” to signal the untrue, some recent studies address how folk traditions, oral and material, may impact development and other economic metrics. Thus, folklorists are already talking about economics and economists are talking about folklore.

This edited volume seeks to place the folklorist into the marketplace and bring these discussions together. Here, we hope to explore how the marketplace and folklore itself have always been integrally linked in ways both productive and subversive. We will probe how folklore can productively comment on economic structures at the micro and macro level and how economic concerns may shape not only the folk groups we study but also the field of folklore itself.

The book will approach the relationship between folklore and economics from two directions: the folklore of economics and the economics of folklore. The first half situates the folklorist into the marketplace itself to give a folklorist’s perspective of economics and economic exchange. Chapters may include ethnographies of those involved in economic transactions as buyers, sellers, and middlemen, from the farmers’ market to the trading floor on Wall Street; folk economies; advertising culture; or a folkloric reading of advertising.

The second half turns the equation around to investigate how folklore itself may be subject to economic influences. Here, chapters may focus on the commercialization of folk tales or other folk forms; the impact of financial pressures on folk display from festival to exhibit to text; the evolving role of the culture broker; or an economic analysis of market levels for folk art.

Please send 500-word abstracts to wmullins@wustl.edu by 1 May 2015.

Editor: Willow G. Mullins, Washington University in St. Louis
Secondary Editor: Puja Batra-Wells, The Ohio State University 

Ανανέωση και Ηλικιακός ρατσισμός

    Εύγευστη η αίσθηση από την πρώτη κυβέρνηση. Πρωτίστως γιατί η συγκρότησή της αφορμάται από ανάγκη για εστίαση στα υπαρκτά προβλήματα. . Γι’ αυτό και τα κυβερνητικά στελέχη έχουν αναφορά στην ικανότητα να διαχειρίζονται προβλήματα και όχι να ικανοποιήσουν ενδοκομματικές ισορροπίες. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός, με το σωστό πολιτικό και κοινωνικό του αισθητήριο, παρακάμπτει τα διλήμματα των γενιών. Νέοι, μεσήλικες ή μεγαλύτεροι;

     Αυτό το ζήτημα, δυστυχώς, εμφανίστηκε με ένταση τα χρόνια της κρίσης. Οι νέοι, όπως ήταν φυσικό, καταφέρθηκαν εναντίον όλων των μεγαλύτερων, κατηγορώντας τους συλλήβδην ως υπεύθυνους για το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό ναυάγιο της Ελλάδας. Η συγκεκριμένη κατηγορία είναι βάσιμη, μια και  οι νέοι βίωσαν την ανεργία και την περιθωριοποίηση εξαιτίας κακών χειρισμών όσων άσκησαν εξουσία, που συχνά τη χρησιμοποίησαν ως προνομιακό πεδίο για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων. Καταφέρθηκαν οι νέοι εναντίον μιας νοοτροπίας που θεωρούσε τους προσοντούχους νέους ανώριμους για την ανάληψη ευθυνών για την άσκηση διοίκησης και συμμετοχής στην πολιτική.

      Ωστόσο, η συγκεκριμένη κατηγορία γενικεύτηκε και χρησιμοποιήθηκε για τη διεύρυνση της σύγκρουσης των γενεών. Διαμορφώθηκαν δύο στρατόπεδα, όπου οι νέο ταυτίστηκαν με την πρόοδο και τη ριζοσπαστικότητα, ενώ οι μεγαλύτεροι εξέφρασαν τη συντηρητική οπτική και τη διαφθορά. Αναμφίβολα, οι νέοι εκφράζουν το καινούργιο.Την ελπίδα. Ωστόσο, αυτή η αντίληψη δογματοποιήθηκε. Θεωρήθηκε πως η αιτία των δεινών της χώρας βρισκόταν στην περιθωριοποίηση των νέων, γεγονός που αντιμετώπιζε τους νέους ως μια ενιαία κοινωνική κατηγορία και την ίδια στιγμή ταξινομούσε όλους τους μεγαλύτερους ως μια ομογενοποιημένη κοινωνική ομάδα των οποίων το ενοποιητικό στοιχείο ήταν η ηλικία.

      Πολύ γρήγορα η πραγματικότητα διέψευσε τα τεχνητά σχήματα. Στα ναζιστικά μορφώματα ήταν εντυπωσιακή η παρουσία των νέων. Κι αυτή η συμμετοχή συνέβαλε στην οπισθοδρόμηση της κοινωνίας-όχι στην εξέλιξή της. Σε πιο ήπια μορφή, κάποιοι νέοι πολύ γρήγορα απέκτησαν ώσμωση με την κατεστημένη αντίληψη για τη δημιουργία και αξιοποίηση πελατειακών σχέσεων και συμπεροφορών που δεν προσιδιάζουν στη ριζοσπαστικότητά τους.

    Όμως, η αντίληψη ότι η κύρια σύγκρουση στην Ελλάδα του μνημονίου ήταν η ηλικιακή προκάλεσε παραμορφώσεις και ανησυχητικές συμπεριφορές. Οδηγήθηκε δε στην ακραία άποψη ότι αρκούσε η τοποθέτηση στα ψηφοδέλτια και η υπερψήφισή τους και το μέλλον θα ήταν καλύτερο. Ακόμη, έστω και με παιγνιώδη τρόπο, υποστηρίχτηκε ότι θα έπρεπε να μην ψηφίσουν οι μεγαλύτερες ηλικίες.

   Όλα αυτά διαμορφώνουν έναν ηλικιακό ρατσισμό αλλά και μεταθέτουν την κοινωνική και πολιτική σύγκρουση σε σαθρό έδαφος. Η κυρίαρχη σύγκρουση δεν είναι η σύγκρουση των γενεών. Η αλλαγή στην κοινωνία δεν είναι θέμα ηλικίας. Αν περιοριστεί σ’ αυτό το επίπεδο, πολύ γρήγορα η προοπτική για ένα άλλο μέλλον θα παρασυρθεί από τον πρώτο δυνατό άνεμο. Ο  ηλικιακός ρατσισμός είναι επικίνδυνος, όπου κι αν ανθίζει.. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι κρίνονται με βάση την ηλικία τους και όχι τις ικανότητές τους. Συχνά, αυτή η αξιολόγηση γίνεται και από κάποιους συνταξιούχους, οι οποίοι ταυτίζουν τη διακοπή μιας συγκεκριμένης εργασιακής, λόγω ηλικίας,  σχέσης με την πνευματική, πολιτική και κοινωνική συνταξιοδότησή τους.

     Ο πρωθυπουργός ενήργησε με ισορροπημένο τρόπο , συνεπώς, στη διαδικασία συγκρότησης της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση είναι μια μίξη ηλικιών, που συνδυάζουν την ωριμότητα, την εμπειρία και την ηλικιακή εκρηκτικότητα. 

The minority book: historical experiences and modern expressions in the global world Vilnius, 24–25 September, 2015

CALL FOR PAPERS

                      With long traditions of printing and book culture, Vilnius was an important centre for book publishing and production in the Eastern part of the Central Europe for hundreds of years. Coexisting side by side, a wide range of book worlds evolved and developed in the city, each defined by the traditions of different religious and ethno-confessional communities, along with their information and communication needs. Due to changing political, economic and cultural conditions in different historical stages, the culture and publishing of the minority book developed new forms and expressions over the ages. The situation illustrated in Lithuania is representative of the typical traditions of publishing activity features of small countries and of minorities. These changes and differences are important for the harmonious development of societies in the global world.
The Book Science and Documentation Institute of the Faculty of Communication at Vilnius University is kindly inviting you to take part in the International Book Science Conference “The minority book: historical experiences and modern expressions in the global world”, which is planned for 24–25 September 2015 at Vilnius University. This will be the 23rd Vilnius Book Science Conference and it will be organised together with the Society for the History of Authorship, Reading and Publishing (SHARP) and The Nordic-Baltic-Russian Network on the History of Books, Libraries and Reading, (HIBOLIRE). SHARP unites scholars of different disciplines conducting book studies and is a global network for book historians working in a broad range of scholarly disciplines. Based in the Baltic and Nordic states, HIBOLIRE is also a multinational and multidisciplinary network of book scholars  focussing on book history, reading history and library history.
 The 2015 conference will deal with broad issues from within the minority book culture and publishing history, as well as the challenges of modern times. The organizers of the conference hope that it will be attended by researchers studying printed and digital media creation, publishing, production, distribution and reception, as well as their expression in small social groups and communities. Contributions to the conference in these fields could influence the emergence and development of the relevant research of the minority book and publishing in the Baltic region, as well as in other European states and other countries.
The organizers of the conference relate the concept of minorities with the ethnic, confessional, cultural, social, linguistic and other types of social groupings and communities. Their book and print cultures are understood as a phenomenon that existed in different historical contexts, but have acquired increasing significance in the global world of our times. Thus, research in this thematic area becomes especially relevant for the modernity.

The call for the papers on the minority book covers the following topics:

• Multilingual worlds of book in the Grand Duchy of Lithuania;
• The book of small European nations in the modern society of the 19th century;
• The renaissance of the regional (ethnic) community book in the 20th and 21st centuries;
• Book publishing and culture in ethno-confessional communities in Europe (for example, Jewish, Tatar, Karaim and Old Believers' books in Lithuania);
• Alternative modes of publishing in different historical periods (collectable books, artists’ books, self-publishing, illegal publishing, publishing books in alternative formats, etc.);
•  Publishing by emigrants’ communities in national and other languages;
• Small country publishing in the global world.

Conference languages
Preferred presentations language is English. Presentations in Lithuanian and Russian also can be considered (please contact organizers for simultaneous translation during the conference).

Key dates
15 December 2014 ‒ 28 February 2015: Submission of proposals for papers.
1 March 2015 ‒ 30 March 2015: Evaluation and selection of papers.
1 April 2015 ‒ 30 April 2015: Registration of participants.
June 2015: Announcement of Conference programme.

Registration
Please submit proposals and register online through the website of the International Vilnius Book Science Conference 2015 (http://www.ibsc.kf.vu.lt).
In submitting proposals for the conference, please provide the following information:
Name and family name of author;
Place of work, position, research/pedagogic degree or title;
Office address, telephone, e-mail address;
Title of a planned paper and its abstract (around 200 words);
Curriculum Vitae (around 150 words).
Time allocated for papers ‒ 20 minutes, for discussion ‒ five minutes. Articles based on the papers will be published in Vilnius University peer reviewed, open access scholarly journal „Knygotyra“ vol. 66, 2016.

Conference fee – 100 Euros. There is a reduced rate of 80 Euros for PhD students. The Conference fee covers attendance to all papers and plenary events for two days. Two lunches and four refreshment breaks are included, as well as Conference opening reception. Conference organizers will provide information material for participants of the Conference and presenters of papers. Membership in SHARP is not compulsory.

Accommodation
Participants are responsible for their own accommodation during the conference. Information on Vilnius hotels can be found on the internet:
http://www.vilnius-tourism.lt/en/turizmas/apgyvendinimas/viesbuciai-ir-sveciu-namai/

Leisure activities
Visit to the National Museum Palace of the Grand Dukes of Lithuania on Saturday, 26 of September (for an additional fee).
Tour to Trakai on Saturday, 26 of September (for an additional fee).

Contact persons
Prof. Dr. Aušra Navickienė, Chair of Organizational Committee
Telephones: (+370) 2366 116 (office), (+370) 687 41494 (mobile), fax: (+370) 2366 104, e-mail: ausra.navickiene@kf.vu.lt

Agnė Zumbrickaitė, Secretary of Organizational Committee
Telephones: (+370) 2366 111 (office), (+370) 616 57812 (mobile), fax: (+370) 2366 104,
e-mail: agne.zumbrickaite@kf.vu.lt

Correspondence address
Institute of Book Science and Documentation
Faculty of Communication
Vilnius University
Universiteto g. 3
LT–01513 Vilnius, Lithuania

Μαρία Στασινοπούλου,«Μια στάλα ντροπής και λίγη ανθρωπιά» EFSYN

kiria.jpg

«Ξαφνικά αισθάνεσαι πως είσαι ξένος όχι απλώς στο σπίτι σου, ξένος στην ίδια σου τη ζωή»

H τριπλά βραβευμένη για το τελευταίο μυθιστόρημά της Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι (Κρατικό βραβείο μυθιστορήματος 2012, Βραβείο μυθιστορήματος του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης και Βραβείο μυθιστορήματος του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα) Νίκη Αναστασέα, αλλά και βραβευμένη από το περιοδικό Διαβάζω το 1998 ως πρωτοεμφανιζόμενη πεζογράφος με το Αυτή η αργή μέρα προχωρούσε, δοκιμάζεται για πρώτη φορά στη μικρότερη φόρμα, με μία συλλογή έξι εκτενών ιστοριών, στεγασμένων υπό τον μεταφορικό τίτλο Τα άγρια περιστέρια. Την απασχολούν, εμμονικά θα λέγαμε αν ανατρέξουμε και στα μυθιστορήματά της, οι οικογενειακές σχέσεις στην πυρηνική τους εκδοχή (πατέρας, μητέρα, παιδιά) αλλά και στον ευρύτερο συγγενικό κύκλο (παππούδες, γιαγιάδες, θείοι)∙ την απασχολούν όμως και η ανθρώπινη μοναξιά και η πληγωμένη αξιοπρέπεια και ο ματαιωμένος έρωτας και ο θάνατος και η αλλοτρίωση: «Ξαφνικά αισθάνεσαι πως είσαι ξένος όχι απλώς στο σπίτι σου, ξένος στην ίδια σου τη ζωή».

Στις ιστορίες της η Αναστασέα δουλεύει με δίπολα και επανέρχεται στον ίδιο ιστό από ιστορία σε ιστορία. Στην πρώτη ιστορία, «Κάτι που αξίζει να σωθεί», μια μάνα στα όρια της απαντοχής σκοτώνει τον ναρκομανή γιο της. Η ίδια, με εξωτερική αταραξία και εσωτερικό σπαραγμό, περιγράφει πρωτοπρόσωπα τη δίκη της, κάνοντας διαρκή φλασμπάκ και αναλύοντας τον γολγοθά της. «Μια στάλα ντροπής και λίγη ανθρωπιά, το μόνο που αξίζει να σωθεί», λέει πριν αποφασίσει το αδιανόητο: τον θάνατο του παιδιού της, «ενός νέου εικοσιτριών εικοσιτεσσάρων ετών». Και πιο μέσα πόση τρυφερότητα, πόση έγνοια, πόση πίκρα, πόση σιωπή στην ψυχή της.

Στο δεύτερο διήγημα «Μόνο και μόνο επειδή σ’ αγαπάω», που έχει δομή θεατρικού μονόπρακτου, η Κωνσταντίνα και ο Σταμάτης, ένα ζευγάρι στην έβδομη δεκαετία της ζωής τους, φαίνεται πως κρατούν και μεγαλώνουν την εγγονή τους, τη Λουίζα, τις μέρες που δουλεύει η κόρη τους η Αντιγόνη. Εχουν λατρεία για τη μικρή. Τα Σαββατοκύριακα που μένουν μόνοι δεν τους χωράει ο τόπος∙ συζητούν, ανταλλάσσουν κουβέντες ανούσιες, καθημερινές, ψευτοφιλοσοφούν και πλήττουν. Μέσα από τη «στημένη», την αριστοτεχνικά σκηνοθετημένη, πραγματικότητά τους όμως περνάει η αληθινή τους ζωή που είναι άλλη: Η κόρη και η εγγονή δεν υπάρχουν –για τη δεύτερη αμφιβάλλουμε αν υπήρξε ποτέ–, η γιαγιά αρνείται να δεχτεί την αλήθεια και ο παππούς συμπαραστέκεται στην ψύχωσή της από αγάπη και μόνον, όπως δηλώνει και ο τίτλος.

Στην τρίτη ιστορία, «Μεταξένιος φανοστάτης», μια πενηντάρα ηθοποιός, η Λίλα Βρυώνη, γνωστή μέχρι τότε ως καρατερίστα, προάγεται σε πρωταγωνίστρια. Θα παίξει τη Μάρθα στο έργο του Εντουαρν Αλμπι Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ. Εχει βρει πλήρη αντιστοιχία της ζωής της με εκείνη της ηρωίδας του Αλμπι. Εχει δουλέψει πολύ στην προετοιμασία. Τη μέρα της πρεμιέρας όμως παθαίνει κρίση πανικού. Οι αλυσιδωτές ταραχές και παλινδρομήσεις της, που αποδίδουν τη ζωή και τον ψυχισμό της, τελειώνουν με ένα εντυπωσιακό φινάλε. Σ’ αυτό δεν μετράει τόσο η ευτυχής έκβαση όσο η ανθρώπινη συμπαράσταση από όλους τους συνεργάτες της την κρίσιμη στιγμή.

Η προσωπική στέρηση της γυναίκας στην επαρχία σε συνάρτηση με μια περίεργα πληγωμένη αξιοπρέπεια και η συνάφεια των ντόπιων με τους ξένους στις μικρές κοινωνίες απασχολούν την Αναστασέα στο «Η προσβολή». Αξιοπρόσεκτος ο τρόπος με τον οποίο ξυπνά ο επί είκοσι χρόνια καταπιεσμένος ερωτισμός της Λέλας. Στο πέμπτο διήγημα, «Είπαν πως ήταν ατύχημα», ένα σπαραξικάρδιο, σαλεμένο ζευγάρι πενηντάρηδων ξεσκίζονται κάθε βράδυ, σ’ ένα «ψυχικό μακέλεμα» από όπου προκύπτουν η φθορά, ο εκφυλισμός και η παρανόηση στις ανθρώπινες συμπεριφορές.

Στην καταληκτική ιστορία «Ανοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χιονιάς» τέλος, η φυσική διαδοχή των εποχών μεταφέρεται στις σχέσεις και τις ψυχές των ανθρώπων. Ξετυλίγεται το πώς κυλάει και πώς διαταράσσεται μια ζωή, σακατεμένη και δύσκολη, ανάμεσα σε δύο γυναίκες και ένα καθυστερημένο παιδί. Και φαίνεται το πώς καταφέρνει η εγκαταλελειμμένη και μοναχική Ειρήνη, μετά την ταραχή και την καταιγίδα, να βεβαιώνει τον εαυτό της ότι «Ναι, όλα θα πάνε καλά».

Κάποιες γενικές επισημάνσεις: Εκτός από τις οικογενειακές σχέσεις, η συγγραφέας δείχνει μια συμπάθεια στην ηλικία των πενήντα ετών, στη μέση ηλικία που προετοιμάζεται για το γήρας∙ έλκουν την προσοχή της οι αδύναμοι και οι παραβατικοί∙ ο θυμός, ο φόβος, η περιφρόνηση, η οδύνη, η θλίψη είναι συναισθήματα που κυριαρχούν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξοβελίζονται η αγάπη, η τρυφερότητα, η έγνοια, η ανησυχία για τον άλλον. Με πέντε λέξεις και δυο χαρακτηριστικές πινελιές δίνει τους ήρωές της, ως παρουσιαστικό αλλά και ως χαρακτήρες.

Εκείνο που θέλω τελικά να πω για τη γραφή της Αναστασέα είναι η δεξιοτεχνία της να αφηγείται, να στήνει σκηνικά, να ζωντανεύει εικόνες και κυρίως να βυθίζεται στη σκέψη και στην ψυχή των ηρώων της και να τους διαμορφώνει σε ολοκληρωμένους χαρακτήρες.

Μόνοι με την κάλπη , ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, 21 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2015

    Είναι η κορυφαία στιγμή της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Όταν οι πολίτες παραμερίζουν το παραβάν και βρίσκονται ενώπιοι ενωπίοις με τα ψηφοδέλτια στο χέρι καλούνται να δώσουν περιεχόμενο στην προεκλογική εκστρατεία αλλά και νόημα στις αγωνίες τους, τις διαφωνίες, την οργή για τη διάψευση των προσδοκιών τους, τις ελπίδες για να αλλάξει βηματισμό ο τόπος.

      Χρειάζονται οι πολίτες λίγο χρόνο, έστω δευτερόλεπτα, για να διώξουν τη σύγχυση που προκαλούν οι καθημερινές τηλεοπτικές συζητήσεις, οι οποίες κάποιες φορές περιορίζονται σε ανούσια καταστροφολογία. Κουβαλάνε στο παραβάν τηλεοπτικές εικόνες από τεντωμένα δάχτυλα και δηλώσεις φοβικές, που επιδιώκουν να ενσταλάξουν στην ψυχή τους την ατολμία για ρήξη με το παρελθόν. Φέρει στη μνήμη τους τηλεοπτικά σποτ με τον πρωθυπουργό να μετατρέπεται σε δάσκαλο της πολιτικής-μάλλον αντιγραφή από την καλή ταινία μάθε, παιδί μου, γράμματα-, ένας ρόλος που δεν του πηγαίνει, γι’ αυτό μάλλον δεν μπορεί να κατανοήσει την ψυχολογία και το δύσκολο έργο των εκπαιδευτικών. Ακόμη,ο πολιτης  θυμάται τη μαμά-άλλο κόμμα, που αγωνιά να έχει υπό την προστασία της το παιδί –Αλέξης, που θέλει να δοκιμάσει τη δύναμη των φτερών του. Πρόκειται για μια προσπάθεια, που έχει τις ρίζες της στα στερεότυπα της νεοελληνικής κοινωνίας, της οποίας δομικό στοιχείο είναι  ο υπερπροστατευτισμός του καινούργιου. Θυμάται τις συζητήσεις στα καφενεία, στη γειτονιά και στη λαϊκή, όλοι οι πολιτικοί  είναι ίδιοι, είναι η κραυγή που τρυπάει το τύμπανό του, με δυσκολία καταφέρνει να μειώσει την ένταση. Δεν προλαβαίνει, όμως, και η ένταση μεγαλώνει, θα σου πάρουν τα λεφτά από την  τράπεζα, ακούγεται πάλι η φωνή. Μαζεύεται από φόβο αλλά και πάλι θυμάται που απέσυρε από το λογαριασμό του στην τράπεζα τα τελευταία ευρώ, για να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ. Ο βρεγμένος δε φοβάται τη βροχή, σκέφτεται. Το ουράνιο τόξο, εξάλλου, βγαίνει μετά τη βροχή. Είναι άνεργη και την έχουν φάει οι δρόμοι ψάχνοντας δουλειά. Από τις εφημερίδες που αγοράζει διαβάζει μόνο τις αγγελίες για θέσεις εργασίας. Ούτε θυμάται πόσα  βιογραφικά έχει αφήσει σε απίθανες θέσεις εργασίες. Θα σας ενημερώσουμε εμείς, λίγοι τηλεφώνησαν κι αυτοί για να την ευχαριστήσουν που υπέβαλε αίτηση, ελπίζουμε να συνεργαστούμε στο μέλλον, μ’ αυτόν τον τρόπο έκλεινε το τηλεφώνημα της ζεστής γυναικείας φωνής, που της έφερνε το ρίγος της ανεργίας.

     Απλώνει τα ψηφοδέλτια στο μικρό τραπεζάκι , ενώ ακούει μουρμουρητά από όσους περιμένουν έξω από το παραβάν, τελειώνετε, είναι μεγάλη η σειρά. Τι να κάνει; Η πρώτη σκέψη που κάνει είναι να ρίξει λευκό ή να ζωγραφίσει έναν κοιλαρά κεφαλαιούχο, έναν υπουργό και έναν στυφνό Ευρωπαίο, συνοδεύοντας τη ζωγραφιά με μια βρισιά. Βγάζει το στυλό του, το μετανιώσει, δεν είναι λύση αυτή. Θυμήθηκε τον Καλπογιάννη, θα ήταν μια λύση, μπορεί να δώσουν λύση οι εκλογές; Όλοι το ίδιο παιχνίδι παίζουν, αλλάζει μόνο το χρώμα της τράπουλας.

       Θα ψηφίσω, αποφασίζει. Δεν μπορώ τους κοψοχέρηδες.Τον εκνευρίζουν όσοι διαμαρτύρονται κι ας ψήφισαν και πάλι τους ίδιους. Αποφάσισε να ανοίξει ένα παράθυρο, να μπει φως. Να δώσει ελπίδα σ’ όλους. Δεν μπορεί να είναι απών. Κι αποφάσισε να σταυρώσει ανθρώπους δοκιμασμένους. Στις μικροκοινωνίες όλοι γνωρίζουν, ή τουλάχιστον υποψιάζονται. Τίποτε δεν έρχεται απροειδοποίητα. Σαν κεραυνός σε αίθριο ουρανό.

       Επιλέγει το ψηφοδέλτιο της ελπίδας, σταυρώνει, στέκεται μπροστά από την κάλπη και ψηφίζει. Ποτέ δεν μπορεί να είναι βέβαιος. Όπου υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα, γίνονται και τα μεγαλύτερα λάθη. Η ψήφος του είναι μια προκαταβολή για την απόφασή του να μην αναθέσει εν λευκώ την τύχη του σε άλλους. Δηλώνει παρών για το μέλλον που έρχεται.

    

Αργυροπελεκάνος θύμα λαθροθηρίας στο Δέλτα Έβρου - κοινωνία - Το Βήμα Online

Αργυροπελεκάνος θύμα λαθροθηρίας στο Δέλτα Έβρου - κοινωνία - Το Βήμα Online

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΚΡΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Πέθανε τα ξημερώματα ο σπουδαίος ποιητής Γιάννης Κοντός

Πολιτισμός

21|01|2015 11:21

-A+A

Πάγωσε ο εκδοτικός χώρος και οι αναγνώστες σήμερα το πρωί, καθώς έγινε γνωστή η είδηση ότι έφυγε από τη ζωή ο σημαντικότατος Ελληνας ποιητής Γιάννης Κοντός, σε ηλικία 72 ετών.

Είχε προηγηθεί μάχη του με την επάρατη νόσο και μακρά παραμονή του στο νοσοκομείο. Ο ποιητής, αρθρογράφος, διανοούμενος Γιάννης Κοντός έγραφε ως το τέλος με μολύβι, «για λόγους αντιστάσεων» όπως έλεγε, και ανησυχούσε για την περιπέτεια της ελληνικής γλώσσας, λέγοντας: «Αν χάσουμε τη γλώσσα μας, χάνουμε την εθνικότητά μας. Η γλώσσα είναι η κορωνίδα του ελληνικού βίου».

Ο Γιάννης Κοντός γεννήθηκε στο Αίγιο το 1943. Σπούδασε οικονομικά και εργάστηκε ως ασφαλιστής. Μεταξύ 1971-1976 διατήρησε, μαζί με τον Θανάση Νιάρχο, το βιβλιοπωλείο “Ηνίοχος”, σημείο συνάντησης λογοτεχνών και διανοούμενων κατά τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με ποίηση το 1965, και με το πρώτο του βιβλίο, το 1970. Είχε εκδώσει δεκαπέντε ποιητικά βιβλία, δύο βιβλία με πεζά κείμενα (“Τα ευγενή μέταλλα”, τ. 1 και 2), και τρία βιβλία για παιδιά. Ποιήματα και κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το 1973 πήρε τη χορηγία του Ιδρύματος Ford. Επί σειρά ετών ήταν συνεργάτης του ραδιοφώνου καθώς και των εκδόσεων “Κέδρος”.

Είχε κατά διαστήματα συνεργαστεί με περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού καθώς και με το “Το Βήμα της Κυριακής”. Το 1980 κυκλοφόρησε δίσκος με μελοποιημένα ποιήματά του από τον συνθέτη Νίκο Καλλίτση, με τον τίτλο “Απόπειρα”.

Έχει γράψει κείμενα για σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους. Τον Απρίλιο του 1992 εκδόθηκε μια επιλογή ποιημάτων του με τίτλο “Όταν πάνω από την πόλη ακούγεται ένα τύμπανο”, σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, εικονογραφημένη από τον ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά. Το ενδέκατο βιβλίο του, “Πρόκες στα σύννεφα”, 1999, είναι μια ανθολόγηση όλων των ποιητικών του βιβλίων, που έκανε ο ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης, την οποία συμπλήρωσε με 20 χαρακτικά. Δίδαξε  σε σχολή θεάτρου. Το 1998 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική συλλογή “Ο αθλητής του τίποτα”. Το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Το 2013 κυκλοφόρησε η συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων με τίτλο «Τα ποιήματα» και το 2014 τα «Μυστικά Τοπία με πεζά κείμενα. Και τα δύο από τις εκδόσεις Τόπος.

iefimerida.grhttp://www.iefimerida.gr/news/187816/pethane-ta-ximeromata-o-spoydaios-poiitis-giannis-kontos#ixzz3PTKcSN8U

"Women and the Great Hunger in Ireland" an interdisciplinary conference (June 3-6, 2015)

Ireland’s Great Hunger Institute at Quinnipiac University
will host a four-day conference entitled
"Women and the Great Hunger in Ireland"
June 3–6, 2015
As Margaret Ward has demonstrated, Irish women have been systematically "excluded and silenced" in written history, thus denying them their rightful position as agents of change. In regard to Ireland’s Great Hunger, while many contemporary depictions of the Famine have been dominated by female imagery, the involvement of women in other ways (e.g., as landowners, as relief-givers or providers for the family) has received little attention. This conference asks: how did women experience—and shape—the tragedy that unfolded in Ireland between 1845 and 1852? And how does the Great Hunger compare with the experience of women in other famines?
This conference seeks to explore the diverse—and still largely unexplored—role of women during the Great Hunger. Where appropriate, a comparative approach is encouraged. Abstracts of 300 words are invited. Please include a short biography (maximum 50 words) including your institutional affiliation and contact address. Papers should be a maximum of 20 minutes in length with 10 minutes for questions and discussion. Proposals for specialist panels are welcome. Postgraduates also are encouraged to submit abstracts. Selected papers may be published in a collection following the conference.
Abstracts must be submitted online by March 1, 2015.
Suggested themes:

• Philanthropy
• Irish orphan emigration scheme
• Relief—victims or victors?
• Children
• Religious orders
• The Famine queen
• The travellers’ gaze
• Nationalist voices
• The big house
• Memory and memorialization
• Visual representations
• Historiography
• Emigration
• Hidden histories
• Women and the workhouse

For academic queries please contact Sarah Churchill at sarah.churchill@quinnipiac.edu
For general information and to submit, please visit http://www.quinnipiac.edu/greathungerconference

«Κυριακές στην Τεχνόπολη» για όλη την οικογένεια - πολιτισμός - Το Βήμα Online

«Κυριακές στην Τεχνόπολη» για όλη την οικογένεια - πολιτισμός - Το Βήμα Online

Τάσος Τσακίρογλου, O ΣΥΡΙΖΑ είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος που μας επιτρέπει να ελπίζουμε, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, 19 Ιανουαρίου 20

tsoukalas-konstantinos-630.jpg

«Αυτό που γίνεται στην “Εφημερίδα των Συντακτών” είναι κατά κάποιον τρόπο η μικρογραφία ενός υπό διαμόρφωση κοινωνικού γίγνεσθαι», σημειώνει ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς | ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ / ΕΦ.ΣΥΝ.

 επηρεάζονται βέβαια αποφασιστικά από τέτοιου είδους γενικότερες αποφάσεις, όσο και σωστές να είναι, αλλά πηγάζουν από λόγους εσωτερικούς. Αν αποφάσισα για πρώτη φορά, μετά από πολλές δεκαετίες στις οποίες η πολιτική έπαιζε για μένα πάντα έναν πολύ σοβαρό ρόλο, είναι διότι δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά. Δεν μπορεί κανείς να επιτρέψει στον εαυτό του να μην κάνει ο ίδιος ό,τι είναι δυνατόν για να προωθήσει πράγματα που πιστεύει. Η ασφάλεια των γυάλινων πύργων ή ενός γραφείου όπου δεν διακινδυνεύεις τίποτα είναι πολύ εύκολη, αλλά σε στιγμές κρίσης πιστεύω ότι δεν υπάρχει άλλη υπεύθυνη στάση από τη συστράτευση με ένα σύστημα ιδεών, το οποίο με πρεσβεύει από τότε που ήμουν πολύ νέος. Μ’ αυτή την έννοια, οι λόγοι για τους οποίους αποδέχτηκα αυτή την τιμητική πρόταση είναι διότι πιστεύω ότι το χρωστάω κυρίως στον εαυτό μου.

• Γιατί με τον ΣΥΡΙΖΑ;

Διότι αυτήν τη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ εκπροσωπεί πιστεύω την ελπίδα ότι θα μπορέσουμε, μέσα από τις ακανθώδεις και δαιδαλώδεις διαδικασίες που προβλέπουμε ότι θα επισυμβούν, να προχωρήσουμε στην οικοδόμηση μιας νέας Ελλάδας. Ολοι οι άνθρωποι της, εν ευρυτάτη εννοία, Αριστεράς γαλουχηθήκαμε από το όνειρο των μεγάλων αφετηριακών αξιών τις οποίες πρεσβεύουμε: κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα, αδελφότητα. Αυτήν τη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο κατεξοχήν χώρος που μας δίνει τη δυνατότητα να ελπίζουμε. Μ’ αυτή την έννοια η στράτευση για μένα είναι κάτι το αυτονόητο. Δεν περίμενα την αναγγελία των υποψηφιοτήτων ή την τιμητική αυτή πρόταση για να έχω τις απόψεις που έχω. Αυτές συμπλέουν απολύτως με τις απόψεις του χώρου που ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ.

• Η Ευρώπη και ο κόσμος έχουν τα μάτια στραμμένα στην Ελλάδα. Ποιο είναι για εσάς το διακύβευμα αυτής της κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης;

Τα διακυβεύματα είναι πολλά. Πρώτα πρώτα στην Ελλάδα είναι προφανές ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο παρατεταμένης και θα έλεγα επώδυνης κρίσης, η οποία αντανακλά πάνω σε όλους. Επομένως οι εκλογές αυτές είναι εξαιρετικά κρίσιμες, διότι μέσα απ’ αυτές θα αποφασιστεί ποια θα είναι η στάση της χώρας σε σχέση με τα εκτός αυτής κείμενα, αλλά και με τα εντός αυτής κείμενα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η κρισιμότητα της εκλογής αυτής ξεπερνάει νομίζω τα ελληνικά σύνορα. Είναι σαφές ότι τα πολλαπλά αδιέξοδα στα οποία έχει οδηγήσει η επικρατούσα νεοφιλελεύθερη πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οδηγούν σε αποδιάρθρωση του ευρωπαϊκού ονείρου, σε αποτελμάτωση των παραδοσιακών ευρωπαϊκών αξιών και σε τεράστιους κινδύνους έκρηξης του ευρωπαϊκού συστήματος στα εξ ων είχε κάποτε συντεθεί.

• Πόσο μπορεί να επηρεάσει μια πιθανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τις προοπτικές των προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων στην Ευρώπη;

Νομίζω αποφασιστικά. Βέβαια να επαναλάβω ότι κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το μέλλον. Αλλά είναι η πρώτη φορά πιστεύω που είναι τόσο μεγάλη αυτή η συσσωρευμένη οργή και αγωνία των Ευρωπαίων πολιτών μπροστά σ’ αυτά που συμβαίνουν γύρω τους. Να το πω ακόμα μία φορά: αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα δεν είναι παρά το προείκασμα αυτών που συμβαίνουν ήδη αλλού. Αυτή η οργή αναζητά διεξόδους. Μία απ’ αυτές είναι και η αναζωπύρωση της ακροδεξιάς. Αλλά αυτός είναι ένας επιπλέον κίνδυνος που καθιστά απολύτως αναγκαία τη δημιουργία προϋποθέσεων ενός νέου, ευρύτερου, ευρωπαϊκού, αριστερού και αντιφιλελεύθερου μετώπου. Μ’ αυτή την έννοια πιστεύω ότι αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα θα μπορέσουν να αποτελέσουν ένα μοχλό πάνω στον οποίο θα κινηθούν οι ευρωπαϊκές διαδικασίες, οι οποίες είναι και οι μόνες που μπορούν να δώσουν λύση στα ευρωπαϊκά προβλήματα. Η Ευρώπη δηλαδή ή θα μεταστραφεί και θα γίνει σοσιαλιστική, δίκαιη, πιο ανθρώπινη και πιο δημοκρατική ή τελικώς οδηγείται μαθηματικά σε έκρηξη, της οποίας οι συνέπειες προφανώς θα είναι καταλυτικές. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το ευρωπαϊκό σύστημα, τέτοιο όπως το φτιάξανε, αποτελεί μία από τις μεγάλες ελπίδες της ανθρωπότητας. Η Ευρώπη είναι ο κατεξοχήν χώρος που εκκόλαψε τις μεγάλες ανθρωπιστικές αξίες που ξέρουμε όλοι. Η Ευρώπη είναι ο χώρος που επιχείρησε να κατασκευάσει εκ του μηδενός σχεδόν ένα νέο θεσμικό σύστημα που θα συνεπέφερε το τέλος των πολέμων και την αλληλεγγύη ανάμεσα σε λαούς.

• Υπήρξατε από την πρώτη στιγμή δίπλα στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Σας άλλαξε αυτό καθόλου την άποψη για τα συνεταιριστικά εγχειρήματα και το συνεταιριστικό πνεύμα;

Μου την άλλαξε σε σημείο απρόσμενο. Για πρώτη φορά στη ζωή μου μετείχα, έστω και κατά τρόπο δευτερεύοντα, σ’ ένα συνεταιριστικό εγχείρημα, το οποίο στην αρχή δεν ήξερα ακριβώς τι είναι. Τον πρώτο καιρό είχα την αίσθηση ότι το εγχείρημα προσκρούει σε τέτοιες εσωτερικές αντιφάσεις που θα μπορούσαν να το οδηγήσουν ακόμα και στη διάλυση. Γρήγορα όμως κατάλαβα ότι αυτά είναι μέρος του εγχειρήματος αυτού. Συνεταιρισμός δεν σημαίνει απόλυτη συναίνεση. Σημαίνει το αντίθετο. Οτι οι συναινέσεις οικοδομούνται μέρα με τη μέρα, αρκεί βέβαια το συλλογικό όραμα να προτάσσεται όλων των επιμέρους δεοντολογιών και προτεραιοτήτων. Μ’ αυτή την έννοια, η εμπειρία μου τα δύο τελευταία χρόνια ήταν απολύτως αισιόδοξη. Μέσα απ’ αυτή την εμπειρία πίστεψα ότι τα συλλογικά συνεταιριστικά εγχειρήματα δεν είναι απλώς ευκταία, αλλά και εφικτά. Πράγμα για το οποίο η άρχουσα γνώμη προσπαθεί να μας πείσει για το αντίθετο. Να μας πει ότι οι συνεταιρισμοί είναι απολειφάδια μιας άλλης εποχής, ότι είναι αδύνατο να λειτουργήσουν. Αντίθετα, αυτά ζωογονούν μια νέα συλλογική κουλτούρα. Και αυτή η κουλτούρα, η οποία κατά τη γνώμη μου έγινε για πρώτη φορά σ’ αυτή την εφημερίδα, είναι για μένα πρωτίστης σημασίας, προκειμένου να είναι δυνατόν κάποτε να εκκολάψουμε και να επινοήσουμε νέες μορφές οργάνωσης της κοινωνίας. Αυτό που γίνεται στην «Εφημερίδα των Συντακτών» είναι κατά κάποιον τρόπο η μικρογραφία ενός υπό διαμόρφωση κοινωνικού γίγνεσθαι. Είμαι πολύ ευτυχής που μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω σ’ αυτή την ιστορία και είμαι βέβαιος ότι δεν θα φύγω ποτέ απ’ αυτή την εφημερίδα, γιατί είναι ένα φορτισμένο κομμάτι της συναισθηματικής μου ιστορίας. Δηλαδή όχι μόνο ωφελήθηκα απ’ αυτό το πράγμα, αλλά άλλαξα ο ίδιος προς το καλύτερο.

ΤΟ ΒΗΜΑ ανοίγει τα αρχεία του: Τα παιχνίδια της ιστορίας και η Αριστερά - Πολιτικές ειδήσεις - Το Βήμα Online

ΤΟ ΒΗΜΑ ανοίγει τα αρχεία του: Τα παιχνίδια της ιστορίας και η Αριστερά - Πολιτικές ειδήσεις - Το Βήμα Online

Βλάσης Κωστούρος, «Δεν μπορεί να παρκάρεις στη θέση των αναπήρων και να έχεις σκηνικό ήθος»,ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

amlet-moutousi.jpg

Η χαρισματική ηθοποιός του ελληνικού θεάτρου Αμαλία Μουτούση είναι η μούσα πολλών και σπουδαίων καλλιτεχνών

Η ενέργεια, η αύρα και το ανάστημα της Αμαλίας Μουτούση είναι τα ίδια και εκτός σκηνής. Επηρεάζουν την αδρεναλίνη σου. Πώς να μιλήσεις απλά για εκείνη; Αντιπαθεί τόσο τα κλισέ, αρνείται να συνδιαλεγεί με στερεότυπα και περιφρουρεί δεξιοτεχνικά την κανονικότητά της, έτσι που τα στενά πλαίσια μιας συνέντευξης δεν αρκούν να την αποτυπώσουν στο βάθος της. Γι' αυτό και συχνά σε πετούν έξω από καθετί προβλέψιμο.

Από τις πλέον χαρισματικές ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου, μούσα πολλών και σπουδαίων καλλιτεχνών, αυτή τη φορά ρίχνει φως στον σκοτεινό ρόλο της Γερτρούδης, μητέρας του Αμλετ, στο πλευρό του Χρήστου Λούλη, ως βασική πρωταγωνίστρια του σκηνοθέτη Γιάννη Χουβαρδά στην πιο πολυαναμενόμενη φετινή παραγωγή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. Αρνείται να συζητήσει με ταμπέλες και μου το κάνει αντιληπτό εξαρχής: «Να με ρωτάτε, παρακαλώ, ό,τι πραγματικά θέλετε να μάθετε για μένα, όχι όσα ήδη ξέρετε. Σε μια εποχή τόσο δύσκολη για τον κόσμο, ας βγει τουλάχιστον κάτι χρήσιμο από αυτή την κουβέντα».

• Αναρωτιέμαι τι σας χαρακτηρίζει σαν άνθρωπο. Εχω την αίσθηση ότι είστε επιλεκτική. Παίρνετε τις αποστάσεις σας από το θέατρο, βάζετε άνω τελείες και επιστρέφετε μόνο όταν θέλετε πραγματικά να είστε στη σκηνή. Συμβαίνει το ίδιο και στη ζωή σας; Είναι η ιδιοσυγκρασία σας αυτή;

Μα δεν θα μπορούσα να είμαι διαφορετική. Μπορεί κανείς στη ζωή του να είναι άλλος από αυτό που φέρει πάνω στη σκηνή; Κι έπειτα, τι θα πει επιλεκτική; Αυτό είναι κάτι που χαρακτηρίζει μόνο εμένα; Δεν είναι κάτι που λίγο-πολύ όλοι έχουμε ανάγκη;

• Ισως κάποιοι να μην έχουν αυτή την πολυτέλεια.

Δεν είναι θέμα πολυτέλειας. Είναι σωματική και ψυχική ανάγκη. Κάνουμε μια δουλειά η οποία ξεπερνάει τα ανθρώπινα όρια. Προτιμώ λοιπόν να υπάρχουν περίοδοι που να ζω με λιγότερα αλλά με την «πολυτέλεια» προσωπικού χρόνου, από το να δουλεύω ασταμάτητα για μια πιο «άνετη» ζωή.

• Φέρετε πάντως την εικόνα ενός κλειστού ανθρώπου…

Από πού προκύπτει αυτό;

• Αποφεύγετε τη δημοσιότητα στην προσωπική σας ζωή, αλλά και από τους ρόλους που έχετε παίξει.

Το να αποφεύγω τη δημοσιότητα στην προσωπική μου ζωή το βρίσκω εντελώς κανονικό και καθόλου κλειστό. Οσον αφορά τους ρόλους που παίζω, νομίζω πως είμαι ορθάνοιχτη. Δεν μου αρέσει να μπαίνω σε ταμπέλες «ποιοτικού» θεάτρου ή μη. Μου αρέσουν όλα τα θεατρικά είδη κι όταν βλέπω έναν καλό ηθοποιό, όπως ας πούμε τον Γιάννη Μπέζο, να παίζει, μου ξυπνάει πάντα η αγάπη μου για την κωμωδία.

• Θα ήταν ένα άλλο βήμα…

Για να το ξεκαθαρίσουμε. Υπάρχει το καλό και το κακό θέατρο. Τίποτα άλλο. Στο «ποιοτικό» θέατρο υπάρχει πολύ κακό θέατρο. Εσείς πιστεύετε το αντίθετο;

• Πιστεύω πως όταν υπάρχει ένα σελοφάν ποιότητας, όλα κοστολογούνται διαφορετικά…

Γιατί να υπάρχει αυτό το σελοφάν ποιότητας; Καιρός είναι να τα βγάλουμε τα σελοφάν και να μπορεί ο καθένας να αναπτύξει το προσωπικό του κριτήριο.

Θάνος Τοκάκης, Αλκηστις Πουλοπούλου, Χρήστος Λούλης | 

• Πιστεύετε ότι το κοινό έχει ανεπτυγμένο αυτό το κριτήριο;

Ναι, το πιστεύω. Οχι ίσως η μεγαλύτερη μερίδα, αλλά υπάρχει. Αν ο ίδιος ο άνθρωπος έχει τον νου του και αντιστέκεται στον τρόπο που τα πράγματα θέλουν να υπάρχουν μέσα από γενικευμένες διατυπώσεις, τότε οδεύουμε σωστά. Ας πάρει ο καθένας στα χέρια του την ευθύνη του εαυτού του και του τρόπου που σκέφτεται.

• Πόσο εύκολο είναι αυτό;

Μα δεν είναι αυτονόητο ότι ο αγώνας του ανθρώπου είναι δύσκολος; Το θέμα δεν είναι να ανακυκλώνουμε τα τρωτά μας σημεία, να τα επαναλαμβάνουμε, αλλά να μπορέσουμε να τα αλλάξουμε. Η ζωή είναι μόνο πράξη.

• Επιστρέφω στο τι χαρακτηριστικά εντοπίζω σε σας. Θα πρόσθετα «ένα πολύ φιλοσοφημένο άτομο». Αλήθεια, κατά πόσον έχετε άλυτα ζητήματα;

Αλυτα είναι όλα μου τα ζητήματα. Ποιος σας είπε ότι ο φιλοσοφημένος άνθρωπος έχει λύσει τα προβλήματά του; Αντίθετα, είναι μπροστά στο ερώτημα, ανοιχτός.

• Πάντως ο «Αμλετ» μας φέρνει αντιμέτωπους με το πιο διάσημο θεατρικό ερώτημα όλων των εποχών: «Να ζει κανείς ή να μη ζει;».

Σαν Γερτρούδη δεν με συμφέρει να αναρωτιέται ο Αμλετ. Σαν άνθρωπος μένω άναυδη μπροστά σ’ αυτό το ερώτημα, γύρω απ’ το οποίο έχουν γραφτεί πολλά. Κάθε φορά στις πρόβες μού αποκαλύπτεται και κάτι άλλο, τελείως διαφορετικό απ’ το προηγούμενο, και προσπαθώ να είμαι αληθινή και ελεύθερη ως προς την προσέγγισή του.

• Επηρεάζεται ο τρόπος που αντιλαμβάνεστε τα πράγματα στο θέατρο όσο μεγαλώνετε;

Κοιτάξτε, όταν είσαι νέος, σε οδηγεί περισσότερο μια τάση στα πράγματα, μια ορμή που δεν μπορείς να την αποσαφηνίσεις, γιατί είσαι πάρα πολλά μαζί. Στον νέο η επιλογή είναι πιο ασυνείδητη. Πριν από 20 χρόνια δηλαδή, αν με ρωτούσατε «γιατί είσαι με τον Μαρμαρινό;», δεν θα ήξερα να σας απαντήσω.

• Και οι ρόλοι σας; Ηταν συνειδητές ή ασυνείδητες επιλογές; Είπατε, δηλαδή, εγώ θέλω να κάνω την «Αντιγόνη» κάποτε;

Οχι. Είπα: «Εύχομαι να είμαι με τον Λευτέρη Βογιατζή». Και μέσα στην πραγματοποίηση αυτής της ευχής υπήρξε και η «Αντιγόνη».

• Πώς ήταν η σχέση σας με τον Λευτέρη Βογιατζή;

Πολύτιμη. Δεν είναι μόνο δάσκαλος, καθοδηγητής και φίλος. Είναι εκείνος που με έμαθε να επιδιώκω την απλότητα. Πώς μπορούμε να κινηθούμε μέσα από σύνθετα μονοπάτια και το αποτέλεσμα της διαδρομής να είναι η έκφραση στην απόλυτη απλότητά της. Αυτό ήταν και είναι ακόμα ο Λευτέρης, γιατί για μένα υπάρχει. Με αυτά που μου έχει πει, με αυτά που κάνω μέσα στην καθημερινότητά μου και χωρίς να το επιδιώκω, σε άσχετα πράγματα, έρχεται πριν καν τον σκεφτώ.

• Απλότητα στη σκηνή και στη ζωή;

Δεν μπορείς να αναπτύξεις ένα σκεπτικό, ένα ήθος απέναντι στον τρόπο που θες να στέκεσαι επάνω στη σκηνή ή να σχετίζεσαι με τους ρόλους και τους συναδέλφους σου, αν αυτό το πράγμα δεν είναι κάτι που σε χαρακτηρίζει έτσι κι αλλιώς. Δεν μπορεί να παρκάρεις το αυτοκίνητό σου στη θέση των αναπήρων και να έχεις σκηνικό ήθος. Αποκλείεται. Κοροϊδεύεις τον εαυτό σου.

• Δεν το έχετε συναντήσει;

Εγώ κοιτάω τι κάνω εγώ. Τι κάνω με τις δικές μου ελλείψεις, τις δικές μου ανεπάρκειες, οι οποίες είναι πολλές κι έχω πολλή δουλειά να κάνω.

• Σε τι μπορεί να νιώθετε ανεπαρκής;

Ως προς τη Γερτρούδη, ας πούμε. Είναι δυνατόν να νιώθω επαρκής μπροστά σ’ έναν ρόλο-μεγαθήριο; Δεν το 'χω. Αυτό μ’ αρέσει όμως, γιατί προσπαθώ πάντα κάτι που με υπερβαίνει.

• Τι είναι για σας η Γερτρούδη;

Τη Γερτρούδη ο Σέξπιρ την έχει κρυμμένη. Είναι ένα πρόσωπο ανεξιχνίαστο κι αυτό είναι όλη της η ομορφιά. Είναι μια βασίλισσα, επομένως ό,τι κάνει, από την πιο καλή μέχρι την πιο κακή πράξη, το κάνει ως βασίλισσα. Ως μητέρα του Αμλετ, έχει όλη την γκάμα που μπορεί να έχει μια μάνα. Από απόλυτα τρυφερή μέχρι απόλυτα αυταρχική. Αντιπροσωπεύει την ντεκαντάνς της εξουσίας, κουκουλώνει τα πράγματα και στο βάθος της παραμένει σκοτεινή.

• Πώς προσεγγίζετε έναν όχι και τόσο προφανή χαρακτήρα;

Με όλο μου το νευρικό σύστημα. Είναι απ’ τους λόγους που εύχομαι να μπορώ να κάνω και κανένα κενό, για να επιστρέψω σε αυτό που με ρωτήσατε προηγουμένως. Το νευρικό μου σύστημα είναι ιδιαιτέρως ερεθισμένο και πολύ ευαίσθητο. Είμαι ένας άνθρωπος δυνατός μεν αλλά με μια πολύ ευαίσθητη ισορροπία. Και το ευαίσθητο είναι πολύ αυστηρό πράγμα, ξέρετε.

• Από ποια άποψη;

Οπως ο κρύσταλλος. Είναι τόσο ευαίσθητος και τόσο αυστηρός. Ας μάθουμε να βλέπουμε τα πράγματα μέσα στο όλον. Εκεί που καθετί διαφορετικό συνθέτει μαζί με το διπλανό του ένα όλον. Από μαγειρική ξέρετε καθόλου; Εκεί δεν βάζετε λίγο από το ένα, λίγο από το άλλο; Αν σας πέσει κάτι παραπάνω ή κάτι λιγότερο, δεν σας χαλάει το σύνολο; Η δοσολογία δεν έχει σημασία; Η ακρίβεια δεν έχει σημασία; Μεταφέρετέ το στην τέχνη. Γιατί μπορούμε και μιλάμε απλά για τη μαγειρική και την τέχνη την εξιδανικεύουμε;

• Την ηλικία σας τη λέτε;

Είμαι 53 χρόνων.

• Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;

Δύσκολα. Ημουν παιδί μιας διαλυμένης οικογένειας απ’ την ηλικία των πέντε ετών.

• Μπορούσατε και καταλαβαίνατε αρκετά σ’ αυτή την ηλικία.

Τα παιδιά, νομίζω, καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα απ’ όσα καταλαβαίνουν οι μεγαλύτεροι. Εμείς εξηγούμε, ερμηνεύουμε, συζητάμε, έχουμε άποψη για όλα, αναρωτιόμαστε. Τα παιδιά δεν κάνουν τίποτα απ’ όλα αυτά και καταλαβαίνουν τα πάντα.

• Η μητέρα σας, Νόνικα Γαληνέα, σε τι βαθμό σας επηρέασε;

Η μητέρα μου έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα της ευθύνης κι αυτό με επηρέασε κι εμένα στη ζωή μου. Είναι συγκροτημένη, με υγιές πνεύμα κι ένα πολύ βαθύ χιούμορ. Στοιχεία που τη βοήθησαν στις δυσκολίες που αντιμετώπισε στη ζωή της.

• Η αστική σας καταγωγή σάς δυσκόλεψε στην ενασχόλησή σας με το θέατρο, έναν χώρο που απαιτεί ελευθερία συναισθημάτων;

Η αστική καταγωγή είναι -ειδικά στην Ελλάδα- συνδεδεμένη με την οικονομική άνεση και τον «καθωσπρεπισμό», αλλά για μένα είναι συνδεδεμένη με την αγωγή, το επίπεδο, την αισθητική, την ευγένεια και τον σεβασμό προς τον άλλον. Οσο για το αν με δυσκόλεψε, εμένα όχι, αλλά τους άλλους βλέπω μερικές φορές να τους δυσκολεύει. Αλλωστε, οι γενικεύσεις δεν έχουν καμία πρακτική χρησιμότητα. Οσον αφορά την ελευθερία των συναισθημάτων, δεν νομίζω πως εξαρτώνται μόνο από την καταγωγή.

Χρήστος Λούλης, Αμαλία Μουτούση | ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΚΡΗΣ

Η ελληνική κοινωνία έχει μικροαστικά και συντηρητικά χαρακτηριστικά

• Οσο θυμάστε τον εαυτό σας, η Ελλάδα πόσο διαφορετική σάς φαίνεται; Στον Αμλετ ένα σύστημα αξιών καταρρέει μπροστά στα μάτια του ήρωα, όπως και στον σημερινό άνθρωπο. Είναι τόσο κρίσιμο αυτό που ζούμε ή έχουμε περάσει και χειρότερα;

Ο καθένας καταλαβαίνει πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση από τον ίδιο του τον εαυτό. Ισως επειδή ζούμε στο τώρα να μας φαίνεται περισσότερο συνταρακτικό. Αλλά, αν κοιτάξει κανείς, πίσω, θα δει ότι η ιστορία του ανθρώπου έχει περάσει από γενεές δεκατέσσερις. Ζούμε μια εποχή καθοριστική αλλά πρέπει να ξυπνήσουμε. Κοιμόμαστε όρθιοι.

• Ηθελημένα ή μη;

Μα τι με ρωτάτε; Τι είμαι; Γκουρού; Ενας απλός άνθρωπος είμαι και μέσα απ’ αυτό που μου αναλογεί προσπαθώ να τα βγάλω πέρα. Φυσικά, χάλια είναι η ζωή. Μέσα στη νεύρωση, την απάτη, την τέχνη που στέκει παραπεταμένη. Εχω όμως βαθιά ανάγκη να ασχολούμαι με πράγματα που με κρατούν όρθια. Γιατί αν είμαι εγώ όρθια, μπορώ να δώσω ένα χέρι στον διπλανό μου να σηκωθεί. Ας παίξει λοιπόν ο καθένας, μέσα από την αρένα που βρίσκεται, τη δική του σύνθεση, τη δική του μουσική δωματίου.

• Με την πολιτική τι σχέση έχετε;

Η πολιτική στάση ξεκινά από το πώς θα ανοίξουμε τα μάτια μας κάθε πρωί.

• Ερχονται εκλογές. Προβληματίζεστε;

Κοιτάξτε, αν δεν αλλάξει ο άνθρωπος νοοτροπία από τα πολύ μικρά πράγματα, πώς θα τον αλλάξει μια κυβέρνηση; Μακάρι να έρθει κάποιος που θα κάνει καλύτερες κάποιες συνθήκες της ζωής μας. Αλλά επιμένω. Αν ο άνθρωπος δεν αλλάξει, όσο καλή και να είναι η επόμενη κυβέρνηση, πάλι πρόβλημα θα έχουμε.

• Η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να αλλάξει;

Δεν ξέρω να σας απαντήσω. Δεν θέλω να πω όχι, γιατί αυτό θα με αποδυναμώσει και χωρίς ελπίδα δεν μπορώ να ζω. Από την άλλη, δεν μπορώ να πω και ναι. Τι να πω; Διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για το μέλλον μας γιατί νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία έχει μικροαστικά και συντηρητικά χαρακτηριστικά.

Γιώργος Σταματόπουλος,Ηγεμονευόμενοι, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

liontari-arni.jpg

Βεβαίως, δεν πολυνοιαζόμαστε ότι η δομή της εξουσίας δεν επιτρέπει σε κανέναν, όσο ισχυρή προσωπικότητα κι αν διαθέτει, όσο ηθικός κι αν είναι, να παραμείνει αλώβητος

Το να μιλά κανείς σήμερα για δημοκρατία είναι εξόφθαλμα και εξόχως γελοίο. Το αυτεξούσιο του καθενός έχει χαθεί, μάλλον έχει υποκατασταθεί από ένα «εγώ» κατασκευασμένο από μικροϊδεολογίες, μικροσυμφέροντα και από τον φόβο μπροστά στην ελευθερία. Οι έννοιες ελευθερία, λόγος, προσωπικότητα είναι έξω από την αξιακή γραμματική της επικοινωνίας. Χωρίς αυτές τις έννοιες δεν κατορθώνουμε πολλά, μάλλον πάμε προς τα πίσω· όπως και να ’χει, απομακρυνόμαστε από τη δημοκρατία. Υποτίθεται ότι η (κάθε) ψηφοφορία αφορά σημαντικές στιγμές της ζωής μας για το παρόν αλλά και το μέλλον. Πόσο έτοιμοι είμαστε γι’ αυτό; Πόσο προετοιμασμένοι;

Προετοιμασία σημαίνει να μάθουμε να σκεφτόμαστε. Το σκέπτεσθαι απαιτεί μέθοδο, χειραγώγηση των ενστίκτων, εμπιστοσύνη στον δικό σου νου αλλά και στα δικά σου πόδια, πόδια ορχηστού. Είναι το λεπτό εκείνο ρίγος που στέλνει στους νευρώνες και τους μυς την ένταση και την έναρξη της πνευματικής διαδικασίας. Η πνευματικότητα αγγέλλει το αυτεξούσιο και την ικανότητα να αποφασίζουμε και να ψηφίζουμε, να συμμετέχουμε οι ίδιοι στην άσκηση της πολιτικής. Κολοκύθια τούμπανα.

Εκχωρούμε, ασμένως μάλιστα, το δικαίωμά μας στην εξουσία εαυτών σε μερικούς που έχουν χριστεί αντιπρόσωποι (αυτή είναι η δημοκρατία μας, τα πολιτικά κόμματα, η ιεραρχία· βράσε όρυζαν!). Η μάζα απαιτεί να ηγεμονεύεται, ε, δεν μπορεί κανείς να πάει κόντρα σε τούτη την απαίτηση... Δεξιοί και αριστεροί, θρησκεύοντες και άπιστοι, λαϊκοί και αριστοκράτες, ένα συνονθύλευμα φοβισμένων μικροσυμφεροντολόγων, συνασπίζονται και ψηφίζουν την πραγματικότητα· σε καλό τους!

Οι πολλοί ψηφίζουμε τελικά· μερικοί από ιδεολογία, άλλοι από συμφέρον και φόβο ταυτοχρόνως, τινές έτεροι γνωρίζουν και επιλέγουν το λιγότερο κακό (το καλό είναι ανύπαρκτο), τέλος, υπάρχουν κάποιοι που ψηφίζουν χωρίς να ξέρουν τι ψηφίζουν, αλλά επειδή νομίζουν ότι πρέπει να ασκήσουν το ανώτατο δημοκρατικό τους δικαίωμα. Υπάρχουν πολλά «είδη» ψηφοφόρων, αλλά θα χρειάζονταν πολλές σελίδες για να καταγραφούν -και τι νόημα θα είχε;

Καλούμαστε, έτσι επιτάσσει το πολιτικό σύστημα, να ψηφίσουμε άφθαρτα, ικανά και λαμπερά πρόσωπα (τα βλέπουμε στην TV και φρίττουμε...), αμόλυντα. Βεβαίως, δεν πολυνοιαζόμαστε ότι η δομή της εξουσίας δεν επιτρέπει σε κανέναν, όσο ισχυρή προσωπικότητα κι αν διαθέτει, όσο ηθικός κι αν είναι, να παραμείνει αλώβητος. Επίσης δεν πολυδίνουμε σημασία στην καφενειακή βιοσοφία ότι η εξουσία διαφθείρει (και το χρήμα, ναι, αλλά αυτά πάνε μαζί όπως το πεπόνι με το μαχαίρι). Τι ωφελεί, τέλος πάντων, να λέμε ότι είμαστε δημοκράτες όταν βαθιά μέσα μας παραμένουμε ανερμάτιστοι, φοβισμένοι, αδαείς στο σκέπτεσθαι, απνευματικοί τελικά;

Ποιος ξέρει. Μερικοί περνάνε καλά, χωρίς να μπορεί κάποιος να τους αποκαλέσει αφελείς ή χαζοχαρούμενους, θεωρούν ξεχωριστές τις μέρες πριν από τις εκλογές, προωθούν συμφέροντα, πίνουν στην υγειά των κορόιδων και λοιπά.

Δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί η λαίλαπα (κατ’ άλλους δημοκρατική ευ-λογία) των εκλογών, το αποτέλεσμα των οποίων εξαρτάται από τον καλύτερο συνασπισμό πολιτών· πολιτών! Εχει γούστο να βλέπουμε το παλαιό σύστημα να καταρρέει (μπα!) και το νέο να εφορμά (σιγά· σιγά!). Και τα δύο συστήματα ευρωπαϊκά αυτοαποκαλούνται, νεωτεριστικά. Θεόρατο δίλημμα· τι να πρωτοκάνουμε οι άμοιροι ψηφοφόροι;

Το να πας στην κάλπη δεν είναι έγκλημα μήτε αστείο, αντιθέτως φαντάζει επίκαιρο και αναγκαίο μπας και ξεκολλήσουν από τις καρέκλες τους οι εξουσιομανείς και οι ακροδεξιοί που τρομοκρατούν τον κόσμο. Ε, δεν είναι και λίγο. Νέοι νοητικοί σχηματισμοί στον ορίζοντα, καινούργιοι συνδυασμοί. Νόηση και αίσθηση ταυτίζονται· μεγαλεία! Πραγματικότητα και αντικειμενικότητα επίσης. Κι εμείς ένα μαζί τους, ανυπότακτοι και ραγιάδες, ρωμηοί άπαντες.

Κουζέλη Λαμπρινή, Αρθουρ Καίσλερ: Ξαναδιαβάζουμε «Το μηδέν και το άπειρο»,ΤΟ ΒΗΑ, 18 Ιανουαρίου 2015

 

Σε νέα μετάφραση το κλασικό μυθιστόρημα για έναν κόσμο πολιτικού αυταρχισμούκαι καταστολής. Από τις δίκες της Μόσχας στην πολιτική κρίση του 21ου αιώνα. Τα άτομα, οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, τα συστήματα επιτήρησης

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  05:45

Ο Αρθουρ Καίσλερ σε φωτογραφία του 1960,από τον Φρεντ Στάιν

Αρθουρ Καίσλερ
Tο μηδέν και το άπειροMετάφραση Ανδρέας Παππάς.
Εκδόσεις Πατάκη, 2014,
σελ. 341, τιμή 17,60 ευρώ

O σύντροφος Ρουμπάσοφ, μέλος της ιστορικής ηγεσίας του Κόμματος και πρώην λαϊκός επίτροπος, καταλήγει μια νύχτα στη φυλακή. Πολιτικός κρατούμενος με την κατηγορία της προδοσίας, πιθανότερη μοίρα του είναι η εκτέλεση ή, στη γλώσσα του Κόμματος, η «εκκαθάριση». Περιμένοντας στο κελί του την εξέλιξη της υπόθεσής του, μεταξύ ανακρίσεων και εκβιασμών για απόσπαση ομολογίας, μεταξύ της ανάγκης για τσιγάρο και ενός επίμονου πονόδοντου, μεταξύ εφιαλτικών ονείρων και ενοχικών αναστοχασμών, ανατρέχει στη διαδρομή του στο Κόμμα, θυμάται τα στελέχη αλλά και τα απλά μέλη που συνάντησε, φιλοσοφεί για την ιδεολογία της Επανάστασης και τις πρακτικές του Κόμματος και προσπαθεί να προσδιορίσει τη δική του ευθύνη απέναντι στην ανθρωπότητα και στην Ιστορία.

Γραμμένο στη Γαλλία στα 1938-1940, το μυθιστόρημα του ούγγρου συγγραφέα Αρθουρ Καίσλερ (1905-1983) αποτελεί κλασικό έργο της πολιτικής λογοτεχνίας και του ιδεολογικού μυθιστορήματος. Στον απόηχο των περιβόητων Δικών της Μόσχας (1936-1938) καταγγέλλει τις ολοκληρωτικές πρακτικές του σταλινικού καθεστώτος. Δεν αναφέρεται η Σοβιετική Ενωση, δεν κατονομάζεται ο Στάλιν, δεν αποσαφηνίζεται το Κόμμα αλλά οι παραπομπές είναι προφανείς.

Γιος εβραίου ιδιοκτήτη μικρής σαπωνοποιίας, ο Καίσλερ γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, σπούδασε στη Βιέννη, ασπάστηκε τον σιωνισμό, έζησε για κάποιο διάστημα στην Παλαιστίνη εργαζόμενος ως ανταποκριτής γερμανικών εφημερίδων και το 1931 εντάχθηκε στο Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Το 1932 επισκέφθηκε το Τουρκμενιστάν καταγράφοντας τις συνθήκες ζωής στην Κεντρική Ασία και το 1936 και το 1937 ταξίδεψε στην Ισπανία για λογαριασμό της Κομιντέρν. Συνελήφθη από το καθεστώς του Φράνκο, φυλακίστηκε και γλίτωσε την εκτέλεση την τελευταία στιγμή.

Μετά την απελευθέρωσή του, στη Γαλλία πλέον, αρχίζει να γράφει, στα γερμανικά, το μυθιστόρημα Sonnenfinsternis, στο οποίο η απογοήτευσή του από το Κομμουνιστικό Κόμμα και οι εμπειρίες του από τις φυλακές του Φράνκο μεταπλάθονται σε μια αφήγηση που ασκεί κριτική στην πολιτική του Στάλιν και της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Είχαν μεσολαβήσει οι εκτελέσεις χιλιάδων παλαιών μπολσεβίκων μετά τις προσχηματικές δίκες της Μόσχας και η υπογραφή από τον Χίτλερ και τον Στάλιν του γερμανοσοβιετικού συμφώνου Ρίμπεντροπ - Μολότοφ που διαμέλιζε την Πολωνία μεταξύ των δύο δυνάμεων και καθήλωνε την ΕΣΣΔ σε εγκληματική ουδετερότητα ενώ ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος μαινόταν στην Ευρώπη. Ο Καίσλερ, που είχε εγκαταλείψει το Κομμουνιστικό Κόμμα το 1938, είναι απαυδισμένος από όλα αυτά.

Το μυθιστόρημα, που αποτυπώνει αυτή τη ματαίωση, μεταφράζει στα αγγλικά η σύντροφός του γλύπτρια Δάφνη Χάρντι. Τον Μάιο του 1940, λίγο πριν από τη γερμανική εισβολή στο Παρίσι, η Χάρντι αναχωρεί για τη Βρετανία παίρνοντας μαζί της τα χειρόγραφα. Ακολουθούν μια εσφαλμένη πληροφόρηση ότι το πλοίο που τη μετέφερε βυθίστηκε και μαζί της χάθηκαν τα χειρόγραφα και μια θρυλούμενη απόπειρα αυτοκτονίας του Καίσλερ. Αργότερα, σώος και ο ίδιος στη Βρετανία, βλέπει την πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος, στα τέλη του 1940, με τον τίτλο Darkness at Noon (Σκοτάδι στο μεσημέρι).

Το βιβλίο γνωρίζει γρήγορα μεγάλη επιτυχία. Το 1945 μεταφράζεται στα γαλλικά με τον τίτλο Le zéro et l'infini (Το μηδέν και το άπειρο), τίτλο με τον οποίο καθιερώθηκε το έργο και στα ελληνικά, με την πρώτη μετάφραση του Αλέξανδρου Κοτζιά στις εκδόσεις Γαλαξίας το 1960. Παρά τη μεγάλη κυκλοφοριακή επιτυχία του, η κριτική το αντιμετωπίζει μουδιασμένη, ειδικά για την αριστερή κριτική αποτελεί ταμπού - αν δεν της προκαλεί δυσφορία. Ο Καίσλερ θεωρείται υπόλογος για αντισοβιετική προπαγάνδα, ένας από τους εχθρούς του σοσιαλισμού, που τον πολεμά ύπουλα αντικαθιστώντας εκ των ένδον τους ταξικά αναγνωρίσιμους αντιπάλους του. «Οταν νεότεροι διαβάζαμε το Μηδέν και το άπειρο του Καίσλερ, ανίδεοι για όσα συνέβαιναν κάτω από τη μύτη μας και υπερβέβαιοι ότι τα πάντα ήταν σατανικές επινοήσεις του καπιταλισμού προκειμένου να ανακόψει την ουμανιστική πορεία του σοσιαλισμού στο μέλλον, που το φανταζόμαστε γεμάτο ευδία και ευτυχία, δυσανασχετούσαμε εναντίον του συγγραφέα» θα παραδεχθεί χρόνια αργότερα ο Τάσος Βουρνάς σε κριτική του στην Αυγή («Ρομαντικέ μου Αρθουρ Καίσλερ!», 17.4.1988).

Από τον 20ό στον 21ο αιώνα

Ιστορικά, το μυθιστόρημα του Καίσλερ αφενός επιβεβαίωνε την αστική δυτική διανόηση και αφετέρου συνετέλεσε, μαζί με την αλληγορική Φάρμα των ζώων (1945) του Τζορτζ Οργουελ, στη μεταστροφή της προοδευτικής ευρωπαϊκής διανόησης απέναντι στον κομμουνισμό, δείχνοντας το σκοτεινό του πρόσωπο δύο δεκαετίες πριν από τις αποκαλύψεις του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν για τη ζωή στα ρωσικά γκουλάγκ.

Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το μυθιστόρημα του Καίσλερ άρχισε να απομακρύνεται ταχύτατα από τις καθημερινές εμπειρίες που επηρεάζουν το αναγνωστικό γούστο. Η διεθνής κρίση όμως, κρίση εξίσου οικονομική όσο και πολιτική και αξιών, το φέρνει ξανά στο επίκεντρο της επικαιρότητας.

Θαυμάσιο δείγμα της λεγόμενης «λογοτεχνίας της φυλακής», το κείμενο χρησιμοποιεί τη σύμβαση του εγκλεισμού για να αναδιπλώσει, με τη μορφή στοχαστικών μονολόγων, διαλογικών αντιπαραθέσεων και ημερολογιακών εγγραφών, ιδεολογικούς, φιλοσοφικούς και ηθικούς προβληματισμούς για το σωστό, το αναγκαίο, το δίκαιο και το ηθικό στην πολιτική, προβληματισμούς διαχρονικούς, που ξεπερνούν τα προαναφερθέντα ιστορικά συμφραζόμενα.

Ενας γερασμένος Ρουμπάσοφ παρατηρεί ότι το σφριγηλό σώμα του Κόμματος είναι γεμάτο πληγές, αποστεώνεται. Υπέρτατη αξία στο Κόμμα είναι η αξιωματική πίστη ότι η συλλογιστική των ηγετών του είναι η σωστή, όμως ο Ρουμπάσοφ δεν πιστεύει πια στο αλάθητό του, δεν πιστεύει στην ανωτερότητα της «αναγκαιότητας της λογικής» απέναντι στην περιφρονούμενη μικροαστική ηθική. Αρχίζει να έχει ενοχές για την προπαγάνδα και τα ψέματα, τον κυνισμό και τον εκφοβισμό, την ωμότητα και την κρατική βία, για τις μεθόδους που χρησιμοποίησε ακολουθώντας τους κανόνες της λογικής, για τους φίλους που εγκατέλειψε χάριν της λογικά αναγκαίας πορείας προς τη μελλοντική Γη της Επαγγελίας. Δεν τη βλέπει πουθενά. Ο Ρουμπάσοφ, «όπου κι αν έστρεφε το βλέμμα του, το μόνο που έβλεπε ήταν η έρημος και το σκοτάδι της νύχτας».

Μόνος πλέον, ένα Εγώ που δεν μπορεί να υπάρξει ατιμώρητα ξέχωρα από το Εμείς του κράτους και του Κόμματος, ακούει τη θεωρία της παλιάς ιντελιγκέντσιας να βγαίνει απάνθρωπη από τα χείλη του Γκλέτκιν, του νεαρού ανακριτή του. Τον χαρακτηρίζει «νεαντερτάλειο», είναι όμως δημιούργημα της δικής του γενιάς. Στο διάστημα που μεσολάβησε από τη μια γενιά στην άλλη, το Κόμμα, αλαζονικό, έχασε την επαφή με τη λαϊκή βάση του, με το αρχικό όραμα, με τον άνθρωπο. Η διαφορά είναι, όπως λέει ένας κουρασμένος Ρουμπάσοφ στον παλαιό συναγωνιστή και νυν ανακριτή του Ιβανόφ, ότι«τότε γράφαμε Ιστορία, τώρα εσείς απλώς κάνετε πολιτική».

Η πρόσληψη του Καίσλερ, οι ελληνικές εκδόσεις
Ο Καίσλερ αυτοκτόνησε στο Λονδίνο τον Μάρτιο του 1983, σε ηλικία 78 ετών. Επασχε από τη νόσο του Πάρκινσον και από καρκίνο και δεν ήθελε να υποστεί την απώλεια της σωματικής και πνευματικής αυτάρκειας που συνεπαγόταν η επιδείνωση της υγείας του. Μαζί του αυτοκτόνησε η πολύ νεαρότερη τρίτη σύζυγός του, η οποία, όπως δήλωνε στο σημείωμα που άφησε, δεν άντεχε στη σκέψη της ζωής χωρίς εκείνον. Ως προσωπικότητα ο Καίσλερ παραμένει αμφιλεγόμενος, για τις πολιτικές του μετακινήσεις, για τη σεξιστική και βίαιη συμπεριφορά του απέναντι στις γυναίκες, για το ενδιαφέρον του για τα παραφυσικά φαινόμενα στα τέλη της ζωής του. Από το σύνολο του έργου του, το Μηδέν και το άπειρο ξεχωρίζει αναμφίβολα ως το εισιτήριό του στην πολιτεία των Γραμμάτων και ως το δημοφιλέστερο κείμενό του, με το οποίο πρωτογνώρισε τον συγγραφέα και το ελληνικό κοινό τη δεκαετία του 1960 - αν εξαιρέσουμε τη Μεγάλη σεξουαλική εγκυκλοπαίδεια στην οποία είχε συνεργαστεί ο Καίσλερ και η οποία μεταφράστηκε τη δεκαετία του 1950.  

Το Μηδέν και το άπειρο ακολούθησαν στα ελληνικά τα δοκίμια Ο κομισάριος και ο γιόγκι(Γαλαξίας, 1962) και το ρεπορτάζ του ισπανικού εμφυλίου πολέμου Ισπανική διαθήκη(Ωκεανίδα, 1965). Το ενδιαφέρον για τον Καίσλερ στην Ελλάδα βρίσκεται στο ζενίθ του τη δεκαετία του 1970, και ειδικότερα μετά τη Μεταπολίτευση. Κυκλοφορούν τουλάχιστον δέκα τίτλοι του, μεταξύ των οποίων το μυθιστόρημα Τα κωλ-γκερλς (Αγκυρα, 1973), το κοσμολογικό Οι υπνοβάτες (Χατζηνικολή, 1975), τα αυτοβιογραφικά Ο βούρκος της γης(Χατζηνικολή, 1977) και Ενα βέλος στον ουρανό (Χατζηνικολή, 1979) και το φιλοσοφικό-ψυχολογικό Ενα φάντασμα στη μηχανή (Χατζηνικολή, 1977). Την επόμενη δεκαετία κυκλοφορούν τέσσερα βιβλία του και ο αριθμός τους μειώνεται κατά το ήμισυ τις δεκαετίες που ακολούθησαν.