ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ του ΚΡΑΤΟΥΣ (Γ.Α.Κ.) – ΑΡΧΕΙΑ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Ο Βόλος δύο φορές Ελεύθερος 19 Οκτωβρίου 1944 – 2 Νοεμβρίου 1881

Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) – Αρχεία Ν. Μαγνησίας θα γιορτάσουν την απελευθέρωση του Βόλου, στις 19 Οκτωβρίου 1944 από τις ναζιστικές δυνάμεις Κατοχής και στις 2 Νοεμβρίου 1881 από την οθωμανική αυτοκρατορία με θέμα: «Ο Βόλος δύο φορές Ελεύθερος». Αφορμή για το διπλό εορτασμό αποτελεί το γεγονός ότι αφενός οι δύο ημερομηνίες είναι κοντά ημερολογιακά και αφετέρου η 2^α Νοεμβρίου είναι λιγότερο γνωστή.

Για το σκοπό αυτό θα πραγματοποιηθούν δύο δράσεις. Στις 19 Οκτωβρίου τα Γ.Α.Κ. (Μαγνήτων 141) θα δεχθούν το κοινό από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ (Open Day) με ξεναγήσεις σε Έκθεση Αρχειακού Υλικού.

Από τις 22 Οκτωβρίου μέχρι τις 2 Νοεμβρίου θα υλοποιηθεί ομώνυμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου και της ΣΤ΄ Τάξης του Δημοτικού.

Η εκπαιδευτική δράση γίνεται με τη συνεργασία και υποστήριξη των Διευθύνσεων και των Τμημάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού.

Στην έκθεση αρχειακού υλικού αξιοποιείται το πλούσιο αρχειακό υλικό των Γ.Α.Κ. και αναδεικνύεται το ιστορικό πλαίσιο των δύο εποχών συνδέοντάς το με τη συλλογική και ατομική μνήμη της πόλης σήμερα (οδόσημα, προφορικές μαρτυρίες κ.λπ.). Χωρίζεται σε δύο θεματικές ενότητες: ίδρυση Βόλου και ενσωμάτωση στο ελληνικό κράτος (μέσα-τέλη 19^ου αιώνα) και δεκαετία 1940. Δύο περίοδοι που δεν αναδεικνύονται ιδιαίτερα από τη Σχολική Ιστορία. Ιδιαίτερα για τη δεκαετία του ’40 η ιστορική έρευνα έχει εμβαθύνει εστιάζοντας σε νέες θεματικές, αξιοποιώντας τον πλούτο των πληροφοριών που προσφέρουν τα αρχεία και η προφορική ιστορία. Με την έκθεση αυτή θέλουμε η ιστορία να βγει από τα αρχεία στο δημόσιο χώρο.

Αναγνωρίζοντας τη σημασία της Δημόσιας Ιστορίας, τα Γ.Α.Κ. Μαγνησίας έχουν καθιερώσει τα τελευταία χρόνια το θεσμό του Open Day ανοίγοντας τους χώρους τους στο ευρύτερο κοινό. Επιδιώκουν την προσέγγιση ατόμων που τους ενδιαφέρει μεν η ιστορία, αλλά δεν συχνάζουν σε αναγνωστήρια και βιβλιοθήκες θεωρώντας ότι ο χώρος αυτός απευθύνεται μόνο στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Με εύληπτο τρόπο θα ξεναγήσουν το κοινό στην έκθεση «Ο Βόλος δύο φορές Ελεύθερος» που αφορά δύο σημαντικά ορόσημα της ιστορίας του.

Οι επισκέπτες θα δουν, μεταξύ άλλων, μοναδικά έγγραφα του Ελληνικού Υποπροξενείου στο Βόλο, τις πρώτες συμβολαιογραφικές πράξεις, δικαστικές αποφάσεις και εταιρείες μετά το 1881. Για τη δεκαετία του ’40 σημαντική θέση έχει η αναγνώριση της δράσης των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, τα πρακτικά και οι αποφάσεις από τις δίκες των δωσιλόγων, οι καταθέσεις μαρτύρων και το πόρισμα από τη δικογραφία για τη γνωστή εκτέλεση των γυναικών Τοπάλη και της Καλαβρού στα Λεχώνια.

Οι δράσεις αυτές συνδέονται με άλλες δύο. Στις 17 Οκτωβρίου (ώρα 6:00 μ.μ.) η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Βόλου (ΟΠΙΒΟ) διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Δεκαετία του 1940. Χώροι εγκλεισμού στη Μαγνησία. Προφορικές μαρτυρίες» στο Αμφιθέατρο Σαράτση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στις 20 Οκτωβρίου και ώρα 8:00 μ.μ. ομάδα καλλιτεχνών μελών της ΟΠΙΒΟ οργανώνει δρώμενο μπροστά στην Κίτρινη Αποθήκη.

Το αφιέρωμα των Γενικών Αρχείων του Κράτους επιμελούνται οι Αγγελική Νικολάου, Αννίτα Πρασσά και Άλκηστις Σανιδά.